King Vidor

King Vidor
	; King Vidor (1925)
Prawdziwe imię i nazwisko	King Wallis Vidor
Data i miejsce urodzenia	8 lutego 1894 ; Galveston
Data i miejsce śmierci	1 listopada 1982 ; Paso Robles
Zawód	reżyser, scenarzysta, producent filmowy
Lata aktywności	1913–1980
	Multimedia w Wikimedia Commons

King Wallis Vidor (ur. 8 lutego 1894 w Galveston, zm. 1 listopada 1982 w Paso Robles) – amerykański reżyser, scenarzysta i producent filmowy, którego kariera trwała 67 lat. Był pięciokrotnie nominowany do Oscara.

Życiorys

Jako reżyser zadebiutował w 1913 krótkometrażowym filmem Hurricane in Galveston. Wcześniej uczył się w szkole kadetów i pracował jako operator kinowy w Galveston. W 1915 roku pojawił się w Hollywood, gdzie, zanim wyreżyserował pierwszy film (The Turn in the Road w 1919), pracował jako scenarzysta. Od 1920 roku posiadacz własnego studia filmowego Vidor Village (zamknięte w 1922). Od 1922 współpracownik wytwórni Goldwyn Pictures, a następnie, od 1924, Metro-Goldwyn-Mayer. Jego film Wielka parada (1925) odniósł znaczący sukces kasowy – był to najbardziej kasowy film dekady.

Kariera reżysera filmowego Kinga Vidora trwała dalej po wejściu na ekrany filmów dźwiękowych i kręcił on nadal filmy fabularne, aż do lat 50. XX wieku.

Vidor znalazł się w Księdze Rekordów Guinnessa za najdłuższą karierę filmową – od 1913 (Hurricane in Galveston) do 1980 (film dokumentalny The Metaphor).

Wybrana filmografia

1913: Hurricane in Galveston
1920: Rodzinny honor (The Family Honor)
1921: Miłość nigdy nie umiera (Love Never Dies)
1922: Peg o' My Heart
1922: Dusk to Dawn
1924: Żona Centaura (The Wife of the Centaur)
1924: Wino młodości (Wine of Youth)
1925: Wielka parada (The Big Parade)
1926: Cyganeria (Boheme, La)
1928: Człowiek z tłumu (The Crowd)
1928: Show People
1928: The Patsy
1929: Dusze czarnych (Hallelujah!)
1930: Not So Dumb
1930: Billy the Kid
1931: Mistrz (The Champ)
1931: Wielkomiejskie ulice (Street Scene)
1932: Rajski ptak (Bird of Paradise)
1932: Byłem ci wierny, Cynaro (Cynara)
1933: The Stranger's Return
1934: Nasz chleb powszedni (Our Daily Bread)
1935: So Red the Rose
1935: Noc weselna (The Wedding Night)
1936: The Texas Rangers
1937: Stella Dallas
1938: Złudzenia życia (The Citadel)
1939: Czarnoksiężnik z Oz (The Wizard of Oz)
1940: Towarzysz X (Comrade X)
1940: Północno-zachodnie przejście (Northwest Passage)
1944: An American Romance
1946: Pojedynek w słońcu (Duel in the Sun)
1948: On Our Merry Way
1949: Za lasem (Beyond the Forest)
1951: Lightning Strikes Twice
1952: Ruby Gentry
1952: Japanese War Bride
1955: Człowiek bez gwiazdy (Man Without a Star)
1956: Wojna i pokój (War and Peace)
1959: Salomon i Królowa Saby (Solomon and Sheba)

Nagrody

Nagroda Akademii Filmowej 1979: Całokształt twórczości
Nagroda na MFF w Wenecji
- 1982: Honorowy Złoty Lew za całokształt twórczości
- Najlepsza reżyseria: 1935: Noc weselna

Bibliografia

Łukasz A. Plesnar Hollywood: epoka jazzu. W: Kino nieme. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, 2010. ISBN 978-83-242-1297-2.

Linki zewnętrzne

King Vidor w bazie IMDb (ang.)
King Vidor w bazie Filmweb

Lata 10.	Hurrican in Galveston (1913) The Grand Military Parade (1913) The Lost Lie (1918) Bud's Recruit (1918) The Chocolate of the Gang (1918) Tad's Swimming Hole (1918) The Accusing Toe (1918) I'm a Man (1918) The Turn in the Road (1919) Better Times (1919) The Other Half (1919) Poor Relations (1919)
Lata 20.	Rodzinny honor (1920) The Jack-Knife Man (1920) The Sky Pilot (1921) Stara miłość nie umiera (1921) Real Adventure (1922) Dusk to Dawn (1922) Conquering the Woman (1922) Peg o' My Heart (1922) The Woman in Bronze (1923) Three Wise Fools (1923) Wild Oranges (1924) Happiness (1924) Wino młodości (1924) Miraże szczęścia (1924) Żona centaura (1924) Proud Fresh (1925) Wielka parada (1925) Cyganeria (1926) Bardelys the Magnificent (1926) Człowiek z tłumu (1928) The Patsy (1928) Show People (1928) Dusze czarnych (1929)
Lata 30.	Not So Dumb (1930) Billy the Kid (1930) Mistrz (1931) Wielkomiejskie ulice (1931) Rajski ptak (1932) Byłem ci wierny, Cynaro (1932) The Stranger's Return (1933) Our Daily Breed (1934) Noc weselna (1935) So Red the Rose (1935) Legia zatraceńców (1936) Wzgardzona (1937) Złudzenia życia (1938) Czarnoksiężnik z Oz (1939)
Lata 40.	Towarzysz X (1940) Północno-zachodnie przejście (1940) H.M. Pulham, Esq. (1941) An American Romanse (1944) Pojedynek w słońcu (1946) On Our Merry Way (1948) The Fourtainhead (1949) Za lasem (1949)
Lata 50.	Lightning Strikes Twice (1951) Japanese War Bride (1952) Ruby Gentry (1952) Człowiek bez gwiazdy (1955) Wojna i pokój (1956) Salomon i Królowa Saby (1959)

1926–1950	Warner Bros. / Charlie Chaplin (1928) Walt Disney (1932) Shirley Temple (1934) D.W. Griffith (1935) The March of Time / W. Howard Greene i Harold Rosson (1936) Edgar Bergen / W. Howard Greene / Museum of Modern Art Film Library / Mack Sennett (1937) J. Arthur Ball / Walt Disney / Deanna Durbin i Mickey Rooney / Gordon Jennings, Jan Domela, Devereaux Jennings, Irmin Roberts, Art Smith, Farciot Edouart, Loyal Griggs, Loren L. Ryder, Harry D. Mills, Louis Mesenkop, Walter Oberst / Oliver T. Marsh i Allen Davey / Harry Warner (1938) Douglas Fairbanks / Judy Garland / William Cameron Menzies / Motion Picture Relief Fund (Jean Hersholt, Ralph Morgan, Ralph Block, Conrad Nagel) / Technicolor Company (1939) Bob Hope / Nathan Levinson (1940) Walt Disney, William Garity, John N. A. Hawkins i RCA Manufacturing Company / Leopold Stokowski i jego współpracownicy / Rey Scott / Ministrowie informacji Wielkiej Brytanii (1941) Charles Boyer / Noël Coward / Metro-Goldwyn-Mayer (1942) George Pal (1943) Bob Hope / Margaret O’Brien (1944) Republic Studio, Daniel J. Bloomberg i Republic Studio Sound Department / Walter Wanger / The House I Live In / Peggy Ann Garner (1945) Harold Russell / Laurence Olivier / Ernst Lubitsch / Claude Jarman Jr. (1946) James Baskett / Thomas Armat, William Nicholas Selig, Albert E. Smith i George Kirke Spoor / Bill and Coo / Dzieci ulicy (1947) Walter Wanger / Monsieur Vincent / Sid Grauman / Adolph Zukor (1948) Jean Hersholt / Fred Astaire / Cecil B. DeMille / Złodzieje rowerów (1949) Louis B. Mayer / George Murphy / Mury Malapagi (1950)
1951–1975	Gene Kelly / Rashōmon (1951) Merian C. Cooper / Bob Hope / Harold Lloyd / George Mitchell / Joseph M. Schenck / Zakazane zabawy (1952) 20th Century-Fox Film Corporation / Bell & Howell Company / Joseph Breen / Pete Smith (1953) Bausch & Lomb Optical Company / Danny Kaye / Kemp Niver / Greta Garbo / Jon Whiteley / Vincent Winter / Wrota piekieł (1954) Samuraj (1955) Eddie Cantor (1956) Society of Motion Picture and Television Engineers / Broncho Billy Anderson / Charles Brackett / B.B. Kahane (1957) Maurice Chevalier (1958) Buster Keaton / Lee De Forest (1959) Gary Cooper / Stan Laurel / Hayley Mills (1960) William L. Hendricks / Fred L. Metzler / Jerome Robbins (1961) William J. Tuttle (1964) Bob Hope (1965) Yakima Canutt / Y. Frank Freeman (1966) Arthur Freed (1967) John Chambers / Onna White (1968) Cary Grant (1969) Lillian Gish / Orson Welles (1970) Charlie Chaplin (1971) Charles S. Boren / Edward G. Robinson (1972) Henri Langlois / Groucho Marx (1973) Howard Hawks / Jean Renoir (1974) Mary Pickford (1975)
1976–2000	Margaret Booth (1977) Walter Lantz / Laurence Olivier / King Vidor / Museum of Modern Art Department of Film (1978) Hal Elias / Alec Guinness (1979) Henry Fonda (1980) Barbara Stanwyck (1981) Mickey Rooney (1982) Hal Roach (1983) James Stewart / National Endowment for the Arts (1984) Paul Newman / Alex North (1985) Ralph Bellamy (1986) Eastman Kodak Company / National Film Board of Canada (1988) Akira Kurosawa (1989) Sophia Loren / Myrna Loy (1990) Satyajit Ray (1991) Federico Fellini (1992) Deborah Kerr (1993) Michelangelo Antonioni (1994) Kirk Douglas / Chuck Jones (1995) Michael Kidd (1996) Stanley Donen (1997) Elia Kazan (1998) Andrzej Wajda (1999) Jack Cardiff / Ernest Lehman (2000)
2001–2025	Sidney Poitier / Robert Redford (2001) Peter O’Toole (2002) Blake Edwards (2003) Sidney Lumet (2004) Robert Altman (2005) Ennio Morricone (2006) Robert F. Boyle (2007) Lauren Bacall / Roger Corman / Gordon Willis (2009) Kevin Brownlow / Jean-Luc Godard / Eli Wallach (2010) James Earl Jones / Dick Smith (2011) D.A. Pennebaker / Hal Needham / George Stevens Jr. (2012) Angela Lansbury / Steve Martin / Piero Tosi (2013) Jean-Claude Carrière / Hayao Miyazaki / Maureen O’Hara (2014) Spike Lee / Gena Rowlands (2015) Jackie Chan / Lynn Stalmaster / Anne V. Coates / Frederick Wiseman (2016) Charles Burnett / Owen Roizman / Donald Sutherland / Agnès Varda (2017) Marvin Levy / Lalo Schifrin / Cicely Tyson (2018) David Lynch / Wes Studi / Lina Wertmüller (2019) Samuel L. Jackson / Elaine May / Liv Ullmann (2021) Euzhan Palcy / Diane Warren / Peter Weir (2022) Angela Bassett / Mel Brooks / Carol Littleton (2023) Quincy Jones / Juliet Taylor / Richard Curtis / Michael G. Wilson / Barbara Broccoli (2024)

1969–1989	Luis Buñuel (1969) Orson Welles (1970) Ingmar Bergman / Marcel Carné / John Ford (1971) Charles Chaplin / Anatolij Gołownia / Billy Wilder (1972) Alessandro Blasetti / Luis Buñuel / Frank Capra / George Cukor / Jean-Luc Godard / Siergiej Jutkiewicz / Alexander Kluge / Akira Kurosawa / Michael Powell / Satyajit Ray / King Vidor / Cesare Zavattini (1982) Michelangelo Antonioni (1983) Federico Fellini / John Huston / Manoel de Oliveira (1985) Paolo i Vittorio Taviani (1986) Luigi Comencini / Joseph L. Mankiewicz (1987) Joris Ivens (1988) Robert Bresson (1989)
1990–2009	Miklós Jancsó / Marcello Mastroianni (1990) Mario Monicelli / Gian Maria Volonté (1991) Francis Ford Coppola / Jeanne Moreau / Paolo Villaggio (1992) Claudia Cardinale / Robert De Niro / Roman Polański / Steven Spielberg (1993) Suso Cecchi D’Amico / Ken Loach / Al Pacino (1994) Woody Allen / Giuseppe De Santis / Goffredo Lombardo / Ennio Morricone / Alain Resnais / Martin Scorsese / Alberto Sordi / Monica Vitti (1995) Robert Altman / Vittorio Gassman / Dustin Hoffman / Michèle Morgan (1996) Gérard Depardieu / Stanley Kubrick / Alida Valli (1997) Warren Beatty / Sophia Loren / Andrzej Wajda (1998) Jerry Lewis (1999) Clint Eastwood (2000) Éric Rohmer (2001) Dino Risi (2002) Dino De Laurentiis / Omar Sharif (2003) Stanley Donen / Manoel de Oliveira (2004) Hayao Miyazaki / Stefania Sandrelli (2005) David Lynch (2006) Bernardo Bertolucci / Tim Burton (2007) Ermanno Olmi (2008) John Lasseter / Brad Bird / Pete Docter / Andrew Stanton / Lee Unkrich (2009)
2010–2029	John Woo (2010) Marco Bellocchio (2011) Francesco Rosi (2012) William Friedkin (2013) Thelma Schoonmaker / Frederick Wiseman (2014) Bertrand Tavernier (2015) Jean-Paul Belmondo / Jerzy Skolimowski (2016) Jane Fonda / Robert Redford (2017) David Cronenberg / Vanessa Redgrave (2018) Pedro Almodóvar / Julie Andrews (2019) Ann Hui / Tilda Swinton (2020) Roberto Benigni / Jamie Lee Curtis (2021) Catherine Deneuve / Paul Schrader (2022) Liliana Cavani / Tony Leung Chiu Wai (2023) Sigourney Weaver / Peter Weir (2024)