Zamek Piastowski w Jaworze
 nr rej. 351 z 22 listopada 1956
| |
 Zamek w Jaworze | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Styl architektoniczny | |
| Rozpoczęcie budowy |
XII wiek |
| Ukończenie budowy |
XIII wiek |
| Ważniejsze przebudowy |
XVI wiek, XVII wiek, XVIII wiek |
| Zniszczono |
XVII wiek |
| Odbudowano |
XVII wiek |
| Pierwszy właściciel | |
| Obecny właściciel | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu jaworskiego  | |
Położenie na mapie Jawora  | |
 51°02′59,03″N 16°11′26,73″E/51,049731 16,190758
| |
Zamek w Jaworze – eklektyczny, wielokrotnie przebudowywany piastowski zamek książęcy w Jaworze na Dolnym Śląsku zbudowany pierwotnie w średniowieczu. Zachowany zamek kryje w swych murach ślady pierwotnej zabudowy. Kompleks zamkowy ma powierzchnię użytkową 6072 m kw. i kubaturę 18500 m sześciennych[1].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Początkiem zamku była wieża obronno-mieszkalna, którą otaczał wał i fosa. Powstanie wieży to czas przed rokiem 1224, wtedy to w imieniu Henryka Brodatego - władcy Śląska, urząd Kasztelana (comes castellanus) z siedzibą w Jaworze pełnił wspomniany właśnie pod tą datą Radosław z Bolesławca.
Po roku 1274 w którym powstało księstwo jaworskie, zamek stał się książęcą rezydencją i z tym faktem łączy się jego rozbudowę w latach późniejszych. W warowni rezydował Bernard Zwinny - brat Bolka I i jednocześnie współwładca księstwa jaworskiego.
Bolko I pod koniec swojego panowania zabezpieczając stołeczne miasto Jawor od zagrożenia czeskiego otoczył je murami obronnymi, wtedy zamek ufortyfikowano kamieniem zastępując drewniano-ziemne umocnienia. W średniowieczu był siedzibą piastowskiego rodu książąt jaworsko-świdnickich aż do śmierci Bolka II Małego w 1368[1].
Do 1392 roku zamek znajdował się w posiadaniu księżnej Agnieszki, po której Jawor przejęli starostowie królów czeskich. W 1490 r. gościł tutaj król czeski Władysław Jagiellończyk, a niespełna 200 lat później Marysieńka Sobieska. Wielokrotnie przebudowywany i odbudowywany w XV i XVI wieku po zniszczeniach (np. z wojny trzydziestoletniej) stracił swój wygląd średniowiecznej warowni[1].
Więzienie
[edytuj | edytuj kod]Od czasu wojen śląskich, kiedy Śląsk został zajęty przez Prusy aż do 1956 roku zamek pełnił rolę więzienia. W roku 1751 przebudowano wieżę zegarową, która pełniła funkcje dozorujące więzienie. W 1946 roku na zamku dokonano egzekucji Czesława Waranki i Jana Kruka za zabójstwo starosty Adama Bystry-Bykowskiego[2].
Obecnie
[edytuj | edytuj kod]W roku 2006[3] zarejestrowano Stowarzyszenie Zamek Piastowski w Jaworze mające działać m.in. w obszarze ochrona dóbr kultury[4].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Guerquin 1974 ↓.
- ↑ Symboliczna mogiła Czesława Waranki i Jana Kruka. polska-org.pl.
- ↑ Stowarzyszenie Zamek Piastowski w Jaworze KRS 0000252409 REGON 020293038 | Krs-Pobierz [online], krs-pobierz.pl [dostęp 2017-11-27] (pol.).
- ↑ Stowarzyszenie "Zamek Piastowski w Jaworze", Jawor [online], bazy.ngo.pl [dostęp 2017-11-27].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Bohdan Guerquin: Zamki w Polsce. Warszawa: Arkady, 1974, s. 149-150.