Kıbrıs Tarihi

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti il, ilçe, kasaba, mahalle, köy ve mevki isimleri, üzerinde önemle çalışılması gerekli atanlardır. Çünkü Kıbrıs yer adları, birçok medeniyetin yaşamına yönelik ipuçları vermektedir. Osmanlı Türk idaresi de, fiilen 307 yıl idaresi altında bulundurduğu bu yerlerde önemli
etkiler bırakmıştır. Türk dili ve kültürüne ait birçok unsur, Osmanlı Türk idaresi vasıtasıyla ülkede yayılmış ve bugünlere uzanmıştır. Osmanlı Türk idaresi döneminden başlayarak adaya göç eden Türkler, yeni kurdukları yerleşim birimlerine Türkçe adlar vermişlerdir. Bu Türkçe yer adları, yeni bir
kültür dairesi içerisinde yaşamaya çalışan halkın nazarında önemli bir yer tutar. Kuzey Kıbrıs ' taki il, ilçe ve köy adları, bir diğer çalışmamızda incelenerek kitaplaştırılmıştır. Ancak bu adlar dışında kalan ve tarihi nitelik kazanmış olan bölge ve mevki adları, üzerinde çokça çalışılmayan konular arasındadır. Bu çalışmanın amacı, Osmanlı döneminden bu yana Türkçe yapısını koruyan yer adlarını belli başlıklar altında tasnif etmek ve konunun önemine dikkati çekmektir.

Akdeniz kültürünün beslenme alışkanlıklarının başında, ovada (doğada) yetişmiş olan yaban otlarından yararlanılarak yapılmış olan yemekler gelmektedir. Ova otları ile yemekler yapma alışkanlığı, Kıbrıs Türk mutfağının geleneğe dayanan eski bir geçmişi vardır. Ada’da ilk yağmurlardan sonra otlar, çayırlar çıkmaya başladı mı, etraf iyice yeşillenir, canlanır. Bu zamanda Ada halkının çoğu, bilhassa hanımlar, ovalara üçer beşer kafileler halinde ot toplamaya çıkmaktadırlar. Ot toplamanın da kendine göre bir adabı vardır; hüner ister, maharet ister. Bu ustalık. gelenekten gelmektedir ve bu ot toplayanlar için, büyük bir zevk ve haz kaynağıdır. Öncelikle toplanmaya elverişli durumda olan kuş otudur. Kuş otları çantalarca toplanır. Toplanan kuş otları ki hemen hemen bütün otlarda durum aynı, saatlerce itina ile köklerinden, saplarından ayıklanır, temizlenir ve pişirmeye hazır bir duruma getirilir. Her yaştaki insanın severek yediği,ısrarla da istediği otlardan biridir kuş otu. Ada’da kısa bir süre içinde, hele yağmurlar da devam etmişse, diğer ot çeşitleri de kendini gösterir. Doğanın ot yönünden bereketi artmıştır. Yerel adı “lapsana” olan hardal otu (lat: sinapis arvensis), yerel dilde “gömeç” diye söylenen ebegümeci (lat:malva sylvestris), yaban pazısı ya da ıspanahı (lat: cicla), ısırgan otu (lat:urticadioca), yerel söyleyişte “mangallo, kazayağı”gibi adlarla anılan sakız otu ve daha nicelerinden (hostes otu, gavulya , cinara ), kış ve bahar ayları boyunca Kıbrıs Türk mutfağında her gün için, bir veya bir kaçı farklı bir yemeği ile sofralarda yerini almaktadır. Çalışmamızda onlarca sayıdaki bu otlardan Kıbrıs Türk Mutfağında yapılan yemek çeşitleri üzerinde durulacak ve kültürel yönü ile gastronomi açısından değerlendirilecektir. Anahtar Kelimeler: K.Türk mutfağı, yemek kültürü, ova otları.

Akdeniz’de bir üs değeri taşıyan ve bundan ötürü önemli bir jeopolitik öneme sahip olan Kıbrıs’ın tarihi üzerine araştırmalar yapıldığında en sık karşılaşılan şeylerden birisi de bu adada 1192-1489 yılları arasında hüküm sürmüş olan Lüzinyan Hanedanlığı’dır. 1192 yılında Kudüs Kralı Guy de Lusignan’ın Kıbrıs’ı Aslan Yürekli Richard’dan satın almasıyla başlayan ve 1489 yılında Venediklilerin istilasıyla da hemen hemen son bulan bir hanedanlıktır.
Bu hâkimiyet sırasında Kıbrıs’a adeta bir tarihi ada görünümünü aldıran bu Fransız asıllı hanedanlık, gotik mimaride birçok eser ortaya koymuştur. Bu eserlerin başında da Akdeniz’in belki de en güzel yapılarından biri olan eski adıyla Saint Nicholas Katedrali şimdiki adıyla Lala Mustafa Paşa Cami geliyor.

Bu çalışma Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sosyal Bilgiler Eğitimi tezli yüksek lisans öğrencisi tarafından araştırma teknikleri dersinin vize ödevi olarak hazırlanmıştır. Araştırmada genel olarak Kıbrıs adasının stratejik öneminden ve 1878-1923 yılları arasında Kıbrıs Adası'nın Osmanlı hakimiyetinden İngiltere hakimiyetine geçiş sürecini ele almaktadır.

Kıbrıs sorunu adaya İngiltere’nin ayak basmasıyla başlayan, Rumların Enosis politikasıyla devam ettirdiği, Türklerin ise Kıbrıs Türk Federe Devletinden itibaren rasyonel, adilane ve barışçıl çözümler üreterek sonlandırmak istediği bir sorundur.
300 sene boyunca Osmanlı hâkimiyetinde ada halkları barış, adalet ve kardeşlik değerlerine sahip bir yaşam sürerken adanın kontrolünün İngiltere’ye geçmesi bir dönüm noktası olmuştur. Günümüzde dahi eski Osmanlı topraklarında hala çatışmalar ve savaşlar boy göstermekteyken, yıllar önce Kıbrıs’ta bu tür olayların yaşanmaması olanak dışıdır.
İngilizlerin Balkan savaşlarında ve 1. Dünya savaşında en iyi müttefiklerinden biri olan Yunanistan’a adada taviz vermesi olağan bir durumdu. Bunu geç fark eden Türkiye’nin ise barış harekâtlarına kadar yapabileceği pek bir hamle şansı yoktu. Zira uluslararası sistem böyle bir hamleye karşıydı ayrıca Türkiye’nin askeri gücü yetersizdi. Barış harekâtlarından sonra ise KKTC’ye uzanan dönem ve sonrası adanın kaderini çizmiştir.
Bu makalede sorunun altyapısını inceleyip ardından kırılma noktası olan barış harekâtları ve son olarak Kıbrıs Türk Federe Devleti sonrası çözüm arayışlarını inceleyeceğiz.

Kıbrıs sorunu adaya İngiltere'nin ayak basmasıyla başlayan, Rumların Enosis politikasıyla devam ettirdiği, Türklerin ise Kıbrıs Türk Federe Devletinden itibaren adil ve barışçıl çözümler üreterek sonlandırmak istediği bir sorundur. 300 sene boyunca Osmanlı hakimiyetinde ada halkları barış, adalet ve kardeşlik değerlerine sahip bir yaşam sürerlerken adanın kontrolü İngiltere'ye geçmesi dönüm noktası olmuştur. Kıbrıs sorununun nedenlerine bakacak olursak temelinde jeopolitik önemi yatmaktadır. Kıbrıs büyüklük bakımından Akdeniz'deki adalarla kıyaslandığından üçüncü sıradadır. Doğu Akdeniz'in ise en büyük adasıdır. Kıbrıs'ın kuzeyinde Türkiye, doğusunda Suriye ve güneyinde Mısır vardır. Kıbrıs'a coğrafi açıdan en yakın ülke Türkiye'dir. Ayrıca Kıbrıs Anadolu'nun doğal bir uzantısıdır. Ortadoğu'da hakimiyet kurmak isteyen bir devlet için Kıbrıs kilit noktadır. İngiltere'nin bu kilit noktaya ihtiyacı vardı ama bu yıllarda Osmanlı'nın toprak bütünlüğünü savunduğundan Ada'yı ele geçirememiştir. Ayestafanos Antlaşmasından sonra İngiliz devlet adamları Kıbrıs'ı ele geçirmeye karar vermişlerdir. 23 Mayıs 1878 günü Osmanlı Devleti'ne Salisbury ültimatom vermiştir. Bu ültimatomda Kıbrıs Adası'nın işgal ve idaresinin İngiltere'ye bırakılması istenmiştir. Eğer kabul edilmez ise İngiltere'nin dostluğunu geri çekeceğini bildirmişlerdir. Kıbrıs Adası'nın İngiltere tarafından 'işgal ve yönetimi'ni kabul etmesi isteniyordu. Gerekçesi ise Kıbrıs'ta İngiliz kuvvetlerinin bulunmasının, Suriye ve Mezapotamya üzerindeki padişah otoritesini daha da kuvvetleneceği gösterilmiştir. 1 Osmanlı'nın adayı fethetmesiyle birlikte Kıbrıs'ta adalet ve eşitliğe dayanan bir imparatorluk düzeni hakim olmuştur. Adada önce Osmanlı idari teşkilatı oluşturularak bir 'beylerbeylik' oluşturulmuştur. Osmanlı İmparatorluğu içindeki bütün kurumlar Kıbrıs'ta da yerleşmeye başlamıştır. Böylece Kıbrıs artık hukuki, ekonomik ve kültürel olarak daha düzenli bir yapıya kavuşmuştur. Osmanlı'nın "Millet Sistemi" politikası da Kıbrıs'ta uygulanmıştır. Osmanlı İmparatorluğu'nun ünlü vakıflar yönetimi de Kıbrıs'a yerleştirilmişti. Bu vakıflar, arada bazı boşluklar olmasına rağmen bugüne kadar gelmiştir. Osmanlı İmparatorluğu döneminde adada su yolları, hanlar, köprüler, camiler, çeşmeler ve yeni yollar yapıldı. 2

Rum ve Yunanlıların” Enosis” emelleri, yani Kıbrıs’ın Yunan adası yapılma düşüncesine karşı, 20-22 Temmuz ve 14-16 Ağustos 1974 tarihleri arasında, adadaki Türklerin güvenliği ve barışı için Kıbrıs Barış Harekâtı gerçekleştirildi. Barış Harekâtıyla adada yüzyıllardan beri süre gelen, Rum tahakkümü ve zulmü sona erdirildi. Böylece adadaki Türklerin insanca, hür ve bağımsız yaşayabilmeleri için yeni bir ortam sağlandı. 

Barış harekâtına, Türkiye’nin hemen her ilinden olduğu gibi Amasya’dan da askerler katıldı. Çalışmayla bugün çoğunluğu hayatta olan gaziler referans kaynağı alınarak, genç nesillerin yarını yorumlayabilmeleri ve sonuçlar çıkarıp değerlendirme yapabilmelerine yardımcı olmak amaçlandı. Sözlü tarih çalışması olarak gazilerle mülakat yapılıp, anlatımları görüntülü ve sesli olarak kayıt altına alındı. Gazilerin bire bir yaşayıp, şahit oldukları olaylar tespit edilip, Amasya Gaziler Derneği, Merzifon Şehit Aileleri Dayanışma ve Yardımlaşma Derneği ile Askerlik şubelerinden alınan bilgilerden de faydalanılarak tablolarlar oluşturuldu.

Kıbrıs Barış Harekâtının çizdiği sınırlar, Türk tarafına devlet kurma hakkını tanıdığından sonuçta; adadaki Türkler 13 Şubat 1975’de “Kıbrıs Türk Federe Devleti” ni ve 15 Kasım 1983’te de “Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti” ni kurdular.

Özet:
Antik çağdan bu yana, Kıbrıs’ta Anadolu, Grek, Fenike, kökenli farklı uygarlıkların hâkimiyeti ve kültürel etkileri bilinmektedir. Bu nedenle Kıbrıs’ta farklı dil ve alfabelerde yazılar bulunmaktadır. Bu yazılardan bir gurubu literatürde “Kıbrıs Hece Yazısı (Eteocypriot writings) ”  olarak adlandırılmaktadır.
Bu çalışmanın amacı, bu guruba giren ve 1961 yılında yayınlanan Fransız Arkeolog Olivier Masson’un, şu an Metropolitan Müzesinde bulunan eserler üzerinde çalışarak yazdığı “Les inscriptions chypriotes syllabiques. Recueil critique et commenté. (Kıbrıs Hece Yazıları, Kritik ve yorumlama)” isimli eserinde mevcut olan yazılar üzerinde, Türk Runik Alfabesi ve okuma kuralları ile okuma çalışması yapmaktır.   
Bu çalışma, analitik düşünme tekniği ile Orhun ve Yenisey’de bulunan damgaların oluşturduğu alfabe ve ses değerleri kullanılarak, zaman ve mekân farkından doğabilecek farklılıkları da göz önünde bulundurularak, ortaya çıkan kelimeleri, Kaşgarlı Mahmut’un Divan-ı Lügati't Türk isimli eserinde tespit ederek yapılmıştır.
Sonuçta yazılardan iki tanesinin Türkçe olarak okunabileceği görülmüştür.
Anahtar kelimeler:  Kıbrıs Hece Yazısı, Türk Runik Yazısı, Olivier Masson

Akdenizin kalbinde yer alan Kıbrıs sorununu analiz etmeden önce biraz adanın tarihi ve coğrafi özellikleri ile konuya giriş yapmanın adanın önemi ve konumunun daha iyi anlaşılması açısından fayda sağlayacağı kanaatindeyim. Adını “kına çiçeği” adlı bir çiçekten aldığı rivayet edilen Kıbrıs adası; Doğu Akdeniz’de 34.33 ve 35.41 kuzey enlemleriyle, 32.17 ve 34.35 doğu boylamları arasında yer alan, Akdeniz’in üçüncü büyük adasıdır .
Coğrafi açıdan, Kıbrıs’ın Doğu Akdeniz’de merkezi bir konumda bulunması tüm kıyıdar, sahili olan devlet ve uygarlıklar için hâkim edilmesi gereken bir hedef haline getirmiştir. Adanın denizin tam kalbinde olması saldırı anında devletlerin erken haber alması veya tam tersine saldırgan devletin daha erken davranmasını ve üst olarak kullanması kozunu beraberinde taşır. Ayrıca Kıbrıs’ın Süveyş Kanalı ve takibinde Hint Okyanusu-Pasifik Okyanusu ile Akdeniz ve takibinde Atlantik Okyanusunun bağlantı noktasında olması, gerek ticari acıdan gerekse de askeri açıdan önemli kılmaktadır. Günümüzde balistik ve kıtalar arası füze ve uçak teknolojisi dahi Kıbrıs’ın konvansiyonel askeri önemini değiştirememiştir. Uçakların menzili hususunda bir yakıt alma, mola verme, aktarma yapma noktası olarak kullanılabilirken; diğer tüm devletler için ise bir hava sahası ve milli güvenlik kavramları ve kuralları doğrultusunda izinsel bir engel teşkil etmektedir.
Öte yandan Kıbrıs’ın tüccarların konaklama noktası olması, depolama ve yakın zamana doğru yakıt(petrol veya gaz) ve yiyecek temin etme özellikleri adaya ekonomik bir önem atfetmiştir. Devlet kanadından gümrük, ticari kanattan komisyon gelirleri özellikle yakın zamanda daha önemli hale gelmiştir. Ayrıca doğal yer altı kaynakları son dönemlerde tüm devletler için cazip hale gelmiş ve Uluslararası Hukuk teamül ve kuralları doğrultusunca kıyıdar devletler Münhasır Ekonomik Bölge ilan ederek adanın sadece civar ülkelerden değil, ayrıca kendisinden de ticari ve ekonomik gelirler elde edebilir hale gelmişlerdir. Petrol bölgelerine yakın olması ve denizaltı-su tabanında petrol ve gaz rezervlerinin olması bölge devletlerinin ekonomik kaderlerini değiştirecek niteliktedir.

Akdeniz kültürünün beslenme alışkanlıklarının başında, ovada (doğada) yetişmiş olan yaban otlarından yararlanılarak yapılmış olan yemekler gelmektedir. Ova otları ile yemekler yapma alışkanlığı, Kıbrıs Türk mutfağının geleneğe dayanan eski bir geçmişi vardır. Ada’da ilk yağmurlardan sonra otlar, çayırlar çıkmaya başladı mı, etraf iyice yeşillenir, canlanır. Bu zamanda Ada halkının çoğu, bilhassa hanımlar, ovalara üçer beşer kafileler halinde ot toplamaya çıkmaktadırlar. Ot toplamanın da kendine göre bir adabı vardır; hüner ister, maharet ister. Bu ustalık. gelenekten gelmektedir ve bu ot toplayanlar için, büyük bir zevk ve haz kaynağıdır. Öncelikle toplanmaya elverişli durumda olan kuş otudur. Kuş otları çantalarca toplanır. Toplanan kuş otları ki hemen hemen bütün otlarda durum aynı, saatlerce itina ile köklerinden, saplarından ayıklanır, temizlenir ve pişirmeye hazır bir duruma getirilir. Her yaştaki insanın severek yediği,ısrarla da istediği otlardan biridir kuş otu. Ada’da kısa bir süre içinde, hele yağmurlar da devam etmişse, diğer ot çeşitleri de kendini gösterir. Doğanın ot yönünden bereketi artmıştır. Yerel adı “lapsana” olan hardal otu (lat: sinapis arvensis), yerel dilde “gömeç” diye söylenen ebegümeci (lat:malva sylvestris), yaban pazısı ya da ıspanahı (lat: cicla), ısırgan otu (lat:urticadioca), yerel söyleyişte “mangallo, kazayağı”gibi adlarla anılan sakız otu ve daha nicelerinden (hostes otu, gavulya , cinara ), kış ve bahar ayları boyunca Kıbrıs Türk mutfağında her gün için, bir veya bir kaçı farklı bir yemeği ile sofralarda yerini almaktadır. Çalışmamızda onlarca sayıdaki bu otlardan Kıbrıs Türk Mutfağında yapılan yemek çeşitleri üzerinde durulacak ve kültürel yönü ile gastronomi açısından değerlendirilecektir. Anahtar Kelimeler: K.Türk mutfağı, yemek kültürü, ova otları.

Araştırmamızda, Kuzey Kıbrıs adası için önemini günümüze kadar sürdüren zengin bir birikime sahip Kıbrıs 2 kentlerinin dini mimari yapılarında türbelerin hem mimari unsurları hem de türbe içerisinde adak algısı, bölge kültürüne göre şekil alan adak inancı, ritüeller sonucu ortaya çıkan somut eserler esas alınarak incelenmesi yapılmaktadır. Türbe yapılarının kentte oluşan mimari özellikleri belirlenmiş ve üsluplar olarak araştırılmaktadır. Kıbrıs 3 ile ile ilgili birçok gezi yazısının yanında topografik, tarihi ve mimarlık tarihi, teolojik, sosyolojik, edebiyat, siyasal bilimler, arkeoloji, coğrafya alanlarında bilimsel yazılardan da faydalanılmaktadır. Fakat bu arastırmalar dönem veya konu yönünden sınırlandırılmaktadır. Ayrıca dini mimari yapılarında türbe mimarisinde ve türbe içerisinde adak algısı hakkında bütünlüklü yapılmış bir çalışma bulunmamaktadır. Bütün bu dini yaşam, türbelere duyulan inanç, adak ritüelleri ve mimari düzenlenmede lisans ödevi düzeyinde çalışma yapılmasının gerekli olduğu ve böylelikle Adasıdaki türbe ve adakların sanat tarihi çerçevesinde açıklama getireleceği düşünülmektedir. Bütün çerçeveyi kapsayan Kıbrıs türbe ve adakları üzerine kapsamlı araştırmanın olmaması sebebiyle çalışmaya kronolojik sınırlandırma getirilmemekte. Kıbrıs üzerindeki bütün türbeler geniş kapsamlı ele alınmayıp günümüze ulaşılabilinen kaynaklar bağlamında konu araştırmaları yapılmaktadır. Kentin ilk oluşumundan günümüze kadar süren mimari gelişiminin sur içinde olması ve sur dışındaki gelişmelerin daha çok İngiliz dönemi sonrasını kapsaması sebebiyle, konuyu çok geniş tutarak açıklığını kaybetmemesini sağlamak amacıyla türbe ve adakları üzerine büyük ölçüde Kuzey Kıbrıs gelişiminde irdelenmiştir.

Çalışmamızda yeni ve yakın çağda KKTC nüfusunun tarihsel gelişimi, nüfus hareketleri, nüfusun dağılışı ve yoğunluğu ile ilgili bilgiler analiz edilmiş olup, yerel tarih araştırmaları bağlamında daha yakından incelemek amaçlı sözlü çalışmalarda bulunularak, nüfusun dinamizm özellikleri yakından ele alınmaya çalışılmıştır.

Bu çalışmanın temel konusu, Türkiye’nin ilk koalisyon hükümetleri döneminde Başbakanlık görevinde bulunan İsmet İnönü’nün, Kıbrıs meselesini nasıl algıladığı ve yönettiğiyle ilgilidir. Çalışmanın amacı ise İnönü Hükümetleri’nin Kıbrıs’a yönelik dış politika siyasasının temel esaslarını göstermek ve Kıbrıs meselesinde yeni belirlenen normatif kuralların, Türk Dış Politikası’ndaki ulusal çıkarları ve güvenlik sektörünü nasıl etkilediğini tespit etmektir.
Araştırmanın ana sorunsalı; 1961-1965 yılları arasında İnönü Hükümetleri’nin Kıbrıs’a yönelik siyasasının, Türk-Yunan denklemi içinde mi; yoksa Ada’daki Türklerin varlığı ve Türkiye’nin bölgedeki hayati çıkarları özelinde mi yapılandırdığı üzerinde kurgulanmıştır. Araştırmanın ana hipoteziyse, İnönü Hükümetleri’nin Kıbrıs’a yönelik takip ettiği dış politikanın barışçıl unsurlar ve denge profili üzerine kurgulandığı, ancak bunun elde gerçekleşmemesi halinde askerî müdahale de dahil güç unsurlarının kullanabileceği üzerine dayanmaktadır.
Rumların 1960’da kurulan Anayasal düzeni değiştirmek istediği, 21 Aralık 1963 Kanlı Noel olaylarının yaşandığı, 1964 Baf saldırılarının gündeme geldiği, Ada Türklerinin göçmen durumuna düştüğü, Türk Mukavemet Teşkilatı’nın yer altından yer üstüne çıkmak zorunda kaldığı, Türklerin Ada yönetiminden dışlandığı, Türkiye’nin Ada’ya askerî müdahale yapma zorunluluğunu hissettiği ve bunun üzerine Johnson mektubunun ortaya çıktığı bir dönemde İnönü Hükümetleri’nin, Türkiye’nin barışçı, dengeli ve uzlaşmacı siyasetini gerçekleştirmekte zorlandığı ve bunun üzerine klasik yönteme dönerek güç parametrelerinden istifade etmek durumunda kaldığı görülmüştür. Konuyla ilgili bilgiler, birinci elden arşiv belgelerinden elde edilerek değerlendirilmiştir.

BarıĢ için Eğitim III Proje DanıĢmanı: Zvi Bekerman BarıĢ için Eğitim II Proje DanıĢmanı: Niyazi Kızılyürek Yayınevi: Tipograf Arts, Lefkoşa, Kıbrıs Basım Tarihi: Temmuz 2010 BarıĢ için Eğitim III projesi Avrupa Komisyonu tarafından finanse edilmiĢtir. "Bu belge, Avrupa Birliği"nin mali katkılarıyla hazırlanmıştır. İçeriği sadece POST Araştırma Enstitüsü"ne ait olup hiçbir şekilde Avrupa Birliği"nin pozisyonunu yansıtmamaktadır." BarıĢ için Eğitim II projesi UNDP-ACT/USAID tarafından finanse edilmiĢtir. "Bu yayında yer alan fikirler tamamen yazarlara aittir ve Birleşmiş Milletler veya Üye Devletleri, UNDP veya USAID"in görüşlerini temsil ettiği anlamına gelmemektedir."

In the era between 1930s and 1974 Cyprus Peace Operation,Turkish Cypriots had faced many terror events and troubles including EOKA association founded by Greek Cypriots,and their ideal of ENOSIS also known as uniting all Greeks under one state.For this reasons Turkish Cypriots founded local resistance organizations such as Volkan,9 Eylul,Kara Cete in order to defend themselves especially from EOKA.The aim of these organizations was to protect lives,wealth,and homeland of Turkish Cypriots.After the establishment of Turkish Resistance Organization (TRO),known as Türk Mukavemet Teşkilatı in Turkish,the other resistance organizations had merged.The members of this organization had trained by Special Warfare Department of The General Staff in Ankara and Antalya to serve their country.

Konunun uzmanları tarafından II. Dünya Savaşı sırasında Türk Dünyasının durumu ele alınmıştır.
II. Dünya Savaşı, Türk dünyasını siyasî,
ekonomik, sosyo-kültürel ve demografik vs. yönden
doğrudan etkilemiş, Türk halkları bütün boyutlarla
savaşın içerisinde yer almışlardır.II. Dünya Savaşı konusu yeterince
araştırılmış bir konu olmasına rağmen Türk halklarının savaşa katılımı, kayıpları, cephe gerisindeki çabaları, savaş
sonrasında karşılaştıkları sorunlar yeterince ve bir bütün
olarak incelenmediği gibi Türklerin savaş sırasındaki
kahramanlıkları ile savaştan galip gelinmesindeki katkıları
da görmezlikten gelinmektedir. Bu çalışmanın amacı,
konuyla ilgili bu boşluğu kısmî de olsa doldurmak,
Türklerin savaştaki kahramanlıkları ile katkılarını ortaya
koymak, savaşın neticeleri ile günümüze yansımalarını
Türk dünyası açısından değerlendirmektir.
II. Dünya Savaşı geçmişten günümüze bir projeksiyon
yapıldığında savaşın kavramsal boyutlarını da anlamamızı
sağlayacaktır. Savaşların ve buna benzer gayrimedenî
olguların, barışın olağanca yüceltildiği günümüzde
dahi önlenememiş olması ciddiye alınması gereken
bir problemdir ve bunun bir yandan insan tabiatı ve
diğer yandan modernite ve postmodernite ile yakın bir
bağlantısı vardır. Daha yaşanabilir bir dünya için, tüm
dünya milletlerinin gerçek uygarlık anlayışı temelinde
samimi işbirliği şarttır.
Ancak bütün insanlık tarihi
boyunca olduğu gibi, “modern” toplumların hâkim
olduğu günümüzde de savaş maalesef kaçınılmaz bir olgu
olarak karşımıza çıkacaktır. Bu anlamda savaşların çok
yönlü ele alınması, değerlendirilmesi savaş olgusunun
geçmişte ve bugün taşıdığı ve gelecekte taşıyacağı önemle
ilgili soruları daha anlamlı kılacaktır.

Akdeniz'in en stratejik ve önemli adalarından biri olan Kıbrıs, tarihi boyunca bölgedeki devletlerin ilgisine mazhar olmuştur. Osmanlıların da 1571'de adayı egemenliği altına almalarıyla birlikte Türkler de adaya adımını atmışlardır. Bu andan itibaren Türkler Rumlarla birlikte adanın iki halkından birisi olmuştur. Türk toplumu adaya geldiğinden bu yana eğitime büyük önem vermiş, sistematik hale getirerek sürekli olmasını sağlamıştır. Bu süreklilik ve sistem İngilizlerin adayı ele geçirmesiyle birlikte sekteye uğramıştır. İngilizlerin egemenliği altında Türk eğitimi sıkıntılar çekmiştir. Bu sıkıntılar Osmanlı'nın ve Türkiye'nin destekleriyle aşılmaya çalışılsa da Kıbrıs Türk Federe Devleti kurulana kadar devam etmiştir. Kıbrıs Türk Federe Devleti'nin kuruluşundan itibaren de eğitimde bir sistem kurulmaya başlanılmış, yapılan Eğitim Şuraları ile de eğitim sistemi geliştirilmeye ve çağdaşlaştırılmaya çalışılmıştır.

Kıbrıs, Doğu Akdeniz'deki jeopolitik ve stratejik konumu nedeniyle ilkçağlardan beri birçok mücadeleye sahne olmuştur. Doğu Akdeniz ve Anadolu topraklarını kontrol eden güçler adanın sahip olduğu öneme binaen Kıbrıs'a sık sık saldırı düzenlemişlerdir. 1095 yılında Clermont'ta toplanan konsil sonucunda başlayan Haçlı Seferleri, Ortaçağ'ın en önemli olaylarından bir tanesidir. Yapılan seferler sadece batı tarihini değil, Doğu Akdeniz coğrafyasının tarihini de etkilemiştir. Kudüs'ün 1187 yılında Selahaddin tarafından fethedilmesinden sonra geri alınabilmesi için Kutsal Topraklara Almanya, Fransa ve İngiltere Kralları tarafından yeni bir sefer hazırlanmıştı. İngiltere Kralı Richard, seferi sırasında Kıbrıs'a asker çıkararak buranın idaresini ele geçirmiştir. Böylece kısa süre içerisinde adada Latin idaresi kurulmuştur. Kıbrıs, Latin yönetimi altında Haçlı Seferleri'nde daha aktif rol oynamaya başlamış ve Haçlılar için burası ileri karakol görevi görmüştür. Bu çalışmada Richard tarafından adanın ele geçirilmesi süreci dönemin kaynakları kullanılarak değerlendirilmeye çalışılmıştır. 1191 yılından 1291 yılına kadar adanın önemini öne çıkaran olaylar tartışılmıştır. Ayrıca 1291 yılından sonra Doğu Akdeniz'den adaya iltica eden askerî tarikatların durumu, Templier şövalyeleri tarikatının ilgası süreci ve bunun adadaki yansımaları izah edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Kıbrıs, Haçlı Seferleri, Kudüs, Lusignan, Doğu Akdeniz

Cyprus, because of its geopolitical and strategic position in the Eastern Mediterranean, it has been scene of many struggles. Owing to the importance of the island, the powers which control the Eastern Mediterranean and Anatolian territories have frequently attacked Cyprus. The Crusades began as a result of the council that gathered in Clermont in 1095, which is one of the most important events of the Middle Ages. The expeditions, not only has affected the western history but has also affected the history of the Eastern Mediterranean region. After Jerusalem was conquered of by Saladin in 1187, a new expedition has been prapered to the Holy Lands by Germany, France and England Kings in order to retake it. King Richard, during the time of his expedition, disembarked his troops at Cyprus and seized the administration. Thus the Latin rule was set up on the island within a short time. Cyprus under the Latin rule has begun to play more active role in the Crusades and has served as outpost for Crusaders. In this study, the process of invading the island by Richard has been evaluated using the sources of the period. The events that put forward the importance of island from 1191 to 1291 have been discussed. Besides, the military orders that defected from the Eastern Mediterranean to Cyprus, the process of the abolition of the order of the Knights Templier and its repercussions on the island have been described. Key Words: Cyprus, Crusades, Lusignan, The Eastern Mediterranean

Ebubekir Pasha, who began his career as a weapons-keeper, in the first half of
the 18th c. and then improved his career, especially in the reign of Ahmed the third and
Mahmud the first, and whom we firstly met him as an Agha and then got the title of Pasha,
served within The Ottoman Empire as, “kap c ba ”, “darphane emini”, “ni anc ”,
“kaptân-derya”. His activities of constraction and housing of Ebubekir Pasha in Cyprus,
who did his duty of vali in various provinces within Ottoman Empire and became famous
through his foundations he established is really quiet attractive.

Adını “kına çiçeği” adlı bir çiçekten aldığı rivayet edilen Kıbrıs adası; Doğu Akdeniz’de 34.33 ve 35.41 kuzey enlemleriyle, 32.17 ve 34.35 doğu boylamları arasında yer alan, Akdeniz’in Sicilya ve Sardunya adalarından sonra gelen üçüncü büyük adasıdır  . Coğrafi açıdan, Kıbrıs’ın Doğu Akdeniz’de merkezi bir konumda bulunması tüm kıyıdar, devlet ve uygarlıklar için hâkim edilmesi gereken bir hedef haline getirmiştir. Adanın denizin tam kalbinde olması saldırı anında devletlerin erken haber alması veya tam tersine saldırgan devletin daha erken davranmasını ve üst olarak kullanması kozunu beraberinde taşır. Ayrıca Kıbrıs’ın Süveyş Kanalı ve takibinde Hint Okyanusu-Pasifik Okyanusu ile Akdeniz ve takibinde Atlantik Okyanusunun bağlantı noktasında olması, gerek ticari acıdan gerekse de askeri açıdan önemli kılmaktadır. Günümüzde balistik ve kıtalar arası füze ve uçak teknolojisi dahi Kıbrıs’ın konvansiyonel askeri önemini değiştirememiştir. Uçakların menzili hususunda bir yakıt alma, mola verme, aktarma yapma noktası olarak kullanılabilirken; diğer tüm devletler için ise bir hava sahası ve milli güvenlik kavramları ve kuralları doğrultusunda izinsel bir engel teşkil etmektedir.
Öte yandan Kıbrıs’ın tüccarların konaklama noktası olması, depolama ve yakın zamana doğru yakıt(petrol veya gaz) ve yiyecek temin etme özellikleri adaya ekonomik bir önem atfetmiştir. Devlet kanadından gümrük, ticari kanattan komisyon gelirleri özellikle yakın zamanda daha önemli hale gelmiştir. Ayrıca doğal yer altı kaynakları son dönemlerde tüm devletler için cazip hale gelmiş ve Uluslararası Hukuk teamül ve kuralları doğrultusunca kıyıdar devletler Münhasır Ekonomik Bölge ilan ederek adanın sadece civar ülkelerden değil, ayrıca kendisinden de ticari ve ekonomik gelirler elde edebilir hale gelmişlerdir. Petrol bölgelerine yakın olması ve denizaltı-su tabanında petrol ve gaz rezervlerinin olması bölge devletlerinin ekonomik kaderlerini değiştirecek niteliktedir. Bu bağlamda Kıbrıs arzulanan bir yer olarak tarihsel dini, sosyo-kültürel, askeri ve ekonomik tabanlı çatışmalarını Osmanlı Devleti dönemine aktarmayı başarmıştır. Aynı şekilde Osmanlı’nın halefi Türkiye ve sonrasında İngiltere arasında aracılı bir güç savaşı haline gelmiştir. Esas anlamda bir çok açıdan değerli olan bu adayı ele geçirmek için oluşan çatışma zamanla Türk ve Yunan etnik grupları arasında siyasi bir hale gelmiş ve içerisinde dönemlere bağlı değişen dini, sosyo-kültürel, ekonomik, siyasi, hukuki yönleri gelişen bir çatışma olarak karşımıza çıkmaktadır. Sorunun tarafları da aynı şekilde süreç içerisinde değişiklik göstermiş ve GKRY’nin AB’ye üye olmasından sonra uluslararası yönü daha baskın hale gelmiştir.

Özet:
Bu çalışmada, Kıbrıs’ta Osmanlı döneminde kurulan gayrimüslim vakıfları ele alınmıştır. Buna göre çalışmadaki temel amaç; Osmanlı Devleti’nin Kıbrıs’ı fethettikten sonra Ada’da kurduğu en önemli müesseselerden biri olan vakıfların nasıl geliştiğini, Ada’nın ekonomik, sosyal ve kültürel hayatına ne gibi tesirleri olduğunu, gayrimüslim tebaanın vakıf sistemine nasıl iştirak ettiğini ve hangi vakıfları kurduğunu göstermektir.
Kıbrıs’ta gayrimüslim tebaanın kurduğu vakıfların şer‘i hukuka göre tescil ettirilmesi, bir ölçüde Osmanlı idaresinin Ada’da icra ettiği yönetim anlayışına ve tahakkuk ettirdiği hoşgörü kültürüne teveccüh edilmesinin bir sonucu olarak değerlendirilmektedir. Bu araştırmayla, Kıbrıs’ta kurulan gayrimüslim vakıflar ilk defa gün yüzüne çıkartılmış ve Ada tarihinde eksik kalan önemli bir boşluğun doldurulmasına çalışılmıştır.
Kıbrıs’ta yapılan arşiv çalışmalarından hareketle Ada’da hâlihazırda 2222 adet vakfın kurulduğu ve bunun 7 tanesinin gayrimüslimlerin tasarrufunda bulunduğu görülmüştür. Hicri 1016 (M. 1608) ile 1275 (M. 1859) tarihleri arasında kaydedilen bu vakıflar; Rafael veled-i Lazeri, (İ)Elyasi ve Savva veled-i Avraşim, Hristofi veled-i Lefteri, Hristinu bint-i Kostanti, Maryo (Mario) bint-i Markaro, Mayram (Mariam) bint-i Sarkiz (Sarkis) ve Maryo (Mario) bint-i Yanni adına kaydedilmiş olup, birinin Yahudi, ikisinin Ermeni, dördünün ise Rum milletine ait vakıflar olduğu tespit edilmiştir.
Arşiv belgelerine göre bunun tespiti ilk kez yapılmış olmasına rağmen bu sayının az olduğu iddia edilmemektedir. Zira Kıbrıs gibi küçük bir coğrafyada bu türden vakıfların kurulması, Osmanlı topraklarının genelinde kurduğu vakıf medeniyetinin Kıbrıs’a, dolayısıyla da Ada’daki gayrimüslim topluma yansıdığını göstermektedir.
Ada’da yaşayan Ermeni, Musevi ve Rum tebaaya ait gayrimüslim vakıfların XVII. ve XIX. yüzyılları arasında kurulması, bu vakıfların mensup olunan dinin şartlarına göre tanzim edilmesi ve o dinin cemaatine hizmet etmeyi amaçlaması, vakıf sisteminin Ada’daki gayrimüslim tebaa içinde de kanıksandığını göstermektedir.
Buna göre araştırmada, gayrimüslim vakıflar ele alınırken, süreç analizine dair bir yöntem uygulanmış, buna müteakip ortaya çıkan arşiv belgelerinin içeriğine bakılarak, hazırlanan tablolarla gayrimüslim vakıfların özellikleri analiz edilmiştir.

Abstract:
The Non-Muslim foundations constituted during Ottoman Empire were analyzed in this paper. The main purpose of the research is to; Discuss the improvement of the foundations- one of the most essential constitutions that were established in Cyprus after the Ottoman conquest, to indicate the impact of the foundations to the economic, social and cultural life of the island, analyze the place of Non-Muslim people in the foundation system and finally to indicate the foundations that they constituted on the island.
The Non-Muslim foundations in Cyprus were recorded due to Ottoman ecclesiastic’s law and that can be evaluated as a tolerance to the culture of those people by the Ottoman Empire. The Non-Muslim foundations constituted on the island will be brought to light for the first time, so it means that the missing part in the history of the island will be clarified.
According to the studies in Cyprus archive, it is obvious that there are 2221 foundations on the island at the moment and 7 of them are in the possession of the Non-Muslims. The foundations that were recorded during Hijri 1016 (C.E. 1608) and 1275 (C.E. 1859) were recorded in the name of Rafael veled-i Lazeri, (İ)Elyasi and Savva veled-i Avraşim, Hristofi veled-i Lefteri, Hristinu bint-i Kostanti, Maryo (Mario) bint-i Markaro, Mayram (Mariam) bint-i Sarkiz (Sarkis) and Maryo (Mario) bint-i Yanni. It was determined that one of the foundations was Jewish, 2 of them Armenian and 5 of them Greek.
Though it’s the first determination due to archive documents, it’s not considered that there are fewer foundations. Constitution of such kind of foundations on a little island like Cyprus, means that the foundation system that was established in the Ottoman Empire had a huge impact on Cyprus and on Non-Muslim people on the island.
These 7 foundations were constituted by Jewish, Greek and the Armenians living on the island in XVII-XIX centuries and they were organized due to the terms of concerned religion and the aim of the foundations was to serve to the people of those religions. It means that time by time foundation system was inured by Non-Muslim people.
The research are of this paper is Non-Muslim foundations and it was attempted to make a period analysis in the research. During this process the documents from the archive were analyzed. It was tried to determine the characteristics of the Non-Muslim foundations with the tables.

16 Ağustos 1960 tarihinde Türkiye, Yunanistan ve İngiltere'nin garantörlüğünde kurulan Kıbrıs Cumhuriyeti Rumların adayı Yunanlaştırmak gayretleri nedeniyle uzun süreli yaşamaz ve 21 Aralık 1963 günü tarihe Kanlı Noel olarak geçen Rum saldırıları sonrasında kurulan cumhuriyet fiili olarak yıkılır. Akritas Planı çerçevesinde başlatılan Rum saldırıları 1974 yılına kadar devam edecek ve Kıbrıs Türkleri yaşadıkları toprakları terk ederek daha güvenli bölgelerde çadır kentlerde yaşamaya mahkûm edileceklerdir.

Özet:
Kıbrıslı Türklerde toplumsal düzen, uyulması gereken bükülmez bir bileşen midir; yoksa insan eliyle bozulup şekillenebilen bükülgen bir organizma mıdır? Bu türden hipotetik bir soruya verilecek cevap, Kıbrıs’ta toplumsal insanın nasıl şekillendiğiyle ilgilidir. Dolayısıyla Kıbrıs’taki toplumsal insanın tanımı ve kuramsal olarak sosyal düzlemle ilgili yapıyı belirgin bir görüşe dayandırmak gerekmektedir.
Bu araştırmada, Kıbrıs Türk halkının sosyal hayatında vuku bulan birtakım hadiselerin toplumsal kimlik değişimine yol açtığı fikrinden hareketle, Ada’daki Türklerin fikir dünyasının özelliklerine ve olaylara karşı verdiği tepkinin neler olduğuna bakılmıştır. Bu yönü ile araştırmanın temel amacı, Kıbrıs Türk halkının İngiliz döneminde şekillenen sosyo-kültürel değerlerin neler olduğu veya ilgili müesseselerin nasıl ortaya çıktığı gösterilmeye çalışılmıştır.
Süreç analizine dayalı yöntemle 1936-1941 yıllar arasında Kıbrıs Türk halkında ortaya çıkan sosyal ve kültürel sorunların ve bununla ilgili çözüm önerilerinin neler olduğuna bakılmış ve arşiv belgelerine istinaden yorumlanmasına gayret sarfedilmiştir. Böylece zaman içinde Kıbrıs Türk insanının evrilerek ekonomik, kültürel, sosyal ve siyasal ilişkilerinin ve buna dayalı olarak geliştirdiği zihniyet özelliklerinin neler olduğuna işaret edilmiştir.
Kıbrıslı Türklerin sosyo-kültürel yapısını yeniden inşa etmeye başladığı dönemin ikinci evresi olarak kabul edilen bu dönemle ilgili olarak ilk kez ortaya çıkan arşiv belgeleriyle değerlendirilmeler yapılmış ve Kıbrıslı Türklerin toplumsallaşma sürecinde yaşadığı zorlukları, bilinç kültürünün kodları ve toplumsal temelleri yeniden tanımlanmaya çalışılmıştır.
Abstract:
Is the social layout non-bending component that should be adopted for Turkish Cypriots or is it a flexible organism that can be reshaped by the human? An answer for such a hypothetic question is related to the shape of social human in Cyprus. Consequently, the definition and the structure of the social human that is related to the social level should be based on distinct vision.
From the point of view that, several events caused to the change of social identity in the social life of Turkish Cypriots, it was attempted to indicate the characteristics of the thoughts of Turks and the reactions that occurred during the incidents on the island. The main purpose of the research is to determine the socio-cultural values of Turkish Cypriots during the English period and to show how those institutes have appeared.
It was tried to analyze the social and cultural issues that occurred during 1936-1941 and the solution offers related to them and archive documents have been utilized. It was attempted to indicate the economic, cultural, social and political relations of Turkish Cypriots and tried to figure out the mentality characteristics of Turks.
The assessments that have been made by the archives are related to this period that is considered the second phase of Cypriots Turks in which they restructured their socio-cultural life. And it was tried to redefine the difficulties, code of conscious culture and the social basis of the Turkish Cypriots during the socialization period.

Kıbrıs, 1571 yılında Türkler tarafından fethedildikten sonra iskân faaliyetleri
ile birlikte kısa sürede Türk yurdu hâline gelmiş ve adanın Türk kültür hayatında oldukça önemli bir yer edinmesi ise fazla uzun sürmemiştir. XIX. yy.’da Kıbrıslı ünlü şairlerden Müftü Hasan Hilmî Efendi (ö. 1847)’den etkilenen bir şair olarak Müftü Mehmed Râcî Efendi’nin tespit edilen yeni şiirleri tebliğin ana konusu olmuştur. Çalışmada öncelikle devrin kaynakları ve günümüz çalışmalarının ışığında şairin hayatına ışık tutulmaya çalışılmış, ardından XIX. yy’da hazırlanmış yazma bir mecmuada tespit edilen şiirleri günümüz harflerine aktarılmıştır. Çok yönlü bir kişilik olarak manzumeleri mezar kitabelerine nakşedilecek kadar Kıbrıs Türk halkı tarafından sevildiği anlaşılan Mehmed Râcî Efendi’nin şiirlerinin muhtevası ve onun kısa edebî kişiliği çalışmanın bir diğer bölümünü oluşturmaktadır. Tebliğin amacı Kıbrıslı şair Mehmed Râcî Efendi’nin edebî kimliğini ortaya çıkarmak ve onu yeniden Kıbrıs Türk kültürüne kazandırmaktır.

Abstract

After its conquest in 1571 by the Turks, Cyprus shortly became a Turkish land due to Turkish settlements and it did not take long that island to have a special place in Turkish cultural life. Raci Efendi, was influenced from famous Cypriot poem Müftü Hasan Hilmî Efendi (d. 1847), and his exact new poems are the subject of this paper. In this paper first the life of the poet will be shown according to contemporary sources and modern studies. Then his poems which were found in a 19th c entury t reatise a re translated i nto t he m odern alphabet. Beloved by Turkish Cypriots as to inscribe this versatile poets poems to their tombstones, Mehmed Raci Efendi’s poems contain and his literal personality are the next part of this paper. Aim of this paper is to reveal Mehmed Raci Efendi’s literal personality and regain him to the Cypriot Turkish culture.

Tarihî alet isimlerini içeren bu çalışma, eski dönemlerden bu yana Kıbrıslı Türkler tarafından kullanılan ve birçoğu bugün unutulmaya yüz tutmuş araç-gereç isimlerini tespit ederek dil etkileşimleri açısından ortaya koymayı hedeflemiştir. Yaklaşık 450 yıldan bu yana Kıbrıs’taki Türk varlığını devam ettiren Kıbrıslı Türkler, birçok kültür ile etkileşim halinde olmalarına karşın kendi dil ve kültürlerini kaybetmeyip bugünlere taşımışlardır. Günümüze ulaşan bu zengin Türk kültürü, belli dönemlerde Kıbrıslı Rumları da etkilemiş ve birçok Türkçe kelimenin Rumcaya girmesini sağlamıştır. Aynı şekilde Kıbrıslı Türkler de, birtakım yer adları ve alet isimleri konusunda Rumcadan kelime ödünçlenmiş ve Türkçenin yapısına uydurarak kullanmışlardır. Karşılıklı devam eden bu etkileşim, Türk-Rum çatışmalarının başladığı 1950’li yıllara kadar sürmüştür. O yıllardan geriye kalan izler, birtakım söz varlığı alanlarında okunabilmekte ve dil etkileşimleri açısından değerlendirilebilmektedir. Söz konusu alanlar içerisinde yer alan alet isimleri konusu da, bu çalışmaya konu edilmiş ve arkaik yapıda ele alınabilecek isimlerin kaydı tutulmuştur. Bu inceleme vasıtasıyla ulaşılması hedeflenen nokta, Türk dünyası üzerinde yapılan veya yapılacak olan bu tip ad bilimi veya dil etkileşimleri konularına Kıbrıs Türk kültürü açısından veri sağlanmasını temin etmektir. Kayıtlara girmeyip halk tarafından kullanılan eski alet isimlerinin tespit edilmesi için sürdürülen saha çalışmaları da hız kesmeden devam etmektedir.

Siyasî nedenlerden dolayı kıbrıs'ta türklerin mevcut olduğu bilin-meye başlamasına rağmen, bu cemaat (community) üzerine çok az çalışılma yapılmıştır. Eski ve ortaçağ kıbrıs'ı üzerine çok ayrıntılı ça-lışmalar yapılmış iken, adanın türk yönetimi altındaki tarihi ile bu-raya yerleştirilen türklerin tarihi epeyce ihmal edilmiştir. Bu tebliğ için gerekli malzeme, çoğunlukla 1954 yılında kıbrıs'ta toplanmıştır. Bu malzemeye dayanan sonuçlar kesin değildir. tek başına bir değer ifade eden henüz kaydedilmemiş çok delil halâ vardır. kıbrıs'ın nüfusu yaklaşık iki yüz yıldır çoğalmaktadır ve şimdi (1954 yılında) 527.000 olarak tahmin edilmektedir. Bu toplam nüfu-sun beşte dördü, ana dil olarak, Rumca konuşurlar, inanç bakımın-dan ortodoks kilisesine mahkûm değillerse de, terbiye bakımından ona bağlıdırlar ve kendilerini Rum olarak nitelerler. Bunların dışında kalanların çoğu, Müslüman gibi eğitilmişlerdir, her zaman olmasa bile sık olarak türkçe konuşurlar ve ortodoksların kendilerini Rum olarak nitelediği gibi, bunlar da kendilerini daha çok türk olarak nitelerler. Ayrıca, Maruniler ve Ermeniler gibi küçük gruplar da vardır. İki aslî cemaat, tüm adaya dağılmış olması sebebiyle, kıbrıs, en dolu mana-sıyla, çoğulcu bir toplumdur. Her iki toplum da kendi bölgelerinin merkezleri olan altı kasabanın her birinde temsil edilmektedirler ve bu cemaatler tarafından meskun özel müstakil köyler veya oransal (nüfus bakımından) farklılıklarına rağmen, karma köyler her yerde buluna-bilir. Aşağıdaki çizelge bu kasabaların her birinde bulunan Rum ve türklerin sayılarını göstermektedir. Rakamlar, son nüfus sayımı olan 1946 Nüfus Sayımı'ndan alınmıştır ve rakamlar elliye yuvarlanmıştır. Baf Limanı ile İhtima (ktima) bir kasaba olarak yazılmıştır.

Kıbrıs adını önemli yer altı zenginliklerinden olan bakır
madeninden (latince cyprum/cuprum) almaktadır. Doğu Akdeniz’de 9251 km2 yüzölçümüne sahip olan Kıbrıs, Türkiye’ye 70
km uzaklıktadır. Akdeniz’in güvenliği için stratejik noktada yer
alan Kıbrıs, birçok devletin himayesine girmiş, stratejik konumundan ötürü önemli mücadelelere sahne olmuştur. Osmanlı
Devleti’nin Suriye ve Mısır’ın fethi sonrasında Afrika’ya yapılan
gemi seferlerinin güvenliği sağlamak amacıyla Venediklilerin
elindeki adanın fethi için hazırlıklar başlamıştı. Doğu Akdeniz’in güvenliği açısından da son derece kritik öneme sahip olan
adaya 1570 yılında Osmanlı akınları yapılmıştı. Lala Mustafa
Paşa komutasındaki ordunun adayı fethi 1 Ağustos 1571 tarihinde gerçekleşmişti.

Öz: Osmanlı ilmiye sınıfının bir mensubu olan naib genellikle Osmanlı şerʻi mahkemesinde kadı yetkisiyle görev yapan bir kişiydi. Naib Osmanlı adliye teşkilatında kadı yardımcısı ve vekiliydi. Kadı tarafından atanır, bu atama Anadolu veya Rumeli Kadıaskeri tarafından onaylanırdı. Bu anlamda Osmanlı döneminde Kıbrıs'ın merkez kazası olan Lefkoşa'da birçok naib görev yapmıştır. XIX. yüzyıl başlarında Lefkoşa'da görev yapan naiblerden biri de Ebubekir Necib Efendi'dir. Onu önemli hale getiren bugün mezarı bilinen iki Kıbrıs naibinden biri olmasıdır. Dolayısıyla bu çalışmanın amacı Kıbrıs'ta bir yıl Lefkoşa naibi olarak görev yapan Ebubekir Necip Efendi'yi ortaya çıkarmak ve bu temelde XIX. yüzyıl başlarında Kıbrıs'taki bir naibin meşgul olduğu konuları değerlendirmektir. Buna ilave olarak incelenen dönemdeki Lefkoşa kadıları da tespit edilecektir. Abstract: Naib was one of the members of the justice system in the Ottoman Empire, as vice-Kadı and agent of Kadı. He was appointed by Kadı and this appointment was approved by Anadolu or Rumeli Kadıaskeri. In this context, a lot of naibs served in Nicosia Kadı's Court and Ebubekir Necib Efendi was one of them. He lived in the second half of the eighteenth century and in the early years o f the nineteenth century. This study examines Ebubekir Necib Efendi's life and evaluates the formal activities of a naib in Cyprus in the early nineteenth century.

Osmanlı Devleti idaresinde Kıbrıs’ta aile hayatı ile ilgili kaynaklarda birçok bilgi bulunmaktadır. Kıbrıs gibi iki toplumlu (Müslim-gayrimüslim) bölgelerde aile hayatı çeşitlilik göstermektedir. Bu tip bölgelerde devlet aile hayatını her toplumun dini kurallarına göre şekillendirmesine izin vermiştir. Toplumun en önemli birimi olan ailenin temel taşı ise çocuklardır. Günümüzde, kimsesiz çocukların koruyucu ailelerin yanına verildiği gibi, araştırılan dönemde de Kıbrıs’ta hiç kimsesi olmayan çocuklar, onlara bakmaya gönüllü olan kişilere kadı tarafından verilmekteydi. Buna emanet veya tebenni (evlâtlık) denilmektedir. Osmanlı idaresinde adada belgelerde karşımıza genel olarak iki çeşit evlâtlık çıkmaktadır. Bunlardan birincisi bazı fakir ailelerin çocuklarına daha iyi bir gelecek sağlamak için onları zengin kişilere emanet veya besleme şeklinde vermeleridir. Bu çocuklardan bazıları yetişkin olunca veya birkaç yıl sonra ailelerinin yanına dönebilmekteydi. İkinci tür uygulama ise çeşitli nedenlerle kimsesi kalmayan veya aileleri tarafından bakılamayacak durumda olan çocuklar için geçerliydi. Günümüzde olduğu gibi bazı dönemlerde aileler küçük çocuklarını çeşitli nedenlerle ibadet yerlerine bırakabilmekteydiler. Bu tür durumlarda kadı bu çocukları onlara bakabilecek gönüllü kişilere evlâtlık olarak vermekteydi. Lefkoşa sicillerinde bu tür örneklere de rastlanılmaktadır. Bu arada bazı fakir aileler çocuklarına daha iyi bir gelecek sağlamak amacıyla onları bazı esnaflara evlâtlık olarak vermekteydiler. Bu tip uygulamalarla çocukların genellikle bir meslek sahibi yapılmaları amaçlanmaktaydı. Evlâtlık çocuklara, miktarı mahkeme tarafından belirlenen bir nafaka da genellikle çocuğu emanet veya evlâtlık olarak alan kişi tarafından ödenmekteydi. Söz konusu çalışmada ana kaynak olarak Lefkoşa Şer’i Sicillerinden elde edilen bilgiler kullanılmıştır. Lefkoşa Sicillerinden elde edilen bilgiler Osmanlı ülkesinin diğer bölgelerinde yapılan benzer çalışmalardan elde edilen bilgilerle karşılaştırılarak benzerlikler ve farklılıklar ortaya konulmaya çalışılmıştır. Sonuç olarak ilgili çalışma ile Kıbrıs’ta çeşitli nedenlerle evlâtlık veya emanet olarak verilen çocukların sosyal, ekonomik ve kültürel durumları ortaya çıkarılmaya özen gösterilmiştir.
Abstract
There are a lot of information about family life in Cyprus in the Ottoman period. Family life was diverse in two communities (Muslim-non Muslim) area such as Cyprus. In such regions, the state has allowed family life to be shaped according to the religious rules of every society. The cornerstone of the family, which was the most important unit of society, is children. Nowadays, as the orphaned children be placed with a foster family, the children who are not families in Cyprus during the relevant period were given by the kadi to those who volunteered to look after them. It is called entrusted or adopted (tebenni). There are two kinds of adoptions in Ottoman administration in Cyprus. The first of these is that some poor families are entrusted or besleme (handmaid) to rich people to provide a better future for their children. Some of these children could return to their families a few years later or as adults. The second type of application is for children who do not have family for various reasons or who cannot be looked after by their families. In some periods, as it is nowadays, parents were able to leave their young children to various places of worship. In such circumstances, the kadi was giving them the children as volunteers who could take care of them by adoption. There are examples of such cases in Nicosia Judicial Registers. Meanwhile, some poor families were giving them up for adoption to some tradesmen to provide a better future for their children. With these types of applications, children are usually intended to be a profession owner. Adopted children’s, the amount of alimony determined by the court, was also paid by the person who adoption. In this study, the information obtained from the Nicosia Sheri Registers was used as the main source. The information obtained from the Nicosia Registers was compared with the information obtained from similar studies carried out in other regions of the Ottoman country, and similarities and differences were tried to be revealed. As a result, the study will pay attention to reveal the social, economic and cultural status of children in Cyprus who have been adopted or entrusted for various reasons.

Soğuk Savaş’ın bitimiyle başlayan Üçüncü Küreselleşme Dalgası, birçok gelişimin kaydedildiği Sanayi Devrimi’ni işlevsiz hale getirmiş ve bunula birlikte gelişen değerler sistemi yerle bir olmuştur. Buna göre geleneksel değerler paradigmasının kırılmasıyla birlikte ortaya çıkan en önemli boyut, Davranışçı Öğretme Kuramı’ndan, Yapılandırmacı Öğrenme Kuramı’na geçiş olmuştur. Bu radikal değişim, dünyada sosyal bilgilerin ve onun altyapısını oluşturan tarih algısının/bilincinin yeniden yapılandırılmasına yol açmıştır.
Bundan hareketle çalışmanın konusu, Kıbrıs’ta toplumsal inşa sürecinde ‘eski’ ve ‘yeni tarih’ anlayışının yansımaları ele alınmıştır. Çalışmanın temel amacı, Yapılandırmacı Öğrenme Kuramı’yla bilirlikte Ada’da yaşanan dönüşümün yansımalarını görmektir. Özellikle 23 Nisan 2003 tarihinde Kıbrıs’ta yaşanan toplumsal ve siyasal transformasyonundan beri, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde (KKTC) tüm öğretim programları güncelleme sürecine girmiş ve hazırlanan yeni eğitim programları, kademeli olarak hayata geçirilmiştir.
KKTC’deki yeni eğitim programlarının bu özelliği, geçmişten bugüne gelen gelenekselleşmiş öğretmen merkezli, yani ürün odaklı tarih bilgisi ve tarih öğretiminin yerine öğrenci merkezli, bir başka deyişle süreç odaklı bir öğretme-öğrenme uygulamasına geçilmesini gerektirmiştir. Ancak bu süreçten Kıbrıs Rum toplumunun da geçtiğini iddia etmek mümkün değildir.
Kıbrıs’ta olduğu gibi toplum inşasında tarihin önemi büyüktür. Özellikle XX. yüzyılda tarihin insan faaliyetlerinde büyük tesirler yaptığı, uyumakta olan ‘ulusal şuuru’ canlandıran amillerden birisi olduğu ve en bariz özelliklerinden biri olan ulusal duygularda görülen bir uyanma meydana getirdiği bilinmektedir. Ancak bu durumun Kıbrıs’ta birçok etkileri görünse de her şeyi ile aynı yaşandığını iddia etmek mümkün değildir. Zira Kıbrıs’taki tarihsel kimlik ve toplumsal bellek konuları, sübjektifesi yüksek konular olarak görülmektedirler. Bu durum, Ada’daki toplumların birbirine karşı reaksiyon göstermesine, saldırgan, kışkırtıcı veya uzlaşmaz duygular beslemesine yol açmaktadır.