Microeconomics (Konspekti) GEORGIAN
Microeconomics (Konspekti) GEORGIAN
Microeconomics (Konspekti) GEORGIAN
da momxmareblis
nameti
nameti
qveviT
grafikulad
aris
mdebare samkuTxedis
Tu
viciT
mwarmoeblis da
momxmareblis nameti,
SegviZlia
im
keTildReobis
efeqtis (Welfare
Effects) Sefaseba,
romelic
miiReba
sabazro meqanizmSi saxelmwifo CareviT. Aseve SesaZlebelia ganvsazRvroT,
aseTi CareviT vin rCeba mogebuli an wagebuli da ramdenad. gavixsenoT
fasebis kontrolis SemTxveva _ saxelmwifo
iRebs kanons, romlis
mixedviTac mwarmoeblebi ver daaweseben fasebis zeda zRvarze ufro maRal
fasebs, fasebis zeda zRvari ki dawesebulia bazris wonasworobis fasze
dabla. viciT rom aseTi fasebis zeda zRvari iwvevs deficits (Warbi moTxovna)
warmoebis Semcirebisa da moTxovnis sididis gazrdis gamo. naxazze naCvenebia
momxmareblis da mwarmoeblis nametis cvlilebac, romelic wamoiqmna fasebze
saxelmwifo kontrolis politikis Sedegad. detalurad ganvixiloT es
cvlilebebi.
2. minimaluri fasebi
aRniSnuli situacia warmodgenilia naxazze
sadac P min aris saxelmwifos
mier dawesebuli minimaluri
fasi,
romelic
saxelmwifom
daawesa.
miwodebis
sidide am dros Q 2 -s, xolo moTxovnisa _ Q 3 -s Seadgens. Ggansxvaveba aris
gamoSvebuli produqtis Warbi, gauyidavi moculoba.
Aaxla
SevxedoT
ra
cvlilebebs
eqneba
adgili
mwarmoeblisa
da
momxmareblis nametebSi. is
momxmareblebi, romlebic jer kidev yiduloben produqts, axla ixdian ufro
maRal fass da nametis dakargvis gamo zaraldebian. es danakargi naxazze
warmodgenilia A marTkuTxediT. momxmarebelTa nawilma momatebuli fasebis da
nametis dakargvis gamo bazari datova. am SemTxvevaSi danakargi warmodgenilia B
samkuTxediT. momxmareblis nametis saerTo cvlileba tolia:
CS = -A-B
PO wonasworul
fasze
maRali PS fasis
SesanarCuneblad,
mTavroba
yidulobs gamoSvebuli produqtis nawils Qg moculobiT. mwarmoebelTa mogeba
aris A+B+D. momxmarebelTa
danakargebi aris A+B. saxelmwifos
danaxarjebi
warmodgenilia daStrixuli marTkuTxedis farTobiT Ps (Q 2 -Q 1 ).
bazarze
Sesvlisa da
gamoSvebuli
produqtis
Sesyidvis
garda
(erToblivi
moTxovnis zrdasTan erTad), saxelmwifos SeuZlia produqtze fasis
gazrda miwodebis Semcirebis xarjze. aRniSnulis miRweva SesaZlebelia Sesabamisi
kanoniT, anu
gamoSvebul
moculobaze
qvotebis dawesebiT. amis safuZvelze
produqtze fasebi SeiZleba gaizardos.
Tu
moTxovna
SedarebiT
elastikuria,
xolo
miwodeba
_ SedarebiT
araelastikuri, sagadasaxado tvirTi ZiriTadad gamyidvels awveba.
gadasaxadi
ZiriTadad myidvels ekisreba, Tu Ed /E s Tanafardoba arcTu ise didia da ZiriTadad
gamyidvels ekisreba, Tu
Ed /Es
Tanafardoba
didia.
myidvelze
dakisrebuli
gadasaxadis procenti, misi `gadakisrebuli wili Semdegi formulis meSveobiT
gamoiTvleba: gadakisrebuli wili = Es /(Es -Ed ) gadasaxadis wili, romelic modis
mwarmoebelze, tolia - Ed /(Es -Ed )
. MC=MR
monop
7. monopoliuri fasdadeba
monopolia fasis dawesebisas iTvaliswinebs saqonelze moTxovnis mruds.
maqsimaluri mogebis Sesabamisi fasi aRemateba gayiduli bolo erTeulis warmoebis
zRvrul danaxarjs. monopolistis saqonelze moTxovnis mrudis formis specifika
da,
Sesabamisad,
moTxovnis
safaso elastikuroba gadamwyvet rols asrulebs
monopoliuri fasdadebisas.
monopolistis optimaluri
P*
fasis
Semcirebis
efeqti
fasi:
monopolistis
Suawertilis
formula
gviCvenebs,
rom
monopolistis
optimaluri fasi aris moTxovnis mrudis vertikalur RerZTan gadakveTis (a - Sokuri
fasis) da mudmiv zRvrul danaxarjis c mruds
Soris zustad SuaSi mdebare
wertilis Sesabamisi fasi.
zogjer
erT
dargSi
momuSave
ramdenime
firma
SeTanxmebulad
gansaz
Rvravs
mwarmoebelTa
dargis produqciis
jgufi,
romlis
moculobasa
da
fass.
karteli
aris
wevrebic erTmaneTTan aTanxmeben produqciis
monofsonistisaTvis
ukuelastikurobis
mixedviT
fasdadebis
wesi
gviCvenebs monofsoniuri
Sromis
bazris
gansxvavebas
konkurentuli
Sromis
bazrisagan. am SemTxvevaSi TiToeuli firma maqsimalur mogebas iRebs, roca
Sromis zRvruli produqtis amonagebi xelfasis tolia:
daweseba
pirveli
erTeulisaTvis awesebs
FKLM farTobi).
9
erTeulsaTvis,
xolo Semdeg yoveli damatebiTi
8 lars. firma iRebs mwarmoeblis namets 99 lars (RTMZ +
doziT
aerTianebs
konkurentuli
da
damokidebuli. es koncefcia Seiqmna jon neSis (John Nash) mier 1951 wels. amitom am
wonasworobas vuwodebT neSis wonasworobas.
neSis wonasworobis dros TiToeuli
firma
maqsimalurad
ukeTesad
iyenebs
Tavis SesaZleblobebs konkurentebis
moqmedebis gaTvaliswinebiT.
moculobis xarjze. Axla ganvixilo martivi SemTxveva, bazarze marto ori firma,
wonasworoba vlindeba wertilSi, sadac reagirebis ori mrudi ikveTeba; Tqven
SegiZliaT darwmundeT,
rom fasi am wertilSi orive firmisaTvis 4 laris, xolo
mogeba 12 laris tolia. am wertilSi, arc erT firmas ar aqvs
fasis
Secvlis
stimuli,
radgan
TiToeuli
firma,
konkurentebis
fasis
gaTvaliswinebiT
saukeTesod iyenebs yvela SesaZleblobas.
Sesaxeb strategiul
varaudebs.
imavdroulad,
damokidebulia TviT firmis gadawyvetilebebze.
konkurentebis
gadawyvetileba
bazrisaTvis
saqonlis
diferenciacia
aucileblobas
ar
warmoadgens.oligopoliuri
dargisTvis
Cveulebriv
damaxasiaTebeli
fasebis
mouqneloba, anu fasebis simtkice (Price Rigidity). maSinac ki, roca icvleba
danaxarjebi an moTxovna, firmebi mainc ewinaaRmdegebian fasebis cvlilebas. roca
fasebi ecema an moTxovna mcirdeba, maT eSiniaT, rom konkurentebi SedarebiT dabal
fasebs araswor interpretacias miscemen da daiwyeba safaso omis morigi
raundi. Tu danaxarjebi an moTxovna gaizrdeba, firmebi uars amboben fasebis
momatebaze. maT eSiniaT, rom konkurentebi uars ityvian fasebis momatebaze.
moTamaSeebi
(firmebi,
individebi, mTavrobebi)
cdiloben
maTi
Semosavlebis
maqsimalurad gazrdas da arCeven Sesabamis strategiebs. strategia TamaSis
gegmaa, romelic aRwers Tu rogor moqmedebs moTamaSe urTierTdamokidebuli
gadawyvetilebebis miRebisas.
neSis wonasworobisas, cnobilia ra konkurentis mier arCeuli strategiebi,
TiToeuli moTamaSis mier arCeulia maqsimaluri Semosavlis momtani strategia.
arcerT
moTamaSes
ar
SeuZlia
gazardos Tavisi mogeba meore moTamaSis mier
startegiis Secvlis gareSe. amrigad, Tuki moTamaSeebi elian, rom misi mowinaaRmdege
racionalurad moiqceva, maSin TiToeuli maTgani misTvis maqsimalurad xelsayrel
strategias
SearCevs
rogoric
ar
unda iyos
konkurentis
mier
miRebuli
gadawyvetilebebi.
Tu
moTamaSeebi
elian,
rom
mowinaaRmdege gadawyvetilebas
miiRebs
neSis
wonasworobis
Sesabamisad,
maSin
TviTonac
iRebs
neSis
wonasworobis Sesabamis gadawyvetilebas.
sawarmoo
simZlavreebis
gafarToebis
TamaSi
neSis
wonasworobis
erT
mniSvnelovan aspeqtzec miuTiTebs - neSis
wonasworobisas moTamaSeebis mier miRebuli Semosavlebi sulac ar aris maqsimaluri.
21. ganmeorebadi TamaSebi
sawarmoTa simZlavreebis gafarToebis TamaSSi TiToeul kompanias sakuTar
interesebze zrunvis savsebiT racionaluri motivi ubiZgebs iseTi qmedebisaken,
romelic
ar
aris maqsimaluri
koleqtiuri
mogebis
momtani
(cxrili
14.1).
moTamaSeebis koleqtiuri, SeTanxmebuli qmedebis SemTxvevaSi ki aseTi Sedegis
miRweva SesaZlebelia. ,,pepsisa da ,,koka kolas Soris konkurenciis es TamaSi
warmoadgens ,,patimarTa dilemis cnobili TamaSis erTerT konkretul SemTxvevas.
aseTi TamaSis ramdenjerme ganmeorebis Semdeg, moTamaSeebi iTvaliswineben wina
TamaSSi
sakuTar
da
konkurentis
mier
miRebul gadawyvetilebebs,
cvlian
strategiebs da, Sesabamisad, dramatulad icvleba TamaSis Sedegebic. ganmeorebadi
TamaSis efeqtis sailustraciod ganvixiloT ,,patimris dilemis msgavsi TamaSi,
TiToeuli
moTamaSisaTvis
`motyueba~
aris
dominanturi
strategia,
magram
moTamaSeTa koleqtiuri Semosavali maqsimaluria, roca orive maTgani irCevs
`TanamSromlobis~ startegias. Tu moTamaSeebi erTxel TamaSoben, am TamaSSi
TiToeuli
maTganisaTvis
saukeTeso strategia ,,motyuebaa. davuSvaT,
rom
moTamaSeebi am TamaSs uaxloes momavalSi kvlav da kvlav iTamaSeben. aseT
SemTxvevaSi, maT SesaZloa miaRwion wonasworobas, sadac TiToeuli maTgani
TanamSromlobis strategias irCevs.