PAGSUSURING BASA SA

ASIGNATURANG PAGBASA’T
PAGSULAT TUNGO SA
PANANALIKSIK

Isinulit ni: Hendrix C. Obciana, BSA IV

Isinulit kay: Gng. Gina Catalig
I. A. Bangkang Papel
B. Genoveva Edroza-Matute
Si Genoveva Edroza-Matute (3 Enero 1915–21 Marso 2009) ay isang
premyadongkuwentistangPilipino.Siya ay isa ring guro at may-akda ng aklat sa
BalarilangTagalog, na nagturo ng mga asignaturang Filipino at mga asignaturang pang-edukasyon.
Siya ay nagturo ng apat napu’t anim na taon sa elementarya, sekundarya at kolehiyo, at nagretiro
bilang Dekana ng Pagtuturo sa Dalubhasaang Normal ngPilipinas (ngayon ayPamantasang Normal
ng Pilipinas) noong1980.Pinarangalansiya ngSentrong Pangkultura ng Pilipinasng Gawad CCP
Para sa Sining (Panitikan) noong Pebrero 1992Maraming ulit siyang nagkamit ngGawad
Palanca,tulad ng kilalang Kuwento niMabuti ,na nanalo ng kauna-unahang Gawad Palanca para sa
Maikling Kuwento saFilipino. Kasama rin sa mga kuwentong nanalo ng Gawad Palanca ay ang
Paglalayagsa Puso ng Isang Bata noong 1955, at ang Parusa noong 1961.Ilan sa mga naging aklat
niya ay ang Mga Piling Maiikling Kuwento ng AteneoUniversity Press; ang Tinig ng Damdamin,
katipunan ng kanyang mga pilingsanaysay, ng De La Salle University Press; at ang Sa Anino ng
EDSA, maiiklingkuwentong sinulat niya bilang National Fellow for Fiction, 1991-1992, ng U.P.
Press.Namatay siya noong 21 Marso 2009 sa edad na 94.
Si Genoveva Edroza-Matute ay lumaki sa Sta. Cruz, Maynila. Siya ay nagtapos sa mgapaaralang
lungsod. Sa paglaki niya habang kalong ng mga paaralang ito'y nakita niyakung papaano mas
naging mahigpit ang mga gurong Pilipino kaysa sa mga gurongAmerikano sa pagpaparusa sa mga
batang nakapagsasalita sa sariling wika sa loobng paaralan. Siya ay nagtapos sa Pamantasan ng
Santo Tomas (UST). Naging guro siya sa loob ng46 taon hanggang sa siya mag-retiro bilang
pinuno ng Departamento ng Pilipino sa Philippine Normal University. Malawak ang naging
karanasan niya sa kanyang pag-aaral, pagtuturo at pagsusulat. Pangkaraniwan niyang paksa ang
buhay ng isangbabae at ang mga bagay na tumitimo sa kalooban nito. Tagataguyod rin
siyapagpapaunlad ng wikang pambansa.
C. Sanggunian
Malimit, N. G. 2014. Maikling Kwento: Bangkang Papel.
http://wennistahanngsanggunian.blogspot.com/2012/01/listahan-ng-
sanggunian.html

II. Buod
Isang batang lalaki ang gumawa ng tatalong malalaking bangkang papael na hindiniya
napalutangsa tubig kailanman. Hindi niya malaman kung ano ang dagundong angbiglang
pumuno sa bahay o ang biglang pagliliwanag.Nagsunud-sunod ang tila malalalaking batong
gumugulong sa kanilang bubungan.Ang paggulong ng mga iyo’y sinasaliwan ng pagliliwanag at
pagdidilim ng bahay, ng pagliliwanag muli. At samantalang pumapailanlang sa kaitaasan
ang kahuli-hulihangpangarap ng batang yaon, ang panahon at patuloy sa pagliliwanag at
pagdiidlim, sapananahimik at pag-uumugong,sapagbabata ng walang awing hampas ng hangin
at ulan. Ang kinabukasan ng pagtatampisaw at pagpapaanog ng mga bangkang papel
aydumatingngunit kakaibang kinabukasan. Sa isang sulok, doon nakita ng batang lalakiang
kanyang ina na nakalikmo sa sahig. Sakanyang kandungan ay nakasubsob si Miling .at ang
buhok nito ay talang tigil na hinahaplosng kanyang ina. Ang mukha ng kanyangina ay nakita ng
batang higit na pumuti kaysa rati, ngunit ang mgamata noo’y hindi pumipikit , nakatingin sa
wala. Lahat ng lapitan niya’y nanatiling pinid sa labi. Ipinatongang kamay sa kanyang balikat o
kak’y hinahaplos ang kanyang buhok at wala na.Salabinlimang nangapat kagabi ay kabilang ang
kanynag ama«sa labas ng bayan sasagupaan ng mga kawal at tanong-bayan.Nag-aalinlangan,
ang batang lalaki’y lumapit sa kanyang ina na mabibigat ang mga paa sa paghakbang. Sa
bawathakabang na palayo sa bahay na pawid at sa munting bukod na kanyang
tahananaynararagdagan ang agwat ng ulila sa kanyang kabataan. Ang gabing iyon ang kahuli-
hulihan sa kabataang sasansagalit lamang tumagal.

III. Pagsusuri
A. Uring pampanitikan
Ang sunuring akda ay isang maikling kwento. “Isang akdang pampanitikang likha
ng guniguni at bungang –isip na hango sa isang tunay na pangyayari sa buhay.” ang
pagpapakahulugan ni Edgar Allan Poe, (ang tinaguriang Ama ng Maikling Kuwento) sa maikling
kwento. Ito rin ay nababasa sa isang tagpuan, nakapupukaw ng damdamin, at mabisang
nakapagkikintal ng diwa o damdaming may kaisahan. Tinatalakay din sa maikling kwento ang
natatangi at mahahalagang pangyayari sa buhay ng pangunahing tauhan.

Maraming uri ng maikling kwento gaya na lamang ng kwentong nagsasalaysay, kwentong

pangkatauhan, kwentong katatawanan, kwentong katatakutan, kwentong sikolohiko at marami
pang iba. Ang uri ng maikling kwento na ito ay isang kwentong nagsasalaysay sapagkat ang
layunin nito ay magpahayag ng mga pangyayaring naganap sa kwento, mga pangyayari tungkol sa
mga naging karanasan ng tao sa sarili, sa kapwa at sa kapaligiran.

B. Istilo ng paglalahad

Ang istelong ginamit naman ng awtor sa kanyang pagsasalaysay sa kwento ay

“flashback” na kung saan ay ginunita ng nagsasalaysay ang mga nangyari sa buhay ng batang
lalaki at sa kanyang pamilya. Pinatunayan ito ng mga pahayag na “Sa tuwing ako’y may
makakikitang bangkang papel ay nagbabalik sa aking gunita ang isang batang lalaki. Isang
batang lalaking gumawa ng tatlong malalaking bangkang papel na hindi niya napalutang sa tubig
kailanman...”
 C. Mga Tayutay
Isang batang lalaking gumawa ng tatlong malalaking bangkang papel na hindi niya napalutang
kailanman (Pagpapalit-saklaw)
- ang bangkang papel ay sumisimbolo sa pangarap ng batang lalaki sa kwento

Magkakarerahan kami ng bangka ni Miling, ang aki’y malalaki’t matitibay...hindi masisira ng

tubig. (Pagpapalit-saklaw)
- ito ang problema maaaring maging sagabal para sa mga pangarap ng batang lalaki

Mga Dagundong ugong tila mga bato na gumugulong sa kanilang bubungan (Pagtutulad)
- May gyera na nagaganap

D. Sariling reaksyon
1. Pananalig pampanitikan o teorya
Ang gamit na dulog sa panunuring papel na ito ay Pagdulog Realismo. Ayon sa
https://tl.wikipedia.org/wiki/Teorya_ng_realismo ang teoryang realismo ay ang paniniwala na
ang karamihan ng mga cognitive bias (kamalayang may kinikilingan) ay hindi pagkakamali,
kundi lohikal at paaran ng praktikal na pangangatwiran sa pakikitungo sa "tunay na mundo".
Kasáma nito ang pagpapalagay na ang mga bagay ay mayroon pang mas malawak na kaalaman
kaysa sa kung ano ang sinasabi ng mga cognitive experimenter (mga sumusubok sa kamalayan).
Ayon naman sa http://kadipanvalsci.blogspot.com/2010/08/mga-teoryang-
pampanitikan.html ang layunin ng panitikan ay ipakita ang mga karanasan at nasaksisan ng may-
akda sa kanyang lipunan. Samakatuwid, ang panitikan ay hango sa totoong buhay ngunit hindi
tuwirang totoo sapagkat isinaalang-alang ng may-akda ang kasiningan at pagka-epektibo ng
kanyang sinulat.

Isang ulat sa https://www.slideshare.net/GinoongGood/teoryang-pampanitikan-36790003

ang nagsasabing ayon sa mga realista, ang sinumang tao, anumang bagay at lipunan, ay dapat
maging makatotohanan ang isasagawang paglalarawan o paglalahad. Ang karaniwang paksain na
ipinapakita nito’y pumapatungkol sa kahirapan, kamangmangan, karahasan, krimen, bisyo,
katiwalian, kawalan ng katarungan, prostitusyon, atbp.

Sa maikling kwentong ito, tunay na naliwagan ang aming mga isipan at diwa sa ipinakitang
lantad na katotohanang maaaninag sa masalimoot nating lipunan. Ang palasak na tunggalian ng
mga paniniwala, ang paninindigan ng mga taong nasa tuktok ng tatsulok at ng mga mamamayang
nasa paanan nito.

Sa pagbubukas ng kwento ay maaaninag ang pagbabalik-tanaw ng nagsasalita nang

masilayan ang iilang mga kabataang nahuhumaling sa pagpapalayag ng bangkang papel. Makulay
na naglaro sa kanyang alaala ang bawat detalye ng mga kahapong nagdaan.

Sa pahayag na “Ilang maliliit na bata ang magpapalutang ng mga bangkang papel,

nariyang tinatangay ng tubig, naroong sinasalpok at inilulubog, nariyang winawasak.” Makikita
ang likas na katangian ng mga kabataan. Ang kanilang inosenteng diwa at sensitibong pagkatao
ay siyang nagbibigay ng kakintalan sa kanilang mumunting daigdig. Ang kanilang pagkawalang
muwang sa mga kaganapan sa lipunan ay siyang naging kalasag nila sa mapait at mapanakit na
realidad.

Sa mga mata ng isang bata, lahat ng bagay ay maganda at makulay. Lahat ay simple at
hindi komplekado. Walang kadenang galit, poot, inggit at pagkukunwaring gumagapos at unti-
unting nagpapatigas sa puso ng mga tao. Puro at totoo ang kanilang pagkatao, sumasalamin sa
personang bigong maisakatauhan ng nakararami sa atin.

Kaugnay ng kwentong ito ang akda na pinamagatang “Inukit na Pag-ibig at Kabayanihan

ni Itay”. Sa akda, mababasa na ang batang si Angela ay lumaki na walang inaalala kundi ang
kagandahan ng buhay. Walang pagdadalawang isip sa mga bagay-bagay na nangyayari sa kanyang
lipunan. Lumaki siyang hindi alam kung nasaan ang kanyang ama, dahil ang kwento ng kanyang
ina ay ang mga magagandang alaala ng kanyang yumaong ama. Katulad na lang sa mga
pangyayaring nagaganap sa kwentong sinuri na pinamagatang “Isang Bangkang Papel” na kung
saan ang mga bata ay walang pakialam sa bulok na sistema ng lipunan. Sila’y lumalaki ng hindi
iniinda ang sakit na dinaranas ng nakararami. Sa akdang iniugnay, mababasang ang batang walang
kamuwang-muwang sa pangyayari sa lipunan ay hindi alam ang mga kaganapan sa kanyang
paligid. Siya’y lumalaking musmos pa rin ang isipan, dahil sa mga kwento ng kanyang ina ay hindi
niya maintindihan ang totoong nangyari sa kanyang ama. Nagkakaroon ng pag-uugnay ang
dalawang akda, ang sinuri at iniugnay dahil parehong mababasa sa mga akda ang pagkakaroon ng
sariling mundo ng mga bata. “Kakatok ako sa ating pinto, naroon ka mahal at ang ating Angela
ay naglalaro.” Sa pahayag na ito ng akdang iniugnay, mababasang sinabi ng ama na sa kanyang
pag-uwi ay masisilayan niyang naglalaro ang kanyang anak sa sala. Katulad ng akdang sinuri, na
ang mga bata ay walang ibang ginagawa kundi ang maglaro at walang ibang iniisip kundi ang
kanilang kasiyahan. Ipinapakita sa akdang sinuri at iniugnay na ang mga kabataan ay nakapokus
sa kanilang kaligayahan. Ang dalawang akda ay kakikitaan ng katotohan dahil sa ating lipunan
makikitang ang mga bata ay walang kaalam-alam sa mga nangyayari sa loob ng masalimoot na
kaganapan sa lipunan. Waring katotohanang nagsasabi ng mga gawain ng mga bata at ito’y may
malaking pagkakaiba sa mga problemang dinadala ng mga matatanda. Nailalarawan sa mga akda
ang mga kalagayan ng mga bata na ang kanilang sarili ay umiikot sa paglalaro. Hindi pumapasok
sa isipan ng mga bata ang mga problema at hindi magandang nangyayari sa kanilang kapaligiran.

Sa ating lipunan tunay na masasaksihan ang mga batang mababaw ang kaisipan, walang
pakialam sa mundo at ang nais lamang ay ang maglaro at magsaya sa kahit anong paraan na
makapagbibigay sa kanila ng kaligayahang walang katapusan. Ang mga bagay na nais nilang
gawin ay nagsisilbing mga pangarap na kay hirap abutin, dahil kaakibat nito ang mga dahilang
hindi nila maiintindihan, para bang sinadyang ginawan sila ng utak na hindi maunawaan ang
realidad ng buhay. Ang mga musmos na nilalang sa ating lipunan ay patuloy na dadalhin ang mga
inipong mga tanong kung bakit sila napapagitnaan ng lungkot at kapighatian habang sila’y
nakikipagsapalaran.

Kalakip sa pagiging bata ang pagiging sensitibo at mahina. Bagong usbong ang kanilang
kamalayan at hilaw pa ang naturang mga karanasan kaya kailangan nila ng magiging panulukang
bato para sa binibuong pagkatao. Kailangan nila ng kamay na aakay at huhubog sa kanilang
murang pag-iisip. Dito na pumapasok ang mga responsibilidad ng isang magulang. Ang kanilang
katauhan ay nagdudulot ng napakalaking impak sa paglinang ng mga kabataang magtataguyod ng
kinabukasan ng ating bansa. Sa mga katagang “Inay,” ang ulit niya sa karimlan, “dumating na ba
ang Tatay?” makikita ang simpleng paghahanap ng isang anak sa kanyang ama. Ngunit kung
iisiping mabuti ay may nakatago itong mabigat na suliranin. Ang mga katagang iyon ay
nagpapahiwatig na ito’y nangangailangan ng presensya na kakalinga at papawi sa walang muwang
niyang pagka-uhaw sa kaloob-looban na tanging ang isang ama lamang ang makakapagbigay.
Kung tutuusin, nasa harapan ng bata ang kanyang ina ngunit hinahanap-hanap niya parin ang
presensya ng kanyang ama. Tila ba may kakaibang init na dala ang pagkalinga ng isang ama na
tanging makapapawi sa lamig na tumusok sa kanyang pagkatao. Pinatunayan pa ito ng linyang,
“Inay,” ang tawag niyang muli, “bakit wala pa si Tatay? Anong oras na ba?” “Ewan ko,” ang
sagot ng kanyang ina. “Matulog ka na, anak, at bukas ay magpapalutang ka ng mga bangkang
ginawa mo.” Dagdag pa dito’y ang mga katagang, “Sa kanyang tabi’y naroon ang kapatid na si
Miling. Sa tabi nito’y nabanaagan niya ang katawan ng ina, at sa kabila naman nito’y nakita niya
ang banig na walang tao”. Maaaninag na hindi sapat ang dalang init ng yakap ng isang ina sa
paggamot ng dalang lamig sa pagkatao ng isang bata. Walang damit o alinmang kumot ang
makakapawi dito dahil ang presenya ng isa lamang sa kanila’y di makasasakop sa laki ng butas na
naililikha ng kanilang pagkawala sa diwa at pagkatao ng isang murang bata.

Sa pagbabasa ng kwento, makakalikha ng isang malaking tanong sa iyong isipan ang hindi
pag-uwi ng ama ng bata sa kwento at ang mahiwagang pagkamatay nito sa hulihang bahagi.
Kung titingnan at hihimayhimayin ng mabuti ay mapapansing gumamit ang awtor ng hindi
direktang pagpapahayag sa pagsiwalat ng tunay na dahilan ng pagkawala ng ama sa simula ng
kwento. Sa bahaging nagsasabi na “Handa na ba kayo?” anang isang malakas ang tinig. “Ngayon
din ay magsialis na kayo. Kayo’y ihahatid ni Kapitan Sidro sa pook na ligtas. Walang maiiwan,
isa man. Bago lumubog ang araw sila’y papasok dito... Kaya’t walang maaaring maiwan.” ay
makikita ang hindi inaasahang pagliko ng daloy ng kwento. Nakalilikha ng isang malaking
palaisipan ang pagpapalisan sa kanila sa naturang lugar na tinitirahan. Nagsasaad ang mga linyang
ito na may nangyayaring kaguluhan kaya nais na masiguro ang kanilang kaligtasan. Ang mga
katagang ito ay sinundan pa ng pagsisisiwalat na “Sa labinlimang nangapatay kagabi ay kabilang
ang kanyang ama...sa labas ng bayan...sa sagupaan ng mga kawal at taong-bayan.” Pansinin ang
mga linyang, “Walang maiiwan, isa man. Bago lumubog ang araw sila’y papasok dito... Kaya’t
walang maaaring maiwan.”, sa unang bahagi at ang pariralang “sa sagupaan ng mga kawal at
taong-bayan.” Maipagtatagpi-tagpi mo ang mga pangayari at masasagot ang iyong katanungan.
Mapapansin na ang salitang “papasok dito” ay nagpapahiwatig na sila’y nasa loob ng isang tagong
lugar o pamayanan o maaring masabi nating kuta ng isang hindi kinikilalang grupo o samahan. Sa
pagbanggit naman ng mga salitang “kawal at taong-bayan” ay mapapatunan ang naging hinuha.
Ang sagupaang naganap sa bayan ay labanan ng rebelde at kawal ng pamahalaan. Isang
kaganapang palasak at napapanahon saan mang sulok ng mundo. Mga labanan ng magkakalahi at
magkababayan. Isang masakit na realidad na unti-unting sumasakal sa ating bansa. Ang tatsulok
na sistema ng lipunan ang nagpapabulok dito. Ang patuloy na sagupaan ng mga nasa taas at nasa
paanan nito’y patuloy na umiiral, patuloy na nag-aalab. Mas pinapagsalita pa ang mga putok ng
baril kaysa sa mga labi.
 Ang masakit na realidad na ito’y nagdudulot pa ng mas malaking sigwa sa bayan kung ang
pag-uusapan ay ang kabataan. Mga kabataang walang muwang at inosente. Silang mga anghel na
unti-unting dinudurog ng malademonyong kaguluhan. Silang hindi paman nagsisimulang mabuo
ang pagkatao ay natatapos na. Silang mga nagtitiis at nagbabayad sa mga kabulastugang ginagawa
ng mga taong dapat na magprotekta at malinang sa kanila. Ang linyang “Inay, bakit pinatay ng
mga kawal ang Tatay? Bakit? Bakit?” ay ang tanong ng nakararaming kabataang nasasangkot sa
labanan. Silang naiipit sa gulo at nakasasaksi ng patayan. “Bakit?” bakit nga ba? Sapat kaya ang
magiging dahilan ng bawat panig upang mabayaran ang sirang naidulot nila sa bawat kinabukasan
ng kabataan?
Mahirap bilang isang Pilipino ang makisalamuha sa magulong sistema ng isang lipunan.
Ang pahayag na ito “Hindi nabuhay ang takot. Kahit araw-araw na panganib ang sinusuyod” na
mababasa sa akdang Inukit na Pag-ibig at Kabayanihan ni Itay, ito’y simpleng pangungusap pero
may nakatagong malalim na kahulugan. Hindi madaling maunawaan kung ano ang kinakatakutan
at kung anong panganib ang nag-aabang, maaring makabubuo ito ng isang katanungan kung ano
nga ba ang pinagmulan. Mahirap sagutin sapagkat ang pangungusap ay mahirap din intindihin.
Narito pa ang ibang mga pangungusap na siyang magpapaliwanag ng iyong iniisip “Kung maaari
nga, mga ibon ang magdala ng pagmamahal ko patungo sa'yo” sa pangungusap na ito’y ikaw ay
makakapagtanong, nasaan ba siya at bakit parang ang layo nila sa isa’t isa? “Kailan kaya
matatapos itong gulo? Kailan kaya tayo magiging mga bata muli upang maiduyan kita sa ating
tagpuan”. Maaaring sa mga pangungusap na ito’y masasagot na ang iyong mga katanungan, dahil
ito’y nagpapahiwatig kung saan siya naroroon. Kung iisipin o iintindihing mabuti ang mga sunod-
sunod na mga pangungusap madali itong maintindihan kung ano nga ba ang kanyang trabaho. Siya
ay isang kawal ng Gobyerno. Ang dalawang akdang sinuri at ang iniugnay ay parehong ang mga
namatay ay waring sinusuong ang kahirapan ng buhay.

Ayon sa http://jalajalanhsfilipinoiii.blogspot.com ang teoryang realismo ay nagpapahayag

ng pagtanggap sa katotohanan o realidad ng buhay. Mababasa na pawang ang mga katotohanang
pangyayari ang mga nagaganap sa bawat akda. Realidad na kung saan nilalabanan nila ang
kalagayan o kahirapan ng buhay, handang magsakrispisyo, mabuhay lamang ang mga mahal sa
buhay. Narito pa ang panghuling katagang maiuugnay ko sa akdang Bangkang Papel “Hindi pala
ang Itay niya ang nakauwi at dumating, kundi ang mga taong nagpapaabot ng kanilang
pakikiramay” Nagsakripisyo ang kanyang ama sa pakikipagbakbakan sa giyera laban sa katiwalian
ng gobyerno. Isang malungkot na katotohanan pero ginawa niya ang kanyang makakaya para lang
sa kanilang pamilya. Magkaiba man ang storya ng dalawang akda, dahil sa Bangkang Papel na
akda ay kasapi ng rebelde ang kanyang ama, samantalang sa isa namang akda ay kasapi ng
gobyerno ang kanyang ama pero pareho nilang ipinaglalaban ang kanilang karapatan na handa
nilang gawin ang lahat para mapatunayan na mahal nila ang kani-kanilang pamilya. Pareho mang
nawalan ng mahal sa buhay ang mga bata sa bawat akda, ay hindi tumigil ang kanilang buhay,
nagpakalayo-layo at nagpatuloy pa silang lumaban para sa buhay na inaasam.
Hindi maipagkakaila na kaliwa’t kanan ang rebelyon sa mundong ating ginagalawan, dahil
sa hindi pagkakaunwaan ng mga mamamayan at ng pamahalaan. Sa ating lipunan maraming mga
grupong nabuo at patuloy na isinusulong ang kanilang mga ipinaglalaban. Ang mga grupong ito
ay magkaiba man ang pinanggalingan ngunit iisa ang patutunguhan at iyon ay ang mapansin ng
pamahalaan ang kanilang mga hinaing na kailanma’y hindi pinakinggan na naging dahilan ng pag-
aaklas at pakikidigma hanggang sa kasalukuyan. Sa Pilipinas yumanig sa ating lahat ang isang
masalimuot na pangyayari na naganap sa Marawi City, narito ang isang videong nagpapakita sa
suliraning kinakaharap ng bansang Pilipinas na hanggang ngayon ay hindi pa nalulunasan.
Marami sa atin ang nadadamay sa gulong nabuo sa pagitan ng mga rebelde at ng mga
sundalo. Masakit isipin na dahil dito marami ang nagbubuwis ng buhay sa pakikipaglaban ng mga
sundalo para sa kapayapaan at sa pakikipaglaban ng mga rebelde para sa pagkakapantay-pantay
na matagal na nilang gustong mapasakamay. Ang lubos na nakakaawa ay ang bawat pamilyang
umaasa na makabalik nang buhay ang kanilang mga minamahal na sangkot sa digmaan. Lalong-
lalo na ang mga anak na minsan lang nakita at nakasama ang kanilang mga magulang. Hanggang
ngayon ay patuloy pa rin ang ating pamahalaan sa pagsugpo ng mga Maute na nais maghari sa
bansa at sa pagbura ng grupong ito, upang malunasan ang sugat na namuo sa bawat tahanang
winasak ng karimlan.
Ang mga katagang “Sa bawat hakbang na palayo sa bahay na pawid at sa munting bukid
na kanyang tahanan ay nararagdagan ang agwat ng ulila sa kanyang kabataan.” ay nagsasaad
ng ginawang paglisan ng bata sa lugar na kinalakihan, kasabay nito ay ang unti-unting pagkadurog
ng kanyang kabataan at ang pag-usbong ng matinding pangungulila sa amang pumanaw. “Ang
gabing yaon ng mga dagundong at sigwa, ng mga pangarap na kinabukasan at ng mga bangkang
papel – ang gabing yaon ang kahuli-hulihan sa kabataang sasansaglit lamang tumagal. “Ang
naturang madilim na pangyayari ang nagbura sa kanyang pahat na diwa at maagang nagmulat sa
kanya sa katotohanang hindi lahat dito sa mundo ay maganda at kaaya-aya. Dahil sa likod ng
kagandahang nakikita ay may nakakubling madilim at masang-sang na realidad.
Ang hulihang pahayag na “Isang batang lalaking gumawa ng tatlong malalaking
bangkang papel na hindi niya napalutang kailanman...” ay nagsisiwalat ng iniwang resulta ng
sakuna, ang pagkasira ng bawat butil ng pangarap sa kaloob-looban ng mga kabataan. Ang
pagkawala ng kislap sa kanilang mata at nag-iiwan ng isang durog na kaluluwa. Ang pagbanggit
ng bangkang papel sa kwento ay nagsisislbing representasyon ng mga pangarap na naglalayag sa
puso ng mga kabataan. Ngunit dahil sa malupit na lipunang kinagisnan hindi paman nakalalayag
ang pangarap ay dinurog na ito ng mga alon ng sigwa at sakit.

Ang pamilya ang pinakapangunahing sangkap na bumubuo ng isang lipunan. Sa loob ng

isang pamilya ay mayroong isang ina, ama at ang kanilang mga anak, ngunit laganap na sa panahon
natin ngayon ang mga pangyayaring akala natin ay madaling pasukin at iyon ay ang pagkakaroon
ng pamilyang biglaan o hindi napaghandaan. Napakalaki ng maidudulot nitong problema sa
pagpapalaki ng mga anak, dahil laganap na ngayon ang pagkakaroon ng hindi buo ang pamilya.
Sa ating lipunan ay hindi na mabilang kung ilan ang mga tinatawag nilang single mom, single dad
o di kaya’y inabandunang mga anak o mas kilalang mga ulila.

Malaki ang maitutulong ng mga magulang sa kanilang mga anak, dahil sila ang nagiging
inspirasyon ng kanilang mga anak sa pagbuo at pagkamit ng kanilang mga pangarap, ang
magtuturo, mag-aalaga, at magmamahal sa kanila. maglaro at makisalamuha sa ibang bata dahil
ginugugol niya nag kanyang buong panahon sa pag-aalaga sa kanyang mga kapatid.

2. Mga pansin at puna

A. Tauhan

Batang Lalaki: Gumawa ng tatlong malalakingbangkang papel na hindi niya napalutang sa tubig
kailanman.
Ina: Ina ng batang lalaki at ni Miling
Miling: Kapatid ng batang lalaki
Tatay: Ama nina Miling at ng batang lalaki nanapaslang ng mga kawal
Mga Kapitbahay: Aling Berta, Mang Pedring, Aling Ading, Feli, Turing, Pepe.
 B. Galaw at pangyayari

Ang mga salitang ginamit sa akda ay karaniwang pormal. Kapansin-pansin din ang paggamit ng
awtor ng mga salitang hindi pamilyar sa mga mambabasa. Sa halip na gumamit ang awtor ng mga
salitang mas madaling maunawaan ay gumamit ito ng mga salitang di-pamilyar na siyang
nagdagdag sa kasiningan ng kwento.

Halimbawa:
“Wala siyang makitang ano man maliban sa isang makitid na silahis.”
“Mula sa malayo’y naririnig niya ang hagibis ng malakas na hangin.”
“Biglang-biglang naparam ang nalalabi pang antok. ”
“Nagugulumihang lumapit ang bata kina Mang Pedring at Aling Feli.”
“Ang araw na humalili’y tigib ng pangamba…”

Sa halip na gamitin ang salitang sinag ay silahis ang ginamit, hagibis sa halip na belosidad,
salitang naparam na maaari namang gamitan ng salitang naglaho, nagugulumihan sa halip na
naguguluhan at tigib ng pangamba na maaari namang sabihing puno ng pangamba.

Gumamit din ang awtor ng salitang konotasyon (Ang pagpapakahulugang iba kaysa sa
pangkaraniwang pakahulugan), narito ang pahayag:

“Lahat ng lapitan niya’y nanatiling pinid ang labi.”

Konotasyon: Nananahimik

Ang kwento ay tungkol sa batang lalaki na hinihintay ang pagdating ng kanyang ama,
kasama na dito ang paghahangad niya na palutangin ang mga bangkang papel na kanyang ginawa.

Ang akdang ito ay hindi lang tungkol sa literal na paglalaro ng bata sa bangkang yari sa
papel. Ito ay sumisimbolo rin sa pangarap ng bata sa kwento na naudlot dahil sa pagkasawi ng
kanyang ama. Isa lamang siya sa mga batang maagang naulila dahil sa pangyayaring naganap sa
kanyang ama na namatay sa kasagsagan ng giyera. Mahirap mamuhay lalo na kung ang nasa
paligid mo ay hindi payapa. Sa madaling salita, ipinapakita dito ang masamang epekto ng giyera
lalo na sa mga kaanak ng mga taong nasawi. Ganito rin ang magiging epekto kapag patuloy ang
tunggalian sa pagitan ng mga sundalo at mga rebelde, maraming pamilya ang magkakawatak-
watak at maraming mga bata ang masisira ang kinabukasan.
 Ito ang mangyayari sa ating bansa kung patuloy tayong mag-aaway lalo na kung patuloy
ang pagrerebelde ng mga tao. Sa madaling salita, walang kapayapaan at katahimikan.

3. Bisang Pampanitikan

A. BISA SA ISIP

Natutunan ko sa maikling kwentong ito na maging bukas ang ating mga kaisipan sa lahat ng
possible at maaaring mangyayari sa hinaharap. May mga bagay na bigla na lang mawawal sa atin
ng hindi natin inaasahan. Maging matatag, matapang at magpursigi tayo sa sa ating mga pangarap
sapagkat may mga hadlang na maaaring pumawi nito.

B. BISA SA DAMDAMIN

Ang maikling kwento na ito ay makapagdamdamin dahil sa musmos na bata na ito ay

nawalan na sya ng ama. Isang batang lalaking gumawa ng tatlong malalakingbangkang papel na
hindi niya napalutangkailanman. Ang mga bangkang papel na itoang nagsilbing mga pangarap
nya. Simula ngpangyayaring iyon ay alam nya na hindi na itomuli matutupad, ang mga bangakang
papel naito ay hindi na muli lulutang.

C. BISA SA KAASALAN

Hindi natin hawak ang kapalaran kaya mahalin at pahalagahan ang ating mga magulang. Sila ang
nagbigay buhay sa atin kung gayon ay huwag natin silang pabayaan at lagging alalahanin. Hindi
sa panghabang buhay ay sila ang ating kasama.

D. BISA SA LIPUNAN

Ang mga gyera at gulo ang nagiging sanhi ng mga pagkapawi ng buhay ng mga sundalong
nagtatanggol sa bayan. Ang sanhi naman ng gulo at gyera ay ang hindi pagkakaunawaan at
pagkakaintindihan ng mga tao sa gobyerno or sa kahit anong antas ng lipunan. Dapat tayong
magsuportahan sa anumang bagay o pangyayari na dumadating sa atin.