Wittenberg

Wittenberg Lutherstadt Wittenberg
Alemaniako hiri-udalerria
Irudi gehiago
Administrazioa
Estatu burujabe	Alemania
Alemaniako estatua	Saxonia-Anhalt
Rural district of Saxony-Anhalt	Wittenberg
Alkatea	Torsten Zugehör (en)
Izen ofiziala	Lutherstadt Wittenberg Lutherstadt Wittenberg
Jatorrizko izena	Lutherstadt Wittenberg
Posta kodea	06886
Udalerri kodea	15091375
Geografia
Koordenatuak	51°52′02″N 12°38′54″E
Azalera	240,41 km²
Altuera	67 m
Demografia
Biztanleria	45.588 (2023ko abenduaren 31) 53 (2022)
23.497 (%51,5)   (%48,5) 22.091
Dentsitatea	190 bizt/km²
Informazio gehigarria
Telefono aurrizkia	03491
Ordu eremua	UTC+01:00 eta UTC+02:00
Hiri senidetuak	Göttingen, Bretten, Springfield, Haderslev (en) , Békéscsaba, Mahiliou, Mediaș (en) eta Beveren
Matrikula	WB
wittenberg.de

Wittenberg, izen ofiziala Lutherstadt Wittenberg, Alemaniako Saxonia-Anhalt estatuko hiri bat da, Halleko barrutian, Elba ibaiaren ertzean, Berlindik hego-mendebaldera kokaturik dagoena. Bertan abiatu zen Erreforma Protestantea. 2011n 47.131 biztanle zituen.

Unibertsitatea dauka. Industria (kimikoa, papergintza, tresneria elektrikoa eta mekanikoa) da ekonomia-jarduera nagusia.

Historia

1180. urteko dokumentu batean aipatzen da lehen aldiz. XV. mendearen bukaeran, Frederiko III.a Saxoniako hautesleak Wittenbergen ezarri zuen egoitza; orduan iritsi zen hiria gorenaldira. Hiria guztiz ospetsu bihurtu zen Martin Luterok Santu Guztien Elizako atarian bere 95 tesiak itsatsi zituenean. 1760. urtean, austriarrek hiriari eraso zioten eta erre egin zituzten zurezko ateak. Lutherren testua brontzezko ateetan grabatu zuten berriro. Zutik daude oraindik Luther bizi izan zen etxebizitza eta agustindarren komentuan izan zuen gela.

Ondasun nabarmenak

Eisleben eta Wittenbergeko Martin Lutherren memorialak1 UNESCOren gizateriaren ondarea
Martin Lutherren estatua merkatu plazan
Mota	Kulturala
Irizpideak	iv, vi
Erreferentzia	783
Kokalekua	Alemania
Eskualdea2	Europa eta Ipar Amerika
Izen ematea	1996 (XX. bilkura)
1 UNESCOk jarritako izen ofiziala (euskaratua) 2 UNESCOren sailkapena

Martin Luther Eislebenen jaio zen 1483ko azaroaren 10ean baina ia bizitza osoa Wittenbergen pasa zuen biziaren zatirik handiena. Berarekin erlazionaturiko hainbat toki Gizateriaren Ondare izendatu zituen UNESCOk 1996an.

• Santu Guztien eliza, gazteluko eliza (Schlosskirche): Bertan idatzi zituen bere 95 tesiak 1517an.
• Andre Mariaren eliza (Marienkirche): bertako parrokoa zen.
• Lutherren etxea (Lutherhaus)
• Lutherren estatua: 1520an Aita Santuaren bula publikoki erre zuen puntu berean ezarri zuten estatua.

Herri eta hiri senidetuak

• Göttingen (Alemania)
• Bretten (Alemania)
• Springfield (Ohio) (AEB)
• Békéscsaba (Hungaria)
• Haderslev (Danimarka)

Galeria

• 
  Santu guztien elizaren dorrea
• 
  Martin Lutherren Memoriala
• 
  Stadtkirche eliza
• 
  Rathaus, udaletxea

Erreferentziak

• Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2012/1/9 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

Demografia

Grafiko hau ezin da une honetan ikusi, software arazo bat dela eta. Lanean ari gara ahalik eta lasterren grafikoak berriro erakutsi ahal izateko.

Ikus jatorrizko Wikidatako eskaera eta iturriak.

Kanpo estekak

• Webgune ofiziala

• Datuak: Q6837
• Multimedia: Wittenberg / Q6837