*du UV

*du (2)

Unu kaj unu: du homoj povas pli multe fari ol unu [1]; en la daŭro de kelke da minutoj mi aŭdis du pafojn [2]; per unu ŝtono oni du ĵetojn ne faras PrV ; la popolo sin dividis en du partiojn [3]; tiu urbo estas plu dividita je du partoj ‐ serboj loĝantaj norde, kaj albanoj sude [4]. LST:nombro
afrikanse:
twee
albane:
dy
amhare:
ሁለት
angle:
two
arabe:
اثنين
armene:
երկու
azerbajĝane:
iki
beloruse:
два
bengale:
দুই
birme:
နှစ်
bosne:
dva
bretone:
daou [vira], div [ina]
bulgare:
две
ĉeĥe:
dvě, dva, dvě
ĉine:
[èr]
dane:
to
estone:
kaks
eŭske:
bi
filipine:
dalawang
finne:
kaksi
france:
deux
galege:
dous
germane:
zwei
guĝarate:
બે
haitie:
de
haŭse:
biyu
hebree:
שניים
hinde:
दो [dō]
hispane:
dos
hungare:
két, kettő
igbe:
abụọ
indonezie:
dua
irlande:
dhá
islande:
tveir
itale:
due
japane:
[に]
jave:
loro
jide:
צוויי
jorube:
meji
kanare:
ಎರಡು
kartvele:
ორ
katalune:
dos (vira), dues (ina)
kazaĥe:
екі
kimre:
dau
kirgize:
эки
kmere:
ពីរនាក់
koree:
korsike:
due
kose:
mbini
kroate:
dva
kurde:
du
latine:
duobus
latve:
divi
laŭe:
ສອງ
litove:
du
makedone:
две
malagase:
roa
malaje:
dua
malajalame:
രണ്ട്
malte:
tnejn
maorie:
e rua
marate:
दोन
monge:
ob
mongole:
хоёр
nederlande:
twee
nepale:
दुई
njanĝe:
awiri
norvege:
to
okcidentfrise:
twa
panĝabe:
ਦੇ ਦੋ
paŝtue:
دوه
pole:
dwa
portugale:
dois
ruande:
bibiri
ruse:
два
samoe:
lua
sinde:
ٻه
sinhale:
දෙකක්
skotgaele:
dhà
slovake:
dva
slovene:
dve
somale:
laba
ŝone:
piri
sote:
tse peli tse
sunde:
dua
svahile:
-wili
svede:
två
taĝike:
ду
taje:
สอง
tamile:
இரு
tatare:
ике
telugue:
రెండు
tibete:
གཉིས་
tokipone:
tu
turke:
iki
ukraine:
два
urdue:
دو
uzbeke:
ikki
vjetname:
hai
volapuke:
tel
zulue:
ezimbili

*dua

Vicmontra numeralo responda al du; kiu (laŭ iu ordo) venas venas tuj post la unua: februaro estas la dua monato de la jaro; ekde la dua duonjaro de 2000 la ŝtato pliigas la investojn por infrastrukturo de la kamparo [5]; en Japanio troviĝas 50 milionoj da poŝtelefonoj, kio signifas, ke ĉiu dua japano posedas tian aparaton [6]; la dua ĉambro de la parlamento de Nederlando per 109 kontraŭ 33 voĉoj akceptis la leĝoproponon [7].
5. Mu Binghua: Elektraj aparatoj mankas en la kamparo, Monato, 2000/12, p. 11
6. Hori Jasuo: Poŝtelefonoj: Ĉu beno aŭ malbeno?, Monato, 2001/02, p. 15
7. Gerrit Berveling: Edziĝoj ankaŭ por samseksaj paroj, Monato, 2000/12, p. 14
afrikanse:
tweede
albane:
i dytë
amhare:
ሁለተኛ
angle:
second
arabe:
ثان
armene:
երկրորդ
azerbajĝane:
ikinci
beloruse:
другі
bengale:
দ্বিতীয়
birme:
ဒုတိယ
bosne:
drugi
bretone:
eil, daouvet [vira], divvet [ina]
ĉeĥe:
druhý
ĉine:
第二 [dì èr]
dane:
sekund
estone:
teine
eŭske:
bigarren
filipine:
pangalawa
finne:
toinen
france:
deuxième
galege:
segunda
germane:
zweite
guĝarate:
બીજા
haitie:
dezyèm
haŭse:
na biyu
hebree:
שני
hinde:
दूसरा
igbe:
nke abụọ
indonezie:
kedua
irlande:
an dara
islande:
annað
japane:
第2 [だい2]
jave:
kapindho
jide:
רגע
jorube:
keji
kanare:
ಎರಡನೇ
kartvele:
მეორე
kazaĥe:
секунд
kimre:
yn ail
kirgize:
экинчи
kmere:
លើកទីពីរ
koree:
korsike:
sicondu
kose:
isibini
kroate:
drugi
kurde:
duyem
latine:
secundo
latve:
otrais
laŭe:
ຄັ້ງທີສອງ
litove:
antra
makedone:
вториот
malagase:
faharoa
malaje:
kedua
malajalame:
സെക്കന്റ്
malte:
tieni
maorie:
tuarua
marate:
दुसरा
monge:
thib ob
mongole:
хоёр дахь
nederlande:
tweede
njanĝe:
yachiwiri
norvege:
annen
okcidentfrise:
twadde
panĝabe:
ਨੂੰ ਦੂਜੀ
paŝtue:
دوهم
pole:
drugi
portugale:
segundo (adj.)
ruande:
kabiri
ruse:
второй
samoe:
tulaga lua
sinde:
ٻيون
sinhale:
දෙවන
skotgaele:
an dàrna
slovake:
druhý
slovene:
drugi
somale:
labaad
ŝone:
chepiri
sote:
bobeli
sunde:
kadua
svahile:
-a pili
taĝike:
дуюм
taje:
ที่สอง
tamile:
இரண்டாவது
tatare:
икенче
telugue:
రెండవ
ukraine:
другий
urdue:
دوسری
uzbeke:
ikkinchi
vjetname:
thứ hai
zulue:
kwesibili

*due

En la dua loko, post unu antaŭa: unue mi redonas al vi la monon […] due mi dankas vin [8]; unue ligno mankas al ni, kaj due por movi tiajn radojn oni bezonus centon da miloj da bovoj [9]; la Roterdama Internacia Filmfestivalo estas la due plej vizitata tia evento post tiu de Berlino [10].
beloruse:
па-другое
bretone:
da eil
ĉeĥe:
za druhé
ĉine:
第二 [dì èr] (副词), 其次 [qí cì]
finne:
toiseksi
france:
deuxièmement
germane:
zweitens
hebree:
בפעם השניה
japane:
第二に [だいふたに], つぎに
nederlande:
ten tweede
norvege:
for det andre
pole:
po drugie
portugale:
em segundo lugar (adv.)
ruse:
во-вторых
slovake:
za druhé
svahile:
pili
ukraine:
по-друге

duo

1.
La nombro du.
2.
Du aferoj kune: duo da makulitaj seĝoj [11]; juna vizaĝo kun duo da grizaj okuloj Metrop ; la duo komencis kanti longan dueton pri amo kaj feliĉo [12]; la duo, Johano bonhumora kaj ridetante, Ivan malbonhumora kaj ploronte, iris for [13]. SIN:duopo, paro
beloruse:
1. двойка (лік) 2. двойка, пара
germane:
1. Zwei 2. Duo, Paar

*duobla [14]

1.
Dufoje pli granda: por la hodiaŭa tago mi ricevis duoblan pagon [15]; duobla profito; vi ricevos duoble [16]; la Eternulo donis al Ijob duoble pli ol ĉio, kion li havis antaŭe [17].
2.
Konsistanta el du partoj: duobla kaverno [18]; ili faris la surbrustaĵon duobla [19].
3.
Dufoja: duobla frapo [20].
afrikanse:
dubbel
albane:
dyfishtë
amhare:
ድርብ
angle:
double, twofold
arabe:
ضعف
armene:
կրկնակի
beloruse:
двайны, падвойны
bengale:
ডবল
birme:
ကို double
bretone:
doubl, daougement
ĉeĥe:
dvojitý, dvojnásobný
ĉine:
二倍 [èrbèi], 两重 [liǎngchóng], 二重 [èrchóng], 孪生子 [luánshēngzǐ], 兼 [jiān], 双工 [shuānggōng], 两次 [liǎngcì]
dane:
dobbelt
estone:
topelt
eŭske:
bikoitza
finne:
kaksinkertainen
france:
double (deux fois)
galege:
dobre
germane:
doppelt
guĝarate:
ડબલ
haitie:
doub
haŭse:
biyu
hebree:
כפול
hinde:
डबल
hispane:
doble
hungare:
kettős, kétszeres, dupla
igbe:
abụọ
indonezie:
dobel, ganda
irlande:
dúbailte
islande:
tvöfaldur
japane:
ダブル
jave:
pindho
jide:
טאָפּל
jorube:
ė
kanare:
ಡಬಲ್
kartvele:
ორმაგი
katalune:
doble
kazaĥe:
қос
kimre:
dwbl
kirgize:
эки эсе көп
kmere:
ពីរដង
koree:
더블
korsike:
doppia
kose:
kabini
kroate:
dvostruka
kurde:
dûcar
latine:
duplex
latve:
dubultā
laŭe:
ສອງ
litove:
dvigubai
makedone:
двојно
malagase:
avo roa heny
malaje:
dua
malajalame:
ഇരട്ട
maorie:
rua
marate:
दुहेरी
monge:
ob
mongole:
давхар
nederlande:
dubbel
nepale:
डबल
njanĝe:
pawiri
norvege:
dobbel
okcidentfrise:
dûbel
panĝabe:
ਡਬਲ
paŝtue:
دوه
pole:
1. podwójny 2. podwójny, dwuczęściowy 3. podwójny
portugale:
duplo (adj.)
ruande:
kabiri
ruse:
двойной
samoe:
faʻalua
sinde:
ڊبل
sinhale:
ද්විත්ව
skotgaele:
dùbailte
slovake:
dvojitý, dvojnásobný
slovene:
dvojna
ŝone:
kaviri
sote:
habeli
sunde:
ganda
svahile:
mara mbili
svede:
dubbel
taĝike:
дучандон
taje:
สอง
tamile:
இரட்டை
tatare:
икеләтә
telugue:
డబుల్
tibete:
ཉིས་རྩེགས་
ukraine:
двічі
urdue:
ڈبل
uzbeke:
ikki hissa
vjetname:
đôi
zulue:
kabili

duoblo

Duobla kvanto aŭ nombro: en la pokalo […] miksu al ŝi duoblon [21]; li tutan jaron ne ricevis salajron kaj duoblon da bastonoj [22]; la kampulo diris almenaŭ la duoblon de tiu sumo, kiu estis likvidebla laŭ la kvalito kaj grandeco de la terpeco [23]; oni vendas […] je duoblo de la prezo, kiun li pagus [24]; ŝi tiam havis nur dudek tri jarojn, kaj rektoro Barcke precize la duoblon [25].
beloruse:
падвойны лік, падвойная колькасьць
germane:
Doppeltes
japane:
二倍の数 [ふたばいのすう], 二倍の量 [ふたばいのりょう]

duoblaĵo

1.
Duoblo: duoblaĵon ili ekposedos [26].
2.
Dua ekzemplero; duplikato: lia tasko estos registri la blazonojn […] tiel oni evitos duoblaĵojn kaj miskomprenojn [27]; senpagaj libroj el la listo de duoblaĵoj [28]; en la islanda ekzistas iu sono, kiu havas duoblaĵon en neniu alia eŭropa idiomo [29]. VD:ĝemelo, kopio, spegulbildo
beloruse:
1. падвойны лік, падвойная колькасьць 2. другі асобнік, дублікат
ĉine:
重复 [chóngfù]
germane:
Doppel, Dublette, Duplikat, Zweites 1. Doppeltes
japane:
重複した物 [ちょうふくしたぶつ], 複製品 [ふくせいひん], 二重語 [ふたじゅうご]

duobligi

Kreskigi al duobla nombro aŭ kvanto: Eunana, kuŝante en la veturilo, kiu nur duobligis liajn dolorojn, postulis manĝaĵon [30]; li do troigis la danĝeron kaj duobligis la singardemon [31];multobligi tia vido duobligis ĉiujn sentojn, kiuj min premŝarĝis [32]; mi duobligis, multobligis miajn klopodojn [33]; ŝi duobligis la rapidecon de siaj paŝoj [34]. VD:duplikati, multobligi
angle:
double
beloruse:
падвойваць
ĉine:
翻番 [fānfan], 增長一倍 [zēngzhǎngyībèi], 翻一番 [fānyīfān], 倍增 [bèizēng]
germane:
verdoppeln
japane:
二倍にする [ふたばいにする]

duon-

(prefikse uzata)
1.
Duona, mezvoja, parta: la pordo estis duonmalfermita [35]; en la griza duonlumo iliaj senmovaj figuroj efikis kiel senkolora bildo rigidiĝinta [36]; laŭ granda ducirklo li iris ĉirkaŭ la konstruaĵo [37].
2.
GEN Havanta parencecon tra nur la patro aŭ nur la patrino de la koncernulo: antaŭ multe jaroj, eĉ antaŭ [ol] vi naskiĝis, mi havis amaferon, kaj ŝi estas via duonfratino [38]; la plej aventurema en lia malgranda familio estas iu duononklo [39].
Rim.: Laŭ tiu strikta difino la vorto valoras por duonfrato, duonfratino. Eventuale ĝi etendiĝas al duononklo (duonfrato de iu el la gepatroj), duononklino, duonkuzo, duonkuzino. Oni ankaŭ parolas pri duonfilo, duonfilino, pri duonpatro, duonpatrino, el alia edziĝo de la patro aŭ patrino. Por tiu ne biologia sed boa parenceco, pli preciza esprimilo estas vic-2. [ĵv]
35. B. Vikström, trad. F. Szilágyi: Bona arbarlaboro, en: Vespera ruĝo anoncas ventegon, 1950
36. Michael Ende, trad. Wolfram Diestel: La Senĉesa Rakonto, La Batalo je la Ebura Turo
37. Michael Ende, trad. Wolfram Diestel: La Senĉesa Rakonto, La Vidanta Mano
38. lariko: ŝerco, 2010-07-02
39. S. Johansson: Familiara Kristnasko, 1998
beloruse:
паў-, напаў-
france:
1. demi-, semi- 2. demi-
indonezie:
1. semi-
pole:
1. pół-, wpół- 2. pół-, przyszywany (pot.)

duona

Nur je unu el du samgrandaj partoj: se oni estas nur duona azeno, oni dum tio sentas diversajn aferojn [40]; dum pli ol duona jarcento, ambaŭ reĝimoj de niaj totalismaj ŝtatoj senigis nin je la rajto viziti nian patrolandon [41]; ŝi observis lin longan tempon sub duone mallevitaj palpebroj [42]; duone ĉagrenita, duone ridante [43].
40. Michael Ende, trad. Wolfram Diestel: La Senĉesa Rakonto, La Kunvojaĝantoj
41. KOSOVO: Vojaĝimpresoj, somero 2000, Monato, 2001/01, p. 26
42. Michael Ende, trad. Wolfram Diestel: La Senĉesa Rakonto, La Batalo je la Ebura Turo
43. Michael Ende, trad. Wolfram Diestel: La Senĉesa Rakonto, La Aĥarajoj
angle:
half(ly)
beloruse:
палавінны
ĉine:
只有一边相衔接 [zhǐyǒuyībiānxiāngxiánjiē], 半离 [bànlí], 一半 [yībàn], 半开半闭 [bànkāibànbì]
france:
demi
germane:
halb
japane:
半分の [はんぶんの], 二分の一の [ふたふんのひとの]
tibete:
ཕྱེད་ཀ་
ukraine:
половинний

*duono

Unu el la du egalaj dividoj de tuto: je la tria (horo) kaj duono; tri estas duono de ses [44]; duonfunto; vi certe estas je duono da kapo pli alta ol mi Marta ; vi ne havas duonon da penso en la kapo [45]; komenco bona, laboro duonaPrV ; duone fari ion (fuŝi).
44. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, §14.
45. Charles Dickens, trad. L. L. Zamenhof: La Batalo de l' Vivo
afrikanse:
helfte
albane:
gjysmë
amhare:
ግማሽ
angle:
half
arabe:
نصف
armene:
կես
azerbajĝane:
yarım
beloruse:
палова
bengale:
অর্ধ
birme:
တဝက်
bosne:
pola
bretone:
hanter
bulgare:
половин
ĉeĥe:
polovina
ĉine:
[bàn], 一半 [yī bàn], 二分之一 [èr fēn zhī yī]
dane:
halvdelen
estone:
poole
eŭske:
erdia
filipine:
kalahati
finne:
puoli, puolikas
france:
moitié
galege:
metade
germane:
Hälfte
guĝarate:
haitie:
mwatye
haŭse:
rabin
hebree:
חצי
hinde:
आधा
hispane:
mitad
hungare:
fél
igbe:
ọkara
indonezie:
setengah
irlande:
leath
islande:
helmingur
japane:
半分 [はんぷん]
jave:
setengah
jide:
האַלב
jorube:
idaji
kanare:
ಅರ್ಧ
kartvele:
ნახევარი
katalune:
meitat
kazaĥe:
жарты
kimre:
hanner
kirgize:
жарым
kmere:
ពាក់កណ្តាល
koree:
korsike:
mitati
kose:
isiqingatha
kroate:
pola
kurde:
nîv
latine:
dimidiam
latve:
puse
laŭe:
ເຄິ່ງຫນຶ່ງ
litove:
pusė
makedone:
половина
malagase:
antsasany
malaje:
setengah
malajalame:
പകുതി
malte:
nofs
maorie:
hawhe
marate:
अर्धा
monge:
ib nrab
mongole:
тэн хагас нь
nederlande:
helft
nepale:
आधा
njanĝe:
hafu
okcidentfrise:
heal
panĝabe:
ਅੱਧੇ
paŝtue:
نيمايي
pole:
połowa, połówka
portugale:
metade
ruande:
kimwe cya kabiri
ruse:
половина
samoe:
afa
sinde:
اڌ
sinhale:
අර්ධ
skotgaele:
leth
slovake:
polovica
slovene:
pol
somale:
qeybtii
ŝone:
hafu
sote:
halofo
sunde:
satengah
svahile:
nusu
svede:
halv
taĝike:
нисф
taje:
ครึ่ง
tamile:
அரை
tatare:
ярты
telugue:
సగం
turke:
yarı
ukraine:
половина
urdue:
نصف
uzbeke:
yarim
vjetname:
một nửa
zulue:
isigamu

*duope [46]

Per grupo de du
46. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Universala Vortaro, -op'
angle:
two by two, in pairs
beloruse:
парна, парамі, уцот
ĉine:
太远 [tàiyuǎn]
indonezie:
berdua
japane:
二人組で [ふたりくみで], 二つ一組で [ふたつひとくみで]
ruse:
вдвоём
ukraine:
удвох

duopo

Grupo de du: la ekvido de la duopo kvazaŭ repuŝis lin, Montan sidis apud la knabineto […] kun unu brako ĉirkaŭ ŝiaj ŝultroj [47]; ilia revo pri la estonteco fariĝis la lia, kaj en lia interno la revo pri duopo de feliĉaj homoj kaj pri tutopo de feliĉa homaro preskaŭ kunfandiĝis [48]. SIN:duo, paro
beloruse:
двойка, пара, дуэт
germane:
Doppel

duoniganto

MATPIV1
1.
(evitinde) =mezo.
2.
=dusekcanto.
Rim.: Ĉi-sence Bricard [49] uzas la formon „duonanto“, kiu ne ŝajnas imitinda kunmetaĵo.
angle:
2. bisector, bisectrix
beloruse:
2. бісэктрыса, раўнасечная
finne:
2. puolittaja
france:
2. bissectrice
germane:
2. Halbierende
hungare:
2. szögfelező
indonezie:
2. bisektris, garis bagi
japane:
二等分線 [にとうぶんせん]
katalune:
2. bisectriu
nederlande:
2. bissectrice
pole:
2.  dwusieczna (kąta)
portugale:
2.  bissetriz (matemática)
ruse:
2. биссектриса, равноделящая

duuma

MATKOMPPIV1
(pp nombrosistemo) Je la bazo du: la nombro da bitoj indikas la kiomon de duumaj ciferpozicioj, en kiuj ĝi estas registrita [50]; la nombro 10 en la dekuma sistemo havas alternativajn formojn: en duuma sistemo: 1010 [51]. VD:-um, bito, cifereca
Rim.:Uziĝas ankaŭ la termino „binara“.
angle:
binary
beloruse:
двайковы, бінарны
ĉeĥe:
dvojkový, dyadický
ĉine:
偶值 [ǒuzhí], 双耳 [shuāngěr], 两耳 [liǎngěr], 二进 [èrjìn]
finne:
binaari-, binaarinen, kaksikantainen
france:
binaire
germane:
binär
hebree:
בינארי
hispane:
binario
hungare:
kettős (bináris) , bináris
indonezie:
biner
japane:
二進の [ふたしんの], バイナリの
katalune:
binari
nederlande:
binair, tweedelig
norvege:
binær
pole:
dwójkowy, binarny
portugale:
binário
ruse:
двоичный
slovake:
dvojkový
svede:
binär
ukraine:
двійковий

neduuma

Ne ekskluzive vira aŭ ina; havanta aŭ apartenanta al seksa identeco kiu estas ekster la seksa duumo: mi estas foje ina, foje iĉa, kaj foje neduuma [52].
52. Monataĵoj kiel artaĵoj, Egalecen, 2015-09-21
angle:
non-binary, genderqueer, enby
beloruse:
небінарны
france:
non-binaire
hispane:
no-binario
indonezie:
nonbiner

neduumulo

Neduuma persono: ofta mito pri neduumeco estas, ke neduumuloj simple estas “ie inter ino kaj iĉo” [53].
53. Genroneŭtraj necesejoj, Egalecen, 2015-10-12
angle:
non-binary, genderqueer, enby
beloruse:
небінарны (наз.)

jarduono

1.
KAL Duono de la kalendara jaro1, kiu komenciĝas (la unua jarduono) aŭ finiĝas (la dua jarduono) kun tia jaro: la unua jarduono konsistas el la du unuaj jarkvaronoj, la dua jarduono konsistas el la du lastaj jarkvaronoj; la altigo de administrataj prezoj kaŭzos turnon en la inflacia evoluo en la dua jarduono [54].
2.
AST Duonjaro1: ekde kiam last-aŭguste kelkaj el ni konferencis en la franca Montpeliero jam pasis preskaŭ jarduono [55]
54. E. Georgiev: Inflacio jam ne estigas teruron, Monato, 2002/11, p. 13
55. M. La Torre: Kion fari por (kaj per) ILEI?, 1999-01-17
angle:
half year, semester
beloruse:
паўгода, паўгодзьдзе
ĉeĥe:
pololetí
finne:
1. vuosipuolisko 2. puoli vuotta
france:
semestre
germane:
Halbjahr
hebree:
חצי שנה
indonezie:
semester
japane:
半年 [はんとし], 半期 [はんき]
nederlande:
semester
norvege:
halvår
pole:
półrocze
portugale:
semestre
ruse:
1. полугодие 2. полгода
slovake:
polrok

versduo, versduopo

Versparo; strofo de du versoj: foje la rakonton interrompas poemeto aŭ versduo [56]; por la lasta versduopo en ĉiu strofo mi elektis strukturon de tri amfibrakoj kun fina jambo [57]; la poemo finiĝis per la versduo: „Vi estas ekstaza kaj mi ĝojebria, ⫽ Ni ambaŭ forgesis pri l' mondo malpia!“ [58]. SIN:distiĥo
56. Gerrit Berveling: Granda majstraĵo — ĉi traduko!, Revuo Esperanto 2012
57. Wim Jansen: La Juna Eŭskino, Beletra Almanako 32, p. 134
58. El Popola Ĉinio (revuo), Hu Guozhu: Poemo de Li Bai, 2015-03-30
beloruse:
двуверш
germane:
Zweizeiler

pli bona duono

(frazaĵo) Edzino aŭ edzo: la „pli bona duono“ de sinjoro Britain, en tia alta grado estis lia pli bona duono, ke li, disigite de ŝi, estis tute senhelpa BdV .
angle:
better half
beloruse:
лепшая палова
ĉine:
重要他人 [zhòngyàotārén]
germane:
bessere Hälfte

administraj notoj

~ope : Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
~oniganto: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.