Pedasa

Although several studies have been carried out on the ancient history and the archaeology of Caria, which is situated in southwestern Turkey where the Aegean meets the Mediterranean, there are still many questions to be answered. Foremost among these are the connection between the Lelegians and the Carians and the ethnical and cultural relationships of these populations to the Cretan-Minoans and Mycenaeans. The Halikarnassos peninsula (modern Bodrum), which became the centre of interest through the research conducted by W. Radt in the 1970s, has a unique significance because of the different types of buildings and grave monuments attributed to the Lelegians. In the following study, the stone tumuli and the influences on the formation of this tradition will be discussed in the light of new data and the preliminary results from recently conducted surveys and excavations in Pedasa.

ÖZET Halikarnassos Yarımadası'ndaki Leleg kentlerinden biri olan Pedasa'da gerçekleştirilen, kazı ve araştırmalarda elde edilen arkeolojik ve epigrafik kanıtlar, yerleşimin şimdilik yegâne kutsal alanının Athena'ya adandığını ortaya koyar. Bu çalışmada değerlendirilen, MÖ 7. ve 6. yüzyıllara ait adak sunuları ve rituel eşyaları arasındaki ithal fayans objeler, kutsal alanın bölgeler arası ve deniz aşırı ilişkilerinin anlaşılmasına katkı sağlar. MÖ 7. yüzyılın ortalarından, MÖ 6. yüzyıl içlerine kadar güçlü Mısır etkisi altında üretilen ve literatüre " Doğu Yunan " veya " Greko-Mısır " üretimleri olarak geçen belli başlı vazolar, nazarlık ve boncuklar kutsal alanın fayans buluntuları arasındadır. Leopar Benekli Grup içinde yer alan çömelen figürlü çiftli vazolar, Mısır stilinde bezeli pyksis, Yeni Yıl Şişesi, nazarlık ve kolye boncukları benzerleri Ege ve Akdeniz dünyasındaki çağdaşı kutsal alan * Dr. Öğr. Üyesi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Arkeoloji Bölümü 48000 Kötekli/Muğla. E-posta: hulyabulut@mu.edu.tr Pedasa Athena Kutsal Alanı'nda Prof. Dr. Adnan Diler başkanlığında, Dr. Öğr. Üyesi Bekir Özer ile beraber sürdürdüğümüz kazılarda elde edilen buluntuların literatüre kazandırılması onların cömert izin ve katkıları olmasa gerçekleşemezdi. Başta kendileri olmak üzere, kazılarda emeği geçen ekip üyelerine teşekkür ederim. Küçük parçalar halinde korunan buluntuların bir bölümü ile ilgili görüşlerimi netleştirmem konusundaki yardımlarından dolayı Virginia Webb ve Prof. Dr. Günther Hölbl'a, literatür araştırmasının gerçekleştirildiği Alman Arkeoloji Enstitüsü Atina Şubesi kütüphanesinden Katharina Brandt ve Christina Zioga'ya, Karya-Mısır ilişkileri üzerine katkılarından dolayı Dr. Alexander Herda'ya ve buluntular arasında yer alan skaraboidin çizimini yapan Arkeolog Ma. Duygu Tüylüoğlu'na ayrıca teşekkür ederim. Son olarak, bu çalışmayı doldurulamaz boşluğunu hayatımda her geçen gün hissettiğim sevgili Babam'a armağan etmek isterim.

Abstract: Pedasa on the Halikarnassian peninsula is
one of the important sites of ancient Caria and it is the
only excavated site of the so-called Lelegian settlements.
A bowl shaped cavity in the bedrock spur at rear
back corner in the corridor of the south gate of the
acropolis fortifications of Pedasa was published as a
cultic bowl. However, when one looks at the general
arrangement of the gate and compares with parallel
examples, one can conclude it is not a cultic bowl. Fortification
gates with a corridor became common in the
Classical period with the intention of reducing the
number of attackers in front of the doors, to create a
killing zone in front of the door for the defenders. All
the parallel examples were closed at the rear by heavy
two leaf wooden doors that opened inwards. The Pedasa
south gate with corridor is one of the earlier examples
of this type, and in this context it can be easily
understood that the bowl shaped cavity cut in the
bedrock spur at rear back corner was the pivot-socket
for one of the two wooden doorposts, that of the 2 m
wide west leaf of the two leaf wooden door.


Öz: Halikarnassos yarımadasında yer alan Pedasa, antik
Karia Bölgesi’nin önemli yerleşimlerinden birisidir
ve Leleg halkıyla bağdaştırılan yerleşimler arasında kazısı
yapılan tek merkezdir. Pedasa akropolis suru koridorlu
güney geçidinde kazılar sonucunda açığa çıkartı-
lan anakaya düzlemindeki kâse formlu bir düzenleme
sunu çanağı olarak yayınlanmıştır. Bununla birlikte ge-
çidin genel düzenlemesine bakıldığında ve özellikle de
paralel örneklerle karşılaştırmalar yapıldığında bu oyu-
ğun bir sunu çanağı olmadığı görülmektedir. Klasik Dö-
nem’de oldukça yaygınlaşan koridorlu sur geçitleri düş-
manın dar bir alanda az sayıda kişiyle saldırmasını ve
bu sayede savunmacıların saldıran düşmanı kolaylıkla
bertaraf etmelerini amaçlamaktadır. Mevcut örneklere
bakıldığında koridorlu geçitlerin iç bitimlerinde içe
açılan çift kanatlı ahşap kapılarla kapanmış oldukları
görülmektedir. Bu düzenlemenin erken örneklerinden
birisi olan Pedasa Güney Kapısı koridorlu sur geçit dü-
zenlemesinin iç batı köşesinde yürüme düzleminde yer
alan bu yuvanın da çift kanatlı ahşap sur kapısının yaklaşık
2 m genişliğindeki batı kanadını taşıyan kapı direğinin
dönüş yuvası olarak biçimlendirilmiş olduğu
anlaşılmaktadır.