Nicopolis in Epirus

The battle between the French Republican forces and Ali Pasha's Ottoman-Albanian troops on 23 October 1798 and the ensuing Halasmos (Χαλασμός) or "destruction" of Preveza have become landmarks in the political and social history of Preveza.  The battle had two distinct components: the first part took place at Nicopolis, primarily between the North Roman walls and the hill of Michalitsi, and the second occurred in in the streets of Preveza itself.  Each of these episodes have been recorded by somewhat different sources, most of which do not portray all of the events. The size of the opposing forces, the numbers of soldiers and civilians killed and the locations, and the events in Preveza all range widely. To have a complete picture of what transpired, these different accounts must be compared and combined. This paper presents some of the initial findings of such a comparison, which will be developed further in a forthcoming publication on the 1798 Battle.

Die Quintilier sind zweifellos die berühmteste und am besten dokumentierte Familie aus Alexandria Troas. Insbesondere die letzten vier Generationen haben durch ihre Tätigkeit in der römischen Reichsverwaltung, ihre engen Verbindungen zu den Kaisern und Geistesgrößen ihrer Zeit, ihr literarisches Wirken sowie ihren ausgedehnten Villenbesitz mannigfaltige Spuren hinterlassen. Eine willkommene Bereicherung fand unser Quellenmaterial vor Kurzem durch drei neue Inschriften vom alexandrinischen Forum, die 2008 und 2016 von E. Schwertheim veröffentlicht wurden und Auskunft über zwei frühe, zuvor unbekannte Quintilier geben sowie einen nicht näher zu greifenden Κυιντίλ[ιος] der hohen Kaiserzeit nennen. +++ Damit sind inzwischen acht Familienmitglieder sicher bekannt: ein P. Quintilius Maximus und seine Tochter Quintilia Apphia in iulisch-claudischer Zeit, ein Sex. Quintilius Valerius Maximus und sein gleichnamiger Sohn in der Zeit von den Flaviern bis Hadrian sowie die beiden nachfolgenden und bekanntesten Generationen mit jeweils einem Sex. Quintilius Valerius Maximus und einem Sex. Quintilius Condianus in der Antoninenzeit. Hinzu kommt der Vater des ältesten Sex. Quintilius Valerius Maximus, von dem aber leider nur sein Vorname Sextus überliefert ist. +++ Die epigraphischen Neufunde nahm ich zum Anlass, die Familiengeschichte erneut aufzurollen und erstmals einen ausführlichen Gesamtüberblick in deutscher Sprache vorzulegen. Der bislang ungeklärten Frage nach der origo der Quintilier widmet sich der erste Abschnitt, der zwar keine eindeutige Antwort zu liefern vermag, aber zumindest drei mögliche Szenarien aufzeigt und diese hinsichtlich ihrer Plausibilität überprüft. Die nachfolgenden Ausführungen orientieren sich an der chronologischen Abfolge, wobei der fünfte Abschnitt auch eine Darstellung zum reichen Familienbesitz enthält. Die Schlussbemerkung richtet ihren Blick schließlich auf das Verhältnis zwischen den Quintiliern und ihrer langjährigen Heimatgemeinde Alexandria Troas.

Thomas Smart Hughes (1786-1847), a British theologist, visited Greece in 1813-1814 accompanying his friend Robert Townley-Parker. His travel memoires were published in the two-volume "Travels in Sicily, Greece and Albania", printed in London in 1820, followed by a second edition in 1830 under the title "Travels in Greece and Albania". This article is a critical Greek translation of Hughes' text about Preveza and Nicopolis. It is published in the biennial edition of the Municipal Library of Preveza "Prevezanika Chronika".

Το ηλιόλουστο, χειμωνιάτικο απόγευμα της Κυριακής 26ης Δεκεμβρίου του 1813 φθάνουν στην Πρέβεζα, με ένα μικρό πλοίο από τη Λευκάδα, τρεις Άγγλοι περιηγητές. Ο αρχιτέκτονας και αρχαιοκάπηλος Τσάρλς Ρ. Κόκρελλ (Charles Robert Cockerell), ο Ρόμπερτ Τάουνλη-Πάρκερ (Robert Townley-Parker), και ο θεολόγος Τόμας Σ. Χιούζ (Thomas Smart Hughes). Θα μείνουν στην πόλη μόνο για τέσσερις μέρες για να επισκεφθούν κυρίως τα ερείπια της Νικοπόλεως. Θα φιλοξενηθούν στο σπίτι ενός ευυπόληπτου Πρεβεζάνου εμπόρου που δεν κατάφερε να εγκαταλείψει την Πρέβεζα μετά το χαλασμό της από τον Αλή πασά και ο οποίος τώρα είχε περιέλθει σε κατάσταση ένδειας.
Στο άρθρο αναφέρομαι λεπτομερώς στην περιγραφή του Χιούζ για την Πρέβεζα, τη Νικόπολη, το Άκτιο και τον Αμβρακικό κόλπο στη διάρκεια της σύντομης παραμονής τους εδώ ταξιδεύοντας προς τα Γιάννενα, καθώς και στην περιγραφή της ευρύτερης περιοχής της Πρέβεζας κατά την επιστροφή τους από τα Γιάννενα στα μέσα Μαΐου του 1814, σε δύο ξεχωριστά κεφάλαια. Ακολουθεί μία περίληψη του ταξιδιού τους, το οποίο διήρκεσε περίπου 18 μήνες.

Ο Γνωστικισμός κατά την πρωτοχριστιανική περίοδο και η αντίδραση της Εκκλησίας. Σύντομη αναφορά στη συμβολή του Ειρηναίου Επισκόπου Λυώνος.....επισημαίνεται η διασύνδεση της αστρονομίας με κείμενα του κανόνα της ΚΑΙΝΗΣ ΔΙΑΘΗΚΗΣ, ως τεκμήριο της θεϊκής εξουσίας επί του Σύμπαντος. Γνώση επί του αντικειμένου διαφαίνεται πως κατείχε και ο Νικοπολίτης πάπας Ρώμης Ελεύθερος (2ος μ.Χ αι.), πολέμιος του Γνωστικισμού.

Argyro KARAMPERIDI: The mosaic floors of the Βasilica in Doliana and their relation with the mosaics of the early Christian basilicas of Nicopolis

The early Christian site in the region of St. Georgios near Doliana was spotted in 1964, by professor S. Dakaris. The discovery of three basilicas and a cemetery in the area is strong indication for the existence of an extensive early Christian settlement in the important for geopolitical reasons, area of the plain of Kalpaki. Since 1995, one of the basilicas has been excavated. It is a church with three aisles, tripartite transept and narthex; an architectural type, which characterizes the architecture of Epirus Vetus. The floor of the building was covered with mosaics. The floors of the three aisles and of the north compartment of the narthex have been uncovered. The mosaics of the chancel are destroyed, with the exception of a small part from the border of the mosaic in the north part of the transept. Finally, the existence of mosaic floor was testified in the main narthex, which is not yet excavated.
The themes of the mosaics are of a great variety. The one in the central aisle combines geometrical borders with organic motifs, while in the north and south aisle, they are composed of large narrative scenes, with anthropomorphic and zoomorphic subjects. Finely the one in the narthex (north compartment) is purely geometrical. Iconographic and stylistic observations permit the dating of the mosaics in two different periods: in the end of the 5th century A.D. (central aisle) and in the middle of the 6th century A.D. (north and south aisle).
At the same period, in Nicopolis, Basilicas A (of Doumetios) and B (of Alkisson) are decorated with mosaics. The comparison of the mosaic decoration in the Nicopolis’ basilicas and in the Basilica of Doliana leads to the ascertainment of their close iconographical and stylistic relations and permits their accession in a common artistic environment. Moreover the mosaics of Doliana help to define and to clarify the characteristics of the local tradition in mosaic art and its contacts with the artistic tendencies in neighbouring areas and also in more distant provinces of the Roman Empire.

Die römische Provinz Epirus stand bislang nicht im Zentrum des altertumswissenschaftlichen Interesses, obwohl in den letzten Jahrzehnten zu ihren archäologischen Stätten zahlreiche Forschungsprojekte durchgeführt wurden. Die vorliegende Arbeit bietet erstmals eine umfassende Zusammenstellung. Die These lautet, dass die Gebiete der Provinz keineswegs verödet oder rückständig waren, wie es antike Schriftquellen behaupten. Vor dem Hintergrund der Frage, wie man heute eine Provinz im Osten des Römischen Reiches vorlegt und die disparaten Forschungsergebnisse zusammenführt, muss zunächst das Konzept der Romanisierung grundlegend analysiert werden. Als Konzept, das für Schriftquellen entwickelt wurde, erweist es sich als untauglich für die Anwendung auf archäologische Quellen, auf Materielle Kultur. Daher wird in diesem Buch ein neues archäologisch-semiotisches Analysesystem auf der Basis der Theorien von Charles S. Peirce entwickelt, das Fragen nach pluralistischen Kommunikationsstrukturen und -strategien in den Vordergrund rückt. Mit Hilfe des neuen Systems werden dann die archäologischen Forschungsergebnisse aus Epirus ausgewertet. Der Fokus liegt dabei auf der Erschließung von Landschaft: Neben den urbanen Zentren wie Butrint, Phoinike, Hadrianopolis im heutigen Albanien oder Nikopolis und Dodona in Griechenland werden ländliche Besiedlungsstrukturen behandelt, aber auch Themen wie Wegesysteme oder Wasserwirtschaft.

Ένα από τα πρώτα κτίρια που ερευνήθηκαν στη Νικόπολη της Ηπείρου κατά την πρώτη περίοδο των ανασκαφών μεταξύ των ετών 1915-1918, είναι η Βασιλική Α, γνωστή και ως Επισκόπου Δουμετίου ναός του 6ου μ.Χ αιώνα, αφιερωμένος στη μνήμη του μάρτυρα Δημητρίου. Οι ανασκαφικές έρευνες έφεραν στο φως τα αρχιτεκτονικά λείψανα μιας τρίκλιτης βασιλικής, στην οποία σώζονται περίτεχνα ψηφιδωτά δάπεδα, που καλύπτουν το σύνολο, σχεδόν, του ναού. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον, ωστόσο, παρουσιάζουν οι ψηφιδωτές παραστάσεις που κοσμούν τα δύο πλευρικά διαμερίσματα της αψίδας (παστοφόρια)...

Ο Λόχος Αεροπορίας του Ελληνικού Στρατού εκτέλεσε επιχειρήσεις με έδρα τη Νικόπολη της Ηπείρου, για τρεις μήνες κατά τη διάρκεια του Α΄ Βαλκανικού πολέμου, από τις 3 Δεκεμβρίου 1912 έως τις 7 Μαρτίου 1913, ημερομηνία κατά την οποία απελευθερώθηκαν τα Ιωάννινα από τον Ελληνικό Στρατό.1 Αυτή η μικρή μονάδα η οποία αντιστοιχεί με τη σημερινή ορολογία σε ένα σμήνος (flight) αεροσκαφών, αποτελούνταν από μια πολυεθνική ομάδα χειριστών, μηχανικών και προσωπικού εδάφους, έξι διπλάνα Ηenry και Μaurice Farman (HF, MF) και ένα μονοπλάνο Robert Esnault-Pelterie (REP). Επιχειρούσε από μια πρόχειρη βάση στη Νικόπολη, καθώς και από τουλάχιστον δύο βοηθητικά πεδία προσγείωσης κοντά στο μέτωπο. Ο Λόχος Αεροπορίας πραγματοποίησε μια σειρά από τολμηρές αποστολές αναγνώρισης και μάχης υπό εχθρικά πυρά, οι οποίες συνέβαλαν στην επιτυχία του Ελληνικού Στρατού κατά την εκστρατεία της Ηπείρου. Το παρόν άρθρο παρέχει λεπτομερείς πληροφορίες σχετικά με το προσωπικό της μονάδας της Νικόπολης, τη διοίκηση, τα αεροσκάφη, τις εγκαταστάσεις εδάφους και την επιχειρησιακή δράση, συμπεριλαμβανομένων και φωτογραφικών μαρτυριών.

Ο τόπος διεξαγωγής του 22ου Επιστημονικού Σεμιναρίου Νεφρολογίας συνδέεται ιστορικά με δύο από τους ισχυρότερους μονάρχες της παγκόσμιας ιστορίας: τον Οκταβιανό, μετέπειτα Αύγουστο Καίσαρα και τον Σουλεϊμάν τον Μεγαλοπρεπή.

Ο πρώτος, με τη νίκη του στη ναυμαχία του Ακτίου, το 31 π.Χ., έθεσε τη βάση για την απαρχή της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και της Ρωμαϊκής Ειρήνης, της Pax Romana, και μετά από 41 χρόνια απόλυτης εξουσίας, έγινε ο μακροβιότερος Ρωμαίος αυτοκράτορας.

Ο δεύτερος, στο μέσον περίπου της ηγεμονίας του, το 1538, θα κατατρόπωνε τον συνασπισμένο στόλο των Χριστιανικών κρατών του τότε γνωστού κόσμου, στη ναυμαχία που έμεινε στην ιστορία ως η ναυμαχία της Πρέβεζας, και θα συνέχιζε την απόλυτη εξουσία του για συνολικά 46 χρόνια, μένοντας στην ιστορία ως Σουλεϊμάν ο Μεγαλοπρεπής ή Νομοθέτης και ο μακροβιότερος σουλτάνος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Αυτό το δίπολο Ναυμαχίας του Ακτίου–Ναυμαχίας της Πρέβεζας, Οκταβιανού Αυγούστου–Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπή, Αρχαίας Νικόπολης–Πρέβεζας, Δύσης και Ανατολής θα είναι εμφανές στο περιθώριο των εργασιών του Συνεδρίου σας, κατά τις επισκέψεις σας τόσο στον εκτεταμένο ερειπιώνα της αρχαίας Νικόπολης όσο και τα αξιολογότερα μνημεία της φιλοξενούσας πόλης, της Πρέβεζας. Αυτό το δίπολο είναι το θέμα της εναρκτήριας ομιλίας του Σεμιναρίου.

Η ομιλία με τον τίτλο-ερώτημα που του δώσαμε, δεν έρχεται να καλύψει τα επιστημονικά κενά που υπάρχουν αναφορικά με το εάν η Πρέβεζα είναι όντως η συνέχεια της αρχαίας Νικόπολης ή μια νέα πόλη που οικοδόμησαν και ίδρυσαν οι Οθωμανοί Τούρκοι. Μια τέτοια προσέγγιση θα κούραζε το ακροατήριο, παρά τις βάσιμες αντιρρήσεις του ομιλητή για τις ισχύουσες ιστορικές απόψεις περί της συνέχειας των δύο πόλεων. Θα προσπαθήσω, αντίθετα, να κάμω μια σύντομη ιχνηλάτηση, ιστορική και τοπογραφική, του τόπου που φιλοξενείστε, πάνω στο δίπολο Αρχαία Νικόπολη–Πρέβεζα.

Alexandra-Kyriaki WASSILIOU-SEIBT: Neue Erkenntnisse zum byzantinischen Nikopolis an-hand sphragistischer Funde

Die Informationen, die wir aus den literarischen Quellen über das byzantinische Nikopolis beziehen, sind bekanntlich sehr spärlich, sodass die Rolle der Sphragistik besonders in den Vordergrund tritt. Unter den bisher veröffentlichten Bleibullen findet sich ein mehrfach ediertes Monogramm aus dem ersten Drittel des 8. Jh., das bisher irrtümlich dem kirchlichen Bereich zugewiesen wurde und als Ἰωάννου διακόνου τῶν Νικοπόλων oder Ἰωάννου διακονία τῶν Νικοπόλων, Ἰωάννου ἀρχιδιακόνου τῶν Νικοπόλων oder Δαμιανοῦ ἀρχιδιακόνου τῶν Νικοπόλων und Ἀνδρονίκῳ ἄρχοντι τῶν Νικοπολιτῶν aufgelöst wurde. Das vieldiskutierte Stück zeigt auf der Vorderseite das Standbild der Hl. Anastasia, begleitet von der entspre-chenden Inschrift und höchstwahrscheinlich von dem Adjektiv ἡ Νέα.
Das Kreuzmonogramm auf der Rv.-Seite besteht aus den Elementen Α, Δ, Η, Κ, Ν, Ο, V und    und lässt sich u. E. als Ἰωάννῃ δουκὶ auflösen. In den vier Zwickeln verteilt sich der Genitiv τῶν - Νικ-οπό-λων. Die Existenz eines δοὺξ τῶν Νικοπόλων (und nicht Νικοπόλεως) interpretieren wir als Indiz für das Vorhandensein einer mehr oder weniger selbstständigen autochthonen Gemeinschaft in organisierter Form unter dem Kommando eines Dux zur Zeit der slawischen Landnahme. Aus dem Genitiv Νικοπόλων und nicht Νικοπόλεως ist zu schließen, dass diese Gemeinschaft nicht in der Stadt von Nikopolis, sondern anderswo ihr Zentrum hatte und von dort aus Kontakte zu der näheren Umgebung pflegte; wahrscheinlich hatten sich diese Νικοπόλοι auf irgendeiner der nahegelegenen Inseln des Ionischen Meeres, wo das slawische Element schwächer war, organisiert. Auf einer ähnlichen Weise ist auch die von W. Seibt und M.L. Zarnitz veröffentlichte Bulle eines ἴδιος δοὺξ μερῶν τοῦ Δυρραχίου (ca. zwischen 720 und 760) zu interpretieren.
Die bisherigen sphragistischen Funde zum Thema Nikopolis ergänzen das Siegel eines Michael β.σπαθάριος καì πρωτονοτάριος Νικοπόλεως (2. Viertel 10. Jh.) und jenes eines Ioannes Pegonites στρατηγòς Νικοπόλων (1. Hälfte 11. Jh.)

Mary PANTOU – Christina MERKOURI – Katerina VOUTSA: Nicopolis through archives: Archaeological evidence on Nicopolis from the Historical Archives of the Greek Archaeological Service

Research conducted during the so far electronic processing of the Historic Archive of the Archaeological Service which is housed in the National Archive of Monuments of the Greek Ministry of Culture, resulted in the discovery of a number of documents dealing with the area of Nicopolis. The documents cover the period between the years 1914-1954 presenting, among other interesting issues, the first official efforts of the Archaeological Service and the Archaeological Society to carry out excavations at Nicopolis immediately after the liberation of Preveza as a result of the First Balcan War. The article has focused particularly on sixteen documents signed by G. Sotiriou, A. Orlandos, A. Philadelpheus, K. Romaios, G. Touliatos, I. Miliadis and D. Pallas, concerning the excavations of the Basilica A and the Octavian’s Campsite Memorial for the Actian War and the suggested and followed methods of in situ conservation of Nicopolis monuments during all these years. The references on the cited documents attempt to shed light on the influences posed by political and military affairs on the monuments.

Barbara Ν. PAPADOPOULOU – Athina Ι. KONSTANTAKI: The sculptural decoration of Basilica B (or Basilica of Alkisson) at Nicopolis

This paper provides a brief introduction to the architectural sculpture found in the Basilica B complex, with a focus on its origins, decorative program and role within the complex. The material is compared to related finds in Nicopolis and further afield in the Roman and early Christian world. The evidence gathered could lead to a revised dating of the Basilica and the drawing of new conclusions about sculptural development in Nicopolis. Suggestions for the conservation of these architectural elements bring the paper to a close.
During the last five years (1998-2002), archaeological excavations in Basilica B have been carried out alongside with the recording of 5,060 architectural elements. These elements come from all areas of the Basilica B complex (such as the church, the narthex, the atrium and southwest annexes) and most of them are in a partial state of preservation. Among the distinctive variety of types and materials present in this enormous group of architectural finds are multi-coloured marbles, granites and limestone.
A large part of the sculptural decoration consists of spoils probably taken from the major Roman public buildings of the city and re-employed in the Basilica, mainly according to their original use. A distinct group is made up of Ionic and Corinthian capitals from the col-onnades of the west stoa-road and church. The Ionic capitals can be divided into twelve subtypes, their relief executed with superb workmanship. The Corinthian capitals date to the 2nd century A.D. and are represented by five types, which follow the classic form with delicately carved acanthus-leaf motifs.
An amazon-battle scene in low-relief and an early Christian wall mosaic are preserved on the surface of a cylindrical statue base, probably of the Augustan period, which was reused in the ambo of the Basilica. The carved slabs, used as panels in the transept and ambo, are characteristic examples of successfully re-employed Roman spolia. Four types can be distinguished on the basis of their outstanding low-relief decorations revolving on the subject of Neptune and Mars.
The decorative features of the early Christian sculptural components are also noteworthy. Among the most interesting are the capitals, both Ionic and Corinthian. The Ionic ones are found in the west stoa-road and in parts of the southwest annexes; they preserve all the most important features of the type, but their execution is unskilled. The small 5th-6th-century A.D. Corinthian capitals probably come from the bema enclosure and display similarities to capitals from Ravenna. The double-zone capital, with small pigeons on the corners of the abacus, is represented by two only partly preserved exemplars, also from the bema enclosure. Three major types of Ionic impost capitals, either devoid of adornment or simply decorated with a cross and a stylized Ionic volute, are found in the southwest annexes and on the stoa-road.
The carved slabs of the Basilica belong to three main types. The first encompasses slabs decorated on both sides with the following motifs: the cross within a medal, concentric diamonds, the monogram of Christ, and simple cross and volute frame. To the second type belong a group of partly preserved drilled slabs whose abundantly decorated frames of Lesbian cymation and bead and reel are related to Ravennese exemplars. The third type describes large «twin» slabs decorated on one side only with a simple cross-within-a-frame design. The first and the second types pertain to findings from the church, while the third is found in the annex areas.
The letters «ΙΩ» and «CA» are carved in the frames of some slabs, and are probably the initials of a craftsman or, in the case of «ΙΩ», the initials of the archbishop «ΙΩΑΝΝΗΣ», successor of Alkisson in the first half of the 6th century.
The imposts of the Basilica constitute another interesting group. Three main types can be discerned, their function clearly determining their dimension and decoration. The imposts from the annexes are small and simple, decorated only with a cross. The other two types come from the church’s big apsidal area. The large impost from the central column is decorated extensively in two zones with Corinthian-order aquatic and acanthus leaf motifs. Large imposts are also characteristic of the last type, but on one side they display the much more simplified and symbolic design of the monogram of Christ in concentric circles.
A dominant characteristic of the early Christian sculptural elements, especially those of the southwest annexes, is that they were left unfinished. Carved letters in Greek or Latin (such as «A», «B» or «IIV») are found on many features, especially on the columns, bases and capitals of the Roman and early Christian period. They are probably the signs (or so-called «marques de tâcherons») indicating their position.
Conclusions: Basilica B has yielded the highest number of sculptural finds in Nicopolis. The coexistence of Roman and early Christian sculptural elements should be laid down to economic reasons, with the growing power of the new religion over the older one accounting for the extensive use of spolia. The Roman elements date mostly to the 2nd century A.D. and the early Christian ones to the 5th-6th centuries A.D. The use of incomplete elements and spolia may be associated with the hasty construction of a large part of the annexes and church.  Most sculptural elements are probably the produce of local workshops, while others would have been sent directly from the great artistic centres and acted as the prototypes for the former. The evidence suggests that at least two archbishops, Alkisson and Doumetios, and possibly Ioannis, the successor of Alkisson, contributed to the internal decoration of the annexes and church in the Basilica B complex during the 6th century.

Eugenia CHALKIA: Additional excavations at Basilica D, Nicopolis. New Finds

Additional excavations conducted at Basilica D, Nicopolis, in the years 1999, 2000 and 2002 brought to light the following new data: The northern pastophory was discovered in its entirety, connected to the respective aisle through a two-veiled entry. Two tombs were located along its north side. In the western one a luxurious marble sarcophagus of Constantinopolitan provenance was found, containing the relics of a beheaded body, possibly a martyr. The second tomb, to the east of the sarcophagus, has a marble revetment. It contained the relics of at least six people. Two other tombs were found at the southern pastophory of the Basilica, on the respective spot. – These finds confirm the funerary character of Basilica D, possibly dedicated to the memory of the hypothetical martyr.