Ekto Uts
Ekto Uts
Ekto Uts
KELAS: INSECTA
ORDO: DIPTERA
SUBORDO: NEMATOCERA
TOXORHYNC
Indikator ANOPHELES CULEX AEDES MANSONIA SIMULIUM CULICOIDES
HITES
Klasifikasi Famili: Culicidae Famili: Culicidae Famili: Culicidae Famili: Culicidae Famili: Famili: Simuliidae Famili:
Genus: Anopheles Genus: Culex Genus: Aedes Genus: Anopheles Culicidae Spesies: Simulium Ceratopogonidae
Spesies: Anopheles Spesies: Culex Spesies: Aedes Spesies: Mansonia Genus: sp. Spesies:
kochi quinquefasciatus aegypti, Aedes uniformis Toxorynchites Cullicoides sp.
albopictus
Nama Nyamuk Malaria Nyamuk rumah Nyamuk DBD Nyamuk Rawa Nyamuk Lalat punuk/ lalat Agas
Lain tanaman hitam
Telur - Kelompok -
• Nyamuk
• Terdapat bintik • Warna tubuh • Tubuh hitam • Tubuh coklat, paling • Thorax seperti • Sayapnya totol-
putih di sayap. coklat. belang putih. bercak hitam besar. punuk (besar). totol coklat.
• penusuk • penusuk penghisap • penusuk putih pada • Menghisap • Tubuh hitam, • Penusuk
penghisap penghisap paha. Sayap cairan belang hitam penghisap
asimetris tanaman. putih pada kaki.
bilateral. • penusuk • Penusuk
• penusuk penghisap penghisap
penghisap
Jantan (Plumose) Betina (Pilose) Jantan (mata holoptik) Betina (mata dikoptik)
FILUM: ARTHROPODA KELAS: INSECTA
ORDO: DIPTERA
SUBORDO: BRACHYCERA
FAMILI: TABANIDAE
Indikator Tabanus rubidus Tabanus megalops Chrysops sp. Haematopota sp.
Nama lain Horse fly Deer fly Lalat totol/Cleg fly
Gambar
Ciri Khas • Sayap jernih • Sayap jernih • Sayap terdapat infuskasi • Sayap terdapat pola rosette.
• Anulasi antena runcing • Anulasi antena runcing melintang di tengah. • Anulasi antena lurus tebal/gendut
• Ukuran besar, dominan • Ukuran lebih kecil • Anulasi antena lurus
hitam ramping
Daur hidup Holometabola Holometabola Holometabola
dan kebiasaan Diurnal Diurnal
Ciri Khas • Kelabu, 4 ban hitam longitudinal • Warna lebih gelap, 4 ban hitam longitudinal • Ukuran ½ musca. 2 garis hitam
• Penjilat Penyerap • Penusuk penghisap lngitudinal
• Sayap M1+2 bertemu R4+5. M1+2 • Sayap M1+2 tidak bertemu R4+5. M1+2 • Penusuk penghisap
membentuk lengkungan tajam. membentuk lengkungan halus • Sayap mirip stomoxys
• Arista antenna mirip stomoxys
• Miniatur kecilnya stomoxys
• Arista antena ada atas bawah. • Arista antena hanya yang atas.
Spirakel larva
FILUM: ARTHROPODA
KELAS: INSECTA
ORDO: DIPTERA
SUBORDO: CYCLORRAPHA
FAMILI: CALLIPHORIDAE
GENUS: Chrysoma
Indikator Chrysomya megacephala Chrysomya bezziana
Nama lain Lalat hijau
Gambar
FILUM: ARTHROPODA
KELAS: INSECTA
ORDO: DIPTERA
SUBORDO: CYCLORRAPHA
FAMILI: SARCHOPAGHIDAE
GENUS: Sarchopagha
Indikator Sarchopaga sp.
Nama lain Lalat Daging/ Lalat Blirik/ Flesh fly
Gambar
FILUM: ARTHROPODA
KELAS: INSECTA
ORDO: DIPTERA
SUBORDO: CYCLORRAPHA
FAMILI: HIPPOBOSCIDAE (Lalat Kutu)
Indikator Hippobosca equina Hippobosca variegata Pseudolynchia canariensis Melophagus ovinus
Nama lain Lalat sumba kecil Lalat sumba besar Lalat Merpati Lalat Domba
Gambar
Ciri khas • Lebih kecil • Lebih besar • Coklat, abdomennya bulat • Tidak punya sayap, mirip kutu,
• Pola bercak simpel • Pola bercak kompleks kecil. banyak rambut. Gapunya
• Penusuk penghisap • Penusuk penghisap • Penusuk penghisap sayap
• Penusuk penghisap
Daur hidup • Holometabola • Holometabola • Holometabola • Holometabola
dan kebiasaan • Pupipara • Pupipara • Pupipara • Larvipara
• Pada kuda, sapi • Pada sapi • Obligat pd merpati • Obligat pd domba
Penyakit Trypanosoma sapi, Haemoprotus unggas Malaria burung Anemia domba
FILUM: ARTHROPODA
KELAS: INSECTA
ORDO: DIPTERA
SUBORDO: CYCLORRAPHA
FAMILI: GASTEROPHILIDAE
GENUS: Gasterophilus
Indikator Gasterophilus intestinalis
Nama lain Horse bot fly
Gambar Larva
FILUM: ARTHROPODA
KELAS: INSECTA
ORDO: DIPTERA
SUBORDO: CYCLORRAPHA
FAMILI: OESTRIDAE
GENUS: Oestrus
Indikator Oestrus ovis
Nama lain Sheep bot fly
Gambar Larva
FILUM: ARTHROPODA
KELAS: INSECTA
ORDO: PHTHIRAPTERA
SUBORDO: MALLOPHAGA (Kutu Penggigit)
Indikator Menopon gallinae Damalinia sp.
Klasifikasi AMBLYCERA ISCHNOCERA
Famili: MENOPONIDAE Famili: TRICHODECTIDAE
Nama lain Kutu Ayam (Unggas) Kutu Domba (Mamalia)
Gambar
FILUM: ARTHROPODA
KELAS: INSECTA
ORDO: PHTHIRAPTERA
SUBORDO: ANOPLURA (Kutu Penghisap)
Indikator Haematopinus suis Linognathus vituli Pediculus humanus capitis
Klasifikasi Famili: HAEMATOPONIDAE Famili: LINOGNATHIDAE Famili: PEDICULIDAE
Nama lain Kutu Babi (Ungulata) Kutu Domba,Sapi Kutu Manusia
Gambar
FILUM: ARTHROPODA
KELAS: INSECTA
ORDO: PHTHIRAPTERA
SUBORDO: RHYCHOPHTHIRINA (Kutu Peralihan)
Indikator Haematomyzus elephantis
Klasifikasi Famili: HAEMATOMYZIDAE
Nama lain Kutu Gajah
Gambar
FILUM: ARTHROPODA
KELAS: INSECTA
ORDO: SIPHONAPTERA (PINJAL)
FAMILI: PULICIDAE
Indikator Ctenocephalides felis Pulex irritans Xenopsylla cheopis
Nama lain Pinjal kucing Pinjal manusia Pinjal tikus
Gambar
FILUM: ARTHROPODA
KELAS: INSECTA
ORDO: HEMIPTERA
Indikator Cimex hemipterus (tropis), C.lectularius (subtropis) Rhodnius sp.
Klasifikasi Famili: CIMICIDAE Famili: REDUVIIDAE
Nama lain Kutu Busuk/Kasur Kepik Pembunuh
Gambar
Mayang Rosana
PRAKTIKUM 1
PENGENALAN FILUM ARTHROPODA DAN KELAS
INSECTA/ ARACHNIDA
PRAKTIKUM 2
NYAMUK, SIMULUM,
Kelas : Insecta
Ordo : Diptera
DAN AGAS Subordo : Nematocera
Famili :
1. Culicidae (nyamuk)
2. Ceratopogonidae (agas)
3. Sumiliidae (lalat punuk)
4. Psychodidae (lalat pasir)
CULICIDAE (NYAMUK)
SLIDE 10
Culex
Mansonia
Aedes
Anopheles
PERBEDAAN
SLIDE 11
Telur Larva
Dewasa Pupa
NYAMUK CULEX
TELUR LARVA
PUPA DEWASA
NYAMUK ANOPHELES
Telur Larva
LARVA SIMULIUM
• Larva berbentuk silinder
• Warna kehijauan dan melekat pada benda yang
terbenam di bawah permukaan air dengan caudal
sucker
SIMULIUM
SLIDE 21
PUPA SIMULIUM
• Pupa berlangsung selama 2-6 hari atau paling lambat 3-
4 minggu.
• Tempat pupa menempel pada nenda dekat permukaan
air
CERATOPOGONIDAE (AGAS)
SLIDE 22
CULICOIDES (Agas)
SLIDE 23
LARVA CULICOIDES
Larva berbentuk silindris pipih
CULICOIDES (Agas)
SLIDE 24
PUPA CULICOIDES
Pupa berbentuk silindris dengan salah satu ujung
membesar.
PRAKTIKUM 3 LALAT BRACHYCERA
DAN MUSCIDAE
Tabanus rubidus
Mata betina memiliki celah callus (dikoptik) seperti di
gambar. Sedangkan mata jantan berhimpitan (holoptik)
Tabanus megalops
Mata betina memiliki celah callus (dikoptik).
Sedangkan mata jantan berhimpitan (holoptik) seperti di
gambar
Chrysops
Antena beranulasi ringan dan ramping. Sayap bercorak
coklat melintang di bagian tengah
Haematopota
Antena beranulasi lebih besar namun pendek. Sayap
bercorak totol-totol coklat.
Stomoxys calcitrans
Haematobis exigua
Ukuran lebih kecil dari yang lain. Palpus
maksila dan probosisnya sama panjang.
Arista dan venasi sayap mirip stomoxys.
Ektoparasit obligat.
Kepala
Musca
domestica
Spirakel
posterior
larva
Musca
Sarcophaga sp.
• Lalat ini berukuran besar berwarna abu-abu
• Thoraksnya besar dan terdapat 3 ban vertikal hitam
• Abdomen polanya berbintik hitam & abu-abu (seperti
papan catur)
• Tipe mulutnya penjilat & penyerap
• Lalat betina bersifat larvipara (meletakkan larva pada
bangkai)
• Larvanya tinggal di sampah daging, pupa biasanya di
Richard Dawson tanah atau pasir
• Bersifat miasis fakultatif
Hippobosca sp.
• Ada 2 spesies, yaitu:
• 1. Hippobosca equina (lalat sumba kecil)
• Thorax berwarna kuning pucat.
• Abdomen menyatu dengan thorax
• Pola sayap bergaris lurus dan bening
• 2. Hippobosca variegata (lalat sumba besar)
• Thorax bercak kuning dan bintik hitam
• Thorax dan abdomen terpisah
Pseudolynchia canariensis
• Tubuhnya berwarna kehitamanan dan berbulu
• sayap berwarna coklat kekuningan
• Probosis lebih pendek dari Melophagus ovinus
• Tangan dan kakinya besar seperti berotot
• Ektoparasit pada unggas/ merpati
• Lalat tinggal di tubuh inangnya dalam waktu yang
lama, tu dasar sayap & pangkal ekor.
• Menggigit & hisap darah dan menjadi vektor protozoa
darah (Haemoproteus columbae)
Melophagus ovinus
• Bulu merata di seluruh tubuh
• Tidak punya sayap
• Mirip seperti kutu
• Tipe mulut penusuk dan penghisap darah
Oestrus ovis
• Tubuhnya berwarna hitam bercak keabu-abuan
• Abdomennya lebih besar dari thoraxnya
• Sayapnya sepanjang abdomennya
• Larvanya masuk dan berkembang di rongga hidung
domba
Gasterophilus intestinalis
• Tubunya berwarna hitam belang kecoklatan di
abdomennya
• Sayapnya melebar ke samping
• Abdomennya ramping dan panjang
• Telur tertelan inang, larva masuk sampai
pangkal lidah, bermigrasi ke faring &
epiglotis lambung.
• Larva matang keluar bersama feses dan
menjadi pupa di tanah.
• Penyebab penyakit kolik pada kuda
Larva sarcophaga
Bentuknys ramping, tidak berduri
Arah mulutnya lebih runcing daripada spirakelnya
Larva gasterophilus
Tubuhnya tebal dan pendek
Berduri pada setiap segmen
Arah mulutnya lebih runcing daripada spirakelnya
Gasterophilus
Sarcophaga
Oestrus ovis
C. bezziana
Haematopinus suis
Famili: Haematopinidae
Abdomennya bulat dan tepi abdomen berwarna agak
gelap
Linognathus sp.
Famili: Linognathidae
Abdomen berbentuk oval/ lonjong dan tubuhnya berbulu
banyak
Pteris pubis
Famili: Pthiridae
Abdomennya berbentuk bulat dengan tepi bergelombang
Haematomyzus elephantis
• Famili: Haematomyzidae
• Ukuran kepala lebih kecil daripada thoraxnya,
bentuknya seperti tabung erlenmeyer dengan probosis
tebal di ujungnya
• Tipe mulut peralihan menggigit, menusuk, dan
menghisap
Ctenocephalides felis
Famili: Pulicidae
Tubuhnya pipih bilateral
Punya ktenidium pronotal dan ktenidium genal
Punya pleural rod
Pulex irritans
Famili: Pulicidae
Tubuhnya pipih bilateral dan pendek
Tidak memiliki ktenidia
Tidak memiliki pleural rod
Xenopsylla cheopis
Famili: Pulicidae
Tubuhnya pipih bilateral
Tidak memiliki ktenidia
Punya pleural rod
Cimex hemipterus
Famili:Cimicidae
Tubuhnya berbentuk oval dan pipih dorso ventral
Biasa disebut dengan kutu busuk
Sayapnya tidak berkembang
Rhodnius sp.
Famili: Reduviidae
Tubuhnya oval dan pipih dorso ventral
Tubuhnya bercorak hitam keabu-abuan
Sayapnya dapat berkembang
Vektor penyakit chagas pada manusia
Bulat, hitam, satuan. Coklat, seperti rakit, Coklat, menempel ke daun, Putih, oval, satuan
berkelompok berkelompok
Larva
Ctt: Toxorrhynchites: larva = hidup di air bersih, berukuran sangat besar dan predator
terhadap nyamuk lain ( 16 ekor larva a. Aegypti), menghisap cairan tumbuhan.
Subordo Muscidae
Keterangan gambar :
Gambar
Hemiptera