Manuel Ed 6
Manuel Ed 6
Manuel Ed 6
tifawin a tamazivt
mpmmd lbvdadi
OGdG fi
hnnu loj
d g
mryam dmnati
obdslaM xalafi
N dG Y
nuddin amu
UheG jdG Qf
lmhdi iozzi
YE
YGE dG
dG
pamid swifi
jS M
obdlla qasi
Sb dG Y
iskkiln n tfinav
imalass
1
2, 3, 4
5, 6, 7
8, 9
10, 11, 12
13, 14, 15
16, 17
18, 19, 20
21, 22, 23
24, 25
26, 27, 28
29, 30, 31
32, 33
tasugrt
Allas
n tallast
tamsayt
(7-20)
isntal d isursn n
umsawa
Imalass n usnbgi
A^i n tvri
tangmi tanamurt
- dadda lfahim
tamsayt
Tivmrt n tvri
-argaz aqrzaz
Asnuml n
tvariwin d Tivariwin d wagarn
wagarn n
uwrik
(21-34)
asiwl xf
uawan n
tmurt inu
(35-48)
askan d
usmigl xf
tvft g
ubrid
(49-62)
tivri
tayafut
tavft g ubrid
tayafut
A^i n tvri
-pmmu bu invmisn
Tivmrt n tvri
-Tivariwin d wagarn n middn
-takarikaturt s wawal
ai n tvri
-tifyur: tanaut tamyant
^ Tivmrt n tvri
-aawan
ai n tvri
-rar tavft g ubrid !
Tivmrt n tvri
-ifiln n usikl
ai n tvri
assullvt
-masinisa amzwaru
xf inmvurn n inmvurn n umzruy azayku
Tivmrt n tvri
umzruy
-obdlkrim lxabi, anzbay
azayku
amqqran
(63-76)
Annvms xf
twuri n
imyann
(77-90)
Assfru n
tumant
tamassant
(91-104)
Assni xf
ustay n
tazzulin
(105-118)
tawuri n imyann
tayafut
asddi amaddur
tazzulin
ai n tvri
-tawuri n imyann
Tivmrt n tvri
-is tssnm izrfan nnun a imyann ?
ai n tvri
-mamk ittbbi usddi amaddur?
Tivmrt n tvri
-mnnaw n wanawn n imaddarn ad illan g
usddi amaddur?
ai n tvri
-tazzult n unvmas
Tivmrt n tvri
-akal n tmvarin
-tazzulin nni xf ur jjin nsla
tayafut
Tajumt d usfti
1- tajumt
- imrnutn n wakud
- talviwin n wakud
2- asfti
- asfti n imyagn g wusmid
Imalass n usnbgi
-asmutti n usaru unniv vr
ui amallas
- afars n tallast
tamsayt
1- tajumt
- ifrisn n tvara
- talviwin n tvara
2- asfti
- asfti n imyagn g wusmid
1- tajumt
- anawn n twinas
- tinawt tusridt d tinawt tarusridt
2- asfti
- asfti n imyagn g wusmid
1- tajumt
-talviwin n uskan
-talva tanabawt
2- asfti
- asfti n imyagn g wurmir s ad
1- tajumt
- imlay imskann
- imqqimn imskann
2- asfti
- asfti n imyagn g warusmid
1- tajumt
- talviwin n usqsi
- imlayn imilan d imqqimn imilan
2- asfti
- asfti n imyagn g warusmid
1- tajumt
- talviwin n tfada
- tawila tattwavt
2- asfti
- asfti n imyagn g warusmid
1- tajumt
- imassn n ussni
- imlayn arunmiln
2- asfti
- asfti n imyagn g warusmid s ad
- asiriw n u^i
asnummal s tlviwin n
tvariwin d wagarn
-afars n ui asnummal
tayafut
- Asmad n ui n umsawal
s tlviwin d yusan
- afars n ui n umsawal
awrar
-tallast tams^ayt
- tizlit
- tanfust
- izlan
- tiwafitin
- tanfust
- tanfust
- tizlit
- tanfust
- tizlit
- izlan
tizmmar n umsawa
u
u
u
u
u
ad v awlaf, sawlv.
ad azv iwrikn n tallast.
ad azv timitar n wakud d udvar.
ad azv tifras timsayin n tallast.
ad alsv tanfust s usmrs n imassn n tutlayt.
tizmmar n tvri
u
u
u
u
u
u
1. taj^umt
u ad rmsv, sniyv tiwinas s imrnutn n wakud.
u ad rmsv, sniyv tiwinas s talviwin n wakud.
2. Asfti
u ad ssftiv imyagn g wusmid.
tizmmar n tirra
u
u
amsawa^^
tidffuyin tizgavin
hmmmmmmmmm ! Awi d
tidffuyin tizgavin !
amsawa^^
ad v
ismal / imlan
aorbub
imassn n wallas
yan wass / ijj n wass...
g yi / g tmddit...
is ka / vas / var...
tivri
dadda lfahim
is ka ia tisgniwin, issnti
ar ikkmz tamart nns d ugayyu nns.
yan imikk, yasi dadda
lfahim amudr g ufus nns, yini
i imzdavn :
amawal
10
tisgniwin / tisgnaf
tivri
armas
ad rarv xf isqsitn ad
1. ma ad iga uwrik n tallast ad ?
2. mani g ittwassn d ma s ittwassn ?
3. man tamukrist illan g tallast ad ?
4. is yufa dadda lfahim a fssay n tmukrist ?
5. ma ad isan g tallast ad ? ini max.
ad ssnv asnay n ui
insi
11
tajumt
1. imrnutn n wakud
ad v
1. yan wass, ufiv yan utbir ddaw n waddag, asiv t g ufus inu.
yan imikk, tbdd d yimmas aflla n yixf inu.
llig srsv atbir g ugns n yiskki nns, tayl yimmas.
2. ijj n wass, ufiv ijj n utbir sadu n usklu, isiv t g ufus inu.
xas uca, tbdd d yimmas xf uzllif inu.
umi srsv atbir g ugns n yiskki nns, twa yimmas.
ad ssnv
da nsmras imrnutn n wakud g ui
amallas afad ad nssuds timsarin n
tallast.
yan wass = ijj n wass
yan imikk = xas uca
ad sniyv
12
tajumt
2. talviwin n wakud
ad v
ad sniyv
ad v
ad sniyv
ad ssnv
13
asfti
ad v
ad ssnv
ad sniyv
...zdv
...zdv...
...zdv... ...
zdv...
zdv... ...
14
tirra
ad lmdv ad ariv tallast tamsayt
- llig
- lliv ...
- umi
- yan wass
...
- ijj n wass
avrda
akrbay
tisi
tamiyt
ad ur ttuv ad :
1. stiv tallas tamsayt
2. ssudsv ai :
- asurs amzwaru : awrik, advar.
- asurs anammas : tamukrist.
- asurs amggaru : afssay.
15
tivmrt n tvri
argaz aqrzaz
illa g yan yivrm yan urgaz aqrzaz, imyar ad ittam dar middn, maca ur jjun
ifki kra i awd yan.
yan wass, ina xf tmda n waman afad ad
issird ifassn nns.
yan imikk, icc. ur issin ad icucf.
ar ingg^ g waman, isvuyyu.
uzzln d imzdavn n yivrm pma ad as
awsn. ku yan da as ittini
awi d afus nnk ! awi d afus nnk !. yugi
ad asn isl. ar ing^g, ar ingg.
isawl d yan umivis. inna i imzdavn :
ajjat iyi ad sawlv akids !. yudr vr urgaz, inna as :
av ak afus inu, am !. if urgaz afus, iffv d sg waman.
inna umivis i imzdavn :
argaz ad, ur ittiri awi d, ipml vas am ! av ak ! ha! ha! ha!.
amawal
16
tilal n uwrar
tallast tamsayt
tawngimt n pmmu
pmmu vars drus n tnoacin. ijj n wass, iup var ugadaz. tuva illu, ur icci sg
inna nns.
umi yiw var ugadaz, yufa ipmmasn n islman mn tiwura nnsn. yisi s usqinft, inna g
wul nns : Ayyay ! mcpal iin islman n ugadaz !
iswingm mamc va igg ad tn
icc. iap var yijj n bu
inguln, isva ict n tngult n
uvrum s uynni vars n
tnoacin yudrusn. sg
ssnni yudf var ijj n bu
islman, ibdd xf
uvzdis nns, ikks d
avum nni isva, igg it snnj
i islman ittwacnfn, uca yili
ittet.
irra xafs pmmu : aqqa, ttettv avrum inu, ur ttettv islman nnc!
irra xafs upmmas : uhu, aqqa ttettd au n islman inu! srs tinoacin!
icmz pmmu g tmart nns, ixa^. sg ssnni, issufv d ijj n tqabsat sg upsin nns, igga
gis ijj n uu, uca, issunn itt g ujnna. inna as i upmmas: sl! mala nkk iv islman nnk,
ckk sl I tnoacin ttsrsirnt ! Ha ! ha ! ha!.
amawal
iv
au n islman
: cmmv.
: arript n islman.
18
tallast tamsayt
awtil d urgaz
idda yan urgaz vr ugadaz, yaf nn yan uoa^ da izznza tikifin, isrs yan uwtil
tama nns. inna as i uoa : mcta ad gant tkifin ad ?
irar d xafs uoa. inna as : ku yiwt s watig nns.
isqsa t urgaz nna. inna as : imma awtil ad, mcta ad gis
ttettrt ?
inna as uoa : atig n uwtil ad, anct nns anct n
watig n tkifin kul.
inna as urgaz : mimc ?
irar d xafs
uoa : hat,
ntta ad iggarn
aa nnsnt,
i tnt.
19
tallast tamsayt
Tigmmi n imnadn
llig imi, yadj ak tigmmi ann, iddu s yan udvar yanin, ar gis issaqqlay yat
tgmmi tamaynut.
yan imikk, izri d yan urgaz, yini as: azul a bab n tgmmi ! ad ur tgt imi n tgmmi.....
ibbi as bab n tgmmi awal, irar as d:
ssfld a argaz ! tigmmi ad, tinu ad tga ! han tigmmi n imnadn g udvar ann, m alln
nnk, sti imi nna trit !
20
tizmmar n tvri
u
u
u
u
1. taj^umt
u ad rmsv, sniyv tiwinas s ifrisn d imyagn n tvara.
u ad rmsv, sniyv tiwinas s tlviwin n tvariwin d wagarn.
2. Asfti
u ad ssftiv imyagn g wusmid.
tizmmar n tirra
u
u
21
amsawa^^
22
amsawa^^
ad v
ad ssnv ad snumlv
23
tivri
pmmu bu invmisn
ntta, s tidt, d argaz nna mi i^m ufus, imvur as wul. ar ia d umyan d umqqran.
maca, gis yan wagar axatar:
24
tivri
amawal
armas
ad rarv xf isqsitn
1. ma ism n uwrik nna isnuml ui ad ?
2. ad d ssufvv tafrist takmamt nns: awtay nns, tiddi nns, timlsit nns.
3. ad d ssufvv tafrist tawngimt nns: tivariwin nns d wagarn nns.
4. ad afv g ui talviwin d ifrisn isnumuln tivariwin nns.
5. ad afv g ui talviwin d ifrisn isnumuln agarn nns.
6. ad smdv taflwit ad s tlviwin ad d ifrisn ad:
tivariwin
ifrisn
..............................
..............................
talviwin
..............................
..............................
ifrisn
..............................
..............................
agarn
talviwin
..............................
..............................
ad ssnv asnay n ui
1. ad afv, g ui, tasddart isnumuln tafrist takmamt n uwrik.
2. ad afv tisddarin isnumuln tafrist tawngimt nns: tivariwin nns d wagarn nns.
3. ad iniv ma ad igan anaw n ui ad.
25
tajumt
ad v
1. ifrisn n tvara
ad ssnv
ad sniyv
ad v
{
{
2. imyagn n tvara
ad ssnv
la iffu umyag n tvara assav zun d afris. amdya: argaz ivudan /tamvart ivudan.
izmr umvun ad imsasa d wassav g umagut. amdya: tarbat ivudan /tirbatin vudanin.
ad sniyv
26
tajumt
3. talviwin n tvara
ad v
ad ssnv
ad sniyv
argaz aqrzaz
q kksn as tasa
2.immut as wul :
q gis ul
q ur gis ul
q kksn as ul.
3. iqqur as ufus :
q imqqur as ufus
27
asfti
ad v
ad ssnv
amyag az g wusmid
...kz
...kz....
...kz....
...kz....
...kz
...kz....
...kz....
...kz....
...kz....
28
tirra
ad lmdv ad snumlv awrik
29
tivmrt n tvri
takarikaturt s wawal
llan middn ittggn takarikaturt s wawal. qqarn as i wnna isawaln aa, tisirt
n wawal niv ar ia awal. ar ttinin i wanna bahra issugrn, iga tifrvi n wau
niv ittjbban aman. da ttinin i wanna igan aqrzaz, iga ilammn manin, niv ur ittett
var ma iqqn amucc.
qqarn as i wanna ittbdadn d middn srs t xf utrs ijji, niv srs t xf
unccaf ijji, niv srs t xf ugzzim ad iggnfa.
amawal
Qqarn as
Wanna ittbddadn d middn
: da as ttinin.
: wnni ittbddan akd iwdan.
30
tilal n uwrar
tizlit
tamunit
tiwafitin
1. azzl g tm^i nnk, xf tmvr nnk.
2. tivydt n u^va, ur ttjji tamurt nns waxxa twt itt tzawa.
32
tanfust
tAmucct n tfqqirt
tlla yat tfqqirt, tzdv vas nttat d yixf nns. idrus gis wawal. ur da tsawal vas
i imudar nna tssgma.
yan wass, tssufv as d tfullust icicawn, ukan tgg tn d twuri nns.
tkka tt nn tfqqirt ad, tsgma yat tmucct. maca, iddv ar as ttakr, ur tqqimi da gis
tt ttawi. ku i, da tkccm tmucct vr taddart n tfqqirt pma ad taf ma ayd ttetta,
maca ur da as takka tmvart awd pap. yan yi^, tsla tmucct i lpss n icicawn ddaw n
wara. trzzu ad tn ttc. Ur vursnt tufi abrid...
sg wass nna, ku i, da ttali xf wara, tsuggr
xf icicawn ignan, tskcm tacwwalt nns g waln n
wara, tssfafa tn, tddu tffr g ca n
tvmrt. adday svuyyn icicawn, tkkr d
tmvart tgllint, sg unudm, tdduhda,
pma ad t ma ayd ijan i
icicawn nns.
sg tvmvt nns, da gis
ttaoa tmucct, ar ttini
g yixf nns:
a tafqqirt ! ur
gganv, ur tggant, ur ggann
icicawn....
amawal
amrdul
icob
tacwwalt
33
tanfust
tafullust d ubavuv
yan wass, yav la yan ubavuv, iddu s tama n taddart n yat tfullust ar gis ittini:
- wanna iran invmisn d igran, iffv d ad asn issfld!
tafullust lli, nttat, ur d tffiv acku tku ad tt icc ubavuv. tsaqsa t id sg ugns
n tgmmi nns:
- ma ad d igran ?
- yak tnnit a abavuv mas ur rad sul cttan imudar ngratsn. max aylliv trwlt ?
- ur nniv ukay nna is t ilkm unvmis nna am nniv !
34
ad v iwlafn, sawlv.
ad azv aynna xf d yiwi umsawal.
ad azv imslsawaln.
ad d ssufvv tufrayin n imslsawaln.
ad d ssufvv talviwin timzdayin d twilawin n umgnu d yusan akd
usurs n umsawal.
ad smrsv talviwin d twilawin nna lmdv g usurs amaynu.
tizmmar n tvri
u
u
u
u
u
u
ad vrv ai n umsawal.
ad azv aynna xf d yiwi umsawal.
ad azv imslsawaln.
ad d ssufvv tufrayin n imslsawaln.
ad d ssufvv timitar n ui n umsawal.
ad azv asnay n ui n umsawal.
1. taj^umt
u ad smrsv tawinst tanalawt d twinst tasqsayt d twinst tanaaft,
d twinst tanat.
u ad buv ngr tinawt tusridt d tinawt tarusridt
2. asfti
u ad ssftiv imyagn g wusmid
tizmmar n tirra
u
u
amsawa^^
ifulki! ml
iyi ad v!
waxxa. as d!
qqim !
tifawin a idir ! da
smuqqulv yan n udlis
xf imassn n uawan.
tamja a,
mcpal tcna!
Awd rribab
a ihyya, ma ay
tnnid?
imassn n uawan n
tmurt nnv maa cnan !
tvant! ifulki!
ssfldv as g unzway
tanmmirt xf uynna
iyi tmlid!
s tafi !
36
tanmmirt !
amsawa^^
ad v
Ad sawlv akd umddakl/ tamddaklt inu xf kra n unau nna ttxsv, ur ttettuv :
- ad ssntiv amsawal s usuzl (azul, tifawin, timnsiwin...).
- ad ur ttbbiv awal.
- Ad ur ttffvv xf uynna d yiwi umsawal.
- Ad smrsv tiwilawin n umgnu (tanmmirt, s tafi...).
- Ad smrsv talviwin am: s tidt! Tvant! Ma tnnid, is tssnd...)
tamja / tavanimt
rribab
37
Allun
anzway
tivri
amawal
38
tivri
armas
ad rarv xf isqsitn a :
1. wi isawaln g ui ? mamk t tssnd ?
2. mani g llan imslsawaln ?
3. ma xf sawaln imslsawaln ?
4. mamk ssntin amsawal nnsn ?
5. ma xf isqsa ziri ?
6. man invmisn tfka tifawt xf tifyur ?
7. mamk tsiwl tifawt xf tifyur ?
8. man tiwilawin n umgnu smrsn imslsawaln g ui ?
ad ssnv asnay n ui
- ma s issnti umsawal ? max ?
- mamk tga twila n ui a (anaw n twinas d umpas) ?
- Ad iniv man anaw iga ui a.
39
anau amyan
tanaut crifa
tajumt
1. anawn n twinas
ad v
ad ssnv
tanaut tifyur
ad sniyv
40
tajumt
ad v
ad ssnv
tagiat
tinawt tarusridt
- ur tlli twinst gr taskarin
- tga tawinst tanalawt
tinawt tusridt
-tlla twinst gr taskarin
-llant snat n tnqqa dat n taskarin
ad sniyv
41
asfti
ad v
ad ssnv
nmla
tmlam
tmlamt
mlan
mlant
aytmatn lokkaf
ad sniyv
...sv
...sv...
...sv... ...
sv...
sv... ...
42
tirra
ad lmdv ad ariv ai n umsawal
ur ttettuv :
1. ad stiv asurs n umsawa.
2. ad stiv imslsawaln.
3. talviwin timzdayin d twilawin n umgnu.
4. ampas.
43
tivmrt n tvri
aawan
ifulki uawan i waa n tvawsiwin g
tudrt n ufgan. ufin imsiggiln aqqa
assfld n uawan issfsus aann xf imuan.
da ittaws uawan, altu, i uswuri n wul d
wanli. xf yiggi n uya, issdrus uawan
angas g ubrid, minzi:
- ur ttipln imndahn.
- ur da tn ittawi yi
s man aya, iqqn d ad nssflid i uawan ku
ass.
amawal
ufin...aqqa
imuan
altu
xf yiggi n uya
lua
Amndah
: ufan ....mas.
: imuinn, imhrac.
: dav, div.
: nnig n uya, snnj i man aya.
atklas
44
ganga
tilal n uwrar
izlan
nccin d tma
A ap d ad nirar,
A ap d ad npc,
Ad nali var tagant,
ad nirar ad npparwc
ma tslim xf tma,
tnn iccin tarwa nns?
twa sboa n idurar,
trzzu xf umksa nns,
tsqsa taziri,
cpal jar as d akids!
ma d adrar, ma d tnayn!
tmmarmc ixsan nns!
Nccin d imyann,
Ntsla xf tissar nns,
manis mma nkka,
nttaf rimart nns!
Nccin ommars ad nmmt,
Nccin lbda aqqa nddar,
mala d imyann,
tiwcca aqqa nmvar !
tanaut tifyur
taqait : mulay mupmd, 2007
46
izlan
tamvart
a tamvart a tnna
ipan amzruy,
qqis iyi ma tit
qqis iyi ma izrrin
qqis iyi at ua.
.....
siwl iyi xf imdyazn
timviw d ipidas,
siwl iyi xf invmisn
n wussan nna izlan;
siwl iyi xf imnvan
d irgzn iozzan.
.....
mupa mllal : anzwum,1996. tasna 40
tiwafitin
47
izlan
atbir umlil
atbir umlil, nra a nmun s darun
iv iyi trit, nra bdda a ng winnun
a nmun, a n walli nra v ddunit
iqqan av d usmun, lxyar d kyyin
ma iyi imlan is ijla utbir
iga wapdat ur imun d yan
a xuya atbir niv apbib n yan
a t ukan lap iqqan d ad jlun
lmuluo yan iyyn atbir
nkki nniv yuf a tn ialb yan
iv ira a t tbbut a bdda ig winnun
nkk nniv yuf a tn ialb yan
i walli t yurun nv tn bban
imma axlawiy ur sar ggawrn
mlad lhwa nns is ira ad jlun.
amawal
apbib
lmuluo
yan iyyn
a tn ialb yan
iv ira a t tbbut
axlawiy
: asmun.
: wanna bahra ittirin asmun nns.
: yan igmrn.
: ad tn ittr yan.
: iv ira ad t tssgmit.
: awliwan, wanna dar ur illi usmun niv amddakl.
tiwafitin
48
ad v iwlafn, sawlv.
ad azv timukrisin nna xf d iwin iwlafn.
ad fkv ismigiln d yusan s usmrs n talviwin n uskan.
ad afv yat tmukrist yanin, fkv ismigiln d yusan.
tizmmar n tvri
u
u
u
u
u
ad vrv ai amskan.
ad azv timukrisin nna xf d yiwi ui.
ad d ssufvv ismigiln illan g ui.
ad afv talviwin n uskan illan g ui.
ad azv asnay n ui amskan.
1. taj^umt
u ad rmsv, sniyv tiwinas s talviwin n uskan.
u ad rmsv, sniyv tiwinas s talva tanabawt.
2. Asfti
u ad ssftiv imyagn g wurmir s ad.
tizmmar n tirra
u
u
amsawa^^
asurs amzwaru
- ad ur ntturar g uvaras.
- ur ntturar g ubrid.
50
amsawa^^
ad v
ad ssnv ad smiglv
ad smiglv
tawjja / tacamma
asays
51
tivri
arr taynit ! cqqan ibridn ! tugt n imikiln ar tn kkatnt thiritin iv bbin abrid,
ur rurn anli.
ha kra n ismigiln xf mamk rad nbbi avaras :
1. mala illa usaka n imikiln d isaddn n usikl
iqqan d ad n^aja ar va tili tifawt taz^g^avt, bddnt thiritin, pma ad nwa abrid
sg usaka n imikiln.
2. iv illa usaka n imikiln, maca ur llin isaddn n usikl
mqqar illa usaka n imikiln, ad ur nttettu ad nsmuqql xf ufasi nnv d ulma nnv iv ur
ta nzgr avaras.
3. mc ur illi usaka n imikiln d isaddn n usikl
iqqan d ad nsti yan udvar g nttannay tihiritin d ittasan sg ufasi d ulma. ad n
kigan n tikkalt vr ku tasga dat ad nbbi abrid.
4. mala illa ugrbrid
ur nttettu ad nbdd xf usali, nsmaqql xf ufasi nnv d ulma nnv, nbbi abrid sg usaka
n imikiln. ommrs ad n^wa g wammas n ugrbrid.
5. iv illa ubrbrid
iqqan d ad nkk xf tlgit ittawin s tsga yanin n ubrbrid. ar bahra gis ttazzalnt
thiritin.
ur sar rad nbbi avaras g wammas n ubrbrid !
amawal
52
Asaka n imikiln
tivri
armas
ad rarv xf isqsitn ad
1. ma xf isawal ui ad ?
2. ma rad iju g uvaras iv ur nrur anli ?
3. g man tifawt ad nwa abrid ?
4. xf man advar ad nttbbi abrid ?
5. ma rad nskr ku tikklt nna nra ad nbbi avaras ?
6. mala illa ugrbrid, min ur nttgg ?
7. mamk nttbbi abrbrid ?
isaddn n usikl
talgit
abrbrid
asali
tihirit
53
agrbrid
tajumt
1. talviwin n uskan
ad v
ad ssnv
da nttafa talviwin n uskan g ui
amskan, zun d :
iqqan d ad
ad sniyv
54
tajumt
ad v
ad ssnv
ad ur ntbbi g ugrbrid
ad sniyv
ad v
2. talva tanabawt
ad ssnv
55
ad sniyv
asfti
ad v
ad sniyv
ad mlv
ad tmlt/d
ad iml
ad tml
ad nml
ad tmlm
ad tmlmt
ad mln
ad mlnt
56
tirra
ad lmdv ad ariv ai amskan
ad smdv tabrat ad s :
- iqqan d ad,
- ad ur ttazzalm / ur ttazzalm,
- ad ur ttettum / ur ttettum,
- mla d nnk / mr d nnk / mli d ncc.
tabrat i imndahn
tanttalt
tamndaht, amndah,
arrt taynit ! rarat anli !
............. tama n tinml nnv. ............. ad trarm tavft i tnlmadin d inlmadn g uvaras.
......... ad ttbddm dat n usaka n imikiln afad ad nbbi abrid.
................., ad gv amndah amzzav.
inlmadn d tnlmadin n tinml n tifawin
ad ariv ai amskan
57
tivmrt n tvri
ifiln n usikl
azlalam
ifil anay
58
ad ur nzri s
ua.
ad ur nzri s
uzlalam.
iqqan d ad
nzri s ua.
iqqan d ad nzri
s uzlalam.
ad nrar tavft
i irbatn nna
ittbbin abrid.
ad nrar anli
i imikiln lli
izgrn avaras.
Ifil anmka
tilal n uwrar
izlan
ayur, ayur !
ayur, ayur !
ayur, ayur !
ini iyi min ttwarid
sg umzwar ar amggar ?
ttwariv ibridn b^an,
man abrid va nfa !
ttwariv diha tmi,
tssur akd twsar !
ttwariv buydunan,
ittru iv afar !
ayur, ayur !
ayur, ayur !
siwl iyi xf ujnna,
tammurt d rbpur.
nnan ad iwwt una
s tvaydin n una !
ad ilellc ujnna
s tslatin n una !
ad tssu ddunct
s wafar n udbir !
ayur, ayur !
ayur, ayur !
tiwafitin
60
tanfust
tara d tma
amawal
tama
tidiklt
tawda
: ttrhu, tarir.
: uraw, urawn.
: ism sg umyag gd.
61
izlan
agadir
62
tizmmar n tvri
u
u
u
u
u
1. taj^umt
u ad rmsv, sniyv tiwinas s imlayn imskann.
u ad rmsv, sniyv tiwinas s imqqimn imskann.
2. asfti
u ad ssftiv imyagn g warusmid.
tizmmar n tirra
u
u
ad ssudsv ai amssullvt.
ad ariv ai amssullvt.
63
amsawa^^
64
amsawa^^
ad v
ad ssnv ad ssullvtv
ad ssullvtv
aqai n
ugllid yuba wiss sin
65
tivri
masinisa amzwaru
66
tivri
amawal
armas
ad d ssufvv sg ui invmisn :
- xf tnkda n unmvur.
- xf tiggawin n unmvur.
- xf unaruz n unmvur.
ad afv ma ad iban d ma ad ismunn ngr
yuba wiss sin d masinisa.
ad ssnv asnay n ui
1. g man tafult nttaf invmisn xf tnkda n
unmvur?
2. g man tafult nttaf invmisn xf tiggawin
n unmvur?
3. g man tafult nttaf invmisn xf tmitar
nns?
4. man anaw iga ui ad?
asm^l n masinisa
67
tajumt
ad v
1. imlayn imskann
argaz ad
argaz a
irgazn ad
irgazn a
tamvart ad
tamvart a
timvarin ad
timvarin a
argaz ann
argaz inn
irgazn ann
irgazn inn
tamvart ann
tamvart inn
timvarin ann
timvarin inn
ad ssnv
ad sniyv
68
tajumt
2. imqqimn imskann
ad v
argaz ad
argaz a
wad
wa
irgazn ad
irgazn a
wid
yina
tamvart ad
tamvart a
tad timvarin ad
ta
timvarin a
argaz ann
argaz inn
wann
winn
irgazn ann
irgazn inn
winn
yininn
tamvart ann
tamvart inn
ad ssnv
ad sniyv
69
tid
tina
asfti
ad v
ad ssnv
ad sniyv
70
tirra
ad lmdv ad ariv ai amssullvt
ad ssudsv invmisn ad
1. tlul g wala anammas, g tqbilt n ayt sxman.
2. tddr g uzmz n umddurruy afani g lmvrib.
3. tawgrat ult oisa, tga tamdyazt tanzbayt.
4. s man aya, tnna timdyazin xf tlelli d tnzbayt.
5. tuva ttmnva PMA AD TSLELLI TAMURT NNS LMVRIB.
ad ariv ai amssullvt
mafa pjji
71
tivmrt n tvri
72
tilal n uwrar
tanfust
aqzin, ittzu g ujnna !
msasan sin imddukkal ad ggn tizmmar nnsn pma ad ddrn s ixarriqn d icipn. nnan i
wayawya : iqqan d ad nmyawas, ad njj iwdan an ixarriqn nnv am tidt. Aqqa, s
ixarriqn, ad nawi min va ntc !.
muddan, imddukkal ad, var yan n ivrm mani ur tn issin ura d ijj. umi iwn, msagarn
akd tarwa n tmurt nni. ikkr bu icipn amzwaru, inna : slt a iwdan n yivrm ad. Aqqa,
ncnin nttsla min ur ttslim! na min ur tam! Aqqa, nknin nxs ad awm nini min illan g
tmurt, d min illan g ujnna!.
ibbirh wul n ayt yivrm, nnan asn: init anv min illan!.
ibdd bu icipn wiss sin, inna: aqqa, sliv i yijj n uqzin ittzu g ujnna!.
ttbhn iwdan n yivrm, nnan asn : mavar ian, awn g ujnna pma ad dinn zun !.
ikkr bu icipn amzwaru, inna asn : wah! Aqqa ra d ncc ttsliv as ittzu g ujnna! minzi
izmmar ad yili ca n uji, iwa sigs, pma ad t icc g tqiccat n udrar!.
nnan iwdan n yivrm nni i wayawya : man aya ur
ittili, minzi ija ur kssin imudar
imqqrann am uydi!.
Ayyay! t, i Imddukkal, tmllalt g
ufus! iwdan n yivrm ur isin sg wawal nnsn.
nnan asn: man aya ur ittili. mala txsm ad
tawym tudrt nwm, iqqan d ad tggm tawuri
nwm. Aqqa ixarriqn ur ttiwyn var mani!.
inna bu icipn wiss sin i umzwaru : ckk
ur tssind ad iyi tawsd g ixarriqn inu
pma ad nawi amkli. irra xafs umddukkl
nns : nccin nmtawa ad ac awsv g ixArriqn n
tmurt ur lli g yinni n ujnna!.
74
tizlit
fazaz
isul uu nnc a fazaz izgzaw
amawal
fazaz
Ala
75
tanfust
pmad unamir
yan wass g yi, iduy d pmad unamir, yaf d yat tinirt bahra ifulkin ar as tvmma
lpnna. yam as afus, ittr as ad tt yawl. trar as d mas tra. maca, tskr dis ad as
zwar isku sa ipuna trgl yat tsarut ; d immas ad sar tt ur t. iskr s wawal lli
as tnna. immas n pmad unamir, ur ta ad ur tssn mamk tga tmvart n yiwis. tqql
aylliv idda pmad unamir s ugadaz, ar ttlli aylliv tufa tasarut n ipuna lli, tawl
ilmma ar tn t^^m yan s yan. is as ka tssfld tinirt, tgr itli nns g wakal, tffv g
usm, tayl d ignwan. lliv d yavul pmad unamir, ur d yufi amr itli n tsmunt nns, yasi
t, s kigan n unzgum, iddu iniy ayyis nns ar dar yigidr, yini as: buyh a igidr
azgzaw, asmun inu vlin d ignwan!
irar as d yigidr: vrs i wayyis nnk a pmad unamir s awa tlkmt mmu udlal ijjan
irar as d pmad unamir: mmak qqrsv i wayyis inu, mu giv ilguma n wurv aylliv
ak mdan?
irar as d wayyis nns: tjja lmut a bab inu, iv tlkmt dar mmu udlal ijjan!
ivrs i wayyis lli nns, ifk t i yigidr. icc t aylliv ijjawn, yasi ilmma pmad
unamir xf tadawt nns, isslkm t ar tavbalut lliv ttilint tinirin.
ar ittqql aylliv d tucka tsmunt nns ad d tagm, igr as nn
itli nns g tbuqqalt. taz t, munn ilmma s
tgmmi n tinirt lliv zzrin kigan n
wussan ilnin. yan wass g wussan
n tfaska, tini as: riv ad
dduv ad v tawja inu ;
maca, ad nn ur tagt ddu
tut ad!
lliv tdda, yini d yixf
nns: iqqan d ad ssnv ma ad
illan ddu tut ad.
lliv tt issinf, yanni nn immas
ar ukan ttini:
ma rad iyi ivrs i ussfk
inu, a pmad unamir inu, a pnnanu!
igr as d tuzzalt ur tt tlkim,
i d ilmma s wakal ar ittini: inva iyi ummi n ngr tgnaw a immi!.
76
tizmmar n tvri
u
u
u
u
u
u
1.tajumt
u ad rmsv, sniyv tiwinas s talviwin n usqsi.
u ad rmsv, sniyv tiwinas s imqqimn imilan.
2. asfti.
u ad ssftiv imyagn g warusmid.
tizmmar n tirra
u
amsawa^^
max, ur da tettddu
trbat ad s tinml ?
mli d as tufa!
tkkat, tgllint,
tamara g
taddarin n
middn.
is ur llin izrfan
n imyann ?
llan a illi,
maca idrus
ma tn issnn.
is tufit, a
imma, ad av
tsawlt xf
izrfan ad ?
78
amsawa^^
ad v
ad ssnv ad nnvmsv
- xf uwrik :
1. ma ad tga trbat ad?
2. mcta n isgasn ad as tfkd?
3. min tettgg ?
- xf tmukrist
4. ma ad tga tmukrist n trbat ad ?
5. man advar d iqqan ad gis tili ?
6. man isqsitn ya^n tufid ad tn twcd xf tmukrist ad ?
- xf ufssay n tmukrist
7. is llan izrfan vur trbat ad ?
8. ma ad gan izrfan ad ?
INVMI
ad nnvmsv
- ma ad iga ...?
- min iona.... ?
isqsitn xf
tmukrist
- mani g illa
- mani illa ?
isqsitn xf ufssay
n tmukrist
- is llan izrfan n
imyann ?
- MA LLAN izrfan n
imyann ?
- ma ad gan imizitn - mani nttafa izrfan n
n twuri nns?
imyann ?
- mcta...
- mcpal...
- mnnaw n isgasn... ?
- ma ayd ittgga... ? - man advar d
- min ittgg... ?
iqqan ad yili
- ma ad iskar ?
uwrik ?
- is tn ttwqqarn
middn g tmazirt
nnv ?
79
tIWILAwin n umgnu
- is tat ad ?
- ma tzmrd Ad.... ?
- is tufid ad ...?
Tanmmirt!
S TAFI
tivri
tawuri n imYAnn
isul iqqim, ngr walln n yidir d tifawt, Uwlaf n trbat nni ittmrratn g taddarin n
middn.
idir: is tufid, a imma, ad anv tinid max allig xddmn imyann ?
massa yamna : llant its n twacunin, a memmi,
iifin tarwa nnsnt vr
twuri afad ad asnt awsnt g
tudrt nnsnt iddv gant
timla.
tifawt: is ggudin imyann ad ?
massa yamna : llan izrfan g warratn. msasant xafsn tmura n umaal. illa awd wass
amaLAN N izrfan N imyann, ar tn id nsktay ku ass n 12 yunyu.
80
tivri
amawal
armas
ad rarv xf isqsitn ad
1- ma xf d yiwi ui ad?
2- maymmi xddmn its n irban d its n trbatin sg tmi nnsn ?
3- man tiwuriwin ttggn ? mamk gant twuriwin ad ? ini mamk tssnd.
4- swingm, tinid mani g d iqqan ad ilin imyann ad.
5- mamk ta twuri n imyann tudrt nnsn ?
6- ini amnad nnk, tfkt yan ufssay i tmukrist n imyann ad.
ad ssnv asnay n ui annvmas
llant snat n tfulin g ui ad :
- tafult n tnkda n tmukrist.
- tafult n unnvms xf tmukrist ad.
1. af tifulin ad g ui.
2. ssufv d tiguriwin n unnvms sg tfult n unnvms :
isqsitn, tiwilawin n umgnu.
81
tajumt
ad v
1. talviwin n usqsi
ad ssnv
da nssmras talviwin n usqsi pma ad nennvms xf ca n uwrik niv kra n tmukrist niv
ca n tvawsa.
is = ma.
mani = mani g
milmi = managu = mantur = man asra.
max = maymmi.
man
mnnaw = mcta = mcpal.
ad sniyv
1. ad vrv isqsitn n titrit, alsv asn s usmrs n imnawayn n tlviwin n usqsi n snnj.
2. ad vrv ai n tvri, ssufvv d sigs talviwin n usqsi.
3. ad srsv isqsitn pma ad nnvmsv xf wass anmaal n imyann.
ad v
2. imlayn imilan
82
tajumt
ad ssnv
ad sniyv
imlayn imilan
inu
nnk / nnc
nnm
nns
nns
nnv
nnun / nnwm
nnunt / nnnt / nncnt
nnsn
nnsnt
imqqimn udmawann
Nkk / ncc
kiyy/ckk
kmm/ cmm
ntta
nttat
nkni / nccnin
nnin / knniw
nninti /knnint
nttni / nitni
nttnti/ nitnti
ad ariv tiwinas s usmrs n imlayn imilan. Ad awsv i yixf inu s umsawal illan g
tasna 82 d tflwit illan snnj.
ad v
1. avanib inu.
2. tanakat inu.
3. idlisn nnv.
4. tinakatin nnv.
ad sniyv
3. imqqimn imilan
winu, wnninu.
tinu, tnninu.
winnv, yinninnv.
tinnv, tinninnv.
83
amznzi
asfti
imyagn adf, az d als g warusmid
ad v
ad ssnv
ad sniyv
84
tirra
Ad lmdv ad nnvmsv xf twuri n imyann
ad v iwlafn, nnvmsv s isqsitn d yusan. Ad awsv i yixf inu s tflwit n tasna 79.
isqsitn xf uwrik
- awtay nns
- anaw (arba / tarbat)
- advar n tzdduvt nns
isqsitn xf tmukrist
- tiwuriwin n uwrik
- imizitn n twuriwin nns
- akud d udvar n twuri nns
- Anaruz nns
isqsitn xf ufssay n
tmukrist
- izrfan n imyann
-anaw n izrfan ad
-Asmrs n izrfan ad
imgni
anamas n iburksn
85
in
tivmrt n tvri
amawal
lan amur
Aynna ira ig t
illa xf tmizar n umaal ad
asvan
86
tilal n uwrar
tanfust
imndi nnm, Alum nnm
tgga tqnannct adwal akd wuccn. msasan ad
^un imndi. umi d tiw tkrza, tssnti
tqnannct tkrrz. tnna as i wuccn: ugur a
uccn, ssiv iyi d afus. maca, irar
xafs s taa: cmm, a taqnannct, krz ! nkk,
ad dduv ad fv addar inn, pma ur
iwi xafm.
tffv tqnannct. cway, uca tudf d. tzrv d s yijj n tzyawt, tarbu tt id. tnna as i wuccn:
jjall, aqqa tggid tawuri nnk amntnna. yisi
wuccn aa, ijjull aqqa igga tawuri nns
amntnna. xas, ijj n wuccay ad iffv sg tzyawt
nni. isvuy wuccn, igd. irwl s tazzla,
ian ttawn as imjjan. Awarnas uccay, ixs
ad t if. isvuyyu wuccn maa min vars g
tmijja nns. iqqar as: a lalla taqnannct inu!
surf iyi, imndi nnm, alum nnm! a lalla taqnannct
inu! imndi nnm, alum nnm!.
88
tizlit
Ur riv ad mmtv
Ur riv ad mmtv
Ar d sfldv i taa n ifrax g umaal.
Ur riv ad mmtv
Ar d ijjawn ku afrux g ivrman.
Ur riv ad mmtv
Ar d annayv tirbatin qqap jaj n tinmal.
Ur riv ad mmtv
Ar d amn im^yann amur nnsn d yusan.
tirart
Ad afv tiguriwin immaln mani g illa umur nnsn i im^yann.
Awrar
awrav
ayt uxam
urti
askka
ism
adlis
Tinml
aswunfu
ayur
insi
utci ismvurn
asgmi
ti
tamazivt
adwas iiln
89
afrag
izlan
Agadir ifawn
Agadir ifawn,ikllan aman
ifaw v ignwan, ifaw i wakal
kul ma ad d tmaggart ntta a f isawl
gan angur n tumrt issn tn ku yan.
zzin n ugadir ifaw, iga zun d ayyur
ifka tifawt i wakal, ifka tt i ignwan
inna v nn illa umallay, ar t id ittvawal
iv t inn lkmn timitar n ufulki ad an
istara gis, ifjjij iup ad tthnnan.
zzin n ugadir ifaw, iga zun d ayyur
had lua, hann imudal, ijddign d waman
lbp zun d nnqqrt, amlal nns gan urv
fulkin imuran, ijaifn lli olanin
afulki n tvazut, azuzwu d taangiwin
Agadir ifawn,ikllan aman
ifaw v ignwan, ifaw i wakal
kul ma ad d tmaggart ntta a f isawl
gan angur n tumrt issn tn ku yan.
imuzzar n ida utanan, iwin d aman
au nns gan asafar, i kigan d waan.
tiznit, tfp s imazzaln, tqqn tanbalin
tafrawt, tsrs nn lluz immimn d watay
taznaxt, tfp s inbgiwn, tssa tikifin
90
tizmmar n tvri
u
u
u
u
u
u
1. taj^umt
u ad rmsv, sniyv tiwinas s talviwin n tfada.
u ad rmsv, sniyv tiwinas s twila tattwavt.
2. asfti
u ad ssftiv imyagn g warusmid.
tizmmar n tirra
u
u
amsawa^^
tindrt 2: amudr
tindrt 1 : amvay
tindrt 3: afgan
92
amsawa^^
ad v
addag
tamurvi
agru/aliga
tiguriwin issfrun
asvun ngr issfrutn
- acku / iddv / minzi;
- afad ad / pma ad;
- vmkann af / s man aya /
aynna a xf.
93
ifivr/alma
igidr
tamawalt
- amaddar, IMADDarn ;
- tafukt ; tindrt, tindar ;
- utci/ amtcu ;
- azmar.
tivri
tagant
ayyis n waman
timlit
94
adal
islman
angmar
tivri
amawal
armas
ad ur nsskma tagant !
ad rarv xf isqsitn ad
1. ma ad issfraw u^i ad? mamk tssnt?
2. ma ad igan asddi amaddur?
3. milmi ayd ittbbi usddi amaddur?
4. ad d ssufvv sg ui max allig ibbi usddi amaddur g yivrm.
5. ma ad ismunn ngr tagant d islman?
6. ad iniv amnad inu xf tmukrist n ayt yivrm ad.
ad ssnv asnay n ui
llant kat n tfulin g ui ad:
- azwl d uwlaf, tasddart tazwarayt, tasddart n ussfru.
1. man invmisn nttaf g uzwl d iwlafn n ui?
2. ad afv tafult n ussfru g ui, iniv mamk ssnv.
3. ad iniv man anaw iga ui ad. ad iniv mamk ssnv.
95
tajumt
1. talviwin n tfada
ad v
ad sniyv
ad v
2. ur llin waman.
tbdd tudrt.
- mc ur llin waman, ad tbdd tudrt.
- mala ur llin waman, ad tbdd tudrt.
- iv ur llin waman, rad tbdd tudrt.
ad ur nttbbi addagn !
ad sniyv
ad ssnv
96
tajumt
ad v
2. tawila tattwavt
ittwatc ugru.
ttwagmrnt tskrin.
tettwassn tvarast n usfru
ad ssnv
ad sniyv
...............................................................................................................................................
3. an ibuvas addagn n yidgl.
...............................................................................................................................................
izm / Ayrad
abavus
97
idgl
asfti
ad v
ad ssnv
98
tirra
amvay
ilan
tikunda
takkalt
aylal
uccn
ur ttettuv:
1. ad srsv asqsi xf usddi amaddur ad.
2. ad nkdv aynna rad ssfruv.
3. ad ssfruv s usmrs :
- n tguriwin issudusn issfrutn : g umzwaru, ilmma / day / uca, g umggaru.
- n tguriwin issfrun asvun ngr issfrutn : acku / iddv / minzi.
- n talviwin n tfada : mc / iv / mala.
99
tivmrt n tvri
100
tilal n uwrar
tanfust
tirja n umksa
tuva ijj umksa irk^s var ijj n bab n txswin d ifunasn. ku ass, tuva t ikssi cwayt
sg trussi, ismuna tt g yijj n tqdipt i yuyl g tnwalt nns. umi tt iccur, inna g yixf
nns: trussi a, ad t xmmrv i wussan ibarcann.
ijj n wass, i^^ggp d sg
trwsa. i^^l g tnwalt, uca
yili ittxa^^a^^. ixzar g
tqdipt snnj nns, uca yili
ittarja. inna as: ih ! a
taqdipt. aqqa, ad zznzv
trussi nnm s frank. ad sigs
svv ict n txsi. tixsi nni, ad
taru tixswin nnin. ad ggv
tpimmrt. sg ssnni, ad tt
zznzv, ad svv tifunasin. ad
arunt tiynduzin. ad tnt zznzv,
ad svv tilvmin. tilvmin nni,
ad arwnt ijoun. ad ggnt
tpimmrt tmvar. iwa, xmi va
dwlv d bu wagra amqqran, ad
ssilyv ijj n ibrgmmi
imvar. ad as qqarn iwdan:
cnna mara inna tt !.
ibbirh wul nns, innupmz, icmz
g uoddis, uca irni, inna : ad rzuv ad awiv ict n tmvart tcna a^^^a. ur vars bu
tsarwas. ad vari yili ijj upnjir ivuda, yif maa ipnjirn. ad t ssymv, ad t
svrv. ad ilmd tivit. maca, mala igga abt niv yugi ad yisi s wawal inu, ad t wtv
s ukccu a. ad as ggv : ddaf, ddaf !
umi, yisi umksa akccu nns g ujnna, iv d taqdipt nni n trussi xf uzllif nns, uca
t. tnnvl as d xf yiri d uorur !
102
tanfust
tasmunt n tuda
zikk, llig ar sawaln imudar, tlla yat tgujilt tar immas g taddart nnsn nttat d
babas d tmut n babas d istmas sg babas. tagujilt ad, ism nns tuda.
iddv ur tt tpmil tmut n babas, tgra vifs aga n taddart
kul. sg ma ayd d ttnqqar tafukt, d tuda tsmun, tssirid, tssnwa.
ur da ttafa ad tkmz ixf nns, qqimnt istmas da tturarnt.
mani n tlla yat tydit vr middn ad, ism nns tasmunt,
tozz cigan vr tuda, ar dids tbu aynna n imiq n
wutci nna as takka tmut n babas.
yan wass, tlla tuda ar tszdig taddart, tsl
i tydit da as tsawal :
ddu ad tswunfud , adj iyi ad am smunv
taddart. tm gis tuda alln d yimi,
tnna as : is tssnd ad tsiwld ?
ta tydit, tnna as i tuda ddu, ddu
vr tvmrt nna g nttetta hat srsv am ca
gis. tddu tuda vr unsa nna myarnt
da gis ttettant, taf nn utci azddag,
anafat ivms s yan lcttan umlil.
ttc, tsu, tavul d vr tsmunt taf
taddart tmun, utci inwa, iobann
aridn. tnna as i tydit nns :
zrin wussan, tannay tmut n babas n tuda, tarbibt nns tavul tdus,tavul tvuda; tval
is d anct n twuri nna ttgga tuda ayd tt isvudan. tkks as tt, tgr tt vr istis. mani
n, isla memmis n ugllid n tmazirt nna s tvudi n tuda, yazn d imazann nns, ittr tt, yawl
tt. tawi dids tuda tasmunt vr abrgmmi nna as iska ugllid.
103
tanfust
tiddukkla !
yan wass, ikla nn yan uva imiyn g ba. llig d ikcm s taddart, tsaqsa t immas:
mani g nn tklit ar vila?
- ar ttirarv d umddakl inu amucc.
- max ur tssint! ava d umucc ur jjun gin imddukkal!
- max?
- acku, iv yufa umucc ava, ar
t ictta! vmkan a xf d iqqan
ad sul dids ur ttirart.
- waxxa! tanmmirt xf
issfrutn ad a imma
inu pnnanu!
amucc, vd nttan, tsqsa t
yimmas : mani g nn tklit ar
vila?
- ar ttirarv d umddakl
inu, ava.
- max ur tssint! amucc d
uva, ur jjun gin
imddukkal!
- max?
- acku, nkknin n imucca, ar nctta
ivayn ! vmkan a xf d iqqan
ad tcct amddakl nna nnk askka!
- waxxa! tanmmirt xf issfrutn ad
a imma inu pnnanu!
llid askka, ar d ittnqqar umucc tiflut n taddart n uva: ffv d a amddakl inu
ad nirar!
- uhu! ur ad nn ffvv, acku issfrutn nna illan g yixf nnk, ad illan g winu!
104
tizmmar n tvri
u
u
u
u
1- tajumt
u ad rmsv, sniyv tiwinas s imassn n ussni.
u ad rmsv, sniyv tiwinas s imlayn arunmiln.
2- asfti
u ad ssftiv imyagn g warusmid s ad.
tizmmar n tirra
u
u
105
amsawa^^
man tazzult txsd ad tggd xmi va tmvrd ? maymmi?
iv mqqurv, riv ad gv
amarir afad ad sslkmv
tibratin n tayri d ufra.
106
amsawa^^
ad v
Ad ssnv ad ssn^iv
taslmadt
Ad ssn^iv
xsv ad gv
riv ad gv
minzi / acku /iddv
pma ad / afd ad
mqqar /waxxa
maca
tazzult ur xsv
ur riv ad gv
ur xsv ad gv
minzi / acku /iddv
pma ad / afad ad
mqqar /waxxa
maca
107
amkni
asbbab
tivri
tazzult n unvmas
maa tazzulin varsnt tibvurin d twiva. tga tazzult n unvmas yat sg tazzulin nna xf
ur msasan middn. llan yinni gis i^^an aa n tvariwin,
ilin winna gis i^^ttannayn kigan n wagarn.
tga tazzult n unvmas, vr yinni gis i^an
tibvurin, annum xf umaal; minzi anvmas
ittmuddu g tmazirt nns d tin ba, Pma ad
irzu invmisn nna issiwi i middn. tazzult
ad, addur nns imqqur, acku ttajja anvmas
ad imsagar akd inmvurn n tdamsa d tussna d
tsrtit. s man aya issiriw unvmas tussna nns d
tin middn.
108
tivri
amawal
tibvurin
tiwiva
Addur
ig^j xf twacunt nns
Ajjn t ad yakka udm nns
armas
ad rarv xf isqsitn ad
1. man tazzult xf isawal ui ?
2. is msasan middn g umnad nnsn xf tazzult ad ?
anvmas n tunnunt
3. ma ad igan amnad n yinni ittxsn tazzult ad? ssufv
d inatn nnsn.
4. ma ayd igan amnad n winna ur ittirin tazzult ad ? ssufv d inatn nnsn.
5. mamk isala u^i ad ?
6. wc amnad nnk xf tazzult ad.
Ad ssnv asnay n ui amssnay
llant kat n tfulin g ui ad:
1. tazwarayt : tankda n uynna xf illa ussni.
2. tafult n ussni : inatn imakadn d inatn inmgaln.
3. tafult tamggarut : tikki n umnad n imuran.
ad vrv ai :
- afv tasddart g llan inatn imakadn.
- afv tasddart g llan in^^atn inmgaln.
- iniv min iqqnn tasddart tamggarut vr tsddarin yanin.
109
tamsmnidt n invmisn
tajumt
1. imassn n ussni
ad v
ad ssnv
ad sniyv
amarir
ad zdiv tiwinas s minzi / iddv / acku
1. txs nadya ad tg tamstant. tazzult ad, ttbdda xf izrfan.
2. tra titrit ad tg tamssasfrt. tazzult ad, tssujjuy middn.
3. ira yitri ad ig anvmas. tazzult ad, ar tsslkam invmisn i middn.
ad v
ad ssnv
110
tajumt
ad sniyv
2. imlayn arunmiln
imssayln
ad v
ad ssnv
ad sniyv
111
amskar
asfti
ad v
imyagn g warusmid s ad
ad ttadfv
ad ttadfd/t
ad ittadf
ad tettadf
ad nttadf
ad ttadfm
ad tettadfmt
ad ttadfn
ad ttadfnt
ad ssavv
Ad tssavd/t
Ad issav
Ad tssav
Ad nssav
Ad tssavm
Ad tssavmt
Ad ssavn
Ad ssavnt
ad ssnv
ad sniyv
112
tirra
ad lmdv ad ariv ai amssnay
in^atn
........................................
inant imakadn
.................................................
.................................................
.................................................
.................................................
.................................................
amsgnaf
in^atn inmgaln
.................................................
.................................................
.................................................
.................................................
.................................................
ad ariv ai amssnay
amssal
inbi
amstan
113
aslmad
tivmrt n tvri
akal n tmvarin
114
tilal n uwrar
tanfust
116
tanfust
Awuf d ubarjuj
ikka tt inn yan uwuf d yan ubarjuj zdvn g yan waddag amqqran. abarjuj da izzray
ass ma ayd ila g izlan. lkamanja g ufus, allun g ua, izlan g imi...da ittaylal ingr
igdjign d isla
ar ittirar :
tilt a tudrt, tilt a tafukt,
Axiknid a ussan irvan !
Axiknid a ussan ivzzafn !
Plan igdjign d waman n ivzran !...
Awuf, ntta, illa da ismuttur irdn g inurar, d
tmin g imrdal. ma ayd ila wass, ur da itsula...
izri unbdu, yiw umwan, awuf d ubarjuj ku yan
gisn ifar tawuri nns. imil, han tagrst tsugr d s udfl d usmmi d wussan
igzlaln. abarjuj, igllin, immv as unna, ibzg as wallun, bbint as tgzwin n lkamanja.
iqqim ar yalla. Ar ittini:
Ap nns i ddunit ! tamxibt itbamn,
ddan wussan ivudan,
iwn d wussan n tmara d buhyyuf,
mani km a tafukt, mani k a anrvi ?
Awuf, ntta, iqqn d vifs tiflut. tasraft nns tuff s
yirdn d tmin. Almssi nns, gis utci d unrvi. da d
isuggur sg usjm ar ittannay adfl ivms i umrdul.
yan wass, han abarjuj da vifs d ikkat tiflut, ar ittini:
a gma awuf ! m iyi ad rvv imiqq, zm iyi ad tcv ca. ad ur tettut aawan inu,
ad ur tettut izlan inu...
maca iqqur as wul i uwuf. inna as: ddu ! mc da tirart g unbdu, iwa dvi cp
s usmmi.
amawal
inurar
: idvarn nna g nsrwat imndi.
tasraft : axbu ivzan ddaw wakal, da gis nsrus imndi.
117
tizlit
manza k inn?
tanfust
lpusin ajgun
sg tzlfin n ulili. al aqlam. agadir 2007. tasna tiss 14.
g yan uzmz lli izrin, ikka tt inn yan urgaz awssar, dars ka ifrxan. iku igllin
iv immut, ad bun tarwa nns, t tawja nns...iggawr ar iswingim ma rad iskr afad
ad tn ismun.
yan wass ivra i tarwa nns, ifk i ku yan gisn yat tkccut, yini asn: riv ad v ma
ad gitun ian ad i takccut nns...
kra igat yan gisn i tt dvya.
issufv d uwssar kat tkccuin yanin,
ismun tnt s ifili. yinna i tarwa nns:
vilad riv ad v ma ad ian gitun ad
i tikccuin ad imunn...
Awd yan gisn ur ia ad tnt i!
inna uwssar i tarwa nns: iv tbam, rad tim zun d tikccuin banin. maca, iv tmunm,
han tamunt tga tadusi. Swingmat a tarwa inu g wawal ad.
118
tamawalt n imnawayn
119
amawal n imnawayn
tasugrt 1
ad tftu
ad vrn i
adday
agayyu
aji
ak
amivis
aqrzaz
ar as ttinin
ar gis ismuqqul
ar ikkmz
ar ingg^
ar swingimn
atbir
aylliv min
azzar
g ugnsu
iwa g ujnna
ibbaskarn
icc
ict n ta
icucf
if
iknu
imikr
imyar
is ka ia
ittam dar middn
kccmv
kra
kudnna
llig d yusa
llig nlkm
ma ad iga
mas ittwassn ?
mcta
nufa nn
nwca as
pma ad
tadawt
taggurt
tayl
: ad tddu / ad tap
: ad lavan i
: kudnna, milmi mma
: ixf / azllif, aqrru
: agi
: maa / qqap
: upic / ifukks
: amrjijju/ amcpap/azqram
: qqarn as
: da gis ittraoa / ixzzar days
: icmmz / ikmmz
: ar ila/ ihka
: ttxmmamn / ttxaan
: adbir
: ar ami upln/ allig upln
: acwwaf
: g ugns, g daxr
: yayl g ignna
: Accarn, axbacn
: ipruj
: yan ucup/ yat tat / askki
: iftp, ioum
: yum
: yadr/ yudr/ipudr
: amxxar/ acffar
: innum
: var ia/ vas ia
: ittf sg middn
: ttadfv
: ca
: milmi mma/ adday
: umi d yusa, lliv d yucka
: umi niw
: min iona
: s minzi ittwassn?
: cpal / mck
: nufa dinn
: nca as/ nfka as
: afad ad
: aorur
: tiflut/ tawwurt
: tafru / twa
120
timukrisin
tisgniwin
tjla nufa tt!
ttlavan as
umi
ur jjun ifka kra i awd yan
ur jjun
vifi
vudanin
yan imikk
yan wass
yugi
: imxumbar
: tisinaf
: Tzla naf tt!/ tw nufi tt!
: ar as aqqran
: llig, lliv
: ur jjin iwca ca i ca n yijj
: ur jjin
: xafi / fllati
: fulkinin/ cnAn
: yan imiqq/ xas uca
: ijj n wass
ur iri
ad iswunfu
adf
adida
am
anccaf
cigan
da ilssa
illi
Ict
iqque
iqqur as ufus
isigg
ivzzif
ixatr g uwtay
llig d yavul
ma ayd gis illan
ma ittgg / iskar
ma tn ismunn
mc
milmi mma
Minzi
Mqqar
Ngr
pma ad ur t isfafa
s man aya
tau^^t
tafugla
tagzlalt
tawada
tcca ifaddn nns
timlsit
taqbbat
: ad isunfu, ad izgnfa
: kcm
: azbzb / lpss
: zun d
: ayzzim / atrs
: kigan/ a^a
: itti
: inna, igam
: yat
: igzzul
: yuv as ufus
: issij
: izzugart
: imvar g isgasn
: umi d idwl / lliv d yurri
: min gis illan
: min ittgg
: min tn ismunn
: iv / mala
: kra igan tizi nna...
: acku/ iddv
: waxxa
: jar
: afad ad t id ur issnkr / pma ur t iskkr
: s uya / vmkann a f
: tauft
: tamvra
: taquat
: ticli / tikli
: tga tamogazt
: au / iobann / ihdumn
: taqat / ar ttqqn ^^n
tasugrt 2
121
tqqur as tasa
tsul twada nns tfssus
Tumlilt
ul n trbat d amqqran
ul n ufrux d au
ur sar
viyv
wnna ikkan tama nns
wnna mi imqqur wul
: tuv as tasa
: tqqim ticli nns tfsus
: tacmlalt
: tga tamnafut
: iqqur as wul
: ommrs
: zmrv / av
: wnni ikkin tama nns
: wnni umi imvar wul
Aan
Altu
as d
Aynna xf d yiwi
Gr
Ifurag
Ihyya
imsagar akd
imsiggiln
inmvurn
is tufid
isqsa is tssn
ma s issnti
ma tsmdd
ma xf sawaln
mamk
max
mcpal icna
min tnnid
mlmi va
Ngr
qqim
siwl vifs
Tamja
Tamvnajt
tnqq iyi ticti n wallun
Tvant
ur ttipln
wi issawaln
xf iggi n uya
: lhrac / tamaunt
: div / dav
: ack d
: min xf d yiwi/ aynna f d yiwi
: jar, ingr
: ifrign
: icna/ ivuda / ipla/ifulki /ip
: immaqqar / immaggar
: imrzzutn
: imqqrann / imvarn
: mc tvid, ma tzmmard
: isqsa ma tssn
: s minzi issnti
: is tsmdt
: min xf sawaln
: mammc
: maymmi
: mkad ifulki / mcta ivuda
: ma ayd tnnit, ma ad tnnit
: managu rad
: jar
: gawr/ skus
: sawl fllas / siwl xafs
: tavanimt / talowadt
: tamarirt
: ar iyi inqqa usngi n wallun, da iyi tnqqa
: awal nnc g wansa nns
: ur ar ttmuyn / ur da ttupiln
: ma ad isawaln.
: snnj i man aya / uggar n maya
Ad fkv
Ad Ikcm
ad naja
: ad wcv
: ad yadf
: ad nqql, ad nggani
TASUGRT 3
TASUGRT 4
122
Ad wcv
ajmma inn
Ansa
rar tavft
Asays
avaras
bbi
bahra
cqqan
ddawatsn
ijj
isaddn
ittawin s tsga yanin
iv ur ta
ku tikklt
kudnna
ma rad iju
ma xf
mala
mqqar
Mra d nkk
Nskr
rar tavft
talgit
Tawjja
tisgin
tuumt
tugt n imikiln
ur sar rad nbbi avaras
Yanin
Yuf awn
zgr
: ad fkv
: amma ann / s tsga yanin
: advar
: arr taynit, rar anli
: azzarg
: abrid
: wa, zgr
: aa / cigan
: qspn
: s wadday nnsn
: yan
: tifawin
: ittawin vr ujmma inn
: dat ad / dat ma
: ku amur
: adday / mlmi mma / tizit nna
: min va ijan / imsarn
: min xf
: iv / mc
: waxxa
: mli d ncc / mr d nkk
: ngga
: arr taynit, rar anli
: taruggut
: tacamma
: timwwa
: ammas
: kigan, aa n imsbridn
: ommars ad nwa abrid
: nnin
: yif awm
: bbi, wa
ad wcv
Akswat
Altu
anaruz
Am uya
argaz idusn
arndad
Asbuvlu
Asml imqqurn
Attayn n usgas
Awarni
icipn n ujnna
: ad fkv
: amqqran, axatar
: div, oawd
: asitm, au
: ammu, s vmka
: argaz ipan / iqspn
: mnid
: asmvr / asugt
: aml amqqran
: unu n usgas
: dffir
: ixaiqn / tikrkas / tipllal
TASUGRT 5
123
Iddza iqain
idwl d
Ijddign
Ikka tt inn
Ingratsnt
Inmvurn
Inyalkamn
Isnga
Issugt
Izdin akd
jar
Llig
Ma ad iga
mani va n
Min igga
min va in
Ngratnv
Ran
S mi ittwassn
tanaka n iysan
Tapnjirt
Taxatart
Tayri
Tazaykut
Timxsa
Tingira
Udfn
Umi
Yanin
Yum
Ad ur sskcamnt
awd nkk
Aynna asnt inna
Aynna ira ig t uu nnsn
Ckk
Cmm
Cqqant
Ggudin
i d wass
I
Iifin
Iddv
idrus ma issnn izrfan
ikllan
: ur ssidifnt
: ra d ncc / ula nkk
: min asnt inna
: mamc ma iga uwa nnsn
: cgg, kyy
: kmm, kmmi
: qspnt
: ggutn, llan s waa, llan s kigan
: i d uzal
: tamddit
: ittaznn
: acku / minzi
: idrus wi issnn izrfan
: ikkaln, zzrayn ass nnsn
tasugrt 6
124
Imassn nnun
is tat ad
Is tiwit
is ur llin
its n twacunin
Kudnna
Lan amur nnsn
ma ad tga?
max
max allig
maymmi
Mcta n isgasn ad v as tfkd ?
min tettg?
mli da as tufa
Mnnaw ayd illan?
Nccnin
Nkki
Skarn
Snnj
Swingm
Tamara
Tifrxin miynin
tkkal tkkat tamara
tirbatin izzruyn tudrt nnsnt
ttggn s uvil
utci
yan
: imassn nwm
: ma tzmmard ad
: ma tiwid
: ma ur llin
: ca n twacunin, kra n tawjiwin, its n txamin
: xmi / adday
: darsn tavat nnsn / varsn tavat nnsn
: min tona?
: maymmi
: maymmi / max aylliv
: max
: mcpal n isgusa ad as va twcd? / mnnaw n isgasn
ad rad as tfkt?
: ma ad tskar? Ma ay da tettgg?
: mla as tufa
: mcpal i illan? / mcta illan?
: nknin / nccin
: nkk / ncc
: ttggn
: iggi
: xa
: tammara
: tirbatin timyanin
: ar tklla v tmmara
: tipnjirin issodun tudrt nnsnt
: ar skarn s bzzez
: matca / amtcu
: yanin / nnin
afa
afun
alim
amazir
am imsarn g
amvay
aqnin
aqqayn
arras
awtil
cttan
ddaw n wakal
igidr
imvayn
iskr sis
its n imyagn
: arras
: ur qqimn, qan, mmndan
: ulum
: lvbar
: zun d mklli ijan g...
: avmay / avmmuy
: aqninni
: ivyayn
: afa
: ayi / awtul
: tettn
: sadu n ucal
: ajidr
: ivmmuyn
: igga sigs
: ca / kra n imyagn
tasugrt 7
125
lkmn dvya
mc
myarn
nggar
rad
sskmn tagant
tafgga
takkalt
tawkka
timlit
ur ar ffalv imddukkal inu
: iwn dvya
: mal a/ iv
: nnumn
: nn
: ad
: jdrn tagant / svusn tagant
: arrimt
: tastit / tabvaynust / iwlilli / qundoa
: ikccawn
: tisct / tiscin / tarffuct
: ur ttjjiv imddukkal inu
ad dwlv
ad sjjiv middn
ad yakka udm nns
addur
ag
amarir
anzgum
aray n yidqqi
digi
ian
iddv
ifckan
igj xf
imqqur
ittirin
izdin
maa
middn
sis
sslkmv
tazzult
timlsit
tinn
tla addur
tssjjuy
winna
wiyya
: ad avulv , ad urriv
: ad sgnfiv middn
: ad yuc udm nns
: atig
: tmijja
: amvnaj
: amnus
: afrag n yidqqi
: giti / dayi
: ittannayn
: acku / minzi
: tirura
: yaggug xf
: imvar
: ittxsn
: iqqnn
: qqap, ak
: iwdan
: sigs
: ssiwv
: lxdmt
: au
: tnni
: vars addur
: tsgnfa
: wnni
: yinnin
tasugrt 8
126