źrenica
źrenica (język polski)
edytuj
- znaczenia:
rzeczownik, rodzaj żeński
- (1.1) anat. czarna, okrągła plamka na tęczówce oka, będąca w rzeczywistości rozszerzającym się i zwężającym otworem regulującym dopływ światła do wnętrza oka; zob. też źrenica w Wikipedii
- (1.2) książk. przen. wzrok, oko
- (1.3) przest. przen. coś cenione, cenne lub drogie dla kogoś[1]
- (1.4) opt. obraz otworu przysłony aperturowej[2]
- odmiana:
- (1.1-4)
przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mianownik źrenica źrenice dopełniacz źrenicy źrenic celownik źrenicy źrenicom biernik źrenicę źrenice narzędnik źrenicą źrenicami miejscownik źrenicy źrenicach wołacz źrenico źrenice
- przykłady:
- (1.1) Rzymianki używały wyciągu z pokrzyku jako kosmetyku rozszerzającego źrenice i nadającego im blask. (z Wikipedii)
- (1.3) Mów takim do rozumu, to ziewają, ale praw im duby smalone o świętej źrenicy wolności szlacheckiej, ekscytuj bajędą o równości z królami (…) a wydzieraj się przy tym ze wszystkiej mocy, machaj rękoma jak wiatrak, to się w końcu z czułości popłaczą i gotowi cię nawet porwać na ręce a ogłosić zbawcą ojczyzny[3].
- składnia:
- synonimy:
- (1.1) daw. źrzenica; reg. (Górny Śląsk) lalka, reg. (Górny Śląsk) laleczka[4], gw. (Kresy) człowieczek[5]
- antonimy:
- hiperonimy:
- hiponimy:
- holonimy:
- (1.1) tęczówka
- meronimy:
- związki frazeologiczne:
- czyjeś źrenice zmąciły się • strzec czegoś jak źrenicy oka • przepastne źrenice • zmącone źrenice
- etymologia:
- uwagi:
- zob. też źrenica w Wikicytatach
- (1.1) zobacz też: Indeks:Polski - Części ciała
- angielski: (1.1) pupil, apple of the eye; (1.4) pupil
- arabski: (1.1) حدقة ż, بؤبؤ
- baskijski: (1.1) begi-nini
- białoruski: (1.1) зрэнка ż
- bułgarski: (1.1) зеница ż
- chiński standardowy: (1.1) 瞳孔 (tóngkǒng); (1.4) 瞳 (tóng)
- chorwacki: (1.1) zjenica ż
- czeski: (1.1) panenka ż, zornice ż; (1.4) pupila ż
- duński: (1.1) pupil w; (1.4) pupil w
- esperanto: (1.1) pupilo
- francuski: (1.1) pupille ż, prunelle ż
- hiszpański: (1.1) pupila ż, niña
- interlingua: (1.1) pupilla
- islandzki: (1.1) augasteinn m
- japoński: (1.1) 瞳 (ひとみ, hitomi); (1.4) 瞳 (ひとみ, hitomi; どう, dō)
- kataloński: (1.1) pupil·la ż
- kazachski: (1.1) қарашық
- liguryjski: (1.1) fantinetta
- litewski: (1.1) vyzdys m
- łaciński: (1.1) pupilla ż, pupula ż
- niderlandzki: (1.1, 1.4) pupil
- niemiecki: (1.1, 1.4) Pupille ż
- norweski (bokmål): (1.1) pupill m
- nowogrecki: (1.1) κόρη ż (του ματιού)
- nowopruski: (1.1) weīduls m
- perski: (1.1) مردمک (mardomak)
- portugalski: (1.1) pupila ż, menina dos olhos ż
- rosyjski: (1.1) зрачо́к m; (1.4) зрачо́к m
- sanskryt: (1.1) तारा ż
- sardyński: (1.1) pobidda
- słowacki: (1.1) zrenica ż, pupila ż
- słoweński: (1.1) zenica ż
- somalijski: (1.1) bir
- sycylijski: (1.1) vavaredda
- szwedzki: (1.1) pupill w
- turecki: (1.1) gözbebeği; (1.4) açıklık
- ukraiński: (1.1) зіниця ż
- węgierski: (1.1) pupilla, szembogár
- włoski: (1.1) pupilla ż
- źródła:
- ↑
Hasło „Źrenica” w: Słownik języka polskiego, red. Aleksander Zdanowicz i in., M. Orgelbrand, Wilno 1861.
- ↑ Mały ilustrowany leksykon techniczny, wyd. II, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa 1983, s. 644.
- ↑ W. Reymont: Rok 1794.
- ↑ Antoni Śmieszek, Polski człowieczek = „źrenica” i kilka innych semicko-indoeuropejskich analogii znaczeniowych, „Język Polski” nr 4/1914, s. 124.
- ↑ Antoni Śmieszek, Polski człowieczek = „źrenica” i kilka innych semicko-indoeuropejskich analogii znaczeniowych, „Język Polski” nr 4/1914, s. 123.