İçeriğe atla

Türk bayrağı

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Türk bayrağı
Ayrıntılar
Kullanan(lar)Türkiye, Osmanlı İmparatorluğu
Kabul tarihiOsmanlı dönemi: 1844
Türkiye dönemi: 29 Mayıs 1936
LakabıAy yıldız, al bayrak, al sancak.
TipiUlusal ve resmî bayrak
Oran2:3
TasarımKırmızı arka plan üzerine beyaz hilal ve beş köşeli yıldız.
Renkler
  Al
  Beyaz
KullanımıUlusal bayrak ve sancak Bayrağın farklı kullanımlarını gösteren siyah beyaz küçük bayrakbilim sembol veya piktogramBayrağın farklı kullanımlarını gösteren siyah beyaz küçük bayrakbilim sembol veya piktogramArka taraf, ön tarafın ayna görüntüsüdür

Türk bayrağı, Türkiye Cumhuriyeti'nin ulusal ve resmî bayrağıdır.[1] Al renkli zemin üzerinde beyaz hilâl ve yıldız ile oluşmuş bayrak ilk olarak 1844 yılında Abdülmecid dönemindeki Tanzimat sürecinde kabul edilmiş, Cumhuriyet döneminde 29 Mayıs 1936'da 2994 Sayılı Türk Bayrağı Kanunu ile Türkiye Cumhuriyeti'nin ulusal bayrağı olarak kanunlaşmıştır. 22 Eylül 1983'te 2893 Sayılı Türk Bayrağı Kanunu ile bayrak ölçütleri belirlenmiş ve bayrak son hâlini almıştır.

Efsaneye göre bayraktaki al, kan kırmızısıdır ve şehitlerin dökülen kanlarını temsil eder. Gece yarısı bu kanların üzerine yansıyan hilâl biçimindeki ay ve bir yıldızla beraber Türk bayrağının görüntüsü oluşur. Bu efsanenin 1389 yılında meydana gelen I. Kosova Muharebesi'nde gerçekleştiği söylenmektedir.[2]

Ayrıca İstiklâl Marşı'nın birinci, ikinci ve onuncu kıtalarında Türk bayrağından bahsedilir.

Tarihçe

[değiştir | kaynağı değiştir]
Daha fazla bilgi: Osmanlı bayrağı
Osmanlı İmparatorluğu'nun ay ve yıldızlı bayrağı, 18. yüzyılın sonlarında tasarlanmış ve resmi olarak 1844 yılında kabul edilmiştir.

Osmanlı İmparatorluğu'ndan önceki Anadolu Türk devletlerinde kullanılan bayrak renk ve sembolleri hakkında yeterli bir bilgi yoktur. Türk bayrağı ilk olarak Anadolu Selçuklu hükümdarı II. Mesud tarafından Osman Bey'e gönderilen beyaz renkli sancak olarak görülür.[3]

15. yüzyıldan sonra al bayrak I. Selim dönemindeki Çaldıran Muharebesi'nde ise yeşil bayrak kullanılmaya başlanmıştır. Türk bayrağına en yakın şekle ise III. Selim döneminde rastlanır. Bu bayrakta hilal ile birlikte sekiz köşeli yıldız kullanılmıştır. Sekiz köşeli yıldız şekil bilimine göre zafer anlamı taşımaktadır. 1844 yılında Abdülmecid dönemindeki Tanzimat sürecinde bayraktaki yıldız beş köşeli şeklini almıştır. Beş köşeli yıldız insanı sembolize etmektedir.

Saltanatın kaldırılması üzerine 29 Mayıs 1936 tarihinde bayrağın şekli kesin bir şekilde tayin edilmiştir. 28 Temmuz 1937 tarihli, 27175 sayılı "Türk Bayrağı Nizamnamesi Kararnamesi" ile de Türk bayrağının kullanılışı düzenlenmiştir.

Yapısı

[değiştir | kaynağı değiştir]
ile ilgili metin bulabilirsiniz.

Türkiye Cumhuriyeti Bakanlar Kurulunun, 25 Ocak 1985 tarih ve 85/9034 numaralı "Türk Bayrağı Tüzüğü" kararının 4. maddesinde, bayrağın boyutları belirlenmiştir.

Türk bayrağının şekli ve boyutları.
Kısaltma Ölçü Oran
G Genişlik 1
A Dış ay merkezinin uçkurluktan mesafesi 1/2 G
B Yıldız dairesinin kutru (çapı) 1/4 G
C Ayın iç ve dış merkezleri arası 1/16 G
D Ayın iç dairesinin kutru (çapı) 0.4 G
E Yıldız dairesinin, ayın iç dairesinden olan mesafesi 1/3 G
F Ayın dış dairesinin kutru (çapı) 1/2 G
L Boy 1.5 G
M Uçkurluk genişliği 1/30 G
Not: Bayrak genişliği ne olursa olsun (G) emsali değişmez.
Dikey formatta Türk bayrağı

Renk kodları

[değiştir | kaynağı değiştir]

Türk bayrağının kırmızı rengi, RGB renk modelinde %89 kırmızı, %3.9 yeşil ve %9 mavi (onaltılık renk kodu #E30A17) ile oluşur. CMYK renk modelinde ise %0 siyan, %95.6 magenta, %89.9 sarı ve %11 siyah olarak oluşur. Bu renk, 356.4 derece hue açısı, %91.6 doygunluk ve %46.5 açıklık değerlerine sahiptir. Türk bayrağındaki kırmızı renk (Al olarak da tanımlanır.) canlı tonlarda bir kırmızıdır ve bu renk, #FF142E ile #C70000 renklerinin karıştırılmasıyla elde edilebilir. En yakın web rengi #d11919 koduyla yer alır.

Kırmızı Beyaz
RGB 227-10-23 255-255-255
CMYK 0, 96, 90, 11 0, 0, 0, 0
Hexadecimal #E30A17 #FFFFFF

Kanun

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kanuna göre, Türk Bayrağı, yırtık, sökük, yamalı, delik, kirli, soluk, buruşuk veya layık olduğu manevi değeri zedeleyecek herhangi bir şekilde kullanılamaz. Resmî yemin törenleri dışında her ne maksatla olursa olsun, masalara, kürsülere örtü olarak serilemez. Oturulan veya ayakla basılan yerlere konulamaz. Bu yerlere ve benzeri eşyaya Bayrağın şekli yapılamaz. Elbise veya üniforma şeklinde giyilemez. Hiçbir siyasi parti, teşekkül, dernek, vakıf ve tüzükte belirlenecek kamu kurum ve kuruluşları dışında kalan kurum ve kuruluşun amblem, flama, sembol ve benzerlerinin ön veya arka yüzünde esas veya fon teşkil edecek şekilde kullanılamaz. Türk Bayrağına sözle, yazı veya hareketle veya herhangi bir şekilde hakaret edilemez, saygısızlıkta bulunulamaz. Bayrak yırtılamaz, yakılamaz, yere atılamaz, gerekli özen gösterilmeden kullanılamaz.[4]

Kanuna muhalefet edenler, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.[2]

Kullanımı

[değiştir | kaynağı değiştir]
Türkiye'nin Milli Nişanı

Kamu kurumları

[değiştir | kaynağı değiştir]

Türk bayrağı, tüm kamu kurum ve kuruluşlarında sürekli göklerde ve makamların masalarında yer almaktadır.

Üniformalar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Askeri üniformalarda bayrak, ya sağ omuz üzerinde ya da üniformanın ön tarafında bir yamada görüntülenir. Kasklar da ön veya yan taraflarında arma taşıyabilir. Uçuş kıyafetleri, deniz kuvvetleri üniformaları, Jandarma üniformaları ve diğerleri, bayrağı omuz yamalarında veya kasklarda taşırlar. Üniformaların yanı sıra birçok amblem ve yama, bayrağı belirgin bir şekilde veya küçük değişikliklerle sergiler.

Sosyal hayatta kullanımı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Bayrak, millî bayramlar ve anma günleri gibi etkinliklerde ev, işletme ve gökdelen gibi yapılara asılır. Ayrıca televizyon kanalları ekranın sağ veya sol üst köşesine Türk bayrağı ve Mustafa Kemal Atatürk portresi koyarlar.

Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk'ün hayatını kaybettiği 10 Kasım günü ulusal yas sebebiyle ülke genelinde bayraklar yarıya çekilir. Yas ilan edilmesi sebebiyle bayrakların yarıya çekileceği diğer günler Cumhurbaşkanlığı tarafından belirlenir.[5] Ayrıca Türk bayrağının millî ve manevî değerini korumak için çeşitli yasalar uygulamaya koyulmuştur.

Cenazeler

[değiştir | kaynağı değiştir]
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti bayrağı ve Türk bayrağı her alanda yan yana dalgalanır.[6]

Bayrak devlet törenlerinde ve askeri cenazelerde önemli bir yer tutar. Bir cenaze bayrağı her zaman hayatını kaybeden kişinin tabutunun üzerine serilir ve askeri polis veya ölünün yakınları tarafından taşınır. Askerler ve Cumhurbaşkanlığı Muhafız Alayı da zaman zaman tabutu taşırlar. Birçok katılımcı da bayrağı, hayatını kaybeden kişinin resmiyle birlikte, yaka düğmelerinde taşır.

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde kullanımı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Anayasası Bayrak Yasası'nın 5. maddesine göre "Türk Bayrağı, Kıbrıs Türk Halkı'nın milli bayrağı olarak kullanılır."[7] Aynı maddenin hükmüne göre, Türk bayrağı, Güvenlik Kuvvetleri'nin binalarından, Hükûmet binalarından, kamu kurum ve kuruluşlarının tesislerinden Kuzey Kıbrıs bayrağıyla birlikte göndere çekilebilir. Aynı yasanın 10. maddesi, Türk bayrağına hakaretleri yasaklarken, 11. madde bu hakaretlerin kasıtlı olarak gerçekleştirilmesi durumunda cezalandırılmasını öngörmektedir.[8]

Galeri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Benzer ve ilişkili bayraklar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Benzer ay-yıldız içeren bayrak ve forslar;

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "Türk Bayrağı Kanunu". Türk Tarih Kurumu. 24 Eylül 1983. 20 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2015. 
  2. ^ a b Map Universal, Turkey Flag Map and Meaning 25 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  3. ^ "Türk Bayrağı ve Altın Oran İlişkisi" (PDF). erciyes.edu.tr. 18 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2010. 
  4. ^ "Türk bayrağı ve İstiklal Marşı". Kültür ve Turizm Bakanlığı. 1 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2020. 
  5. ^ Türk Bayrağı Kanunu (PDF). 22 Eylül 1983. 28 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 9 Mayıs 2020. 
  6. ^ "The North Cyprus Flag (TRNC Flag)". 28 Mayıs 2020. 30 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  7. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; :0 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  8. ^ "'KKTC ve Türk bayrağını asla ellettirmeyiz'". 13 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  9. ^ "Hamburg: "Alman-türk" Bayrağı, Müzeye Kaldırıldı". haberler.com. 14 Kasım 2006. 18 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2011. 

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'ta Türk bayrağı ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
ile ilgili metin bulabilirsiniz.
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Türk_bayrağı&oldid=33831391" sayfasından alınmıştır