CMYK
Günümüzde Müslümanların en temel
sorunlarından birisi, din temelli guruplaşmalar,
hizipleşmelerdir. Kur’an, “hepiniz birden Allah’ın
ipine sımsıkı sarılın” derken, Hz. Muhammed,
mü’minlerin kardeş olduklarını belirtirken,
Müslümanlar, maalesef din anlayışları
yüzünden gittikçe daha da küçük gruplara
ayrılmaktadırlar. Kur’an, asırlar öncesinden
Müslümanları şöyle uyarmaktadır:
“Dinlerini paramparça eden, her grubun kendi
sahip olduğu ile övündüğü kimseler gibi
olmayın.” (30. Rûm, 32). Bu ve benzeri uyarılara
rağmen, İslâm bugün bile mezhep eksenli
anlaşılmak istenmektedir. Oysa, din ve
mezhebin farklı olduğunu, mezheplerin beşerî
oluşumlar olduğunu bilen bir Müslüman,
mezhepleri bir vakıa olarak görür; fakat hiçbir
mezhebin İslâm ile aynileştirilmemesi
gerektiğini de bilir.
2
BASKI
Editörler
Hasan Onat
Sönmez Kutlu
Editörler
Hasan Onat
Sönmez Kutlu
ISBN : 978-605-4692-12-5
9 786054 692125
Fiyatı: ¨ 30
www.grafiker.com.tr • 0 312. 284 16 39
2
BASKI
Editörler
Prof. Dr. Hasan Onat
Prof. Dr. Sönmez Kutlu
Yazarlar
Prof. Dr. Hasan Onat - Prof. Dr. Sönmez Kutlu
Prof. Dr. Mazlum Uyar - Prof. Dr. Osman Aydınlı
Prof. Dr. Mehmet Zeki İşcan - Doç. Dr. Sıddık Korkmaz
Doç. Dr. Metin Bozan - Yrd. Doç. Dr. Muzaffer Tan
Yrd. Doç. Dr. Yusuf Gökalp - Yrd. Doç. Dr. Ahmet Bağlıoğlu
Yrd. Doç. Dr. Orhan Ateş - Dr. Mehmet Kalaycı
Ankara 2013
úVOkP0H]KHSOHUL7DULKL
(O.LWDE×
3URMH<UWFV
3URI'U(\S%Dü
(GLW|UOHU
Prof. Dr. Hasan Onat
Prof. Dr. Sönmez Kutlu
<D]DUODU
Prof. Dr. Hasan Onat
Prof. Dr. Sönmez Kutlu
Prof. Dr. Mazlum Uyar
3URI'U2VPDQ$\G×QO×
3URI'U0HKPHW=HNLͦüFDQ
'Ro'U6×GG×N.RUNPD]
Doç. Dr. Metin Bozan
Yrd. Doç. Dr. Muzaffer Tan
Yrd. Doç. Dr. Yusuf Gökalp
<UG'Ro'U$KPHW%DùO×RùOX
<UG'Ro'U2UKDQ$WHü
'U0HKPHW.DOD\F×
ISBN: 978-605-4692-12-5
2%DVN×
Haziran, 2013 / Ankara
3000 Adet
<D\×QODU×
<D\×Q1R
:HEJUDILNHU\D\LQFRP
.DSDNYH6D\ID7DVDU×P×
%DVN×YH&LOW
*UDILN2IVHW0DWEDDF×O×N5HNODPF×O×N
6DQD\LYH7LFDUHW/WGûWL
&DGGH6RNDN1R
2ùX]ODU0DKDOOHVL
%DOJDW$1.$5$
Tel
3E[
Faks
E-mail JUDILNHU#JUDILNHUFRPWU
Web JUDILNHUFRPWU
ø 6 / Æ 0 0 ( = + ( 3 / ( 5 ø 7 $ 5 ø + ø ( / . ø 7 $ % ,
0$785ø'ø/ø.Sönmez Kutlu .......................................................................................................365
1. 0DWXULGLOL÷LQ'R÷XúXQX+D]ÕUOD\DQ'LQv
6L\DVvYH7RSOXPVDO6HEHSOHU ...........................................................................................................365
2. øPDP0kWXUvGv¶QLQ+D\DWÕøOPv.LúLOL÷LYH(VHUOHUL ..............................................366
3. 0DWXULGLOL÷LQ7HúHNNOYH<D\ÕOÕúÕ ...........................................................................................371
4. 0DWXULGLOL÷LQ*|UúOHUL .............................................................................................................................380
4.1. %LOJL.XUDPÕ.............................................................................................................................................381
4.2. 7HYKvG ..............................................................................................................................................................382
4.3. 1EYYHW ......................................................................................................................................................383
4.4. øPDQYH$PHOOHU...................................................................................................................................385
4.5. øQVDQ)LLOOHUL..............................................................................................................................................386
4.6. 1HVQHO$KODN$QOD\ÕúÕ...................................................................................................................387
4.7. 'LQYHùHULDW$\UÕPÕ ........................................................................................................................388
4.8. 6L\DVHW'L\DQHW$\UÕPÕ ................................................................................................................390
5. 0DWXULGLOL÷LQ*QP]GHNL'XUXPX ......................................................................................391
8
(ù$5ø/ø.0HKPHW.DOD\FÕ ...............................................................................................................395
øVLPOHQGLUPH3UREOHPL .............................................................................................................................395
(úDULOL÷LQ7DULKoHVL .......................................................................................................................................396
(úDUvOL÷LQ1YHOHUL ...........................................................................................................................397
(úµDUv¶QLQøVPLQLQgQ3ODQDdÕNDUÕOPDVÕ................................................................399
(úDULOL÷LQ7RSOXPVDO7DEDQÕQÕQ*HQLúOHPHVL.....................................................400
(úDULOL÷LQ<DúDGÕ÷Õ=LKQL\HW)DUNOÕODúPDODUÕ ......................................................402
(úDULOL÷LQ7HPHO*|UúOHUL ...................................................................................................................406
%LOJL.XUDPÕ............................................................................................................................................407
0DULIHWXOODK..............................................................................................................................................408
+VQ.XEXK .........................................................................................................................................409
$OODK¶ÕQ6ÕIDWODUÕ..................................................................................................................................410
)LLOOHU................................................................................................................................................................ 411
1EYYHW .....................................................................................................................................................412
øPDQ ..................................................................................................................................................................413
øPDPHW ...........................................................................................................................................................415
(úDULOL÷LQ*QP]HøQWLNDOLYH%XJQN'XUXPX ...............................................416
(+/ø6h11(7¶ø1),.+Ì%2<8786|QPH].XWOX2VPDQ$\GÕQOÕ.....423
1. +DQHIvOLN ....................................................................................................................................................................423
1.1. +DQHIvOL÷LQ7DULKoHVL.......................................................................................................................424
(ù$5ø/ø.
0HKPHW.DOD\FÕ
(úDULOLNøVOkPGúQFHWDULKLQGH,9;YH9;,\]\ÕOODUGD(E¶O+DVDQ
HO(úµDUv | YH ILNLUOHUL HWUDIÕQGD ROXúPXú NHODPv ELU GúQFH
HNROGU
øVLPOHQGLUPH3UREOHPL
(úDULOLNLVPLQL(E¶O+DVDQHO(úµDUv¶GHQ | DOÕU(úµDUvELUPH]
KHSNXUXFXVXRODUDNDOJÕODQPDVÕQDYHPH]KHELQNHQGLVLQHQLVSHWHGLOPHVL
QHNDUúÕQRQXQ\DúDGÕ÷ÕG|QHPGH(úµDUL\\HLVPLQHUDVWODQÕOPD]%XLVPLQ
PVWDNLOELUPH]KHSLoLQNXOODQÕOPD\DEDúODQPDVÕPXKWHPHOHQ(úµDUv¶GHQ
LNLNXúDNVRQUDJHUoHNOHúHQELUKDGLVHGLU%XQXQODELUOLNWHRQXQ0XWH]LOL
OLNVRQUDVÕG|QHPGHLoLQGHEXOXQGX÷XNHVLP+DGLV7DUDIWDUODUÕ¶GÕU
(úµDUL\\H NDYUDPÕ\OD NLPOHULQ NDVWHGLOGL÷L EHOOLGLU DQFDN EX NDYUDPÕQ
LON GHID NLPOHU WDUDIÕQGDQ YH KDQJL DPDoOD NXOODQÕOGÕ÷Õ ELOLQPHPHNWHGLU
(úµDUL\\HNDYUDPÕPXKWHPHOHQ(úDULOHULQNHQGLOHULQLWDQÕPODPDGDNXOODQ
GÕNODUÕYH\DWHUFLKHWWLNOHULELUNDYUDPGH÷LOGL=LUD%kNÕOOkQvøEQ)UHN
µ$EGXONkKLU %D÷GkGv &YH\Qv ùLUk]v 1vVkEUv JLEL LVLPOHU WDUDIÕQGDQ
\D]ÕODQ HVHUOHUGH (EX¶O+DVDQ HO(úµDUv¶\H DWÕIWD EXOXQXOPDNOD ELUOLNWH
(úµDUL\\HWDELULQH\HUYHULOPHGL÷LYH$VKkEX¶O+DGvV(KO¶V6QQHYH¶O
&HPkµDYH(KO¶O+DNJLELNDYUDPODUÕQNXOODQÕOGÕ÷ÕJ|UOU *HQLúELOJL
LoLQEN].DOD\FÕ
µ$EGXONkKLU%D÷GkGv¶\HNDGDUNLVUHoWH(úDULOHUNHQGLOHULQLWDQÕPODPDN
LoLQ(úµDUL\\HNDYUDPÕQÕNXOODQPDPDNODELUOLNWHGL÷HUNHVLPOHULQEXNDY
UDPOD NHQGLOHULQL WDQÕPODPDODUÕQGDQ GD PXKWHPHOHQ UDKDWVÕ] GH÷LOGLOHU
395