Azarja (liet)
| Azarja | ||
| algemiene gegevens | ||
| oarspr. titel | אזריה ("Azaryah") | |
| auteur | anonimus | |
| taal | Hebriuwsk of Arameesk (?) | |
| foarm | gebed | |
| skreaun | 2e – 1e iuw f.Kr. | |
| bondel | Bibel | |
| rige | ||
| rige | Apokrife taheakken oan it A.T. | |
| ● foarich diel | Ester (Gryksk) | |
| ● folgjend diel | Suzanne | |
| oersetting nei it Frysk | ||
| Fryske titel | Azarja | |
| publikaasje | 1978, Haarlim/Bokstel | |
| útjouwer | NBG & KBS | |
| oersetter | pater S. Galama ofm | |
| ISBN oers. | 9 06 12 60 817 | |
Azarja, yn it Hebriuwsk: אזריה, Azaryah, ek wol it Liet fan Azarja of It Gebed fan Azarja en de Lofsang fan 'e Trije Jongfeinten neamd, is in apokrife tafoeging oan Daniël, in boek fan sawol de joadske as de kristlike Bibel. Yn 'e joadske Tenach en yn it Alde Testamint fan 'e Bibel sa't dat yn gebrûk is ûnder de protestantske denominaasjes is allinnich de tekst fan Daniël werjûn neffens it Hebriuwsktalige orizjineel, dus sûnder Azarja of de oare Taheakken op it Boek Daniël (Suzanne en Bel en de Draak). De Anglikaanske Tsjerke lit Azarja ôfprintsje yn syn bibels, mar ûnder it betingst dat it net bedoeld is om 'e tsjerklike lear op te basearjen (dus inkeld foar de nijsgjirrigens). Yn 'e Roomsk-Katolike Tsjerke, lykwols, heart Azarja wol ta de kanon en foarmet it gewoan in passaazje yn it boek Daniël (ynpast tusken Dan. 3:23 en 3:24). En yn 'e eastersk-otterdokse tsjerken, dy't de gearstalling fan 'e Septuaginta, de iere Grykske bibeloersetting, oanhâlde, is dat krekt-en-gelyk. Yn 'e Nije Fryske Bibeloersetting fan 1978 wurdt Azarja mei de oare beide tafoegings oan Daniël fermeld by de apokrife boeken as in taheakke by it Alde Testamint.
Azarja omfettet it gebed fan 'e Joadske balling Azarja, in koarte oergong fan proaza en de lofsang fan him en syn beide maten Chananja en Misjael. Azarja is oerlevere yn it Gryksk, it Latyn en it Syrysk, mar net yn it Hebriuwsk, noch wurdt dernei ferwiisd yn lykfol hokker oerlevere Hebriuwske tekst. De oarsprong fan 'e tekst is sadwaande obskuer, en it is ûndúdlik oft der wol ea in Hebriuwske ferzje fan bestien hat, al hawwe frijwat hjoeddeiske bibelwittenskippers en taalhistoarisy op grûn fan tekstûndersyk fêststeld dat der nei alle gedachten oarspronklik al in ferzje yn in Semityske taal (Hebriuwsk of Arameesk lykje it meast foar de hân te lizzen) bestien hat, dêr't oerlevere farianten op basearre binne. In datearring fan 'e tekst is ek problematysk, mar de measte saakkundigen tinke oan de earste of twadde iuw f.Kr.
Ynhâld
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]Azarja bestiet út trije dielen. It iepenet mei it boetfeardige gebed fan Azarja, dat dy opdraacht oan God as hy en syn beide maten Chananja en Misjael troch de tsjinners fan 'e Babyloanyske kening Nebûkadnêzer II yn 'e fjoerûne smiten binne om't hja wegeren har te feroatmoedigjen foar it goudene byld dat de kening meitsje litten hie (sjoch: Dan. 3:8-23). De proaza-oergong ferhellet fan 'e ingel dy't God yn andert op it gebed fan Azarja stjoerd om 'e trije mannen te rêden fan it fjoer. As hja op dy manear troch in godswûnder ûnskeind yn it fjoer steane en beseffe dat hja rêden binne, sjonge de trije freonen in lofsang op God. Dy saneamde Lofsang fan 'e Trije Jongfeinten of Lofsang fan 'e Trije Hillige Jongfeinten, mei syn hieltyd weromkearende refreinfers "besjong en bejubelje Him oant yn ivichheid", foarmet ûnderdiel fan 'e hymne dy't yn 'e eastersk-otterdokse tsjerken by de metten en oare tsjinsten songen wurdt. Yn 'e Roomsk-Katolike Tsjerke wurdt dizze lofsang sneins en op hjeldagen by de lauden songen. Hy stiet as de Benedicite yn it Church of England Book of Common Prayer (fan 'e Anglikaanske Tsjerke), en is dêr ien fan 'e lieten dy't tradisjoneel folgje op 'e earste bibellêzing yn 'e moarnstsjinst, wylst er ek yn 'e lutherske tsjerken gauris ûnderdiel fan 'e moarnstsjinsten útmakket.
Fryske oersetting
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]Yn 'e Nije Fryske Bibeloersetting, dy't yn 1978 mei stipe fan 'e provinsje Fryslân, it Nederlands Bijbelgenootschap te Haarlim en de Katholieke Bijbelstichting te Bokstel útjûn waard, is Azarja yndield ûnder de apokrife of deuterokanonike boeken, by de Taheakken op it Boek Daniël, yn 'e mande mei Suzanne en Bel en de Draak. Dizze oersetting fan Azarja waard makke troch pater dr. S. Galama ofm, dy't op taalkundich mêd ûnderstipe waard troch frisikus M.J. de Haan.
| Boarnen, noaten en/as referinsjes: |
Foar sekundêre boarnen en oare literatuer, sjoch ûnder: References, op dizze side. |