Hairfall and Ayurvedic Treatment

E≥Tº sê\≥+
Hairfall
• Äj·TTπs«<ä <äèø£Œ<∏ä+ • Çø£ÿ≥T¢, ∫≈£îÿ\T

• ø±s¡D≤\T • ìyês¡D
• \ø£åD≤\T • dü÷#·q\T, >∑èVü≤∫øÏ‘·‡\T
• |üØø£å\T • Äj·TTπs«<ä ∫øÏ‘·‡
&Üø£ºsY ∫s¡Te÷$Tfi¯¢ eTTs¡∞ eTH√Vü≤sY, m+.&ç

d”ìj·TsY Äj·TTπs«~ø˘ bòÕ´$T© |òæJwæj·THé
A@∞ì ~åÅ@O (Hairfall)
¿ÑÃ+O\ò Z_»∞ºˆH+¨<£ |∞H±Öˇ\ò
~°HõΔPÜ«Úˆ~fikH± ÃãO@~ü „Ñ¨K«∞~°}
"≥Å : 15/–
© ã¨~°fiÇ¨Ï‰õΩ¯Å∞ ~°K«~Ú`«q
_®Hõì~ü z~°∞=∂q∞à◊¡ =Ú~°m =∞<ÀÇ¨Ï~ü, ZO._ç

PÜ«Úˆ~fikH± Ñ¶≤l+≤Ü«∞<£
~°HõΔ PÜ«Úˆ~fikH± ÃãO@~ü
¿ãì\ò Ç¨ÏŸO Z^Œ∞@, ™ê~°näã≤hã¨∂ì_çÜ≥∂ ~À_£,
Jg∞~ü¿Ñ@, ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ – 500073.
á¶È<£û : (040) 23742146, 9246575510.
Email: muralimanoharch@hotmail.com
Website: muralimanohar.com
3/16
A@∞ì~åÅ∞`ÀO^•... <À >ˇ#¬<£!

<Õ\ ˜ HÍÅOÖ’ Ü«Ú=`«#∞, =ÚYºOQÍ Ü«ÚHõ=Î Ü«∞ã¨∞Ö’H˜ J_»∞y_ç# P_»ÑÅ≤ Å¡ #∂,
=∞^èŒº=Ü«∞ã¨∞ KÕ~°∞‰õΩ#fl =∞Ç≤Ïà◊Å#∂ JkèHõOQÍ ÉÏkèã¨∞Î#fl ã¨=∞ã¨º A@∞ì
~åÅ_»O! ã¨~°fi â◊s~°QÆ`«OQÍ ˆHâ◊ ‰õΩÇ¨Ï~åÅ∞ =∞x+≤ K«~°‡O ÃÑ·# ã¨∞=∂~°∞
J~Ú^Œ∞ q∞eÜ«∞#¡ =~°‰õΩ LO\ÏÜ«∞x JOK«<å. g\˜Ö’¡ XHõ ÅHõΔ=~°‰õΩ `«Ö
g∞^Œ<Õ LO\Ï~Ú. „Ñü~ÀE =∞#O `«Å ^Œ∞=Ùfi‰õΩ<Õ@Ñ¨C_»∞ QÍh, `«Å™êfl#O
KÕ¿ã@Ñ¨C_»∞ QÍh, `«Å‰õΩ #∂<≥#∞ ~åã¨∞‰õΩ<Õ@Ñ¨C_»∞ QÍh ã¨∞=∂~°∞ 50
"≥O„@∞HõÅ =~°‰õΩ ~åÖË J=HÍâ◊O LO@∞Ok. Wk ã¨Ç¨Ï["Õ∞. J~Ú`Õ WO`«‰õΩ
q∞Oz# ãÖYºÖ’ "≥O„@∞HõÅ∞ ~åÅ∞`«∞O>Ë =∂„`«O „â◊^úŒ =Ç≤ÏOKåe. HÍ~°}ÏÅ
g∞^Œ ^Œ$+≤ì ÃÑ\˜ì `«y# q^èŒOQÍ *Ï„QÆ`«ÎÅ∞ fã¨∞HÀ"åe.
PÜ«Úˆ~fi^Œ ^Œ$HõÊ^äŒO
A@∞ì ~åÅ_»O J<Õ ã¨=∞ã¨º#∞ PÜ«Úˆ~fi^ŒOÖ’ WO„^ŒÅ∞Ñ¨ÎO, MÏe`«ºO J<Õ
¿Ñ~°¡`À =º=Ç¨Ïi™êÎ~°∞. D "åºkè QÆ∞iOz# =~°‚# PÜ«Úˆ~fi^Œ âßG„QÆO^ä•Ö’¡
'‰õΔΩ„^Œ"åº^èŒ∞Å∞— J<Õ =~°æOÖ’ HõxÑ≤ã¨∞ÎOk. ‰õΔΩ„^Œ"åº^èŒ∞ÅO>Ë „áê}Ç¨x ÖËx
"åº^èŒ∞Öˇ·#Ñ¨Ê\˜H© ÉèíÜ≥∂`åÊ`åÅ#∞ ã¨$+≤ìOKÕ JÅÊ"≥∞ÿ# "åº^èŒ∞Åx ãÖã¨$¯`«OÖ’
J~°O÷ .
A@∞ì ~åÅ_®xfl PÜ«Úˆ~fi^ŒO ã¨¿ÇÏ`«∞HõOQÍ q=iOzOk. <ÕÅg∞^Œ QÆ_ç¤"≥ÚHõ¯Å∞ UÑ¨ÙQÍ, Ñ¨K«ÛQÍ ÃÑ~°QÍÅO>Ë
h~°∞, PÇ¨~°O, Ñ¨\ ˜+ì̈"≥∞ÿ# "Õà◊√§ J=ã¨~°O. JÖÏˆQ A@∞ì ‰õÄ_» P~ÀQÆºOQÍ ÃÑ~°QÍÅ<åfl, ã¨=ºOQÍ LO_®Å<åfl
qq^èŒ ~°HÍÖˇ#· JOâßÅ∞ J=ã¨~=° ∞=Ù`å~Ú. JkèHõ "Õ_ç =O\˜ „Ñü‰õÄÅ Ñïã≤`÷ ∞« Å∞ ™ê#∞=ÙÅ#∞ (QÆ_Ñ¤ç ~¨ H° Åõ #∞)
<åâ◊#O KÕ¿ã@@∞¡QÍ<Õ A@∞ì#∞ ‰õÄ_® <åâ◊#O KÕ™êÎ~Ú. Ñ≤`«Î ^Àëêxfl „Ñ¨HÀÑ≤OKÕÖÏ KÕ¿ã PÇ¨~åÅ∞,
HÍ~°ºHõÖÏáêÅ∞ A@∞ì g∞^Œ fHõΔ} „Ñ¨ÉèÏ"åxfl K«∂Ñ≤™êÎ~Ú. L+¨‚`«`«fiO ZHõ¯_»∞<åfl ÃÑ·H˜ "≥àı¡ QÆ∞}Ïxfl Hõey
LO@∞Ok. HÀáÈ„^ÕHÍÅ =Å# HÍh, â◊s~åO`«~`æ° "« ∞≥ #ÿ "Õ_xç ÃÑOKÕ <≥[· O L#fl PÇ¨~° Ñ¨^•~å÷Å#∞ fã¨∞HÀ=_»O
=Å# HÍx L+¨‚O „Ñ¨[fiie¡ Ñ≤`åÎxfl ÃÑOK«∞`«∞Ok. Wk â◊s~°OÖ’ T~°úfi =ÚYOQÍ "åºÑ≤Oz `«Å#∞ KÕ~°∞`«∞Ok.
JHõ¯_» A@∞ì‰Ωõ =ºuˆ~HõOQÍ Ñ¨xKÕã≤ "≥O„@∞HõÅ∞ `≥Å|¡ _»\ÏxH˜QÍx ÖË^• ~åeáÈ=_®xH˜QÍx HÍ~°}=∞=Ù`«∞Ok.
=¸_»∞ ^Œâ◊Å∞
XHõ ™ê÷~ÚÖ’ A@∞ì ~åÅ@O JO^ŒiÖ’#∞ ã¨Ç¨Ï[OQÍ [iˆQ^Õ. J~Ú`Õ H˘O`«=∞OkÖ’ =∂„`«O J™ê^è•~°}
™ê÷~ÚÖ’ "≥O„@∞HõÅ∞ T_çáÈ`«∞O\Ï~Ú. Uk ™ê^è•~°}O, Uk J™ê^è•~°}O J<Õk `≥Å∞ã¨∞HÀ=@O J=ã¨~°O.
ÃÑ~°∞QÆ∞^ŒÅ q+¨Ü«∂xH˜ =¿ãÎ „Ñü "≥O„@∞Hõ‰õÄ Z<å*ˇ<£, ÔH\Ï*ˇ<£, \©Ö’*ˇ<£ J<Õ =¸_»∞ ^Œâ◊Å∞ LO\Ï~Ú.
"≥Ú^Œ\ ˜ ^ŒâÖ◊ ’ "≥O„@∞Hõ á⁄_»=Ù ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. ~Ô O_»=^Œâ◊ ãÖkèHÍÅO. =¸_»= ^ŒâÖ◊ ’ ÃÑ~°∞QÆ∞^ŒÅ xezáÈ`«∞Ok.
_®Hõì~ü z~°∞=∂q∞à◊¡ =Ú~°m =∞<ÀÇ¨Ï~ü, ZO._ç, ~°HõΔ PÜ«Úˆ~fikH± ÃãO@~ü, ¿ãì\ò Ç¨ÏŸO Z^Œ∞@, ™ê~°näã¨∂ì_çÜ≥∂ ~À_£, Jg∞~ü¿Ñ@, ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£–73.
Phones: (040) 23742146, 9246575510. Email: muralimanoharch@hotmail.com. Website: muralimanohar.com
4/16
A@∞ì‰õΩ #=º`«#∞, <å}º`«#∂ fã¨∞‰õΩ~å=_®xH˜ D „Ñ¨„H˜Ü«∞ `À_»Ê_»∞`«∞Ok. J~Ú`Õ, Z<å*ˇ<£ ^Œâ◊ x_çq
`«y<æ å, \©Ö’*ˇ<£ ^Œâ◊ x_çq ÃÑiy<å "≥O„@∞HõÅ∞ ÃÇÏK«∞Û ãÖYºÖ’ ~åÖÏÎ~Ú. D ^ŒâÅ◊ QÆ∞iOz H˘O`« q=~°OQÍ
`≥Å∞ã¨∞‰õΩO^•O.
Z<å*ˇ<£ ^Œâ◊: nxÖ’ "≥O„@∞Hõ á⁄_»=Ù ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. "≥O„@∞Hõ =¸ÅOÖ’ Hõ}ÏÅ∞ "ÕQÆOQÍ =$kÌ K≥O^Œ∞`«∂
"≥O„@∞Hõ HÍO_»ÉèÏQÍxfl =ÚO^Œ∞‰õΩ <≥_»∞`«∞O\Ï~Ú. nO`À 28 ~ÀAÅ‰õΩ XHõ ÃãO\©g∞@~°∞ =O`«∞# "≥O„@∞Hõ
á⁄_»=Ù ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. JO>Ë U_®kH˜ J~°∞ JOQÆ∞àÏÅ =~°‰õÄ ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞O^Œ#fl=∂@. ™ê^è•~°}OQÍ D ^Œâ◊
2–6 ãÖ=`«û~åÅáê@∞ H˘#™êQÆ∞`«∞Ok. J~Ú`Õ [#∞ºÑ¨~°"≥∞ÿ# JOâßÅ =Å¡ D ^Œâ◊ H˘#™êˆQ HÍÅOÖ’
=∂~°∞ÊÅ∞ KÀ@∞KÕã¨∞HÀ=K«∞Û.
ÔH\Ï*ˇ<£ ÖË^• W#fiÅ∂º+¨<£ ^Œâ◊: Ô~O_»∞ =¸_»∞ "å~åÅ∞ =∂„`«"Õ∞ H˘#™êˆQ ãÖkèHÍÅO Wk. D ^Œâ◊ z=~À¡
"≥O„@∞Hõ ‰õΩ^Œ∞~°∞‰õΩ ~°HõÎã¨~°Ñ¶¨~å xezáÈ`«∞Ok. Ñ¶ë`«OQÍ A@∞ìÖ’ ÃÑ~°∞QÆ∞^ŒÅ xezáÈ~Ú á⁄\˜ìQÍ
`«Ü«∂~°=Ù`«∞Ok. nxx Hõ¡Éò ÃÇÏ~Ú~ü JO\Ï~°∞.
\©Ö’*ˇ<£ ^Œâ◊: D ^Œâ◊Ö’ "≥O„@∞Hõ Ñ¨ÓiÎ ™ê÷~Ú q„âßOu ã≤÷uÖ’H˜ „Ñ¨"Õtã¨∞ÎOk. Wk 100 ~ÀAÅáê@∞
H˘#™êQÆ∞`«∞Ok. U ã¨=∞Ü«∞OÖ’ K«∂ã≤<å 10–15 âß`«O "≥O„@∞HõÅ∞ D ^Œâ◊Ö’ LO\Ï~Ú. \©Ö’*ˇ<£ ^Œâ◊Ö’H˜
„Ñ¨"ÕtOz# "≥O„@∞HõÅ∞ "å@O`«@ J"Õ ~ÀA‰õΩ 25–100 K˘Ñ¨C# ~åÅ∞`«∞O\Ï~Ú. g\˜x Ñ‘H˜`Õ, =¸ÅOÖ’
QÀàÏHÍ~°Ñ¨Ù `≥Å¡x QÆ\ ˜ì Ñ¨^•~°÷O HõxÑ≤ã¨∞ÎOk. D ^Œâ◊ QÆ_çz# `«~°∞"å`«, 1–3 <≥ÅÅ J#O`«~°O uiy "≥Ú^Œ\ ˜
^Œâ◊ (Z<å*ˇ<£) „áê~°OÉèí=∞=Ù`«∞Ok.
ã¨=∞ã¨º#∞ QÆ∞iÎOKÕ q^è•#O
A@∞ì ~åÅ@O J<Õ ã≤÷ux Ô~O_»∞QÍ qÉèílOK«=K«∞Û. "≥O„@∞Hõ ‰õΩ^Œ∞~°∞
=∂=¸Å∞QÍ<Õ LO_ç "≥O„@∞Hõ ÃÑiˆQ q^è•#OÖ’ J™ê^è•~°}`« KÕã¨∞HÀ=@O
"≥Ú^Œ\ ˜ ~°HõO. "≥O„@∞Hõ ‰õΩ^Œ∞~°∞ ^≥|ƒu#@O Ô~O_»= ~°HõO.
A@∞ì ~åÅ∞`«∞#flÑ¨C_»∞ ã¨Ô~·# "åºkè x~°‚Ü«∂xH˜ H˘O`« ã¨=∂Kå~°O
J=ã¨~°=∞=Ù`«∞Ok. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ ZO`«HÍÅO#∞Oz A@∞ì ~åÅ∞`ÀOk? U
Ñ¨^ŒúuÖ’ ~åÅ∞`ÀOk? =¸ÅO#∞Oz T_ç=KÕÛ™ÈÎO^• ÖËHõ =∞^èŒºÖ’
`≥yáÈ`ÀO^•? =ÅÜ«∂HÍ~°OÖ’ T_»∞`ÀO^• ÖËHõ Ñ¨ÅÛ|_»∞`ÀO^•?
PÇ¨~°Ñ¨Ù@Å"å>Ë¡q∞\˜? W`«~° "åº^èŒ∞Å‰õΩ =∞O^Œ∞ÖË=<åfl "å_»∞`«∞<åfl~å?
‰õΩ@∞O|OÖ’ W`«~°∞Å‰õΩ WÖÏO\˜ ã¨=∞ã¨º LO^•? WÖÏO\˜"å\˜ QÆ∞iOz
`≥Å∞ã¨∞HÀ"åe.
™ê÷xHõ Ñ¨sHõΔ : A@∞ì ~åÅ∞`«∞#flÑ¨C_»∞ HÍ~°}Ïxfl HõxÃÑ@ì_®#H˜ ™ê÷xHõ Ñ¨sHõΔ KÕÜ«∂e. D Ñ¨sHõΔÖ’ =¸_»∞
=ÚYº"≥∞ÿ# JOâßÅ∞ LO\Ï~Ú. "≥Ú^Œ\ ˜k `«Åg∞^Œ K«~å‡xfl Ñ¨sH˜ΔOK«@O. Z~°∞Ñ¨Ù^Œ#O, á⁄Å∞ã¨∞Å∞, á⁄‰õΩ¯Å∞,
ÉÁ_çÃÑÅ∞, W<£Ñ¶¨¡"Õ∞+¨<£ =O\˜q L<åflÜÕ∞"≥∂ K«∂_®e. LO>Ë K«~å‡xH˜ ãÖ|OkèOzQÍx, "≥O„@∞Hõ ‰õΩ^Œ∞~°∞‰õΩ
ãÖ|OkèOzQÍx ã¨=∞ã¨º L#fl@∞¡ J~°Oú . Ñ¨sHõÖΔ ’ ~Ô O_»= JOâ◊O "≥O„@∞HõÅ ãÖYº#∂ qã¨~Î }° #∂ QÆ=∞xOK«@O.
5/16
nx=Å¡ A@∞ì <≥·[O `≥eÜ«∞_»"Õ∞ HÍ‰õΩO_® [#∞ºÑ¨~°"≥∞ÿ# HÍ~°}ÏÅ‰õΩ ãÖ|OkèOz# H©ÅHõ"≥∞ÿ# ã¨=∂Kå~°O
Åaèã¨∞ÎOk. =¸_»=k "≥O„@∞Hõ á⁄_»=Ù, K«∞@∞ìH˘Å`«, QÆ\ ˜ì`«#O ÉËsA "ÕÜ«∞@O. nxH˜ J=ã¨~°"≥∞ÿ`Õ HÍºeÑ¨~üû
LÑ¨Ü≥∂yOKåe.
A@∞ì#∞ ÖÏy Ñ¨sH˜ΔOK«@O: A@∞ì PO^Àà◊#Hõ~°"≥∞ÿ# ™ê÷~ÚÖ’ ~åÅ∞`ÀO^• ÖË^• J<Õk x~°‚~ÚOK«_®xH˜ XHõ
`ÕeHõáê\˜ Ñ¨sHΔÍ Ñ¨ûúŒ LOk. ^•^•Ñ¨Ù 60 "≥O„@∞HõÅ#∞ ÉÁ@#"ÕÅ∞, K«∂Ñ¨Ù_»∞"ÕÅ∞, =∞^èºŒ "Õà`¡◊ À X_çãÑ≤ @¨ ∞ìH˘x
ã≤÷~°OQÍ, ã¨∞xfl`«OQÍ ÖÏQÍe. "≥O„@∞HõÅ∞ P~°∞ HõO>Ë `«‰õΩ¯=
ãÖYºÖ’ T_ç`Õ ™ê^è•~°} ã≤÷uQÍ J~°úO KÕã¨∞HÀ"åe. P~°∞
"≥O„@∞HõÅ HõO>Ë Z‰õΩ¯= ãÖYºÖ’ T_ç`Õ ã¨=∞ã¨º f„=™ê÷~ÚÖ’
L#fl^Œx ÉèÏ=O. D Ñ¨sHõΔ x~°fiÇ¨Ï}‰õΩ 24 QÆO@Å =ÚO^Œ∞
ëêOÑ¨Ù KÕã¨∞HÀ‰õΩO_® LO_»@O J=ã¨~°O. ™ê÷xHõ Ñ¨sHõΔÅ`À
ã¨=∞ã¨º Uq@#flk `ÕÅHõáÈ`Õ H˘xfl ~°HÍÅ ÖÏº|ˆ~@s >ˇã∞¨ Åì ∞,
ÑÖKü |Ü«∂Ñ‘û =O\˜g J=ã¨~°=∞=Ù`å~Ú.
W`«~° ÑïHõΔ Ñ¨^Œú`«∞Å∞: =∞Ç≤Ïà◊Ö’¡ A@∞ì ~åÅ\ÏxH˜ ^•if¿ã HÍ~°}ÏÅ#∞ XHõ Ñ¨^Œúu „Ñ¨HÍ~°O qâı¡+≤OKåe.
=ÚO^Œ∞QÍ ™ê÷xHõOQÍ `«Åg∞^Œ K«~å‡xfl Ñ¨sH˜ΔOz A@∞ì T_ç# KÀ@ K«~°‡O QÆ\ ˜ìÑ¨_ç QÍ@∞=∂kiQÍ
`«Ü«∂~°~ÚºO^Õ"≥∂ K«∂_®e.
XHõ"Õà◊ K«~°‡O QÆ\ ˜ì Ñ¨_ç QÍ@∞ `«Ü«∂Ô~·`Õ `«^Œ∞Ñï JOâ◊OQÍ ÑÖKü |Ü«∂Ñ‘û Ñ¨sHõΔ J=ã¨~°=∞=Ù`«∞Ok.
|Ü«∂Ñ‘ûÖ’ Un `ÕÅHõáÈ`Õ ^≥|ƒÅ∞, QÍÜ«∂Å∞, Jyfl^ŒQ„ÌÆ =}ÏÅ∞, Ü«∂ã≤_£ Ñ¨_ç K«~‡° O ^≥|ƒu#@O, ~ˆ _çÜ∞Õ +¨<H£ ˜
QÆ∞iHÍ=@O =O\˜ HÍ~°}ÏÅ#∞QÍx ÖË^• =Oâ◊áê~°O Ñ¨~°º`«#∞QÍx ÑïQÆ}ÕKåe. |Ü«∂Ñ‘ûÖ’ J™ê^è•~°}`«
U^Œ<åfl L#fl^Œx `Õe`Õ Öˇ·ÔH<£áê¡#ãπ, _ç™ê¯~Ú_£ Å∂Ñ¨ãπ Zikä=∂º\’ã¨ãπ =O\˜ ãÖ™ê÷QÆ`« "åº^èŒ∞Å#∂,
Ñ¶ÖQÆãπ ÖË^• ÉÏºH©ìiÜ«∂ =Å¡ =KÕÛ "åº^èŒ∞Å#∂, HÍº#û~ü ãÖ|O^èŒ"≥∞ÿ# ÃÑ~°∞QÆ∞^ŒÅÅ#∂ ÑïQÆ}ÕKåe.
XHõ"àÕ ◊ A@∞ì T_ç#KÀ@, `«ÅÖ’x K«~‡° O #∞#∞Ñ¨ÙQÍ HõxÑ≤¿ãÎ ÃãH±ûÇ¨~À‡#¡ (Ü«∂O„_À*ˇ#)¡ Ñ¨xf~°∞Ö’ Ö’áêxfl,
^ä~·≥ å~Ú_£ „QÆOkä Ñ¨xf~°∞Ö’ Ö’áêxfl, ~°HÇÎõ Ï‘ #`«#∂ ÑïQÆ}O˜ Kåe. <≥ÅãïÖ’ JÑ¨„Hõ=∞O, ãÖ`å#ÖËq∞, J"åOzè`«
~À=∂Å∞, ÃãQÆQÆ_»¤Å =∂kiQÍ =KÕÛ "≥Ú\˜=∞Å∞, ~˘=Ú‡Å#∞Oz JHÍ~°}OQÍ ã¨Î#ºO „ã¨qOK«@O =O\˜
ÅHõΔ}ÏÅ`À Ü«∂O„_À[#¡ Ñ¨xf~°∞Ö’ Ö’áêÅ#∞ QÆ∞iÎOz `«^Œ∞Ñï Ñ¨sHõΔQÍ >ˇ™Èìã≤ì~å<£, „á⁄ÖÏH˜ì<£ Ñ¨sHõΔÅ∞
KÕ~ÚOKåe. |~°∞=ÙÖ’ `Õ_®Å∞, ã¨fi~°OÖ’ `Õ_®Å∞, <å_ç "ÕQÆOÖ’ `Õ_®Å∞, "≥∞_» =ÚO^Œ∞ÉèÏQÆOÖ’ LO_Õ
^ä≥·~å~Ú_£ „QÆOkä ÃÑ~°∞QÆ∞^ŒÅ =O\˜ ÅHõΔ}ÏÅ P^è•~°OQÍ ^ä≥·~å~Ú_£ Ç¨~À‡<£ q_»^ŒÅÖ’ Ö’áêxfl QÆ∞iÎOz
`«^Œ∞Ñï Ñ¨sHõΔQÍ ^ä≥·~å~Ú_£ >ˇã¨∞ìÅ∞ KÕ~ÚOKåe.
XHõ"Õà◊ ÖÏºÉò>ˇã¨∞ìÅ∞ Jhfl ™ê^è•~°}OQÍ<Õ L<åflÜ«∞x `Õe`Õ áÈ+¨HÍÇ¨~° Ö’ÑÖ, „ã¨∂Ê ã≤O„_À"£∞, lO‰õΩ
^è•`«∞Ö’ÑÖ, \©Ö’*ˇ<£ ZÑ¶Ó¨ q¡ Ü«∞O (q„âßOu ^Œâ◊ Z‰õΩ¯= ã¨=∞Ü«∞O H˘#™êQÆ@O), „>ˇHÿ À\˜Ö’¡=∂xÜ«∂ (A@∞ì#∞
JÅ"å@∞QÍ Ñ‘HÀ¯=@O), „\ÏHõ<Δ £ ZÖ’Ñ‘+Ü ≤ ∂« (A@∞ì#∞ ÖÏy, ayOz Hõ@∞ìHÀ=@O =Å¡ XuÎ_Ñç _¨ ç T_çáÈ=@O)
ZÖ’Ñ‘+Ü ≤ ∂« UiÜÕ∞\Ï ("åºkèx~À^èHŒ âõ H◊ Î˜ qHõ\ O˜ z ã¨fiÜ«∞O „¿Ñi`«OQÍ =∂i A@∞ì#∞ T_çáÈÜÕ∞ÖÏ KÕÜ∞« @O)
=O\˜ ã≤÷`«∞Å#∞ ÑïQÆ}ÕKåe.
6/16
~°Hõ~°HÍÅ ÉèË^•Å∞
A@∞ìT_»@=∞<Õk "åºkèQÍ Ñï}q∞Oz#Ñ¨C_»∞ q=~°} ™œÅÉèíºO HÀãÖ qq^èŒ ~°∂áêÅ∞QÍ =sæHõi™êÎ~°∞.
L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ Ü«∂O„_À*ˇx\˜H± ZÖ’Ñ‘+≤Ü«∂, ZÖ’Ñ‘+≤Ü«∂ UiÜÕ∞\Ï, \©Ö’*ˇ<£ ZÑ¶¨Ó¡qÜ«∞O, Ãã·HÍ„\˜HõÖò
ZÖ’Ñ‘+≤Ü«∂ ÖË^• „@=∂\˜H± ZÖ’Ñ‘+≤Ü«∂... WÖÏ A@∞ì ~åÖË ã¨=∞ã¨º#∞ qaè#fl ~°HÍÅ∞QÍ =sæHõiOK«=K«∞Û.
g\˜ QÆ∞iOz H˘OK≥O q=~°OQÍ `≥Å∞ã¨∞‰õΩO^•O.
Ü«∂O„_À*ˇx\˜H± ZÖ’Ñ‘+Ü≤ ∂« : _≥Ã· ÇÏ· „_À>ˇ™Èìã~ì≤ å<£ J<Õk ÃãH±û
Ç¨~À‡<£. nx PkèHõº`« =Å¡ A@∞ì T_ç`Õ Ü«∂O„_À*ˇx\˜H±
ZÖ’Ñ‘+≤Ü«∂ JO\Ï~°∞. =Ü«∞ã¨∞ ÃÑiˆQH˘nÌ JO^ŒiÖ’#∂ nx
„Ñ¨ÉèÏ=O H˘^ÀÌ Q˘áÈÊ HõxÑ≤ã¨∞ÎOk. J~Ú`Õ H˘O`«=∞Ok
=∞Ç≤Ïà◊Ö’¡ =∂„`«O nx „Ñ¨ÉèÏ=O =∞s Z‰õΩ¯=QÍ LO@∞Ok.
nx Ñ¶ë`«OQÍ áêÑ≤_ç f¿ã KÀ@ A@∞ì ÉÏQÍ Ñ¨ÅÛ|_»∞`«∞Ok.
"≥O„@∞HõÅ ‰õΩ^Œ∞à◊¡Ö’ Ü«∂O„_À*ˇ<£x ã‘fiHõiOKÕ iÃãáêì~üû
LO\Ï~Ú. Ü«∂O„_À*ˇ<£û PkèHõº`« =Å¡ Z<å*ˇ<£ ^Œâ◊
("≥O„@∞HõÅ∞ ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞O_Õ ^Œâ◊)#∞ ‰õΩkOKÕ [#∞º=ÙÅ∞
K≥`· #« º=O`«"∞≥ ÿ "≥O„@∞Hõ#∞ á⁄_»=Ù ÃÑ~°QxÆ =fi‰õΩO_® KÕÜ∞« @"Õ∞ HÍ‰õΩO_® =Ú_»∞K«∞‰õΩáÈÜÕ∞ÖÏ KÕ™êÎ~Ú. `«^∞Œ Ñï
Z<å*ˇ<£ ^Œâ◊Ö’¡ D K«~°º Ñ¨Ù#~å=$`«=∞=@O =Å¡ "≥O„@∞HõÅ∞ ÉÏQÍ ‰õΩ~°K«QÍ `«Ü«∂~°=fi@"Õ∞ HÍ‰õΩO_®
~°OQÆ∞#∞ ‰õÄ_® HÀÖ’Ê~Ú #∂QÆ∞ =∂kiQÍ HõxÑ≤™êÎ~Ú. =ÚYºOQÍ #∞^Œ∞\˜ g∞^Œ "≥O„@∞HõÅ∞ Ñ¨ÅÛ|_ç "≥#H˜¯
"≥oá¡ È`å~Ú. Ü«∂O„_À*ˇx\˜H± ZÖ’Ñ‘+Ü ≤ ∂« Hõey# =∞Ç≤Ïà◊Ö’¡ KåÖÏ =∞OkH˜ |Ç≤Ï+¨μ„ì Hõ=∞O, ãÖ`å#Ü≥∂QÆº`«,
Ç¨~À‡#¡ L`«ÊuÎ =O\˜q Jhfl ™ê^è•~°} ã≤u÷ Ö’ LO\Ï~Ú HÍ|\˜ì Z‰õΩ¯=QÍ Ñ¨sHõÅΔ ∞, Ñïâ’^è#Œ Å∞ KÕÜ∞« #=ã¨~O°
ÖË^∞Œ . ÅHõ}Δ ÏÅ P^è•~°OQÍ ã¨=∞ã¨º#∞ QÆ∞iÎOz zH˜`û« KÕ¿ãÎ ãïáÈ`«∞Ok. J~Ú`Õ |Ç≤Ï+¨μ„ì Hõ=∞OÖ’ =∂~°∞Ê~å=@O,
J"åOzè`~« À=∂Å∞, ÃÑ^ŒPÌ HÍ~°OÖ’ "≥Ú\˜=∞Å∞ `«Ü∂« ~°∞HÍ=@O =O\˜q HõxÑ≤¿ãÎ =∂„`«O Ç¨~À‡#¡HÀãÖ \’@Öò
>ˇ™Èìã~ì≤ å<£, „Ñ¶>‘ ™ˇ Èìã~ì≤ å<£, _çÃÇÏ· „_ÀZÑ≤Ü∂« O„_Àã≤~ì å<£ ã¨ÖÊˇ \ù ò, „á⁄ÖÏH˜<ì £ =O\˜"å\˜HÀãÖ Ñ¨sHõÅΔ ∞ KÕ~ÚOKåe.
nxH˜ Jâ’HÍi+¨ìO, Ñ¨Ùëêº#∞QÆK«∂~°‚O, ~°[ó „Ñ¨=~°Î#=\˜ =O\˜ PÜ«Úˆ~fi^Œ =∞O^Œ∞Å#∞ "≥·^Œº ã¨ÅÇ¨ "Õ∞~°‰õΩ
"å_®e.
ZÖ’Ñ‘+≤Ü«∂ UiÜÕ∞\Ï (¿Ñ#∞H˘~°∞‰õΩ_»∞) : `«Åg∞^Œ
JO_®HÍ~°OÖ’ A@∞ì T_çáÈ~Ú K«~°‡O #∞#∞Ñ¨ÙQÍ,
ÅHõΔ}~°Ç≤Ï`«OQÍ HõxÑ≤OK«_»O D "åºkè =ÚYº ÅHõΔ}O.
J~°~ú ∂° áê~Ú aà◊¡ ÃãA
· #∞Op J~°K~Õ Ú ÃãA
· =~°‰Äõ áêºKü
=∂kiQÍ A@∞ì T_çáÈ`«∞Ok. H˘xfl f„=™ê÷~Ú ˆHã¨∞Ö’¡
`«Å "≥Ú`«ÎO XHõ¯ "≥O„@∞Hõ ‰õÄ_® ÖË‰õΩO_® T_çáÈ=K«∞Û.
[<åÉèÏÖ’ „Ñü=O^Œ=∞Ok =º‰õΩÎÖ’¡#∂ HõhãÖ W^ŒÌ~°∞ D
"åºkè ÉÏi# Ñ¨ _ » ` å~° ∞ . =Ü« ∞ ã¨ ∞ `å~° ` « = ∞ºO
7/16
ÖËHáõ È~Ú#Ñ¨Ê\˜H© Ñ≤ÅÅ¡ ∞, Ü«Ú=`« Z‰õΩ¯=QÍ nx ÉÏi# Ñ¨_@» O QÆ=∞xOK«=K«∞Û. D "åºkè ã¨fiÜ«∞O JO`«"∞≥ #ÿ k.
JO>Ë ^•#O`«@ J^Õ `«QÆ∞æ`«∞O^Œ#fl=∂@. J~Ú`Õ KåÖÏ ãÖ^Œ~åƒùÖ’¡ uiy "≥Ú^ŒÅ=Ù`«∞O@∞Ok. nx ÉÏi#
Ñ¨_ç#"å~°∞ W`«~°„`å P~ÀQÆºOQÍ<Õ L#flÑ¨Ê\˜H© H˘O`«=∞OkÖ’ =∂„`«O nx`Àáê@∞ ã¨=∂O`«~°OQÍ ^ä≥·~å~Ú_£
„QÆOkä Ñ¨xf~°∞‰õΩ ãÖ|OkèOz# ã¨=∞ã¨ºÅ∞, ÉÁe¡=∞K«ÛÅ∞, ‰õΩOQÆ∞ÉÏ@∞ =O\˜q HõxÑ≤™êÎ~Ú. nxH˜
ã¨áêÎ=∞$`«Ö’Ç¨ÏO, P~ÀQÆº=iúx =\˜ =O\˜ =∞O^Œ∞Å#∞ "≥·^Œº ã¨ÅÇ¨ "Õ∞~°‰õΩ "å_®e.
\©Ö’*ˇ<£ ZÑ¶¨Ù¡qÜ«∞O : "≥O„@∞Hõ ÃÑ~°ˆQ ^Œâ◊ (Z<å*ˇ<£) #∞Oz J~°úO`«~°OQÍ q„âßOu ^Œâ◊‰õΩ (\©Ö’*ˇ<£)
KÕ~°∞‰õΩ#flÑ¨C_»∞ D ã≤÷u „áêÑ≤Îã¨∞ÎOk. \©Ö’*ˇ<£ ^Œâ◊Ö’
"≥O„@∞HõÅ∞ ~åÖÏÎÜ∞« #fl ãÖQÆu WO`«‰Ωõ =∞O^Õ K≥ÑC¨ ‰õΩ<åflO.
D ã≤÷u „áêÑ≤ÎOz#"åiÖ’ `«Å#∞ ^Œ∞=Ùfi‰õΩ#fl `«~°∞"å`«
^Œ∞"≥fi#‰õΩ "≥O„@∞HõÅ∞ z‰õΩ¯‰õΩáÈ~Ú HõxÑ≤™êÎ~Ú. `«Å™êfl#O
KÕã≤# `«~°∞"å`« ÉÏ`ü~°∂O <ÕÅg∞^Œ "≥O„@∞HõÅ∞ ‰õΩÑ¨ÊQÍ
HõxÑ≤™êÎ~Ú. =∂=¸Å∞QÍ ~ÀA‰õΩ 50 "≥O„@∞HõÅ =~°‰õÄ
T_» @ O ã¨ Ç ¨ Ï [O. J~Ú`Õ \© Ö ’*ˇ < £ ZÑ¶ ¨ Ù ¡ q Ü« ∞ O
ãÖÉèíqOz#Ñ¨C_»∞ 100 #∞Oz 300 "≥O„@∞HõÅ =~°‰õÄ
T_»`å~Ú. J<ÕHõ ~°HÍÅ JOâßÅ∞ D ã≤÷uH˜ ^•if™êÎ~Ú.
„Ñ¨ã¨"å#O`«~°O ÉÏeO`«Ö’¡ KÀ@∞ KÕã¨∞‰õΩ<Õ Ç¨~À‡<£ `Õ_®Å
=Å¡QÍx, Ñ¨ãÑ≤ Å≤ Ö¡ ’¡ [<å‡#O`«~O° â◊s~°OÖ’ KÀ@∞KÕã∞¨ ‰õΩ<Õ â◊s~°„H˜Ü∞« Å=Å¡QÍx, Ü«∂O„_À*ˇ<£ Ç¨~À‡#¡ `Õ_®Å
=Å¡QÍx D ã≤÷u ãÖÉèíqOK«=K«∞Û. f„=™ê÷~ÚÖ’ _≥·\ ÕQ∑ KÕÜ«∞@O, ˆH=ÅO „áÈ\©#¡#∞ =∂„`«"Õ∞ PÇ¨~°OQÍ
fã¨∞‰õΩO@∂ W`«~° Ñ¨^•~å÷Å#∞ =∂<ÕÜ«∞@O, =∞ÖËiÜ«∂, >ˇÿá¶ê~Ú_£ =O\˜ n~°…HÍÅÑ¨Ù [fi~åÅ ÉÏi# Ñ¨_»@O,
^ä~·≥ å~Ú_£ „QÆOkäÑx¨ f~°∞ <≥=∞‡kOK«@O, ÃÑ^ŒÃÌ Ñ@∞ì# â◊GzH˜`û« Å∞ [~°Q@ Æ O, n~°"… åº^è∞Œ Å`À áÈ~å_»∞`«∞O_»@O,
W<≥ÊHù #Δõ ¡ ^•_çH˜ QÆ∞iHÍ=@O, =∂#ã≤HÍO^Àà◊#Å∞... WÖÏO\˜ qÑ¨`¯« ~° Ñïã≤`÷ ∞« Å =Å¡ ‰õÄ_® \©Ö’*ˇ<£ ZÑ¶Ù¨ q¡ Ü«∞O
ã≤÷u „áêÑ≤Îã¨∞ÎOk. HÍQÍ ÃÇÏáêi<£ =O\˜ ~°HÍÎxfl QÆ_»¤Hõ@ìx=fi‰õΩO_® x~ÀkèOKÕ =∞O^Œ∞Å∞, =¸~°ÛùÖ’¡ "å_Õ
Ü«∂O\˜H#õ fiÖˇûO\ò B+¨^•è Å∞, ^ä~·≥ å~Ú_£ =∞O^Œ∞Å∞, Ç¨~À‡#¡ "å_»HOõ =O\˜q Ãã`· O« D ã≤u÷ H˜ HÍ~°}=∞=Ù`å~Ú.
nxÖ’ ~°™êÜ«∞# K«∂~°‚O, Jâ◊fiQÆO^è•k K«∂~°‚O, â◊`å=i K«∂~°‚O, „Ñ¨"åà◊ÑÖKå=∞$`«O =O\˜ B+¨^è•Å#∞
"å_ç`Õ Ñ¶ë`«O HõxÑ≤ã¨∞ÎOk.
ÃãH· Íº„\˜HÖõ ò ZÖ’Ñ‘+Ü
≤ ∂« : "≥O„@∞HõÅ ‰õΩ^Œ∞à◊√,¡ `«Åg∞^Œ K«~‡° O
^≥|ƒu#@O =Å¡ "≥O„@∞HõÅ∞ T_çáÈ`Õ ^•xx Ãã·HÍº„\˜HõÖò
ZÖ’Ñ‘+≤Ü«∂QÍ ¿Ñ~˘¯O\Ï~°∞. "≥O„@∞HõÅ∞ T_çáÈ~Ú#
„Ñ¨^Õâ◊OÖ’ K«~°‡Ñ¨Ù #∞#∞Ñ¨Ù^Œ#O LO_»^Œ∞. K«~°‡O ^≥|ƒu#fl@∞¡
P#"åà◊√¡ HõxÑ≤™êÎ~Ú. K«~‡° O g∞^Œ á⁄Å∞ã¨∞Å∞, QÍ@∞¡, ÉÁ_çÃÑÅ∞
‰õÄ_® HõxÑ≤™êÎ~Ú. HõΔÜ«∞, ÃÇÏiÊãπ*’ã¨ì~ü (ãïÊ) =O\˜
W<≥ÊùHõΔ#¡Ö’#∞, Å∂ºÑ¨ãπ =O\˜ P\’ W=¸º<£ "åº^èŒ∞Ö’¡#∞,
`«Å‰õΩ ^≥|ƒÅ∞ `«ye QÍÜ«∞=∞=@O, ˆ~_çÜÕ∞+¨<£ zH˜`«û
8/16
fã¨∞HÀ=@O =O\˜ ãÖ^Œ~åƒùÖ’¡#∂ D ã≤÷u HõxÑ≤ã¨∞ÎOk.
™œO^Œ~°ºáÈ+¨}Ö’ ÉèÏQÆOQÍ KÕã¨∞‰õΩ<Õ qq^èŒ ~°HÍÅ HÍã¨‡\˜H± „Ñ¨„H˜Ü«∞Å =Å¡‰õÄ_® Ãã·HÍº„\HõÖò ZÖ’Ñ‘+≤Ü«∂
„áêÑ≤Îã¨∞ÎOk. „|+π~ÀÅ~°¡"å_»HõO, Hõi¡OQ∑ ~å_£û qxÜ≥∂yOK«@O, A@∞ì#∞ ÖÏy Hõ@∞ìHÀ=@O =O\˜q nxH˜
L^•Ç¨Ï~°}Å∞.
„>ˇÿHÀ\˜Ö’¡=∂ºxÜ«∂ J<Õ =∂#ã≤Hõ ~°∞QÆ‡`« L#fl"åiÖ’ "≥O„@∞HõÅ#∞ |Å=O`«OQÍ T_»Ñ‘‰õΩ¯<Õ JÅ"å@∞
LO@∞Ok. `«ÅÖ’ XHõ „Ñ¨`ºÕ Hõ"∞≥ #ÿ „Ñ¨^âÕ O◊ Ö’ L#fl@∞¡O_ç K«∞~°∞‰õΩ¯ =∞#fl@∞¡ JxÑ≤ã∞¨ OÎ ^Œh, JÑ¨C_»∞ "≥O„@∞Hõ#∞
Ñ‘HÍÅx "≥„iQÍ JxÑ≤ã¨∞ÎO^Œh K≥|∞`«∞O\Ï~°∞ ÉÏkè`«∞Å∞. =∂#ã≤HõOQÍ XuÎ_çH˜ QÆ∞Ô~·#Ñ¨C_»∞ Wk =∞iO`«
ã¨Ê+¨ìOQÍ HõxÑ≤ã¨∞ÎOk. z#flÑ≤Å¡Ö’¡#∞, Ü«Ú=`«Ö’#∂ D ã¨=∞ã¨º Z‰õΩ¯=. Ãã·HÍº„\˜HõÖò ZÖ’Ñ‘+≤Ü«∂ ã¨=∞ã¨º`À
ÉÏ^èÑŒ _¨ "Õ åiH˜ "åºkè HÍ~°}ÏÅ#∞, „¿Ñ~°HÍÅ#∞ ^Œ$+≤Öì ’ LOK«∞H˘x B+¨^•è Å∞ "å_®e. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ, K«~‡° "åº^è∞Œ Ö’¡
ÔH·â’~°QÆ∞QÆ∞æÅ∞, ~°ã¨=∂}˜Hõº~°ã¨ =O\˜q LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_»`å~Ú. =∂#ã≤Hõ ~°∞QÆ‡`«Ö’¡ „ÉÏÇ‘Ïfl=\˜ =O\˜q "å_ç`Õ
=∞Oz „Ñ¨Ü≥∂[#O HõxÑ≤ã¨∞ÎOk.
PÜ«Úˆ~fi^Œ zH˜`åû ã¨∂„`åÅ∞
• „Ñü~ÀE L^ŒÜ∞« O Ñ≤_HÔç _»∞ `≥Å#¡ ∞=ÙfiÅ#∞ u<åe. #∞=ÙfiÖ’¡ A@∞ì ÃÑ~°∞QÆ∞^ŒÅ‰õΩ J=ã¨~"° ∞≥ #ÿ HÍºe¬Ü∞« O,
"≥∞wfl+≤Ü«∞O =O\˜q ã¨=∞$kÌQÍ LO\Ï~Ú.
• XHõ >Ë|∞Öòã¨∂Ê<£ HõÅ|O^Œ QÆ∞A˚#∞ z\˜ÔH_»∞ rÅHõ„~° á⁄_ç`À HõeÑ≤ ~ÀAH˜ Ô~O_»∞™ê~°∞¡ K˘Ñ¨C# HõhãÖ
=¸_»∞<≥ÅÅ∞ fã¨∞‰õΩO@∞O>Ë â◊s~°OÖ’ Ñ≤`«ÎO ã¨=∞ã≤÷uÖ’H˜ =zÛ, "Õ_ç `«yæ, A@∞ì ~åÅ@O PQÆ∞`«∞Ok.
HõÅ|O^ŒQÆ∞A˚‰õΩ |^Œ∞Å∞ HõÅ|O^Œ ~°ãÖ ‰õÄ_® áê=ÙHõÑ¨C "≥∂`å^Œ∞Ö’ fã¨∞HÀ=K«∞Û.
• PÇ¨~°OÖ’ „_≥¢· ÑÓ¨¶ \òû, áêÅ∞, ÃÑ~°∞QÆ∞, pè*ò (Ñ¨hfl~ü), H˘|ƒi, Ü«∂Ñ≤Öòû, HÍºÉËr =O\˜q LO_ÕÖÏ K«∂ã¨∞HÀ"åe.
g\˜ =Å¡ A@∞ì P~ÀQÆºO ÃÑOá⁄Ok K«Hõ¯QÍ ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok.
• ^Œâ◊=¸ÖÏÅ K«∂~°‚O 5 ÉèÏQÍÅ∞, QÆ∞O@QÆÅQÆ~å‰õΩ (Éèí$OQÆ~å[) K«∂~°‚O 4 ÉèÏQÍÅ∞, [\Ï=∂Oã≤ "Õ~°¡
K«∂~°‚O 3 ÉèÏQÍÅ∞ HõeÑ≤ xÅfiKÕã¨∞HÀ"åe. „Ñü~ÀE ~å„u x„^Œ‰õΩ =ÚO^Œ∞ D q∞„â◊=∂xfl J~°K≥OKå_»∞
fã¨∞H˘x HõÑ¨C áêÅ‰õΩ KÕiÛ =∞iyOz =_»áÈã¨∞H˘x `åQÆ∞`«∞O>Ë „Hõ=∞OQÍ A@∞ì ~åÅ@O `«QÆ∞æ`«∞Ok.
• ~ÀA"åsQÍ fã¨∞‰õΩ<Õ ã¨Ñ≤¡"≥∞O@¡Ö’ HÍºe¬Ü«∞O 1200 q∞.„QÍ., "≥∞wfl+≤Ü«∞O 600 q∞.„QÍ., lOH± 60
q∞.„QÍ. LO_ÕÖÏ K«∂ã¨∞‰õΩO>Ë A@∞ì P~ÀQÆºO "≥∞~°∞QÆ∞Ñ¨_»∞`«∞Ok. q@q∞<£–D HÍºÑ¨ÙûÖòx `≥iz `«Å‰õΩ
„Ñ¨Ü≥∂y¿ãÎ A@∞ì ‰õΩ^Œ∞à◊¡‰õΩ áÈ+¨Hõ`«`åfiÅ∞ JO^Œ∞`å~Ú.
• ~åÖËA@∞ì#∞ JiHõ@ì_®xH˜ ã¨∞â◊$`« ãÖÇ≤Ï`« „uq^èŒ =ÓºÇ¨Å#∞ ¿Ñ~˘¯Ok. "≥Ú^Œ@ ¿ãflÇ¨Ï#O (B+¨^èŒã≤^Œú
#∂<≥Å#∞ `«Å‰õΩ Ñ¨\ ì̃OK«_»O), `«~°∞"å`« ¿ãfi^Œ#O (K≥=∞@ Ñ¨Ù>ËìÖÏ KÕÜ«∞_»O) z=iQÍ ÖËÑ¨#O (F+¨^èŒ∞Å#∞
"≥∞`«ÎQÍ =∞iúOz `«Å‰õΩ Ñ¨ÓÜ«∞_»O) KÕÜ«∂Åx ã¨∞â◊$`« ãÖÇ≤Ï`« ã¨∂zOzOk.
• ¿ãflÇ¨Ï# zH˜`«ûÖ’ ÉèÏQÆOQÍ heÉèí$OQÍk `≥·ÅO, „ÉÏÇ‘Ï‡`≥·ÅO, Éèí$OQÆ~å[ `≥·ÅO, [áê‰õΩã¨∞=∂k `≥·ÅO
=O\˜ B+¨^èŒã≤^Œú #∂<≥Å#∞ `«Å‰õΩ Ñ¨\ ˜ìOKåe. `«~°∞"å`« ¿ãfi^Œ# „Ñ¨„H˜Ü«∞Ö’ ÉèÏQÆOQÍ `«Å‰õΩ „uÑ¶¨ÖÏ
9/16
HõëêÜ«∞OÖ’ =ÚOz# =∞O^Œáê\˜ QÆ∞_»¤#∞ K«∞\˜ì K≥=∞@ Ñ¨Ù>ËìÖÏ KÕÜ«∂e. z=iQÍ ÖËÑ¨# zHõ`«û#∞
„Ñ¨Ü≥∂yOKåe. JO>Ë QÆ∞O@QÆÅQÆ~° P‰õΩ, „uÑ¶¨ÖÏÅ∞, jHÍÜ«∞, ‰õΩO‰õΩ_»∞, HõK«∂Û~åÅ∞, Ju=∞^èŒ∞~°O
=O\˜ F+¨^èŒ∞Å#∞ "≥∞`«ÎQÍ =∞iúOz `«Å‰õΩ ÖËÑ¨#O KÕÜ«∂Å#fl=∂@.
• "≥∞_»HõO_»~åÅ#∞ â◊H˜Î=O`«O KÕ¿ã "åºÜ«∂=∂Å∞, j~å¬ã¨#O, Éèí∞[OQÍã¨#O =O\˜ Ü≥∂QÍã¨<åÅ =Å¡
`«Å‰õΩ ~°HõÎ „Ñ¨ã¨~°} ÃÑiy `«^•fi~å A@∞ì ‰õΩ^Œ∞à◊√¡ |ÅÑ¨_»`å~Ú. JÖÏˆQ t~À^è•~°, t~À=ã≤Î, t~ÀÉèíºOQÆ#O
=O\˜ PÜ«Úˆ~fi^Œ zH˜`åû„Ñ¨„H˜Ü«∞Å =Å¡ ‰õÄ_® Jq∞`«"≥∞ÿ# „Ñ¨Ü≥∂[#O HõxÑ≤ã¨∞ÎOk.
• ~°*’x=$uÎ, ^ä~·≥ å~Ú_£„QÆOkä Ñ¨xf~°∞Ö’ Ö’áêÅ∞, ~°HÇÎõ Ï‘ #`«, Ñ≤@∂º@s „QÆOkäÖ’ ÃÑ~°∞QÆ∞^ŒÅÅ∞ U~°Ê_»@O,
P\’W=¸º<£ "åº^èŒ∞Å∞, ™⁄iÜ«∂ã≤ãπ, Öˇ·ÔH<£ áê¡#ãπ, n~°…HÍÅÑ¨Ù [fi~åÅ∞ =O\˜"å\˜ =Å¡ A@∞ì
~åÅ∞`«∞#flÑ¨C_»∞ „Ñ¨^è•# HÍ~°}ÏxH˜ zH˜`«û fã¨∞‰õΩO>Ë A@∞ì uiy =KÕÛã¨∞ÎOk.
QÆ$Ç¨ÏzH˜`«ûÅ∞
• q∞iÜ«∂Å#∞ "≥∞`«ÎQÍ #∂i A@∞ì ~åe# KÀ@ ~°∞kÌ`Õ x„^•}ã≤÷uÖ’H˜ "≥o¡# "≥O„@∞HõÅ ‰õΩ^Œ∞à◊√¡ uiy
„¿Ñˆ~Ñ≤`«"≥∞ÿ K≥·`«#º=O`«OQÍ =∂~°∞`å~Ú.
• Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù#∞, =∂#∞Ñ¨ã¨∞Ñ¨ÙÅ#∞ "≥∞`«ÎQÍ á⁄_çKÕã≤, "≥#fl`À ã¨Ç¨ =Ú^ŒÌQÍ #∂i `«Å‰õΩ Ñ¨\ ˜ìOz QÆO@¿ãÑ¨ÙOz
`«Å™êfl#O KÕ¿ãÎ "≥O„@∞HõÅ∞ xÅ∞=ÙQÍ pÅ@O `«QÆ∞æ`«∞Ok.
• q∞#∞=ÚÅ∞ XHõ H˜Ö’, Lã≤iHõ =~°∞QÆ∞ J~°H˜Ö’, ã‘HÍHÍÜ«∞Å∞ áê=ÙH˜Ö’, "≥∞O`«∞Å∞ áê=ÙH˜Ö’ K˘Ñ¨C#
fã¨∞H˘x q_çq_çQÍ #∂i HõeÑ≤ xÅfiKÕã¨∞HÀ"åe. nxx `«_»=‰õΩ Ô~O_»∞ >Ë|∞Öò ã¨∂Ê#¡ "≥∂`å^Œ∞Ö’
fã¨∞H˘x J~°QÍ¡ã¨∞ hà◊¡‰õΩ HõeÑ≤ áê=ÙQÆO@áê@∞ <å#Éˇ\ ˜ì `«Å‰õΩ ÃÇÏ~Ú~ü áêºH± KÕã¨∞H˘x J~°QÆO@
`«~°∞"å`« `«Å™êfl#O KÕÜ«∂e.
• =∞„iK≥@∞ì "Õà◊¡#∞ áê=ÙH˜Ö’ ¿ãHõiOz P~°Éˇ\Ïìe. `«_çÖË‰õΩO_® PiáÈ~Ú# `«~°∞"å`« b@~ü H˘|ƒi#∂<≥‰õΩ
HõeÑ≤ 15 ~ÀAÅáê@∞ <å#Éˇ\ì˜ Ñ¨_á» Èã≤, â◊√„Éè"í ∞≥ #ÿ ã‘™êÖ’ xÅfiKÕã∞¨ HÀ"åe. nxx „Ñü~ÀE `«Å#∂<≥QÍ
~å„u x„^ŒáÈÜÕ∞@Ñ¨C_»∞ "å_»∞‰õΩO>Ë K«Hõ¯x Ñ¶ë`«O HõxÑ≤ã¨∞ÎOk.
• KÕ^∞Œ á⁄@¡ P‰õΩ ~°™êxfl "≥O„@∞HõÅ∞ T_ç# KÀ@ ~°∞^Œ∞`Ì ∞« O>Ë S^•~°∞ ~ÀAÖ’¡<Õ =∞Oz Ñ¶e¨ `«O HõxÑ≤ã∞¨ OÎ k.
• L"≥∞‡`«Î (^Œ`«∂Î~°) P‰õΩÅ ~°™êxflQÍx ÖË^• ÉÁáêÊ~Ú Ñ¨Ù=ÙfiÅ ~°™êxflQÍx ÖË^• =∞OQÆK≥@∞ì Ñ¨Ù=ÙfiÅ ~°™êxfl
QÍx =∂_»∞ÃÑ·# ~åã¨∞‰õΩO>Ë A@∞ì ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok.
• Lã≤i =Å∞Ñ¨Ù, Ju=∞^èŒ∞~°O (Ü«∞+≤ì=∞^èŒ∞) "Õ~°∞ K«∂~å‚Å#∞ "≥∞`«ÎQÍ #∂i =Ú^ŒÌQÍ KÕã≤ ^•xH˜ <åÅ∞QÆ∞
Ô~@∞¡ #∞=ÙfiÅ #∂<≥#∞, #∂<≥‰õΩ <åÅ∞QÆ∞ Ô~@∞¡ P=ÙáêÅ#∂ <åÅ∞QÆ∞ Ô~@∞¡ hà◊¡#∂ KÕiÛ ˆH=ÅO #∂<≥
=∂„`«"Õ∞ q∞yÖËO`« =~°‰õÄ z#fl =∞O@g∞^Œ =∞iyOz =_»áÈã≤ â◊√„Éèí"≥∞ÿ# ã‘™êÖ’ xÅfiKÕã¨∞HÀ"åe.
nxx „Ñüx`«ºO Ô~O_»∞ =Ú‰õΩ¯~°O„^è•Ö’¡#∂ #ã¨ºOQÍ Ô~O_Õã≤ K«∞Hõ¯Å K˘Ñ¨C# "Õã¨∞‰õΩO@∞O>Ë A@∞ì
ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. (âß~°OQÆ^èŒ~° ãÖÇ≤Ï`«)
• =∞O^•~°Ñ¨Ù=ÙfiÅ`À A@∞ì T_ç# ÉèÏQÍxfl "Õ_çÑ¨Ù>ËìÖÏQÍ ÉÏQÍ ~°∞^•Ìe. `«~°∞"å`« QÆ∞iqO^ŒyO[Å á⁄_çh,
10/16
#Å¡r_ç yO[Åá⁄_çh, <ÕÅ=ÚÅHõ ÑÖ_»¡~°™êhfl HõeÑ≤ =∞iú¿ãÎ "≥ÚO_ç ¿Ñ#∞H˘~°∞‰õΩ_»∞ ã¨=∞ã¨ºÖ’¡‰õÄ_®
QÆ∞}O HõxÑ≤ã¨∞ÎOk.
• Ñ¨Ö~¡Ë ∞° P‰õΩÅ∞, #∞=Ùfi K≥@∞ì Ñ¨ÓÅ#∞ `Õ<≥ <≥~ÚºÅ`À HõeÑ≤ #∂i ÖËÑ#¨ O KÕ¿ãÎ A@∞ì ^Œ@Oì QÍ ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok.
• U#∞QÆ∞^ŒO`åxfl HÍeÛ =∞ã≤KÕã≤ áêÅÖ’ HõeÑ≤ #∂i A@∞ì T_ç# KÀ@ „Ñ¨Ü≥∂y¿ãÎ Pâ◊Û~°ºHõ~°"≥∞ÿ# Ñ¶ë`«O
HõxÑ≤ã¨∞ÎOk. Ç¨Ïã≤Î^ŒO`«=∞ã≤QÍ D B+¨^èŒO PÜ«Úˆ~fi^Œ "≥·^Œº=~åæÖ’¡ KåÖÏ „Ñ¨ã≤kúQÍOzOk. =∞s "≥ÚO_ç
ˆHã¨∞Ö’¡ U#∞QÆ∞ ^ŒO`« =∞ã≤x ~°™êO[#O (=∂#∞Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù Ñ¶¨∞#O)`À HõeÑ≤ "Õ∞HõáêÅ`À #∂i "≥O„@∞HõÅ∞
T_ç#KÀ@ ÃÑ·Ñ¨Ó`«QÍ „Ñ¨Ü≥∂y¿ãÎ `«Ñ¨Ê‰õΩO_® Ñ¶ë`«O HõxÑ≤ã¨∞ÎOk. (K«„Hõ^Œ`«Î)
• QÆ∞~°∞qO^Œ yO[Å#∞QÍx ÖË^• QÆ∞iqO^Œ "Õ~°∞#∞QÍx hà◊¡`À ã¨Ç¨ =Ú^ŒÌQÍ #∂i "≥O„@∞HõÅ∞ T_ç# KÀ@
ÖËÑ¨#O KÕÜ«∂e.
• =ÚÅHõ ("å‰õΩ_»∞) ÑÖ_»¡#∞QÍx ÖË^• "å‰õΩ_»∞ "Õ~°∞#∞QÍx =Ú^ŒÌQÍ ^ŒOz ~°ãÖ Ñ≤O_ç `Õ<≥ HõeÑ≤ A@∞ì
áêºKü =∂kiQÍ T_ç# KÀ@ ~åã¨∞ÎO>Ë K«Hõ¯x Ñ¶ë`«O HõxÑ≤ã¨∞ÎOk.
• #Å¡r_çyO[Å ~°™êxfl ¿Ñ#∞H˘~°∞‰õΩ_»∞ áêºKüg∞^Œ Ñ¨Ó¿ãÎ uiy A@∞ì ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. Wk KåÖÏ L„QÆÑ^¨ •~°O÷
Hõ#∞Hõ x„^•}ã≤÷uÖ’H˜ "≥o¡# "≥O„@∞HõÅ ‰õΩ^Œ∞à◊¡#∞ „¿Ñˆ~Ñ≤Oz uiy K≥·`«#º=O`«OQÍ =∂~°∞ã¨∞ÎOk. J~Ú`Õ
H˘O`«=∞OkH˜ Wk ãïÑ¨_^» ∞Œ . nx`À ^Œ∞~°^,Œ ^Œ^∞Œ ~Ì ∞° , ~°ãH≤ Í~°_O» =O\˜ ZÅs˚ ÅHõ}Δ ÏÅ∞ L`«Ê#fl=∞=Ù`å~Ú.
JÖÏO\˜ ãÖ^Œ~åƒùÖ’¡ nxx ~åÜ«∞@O xeÑ≤"Õã≤ H˘|ƒi#∂<≥#∞ ÉÏÇ¨ÏºOQÍ „Ñ¨Ü≥∂y¿ãÎ ãïáÈ`«∞Ok.
• *Ïl P‰õΩ, HÍ#∞QÆ P‰õΩ, Leq∞i Ñ¨@ì, QÆ<Õfl~°∞ P‰õΩ, QÆ<Õfl~°∞ "Õ~°∞, z„`«=¸ÅO J<Õ =¸eHõ "Õ~°∞#∞
ã¨=∞áêà◊Ö¡ ’ fã¨∞H˘x =Ú^ŒQÌ Í #∂~åe. D =Ú^Œ‰Ì Ωõ <åÅ∞yO`«Å∞ #Å¡#∞=ÙfiÅ#∂<≥#∞, #∂<≥‰Ωõ <åÅ∞yO`«Å∞
hà◊¡#∂ HõeÑ≤ h~°∞ PqÔ~·áÈÜÕ∞O`«=~°‰õÄ z#fl=∞O@g∞^Œ =∞iyOz `≥·ÖÏxfl =_»áÈã≤ xÅfiKÕã¨∞HÀ"åe.
nxx A@∞ì T_ç#KÀ@ `«Å‰õΩ „Ñ¨Ü≥∂yã¨∞ÎO>Ë `«Ñ¨Ê‰õΩO_® Ñ¶ë`«O HõxÑ≤ã¨∞ÎOk.
• K«∞O„_»∞ =Å¡ A@∞ì T_»∞`«∞#flÑ¨C_»∞ =∂q∞_ç>ˇOHõÖ’x r_çx, Hõ~°HÍ¯Ü«∞Å =Å∞Ñ¨Ùh ã¨=∞áêà◊¡Ö’ fã¨∞H˘x
áêÅ`À ã¨Ç¨ #∂i „Ñ¨Ü≥∂y¿ãÎ K«∞O„_»∞ `«yæáÈ~Ú A@∞ì uiy ÃÑ~°QÆ∞`«∞Ok.
• A@∞ì Ñ¨ÅÛ|_»∞`«∞#flÑ¨C_»∞ =∞O^•~°ÑÙ¨ =ÙfiÅ#∞ =Ú^ŒQÌ Í #∂i #Å¡#∞=ÙfiÅ #∂<≥Ö’ "Õã≤ `≥Å· áêHõ q^è•#OÖ’
HÍz `«Å#∂<≥QÍ "å_»∞‰õΩO>Ë QÆ∞}HÍiQÍ LO@∞Ok.
• Lã≤iK≥@∞ì "Õ~°∞#∞, =∞„iT_»Å#∞, [\Ï=∂Oã≤ "Õ~°∞#∞ HõeÑ≤ #∂i ÉÏÇ¨ÏºOQÍ „Ñ¨Ü≥∂y¿ãÎ ˆHâßÅ∞ ÉÏQÍ
ÃÑ~°∞QÆ∞`å~Ú.
• Ju=∞^èŒ∞~°O, #Å¡HõÅ∞= (hÖ’`«ÊÅ), „^•HõΔÅ#∞ HõeÑ≤ #∞=ÙfiÅ#∂<≥, P=ÙáêÅ∞, <≥~ÚºÅ`À ã¨Ç¨ #∂i
`«Å‰õΩ ÖËÑ¨#O KÕã¨∞H˘x QÆO@ `«~°∞"å`« `«Å™êfl#O KÕÜ«∂e.
• *ˇ=Ú_»∞áêÅ∞ (ã¨∞flÇ≤Ï), lÖË¡_»∞ áêÅ∞ (J~°¯), á⁄uÎ^Œ∞OÑ¨ (ÖÏOQÆe), QÆ∞iqO^ŒyO[Å∞, KÕ^Œ∞Ñ¨ÙK«Û,
`≥Ö¡–P"åÅ∞, =ã¨H˘=Ú‡, "Õ∞Hõ=¸„`«O g\˜x Jxfl\˜h HõeÑ≤ "≥∞`«Îx =Ú^ŒÌQÍ #∂i #∞=ÙfiÅ#∂<≥`À
`≥·ÅáêHõ q^è•#OÖ’ `≥·ÅO HÍz `«Å‰õΩ ~åã¨∞‰õΩO>Ë "≥ÚO_çQÍ W|ƒOkÃÑ>Ëì ¿Ñ#∞H˘~°∞‰õΩ_»∞Ö’ Ãã·`«O
11/16
=∞Oz Ñ¶ë`«O HõxÑ≤ã¨∞ÎOk.
• =∞}˜tÅ, HÍã‘ãO¨ , "≥∞Åÿ `«∞`«O÷ ... g\˜x ãÖÇ≤Ï`åHÍ~°∞Å∞ MÏe`«º "åºkèÖ’ ÖËÑ#¨ „^Œ"åºÅ∞QÍ "å_»=K«∞Û#x
ã¨∂zOKå~°∞. g\˜x `«Å g∞^Œ „Ñ¨Ü≥∂y¿ãÎ L„QÆã¨fiÉèÏ=O =Å# "≥O„@∞HõÅ ‰õΩ^Œ∞à◊√§ „¿Ñˆ~Ñ≤`«"≥∞ÿ x„^•}
ã≤÷u #∞O_ç K≥·`«#ºÑ¨Ói`« ã≤÷uÖ’xH˜ =∂~°`å~Ú. Ñ¶ë`«OQÍ A@∞ì ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok.
• QÆ∞„~°Ñ¨Ù y@ìÅ#∞ HÍeÛ =∞ã≤KÕã≤ "≥#flÖ’ HõeÑ≤ ¿Ñ#∞H˘~°∞‰õΩ_»∞ HõxÑ≤Oz# KÀ@ „Ñ¨Ü≥∂y¿ãÎ =∞Oz Ñ¶ë`«O
HõxÑ≤ã¨∞ÎOk.
*Ï#Ñ¨^Œ "≥·^ŒºO / yi[# "≥·^ŒºO
• "≥∂^Œ∞QÆ yO[Å#∞ (Ñ¨ÖÏâ◊) "≥∞`«ÎQÍ #∂i, x=∞‡~°ãÖ HõeÑ≤ `«Å‰õΩ Ñ¨\ ˜ìOz ~°∞^Œ∞Ì‰õΩO>Ë A@∞ì ~åÅ@O
`«QÆ∞æ`«∞Ok.
• ^˘O_» P‰õΩÅ#∞ ^ŒOz ~°ãÖ fã≤ `«Å‰õΩ Ñ¨Ó¿ãÎ A@∞ì ~åÅ@O `«QÆ∞æ`«∞Ok.
• ¿Ñ#∞H˘~°∞‰õΩ_»∞ L#flKÀ@ #Å¡L"≥∞‡`«Î (^èŒ`«∂Î~°) Ñ¨Ù=ÙfiÅ#∞, ÑÖ_»¡#∞ "≥∞`«ÎQÍ ^ŒOz H˘|ƒi#∂<≥`À HõeÑ≤
ÉÏÇ¨ÏºOQÍ „Ñ¨Ü≥∂yOKåe.
• #Å∞¡Å#∞ K«OÑ≤ P ~°HÍÎxfl ¿Ñ#∞H˘~°∞‰õΩ_»∞ HõxÑ≤OKÕ KÀ@ Ñ¨Ó¿ãÎ A@∞ì uiy =ã¨∞ÎOk.
• QÆ∞iqO^Œ yO[Å#∞ h\˜`Àã¨Ç¨ #∂i ZO_»Éˇ\ ˜ì H˘|ƒi#∂<≥Ö’ "Õã≤ HÍz `«Å#∂<≥QÍ "å_»∞‰õΩO>Ë
¿Ñ#∞H˘~°∞‰õΩ_»∞ "åºkè `«QÆ∞æ`«∞Ok.
• =ÚÅQÆÑÖ_»∞, QÆ∞iqO^Œ "Õ~°∞, QÆ∞iqO^Œ yO[#∞ #∂i `Õ<≥ HõeÑ≤ ¿Ñ#∞H˘~°∞‰õΩ_»∞ L#flKÀ@ Ñ¨ÓÜ«∂e.
• QÆ<Õfl~°∞ "Õ~°∞#∞ J~°H˜Ö’ "≥∂`å^Œ∞Ö’ fã¨∞H˘x J~°b@~°∞ ˆQ^≥áêÅÖ’ =∞iyOz `À_»∞ÃÑ\˜ì ÃÑ~°∞QÆ∞QÍ
=∂~åÛe. nxx zeH˜, "≥#flfã≤ <≥~Úº `«Ü«∂~°∞KÕã¨∞HÀ"åe. D <≥~Úºx K≥OKå_»∞ "≥∂`å^Œ∞QÍ
`«=∞Åáê‰õΩ~°ãÖ`À HõeÑ≤ fã¨∞HÀ"åe.
• he K≥@∞ì#∞ ã¨=¸ÅOQÍ `≥zÛ P~°Éˇ\ ˜ì =∞O_çOz |∂_ç^Œ KÕÜ«∂e. D |∂_ç^Œ#∞ ™ÈÜ«∂z‰õΩ¯_»∞
#∂<≥`À HõeÑ≤ ™ê÷xHõOQÍ A@∞ì T_ç# KÀ@ „Ñ¨Ü≥∂y¿ãÎ A@∞ì ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok.
• Ñ≤e¡Ñ‘K«~°QÆ_»¤Å#∞ (â◊`å=i"Õ~°∞¡) "≥∞`«ÎQÍ ^ŒOz =Ú^ŒÌKÕã≤ áêÅ`À HõeÑ≤ 3 <≥ÅÅáê@∞ `«Å‰õΩ „Ñ¨Ü≥∂y¿ãÎ
A@∞ì ^Œ@ìOQÍ ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok.
• ˆ~QÆ∞ P‰õΩÅ#∞, "ÕÑ¨ P‰õΩÅ#∞ XHÀ¯\˜ XHÀ¯ H˜Ö’ K˘Ñ¨C# fã¨∞H˘x 5 b@~°∞¡ hà◊√¡ HõeÑ≤ ˆH=ÅO b@~ü
hà◊√¡ =∂„`«"Õ∞ q∞yÖËO`« =~°‰õÄ =∞iyOKåe. `«~°∞"å`« Ñ≤Ñ≤Êx HõëêÜ«∞O`À ã¨Ç¨ "≥∞`«ÎQÍ ¿Ñã¨∞ì =∂kiQÍ
=∂ˆ~O`« =~°‰õÄ #∂i `«Å‰õΩ ÖËÑ¨#O KÕã¨∞ÎO>Ë A@∞ì =`«∞ÎQÍ ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok.
A@∞ì T_Õ q^è•#OÖ’ `Õ_®Å∞
• Ñ¨Ù~°∞+¨μÖ’¡ WOw¡+¨μ JHõΔ~°O 'Z"£∞— PHÍ~°OÖ’#∞, =∞Ç≤Ïà◊Ö’¡ #_ç<≥uÎ g∞^• A@∞ì Ñ¨ÅÛ|_»@O :
12/16
Ü«∂O„_À*ˇx\˜H± ZÖ’Ñ‘+≤Ü«∂
• `«Åg∞^Œ A@∞ì JO`å XˆH =∂kiQÍ ~åeáÈ=@O:
ZÖ’Ñ‘+≤Ü«∂ UiÜÕ∞\Ï
\©Ö’*ˇ<£ ZÑ¶¨Ù¡qÜ«∞O
H©"≥∂^ä≥~°Ñ‘ ^Œ∞+¨Êe`«O
JO`«ó„™êg „QÆO^äŒ∞Å "åº^èŒ∞Å∞
• `«Åg∞^Œ A@∞ì ™ê÷xHõOQÍ =ÅÜ«∂HÍ~°OÖ’ T_çáÈ=@O:
„\ÏHõΔ<£ ZÖÏÑ‘+≤Ü«∂
¢>ˇÿHÀ\˜Ö’¡=∂ºxÜ«∂
\©xÜ«∂ HÍºÑ≤\ ˜ãπ
ZÖ’Ñ‘+≤Ü«∂ UiÜÕ∞\Ï
ã≤ã¨ìq∞H± Å∂ºÑ¨ãπ Zikä=∂º\’ã¨ãπ
ã≤Ñ¶≤eãπ
A@∞ì T_»\ÏxH˜ ^•if¿ã „Ñ¨^è•# HÍ~°}ÏÅ∞
• XuÎ_ç HÍ~°}OQÍ :
n~°…"åº^èŒ∞Å∞
â◊G zH˜`«û
Z‰õΩ¯=HÍÅO #∞Oz H˘#™êQÆ∞`«∞#fl [fi~°O
„Ñ¨ã¨=O
=∂#ã≤Hõ XuÎ_ç
PO^Àà◊#
JuQÍ LÑ¨"å™êÅ∞O_»@O
„HÍ+π _≥·\ ÕQ∑
• Ç¨~À‡#¡ ã¨=∞ã¨ºÅ∞ :
^ä≥·~å~Ú_£ „QÆOkä Ñ¨xf~°∞ =∞O^ŒyOK«@O ÖË^• "ÕQÆ=O`«=∞=@O.
• =∞O^Œ∞Å ^Œ∞+¨Êe`åÅ∞ :
13/16
~°HÍÎxfl Ñ¨Å∞K«QÍ LOKÕ =∞O^Œ∞Å∞
Q“\òH˜ "å_Õ =∞O^Œ∞Å∞, HÍº#û~üH˜ "å_Õ H©"≥∂^ä≥~°Ñ≤ =∞O^Œ∞Å∞
q@q∞<£–Z
ãÖ`å# x~À^èŒHõ =∞O^Œ∞Å∞
_ç„ÃÑ+¨<£H˜ "å_Õ =∞O^Œ∞Å∞
~°HõÎáÈ@∞ xÜ«∞O„`«}‰õΩ "å_Õ =∞O^Œ∞Å∞
• ˆ~_çÜÕ∞+¨<£ zH˜`«û :
Z‰õΩ¯= ™ê÷~ÚÖ’, HÍº#û~ü zH˜`«ûHÀãÖ WKÕÛ ˆ~_çÜÕ∞+¨<£ zH˜`«û.
• W<≥ÊùHõΔ#∞¡ :
Ñ¶ÖQÆÖò "åº^èŒ∞Å∞,
ã≤Ñ¶≤eãπ,
ÃÇÏKü.S.q.,
ÃÇÏiÊãπ ã≤OÃÑ¡H±û "åºkè.
• P\’W=¸º<£ "åº^èŒ∞Å∞ :
"åºkèx~À^èŒHõ =º=ã¨÷ qHõ\ Õz ã¨fiÜ«∞O „¿Ñi`«OQÍ =∂~°@O =Å¡ =KÕÛ "åº^èŒ∞Å∞.
• ~°HõÎÇ‘Ï#`« :
qq^èŒ ~°HÍÅ ~°HõÎÇ‘Ï#`«Å∞.
• A@∞ìg∞^Œ XiÑ≤_çx ÃÑOKÕ JOâßÅ∞ :
ÃÇÏ~Ú~ü~ÀÅ~°¡ "å_»HõO
áÈh>ˇ~ÚÖòû
ÃÇÏ~Ú~ü ÉÏºO_£û
• `«Å‰õΩ "Õ_ç Ñ¨^•~å÷Å#∞ „Ñ¨Ü≥∂yOK«@O :
Ç¨\ò P~ÚÖò zH˜`«ûÅ∞ fã¨∞HÀ=@O
"Õ_ç hà◊¡#∞ `«Åg∞^Œ áÈã¨∞HÀ=@O
• =∂#ã≤Hõ ã¨=∞ã¨ºÅ∞ :
A@∞ì#∞ |Å=O`«OQÍ T_»ÃÑ~°∞‰õΩ¯<Õ =∂#ã≤Hõ "åºkè LO_»@O.
14/16
• [#∞ºÑ¨~°"≥∞ÿ# JOâßÅ∞ :
WOw¡+μ¨ JHõ~Δ O° 'Z"£∞— PHÍ~°OÖ’ T_Õ "Õ∞Öòáêº@~üfl ÉÏÖò<¤ ã≥ π ™ê^è•~°}OQÍ ¢ãÑÎ‘ Ù¨ ~°∞+¨μe^ŒiÌ Ö’#∂
[#∞º=ÙÅ ^•fi~å ãÖ„Hõq∞ã¨∞ÎOk.
[#‡`«ó "≥O„@∞Hõ HÍO_®xH˜ ãÖ|OkèOz# ã¨=∞ã¨ºÅ∞ „áêÑ≤ÎOK«=K«∞Û.
PÜ«Úˆ~fi^Œ B+¨^è•Å∞
A@∞ì~åÅ@O J<Õ ã¨=∞ã¨º‰õΩ ã¨=∞~°ú=O`«"≥∞ÿ# PÜ«Úˆ~fi^Œ B+¨^è•Å∞ J<ÕHõO L<åfl~Ú. ã¨=∞ã¨º f„=`«, =H˜ÎQÆ`«
„Ñ¨Hõ$u, W`«~° "åº^èŒ∞Å „Ñ¨ÉèÏ=O `«k`«~° JOâßÅ#∞ ^Œ$+≤ìÖ’ LOK«∞H˘x B+¨^è•Å#∞ ã¨∂zOKåeû LO@∞Ok.
L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ ã¨áêÎ=∞$`«Ö’Ç¨ÏO, P~ÀQÆº=iúh =\˜, QÆO^èHŒ ~õ ™° êÜ«∞#O, =∞Olëêº^Œºi+¨,ì t=QÆ∞\˜H,õ =ãÖ`«=∂Åf
~°ãÖ, =ÚHÍÎÑ≤+≤ì á⁄_ç, Ñ¨Ù#~°fl"å=∞O_»∂~°O, â◊OYÉèíã¨‡O, K«O„^Œ„Ñ¨ÉèÏ=\˜, K«º=#„áêâß=ÖËÇ¨ÏºO, „^•HΔÍi+¨ìO
`«k`«~° B+¨^è•Å∞ D ã¨=∞ã¨ºÖ’ J`«ºO`« „Ñ¨ÉèÏ==O`«OQÍ LO\Ï~Ú. g\˜x J=ã¨~åxfl |\˜ì, Ñïã≤÷ux
J#∞ãïOz ã¨∂zOK«_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. ÉÏÇ¨ÏºOQÍ =∞iKåºk`≥·ÅO, =∞Ç¨Éèí$OQÆ~å[`≥·ÅO, *Ï`åºk`≥·ÅO,
„uÑ¶¨ÖÏk`≥·ÅO =O\˜q ‰õÄ_® ã¨=∂O`«~°OQÍ "å_®eû LO@∞Ok.
QÆ=∞xHõ
D ã¨=∂Kå~°O J=QÍÇ¨Ï# HÀãÖ =∂„`«"Õ∞. "≥·^Œºã¨ÅÇ¨‰õΩQÍx ÖË^• "≥·^Œ∞º_çH˜QÍx „Ñ¨`åº=∂flÜ«∞O HÍ^Œ∞.
PÜ«Úˆ~fi^Œ "≥·^Œº q^è•#OÖ’ =∞<Àâ◊s~åÅ `Õ_®Å#∞ |\˜ì zH˜`«ûÅ∞, ã¨∂K«#Å∞ =∂~°∞`«∂ LO\Ï~Ú. JÖÏˆQ
zH˜`åû„Ñ¨}ÏoHõ ‰õÄ_® =ºH˜ÎQÆ`«OQÍ LO@∞Ok. Hõ#∞Hõ "≥·^Œº ã¨ÅÇ¨ `«Ñ¨Êxãï.
––––––––
ˆHãπ #O|~ü 1 zH˜`åû Ñ¶ë`åÅ∞
2 3
1
5
4
15/16
ˆHãπ #O|~ü 2 zH˜`åû Ñ¶ë`åÅ∞
1 2 3
4 5
ˆHãπ #O|~ü 3
1 2
ˆHãπ #O|~ü 4
1 2
ˆHãπ #O|~ü 5
1
2
ˆHãπ #O|~ü 6
1 2
_®Hõì~ü z~°∞=∂q∞à◊¡ =Ú~°m =∞<ÀÇ¨Ï~ü, Z"£∞._ç. (PÜ«Úˆ~fi^Œ)
_®Hõì~ü z~°∞=∂q∞à◊¡ =Ú~°m =∞<ÀÇ¨Ï~ü *ÏfÜ«∞ ™ê÷~ÚÖ’ L`«Î=∞ PÜ«Úˆ~fi^Œ
"≥·^Œ∞ºÅ∞QÍ QÆ∞iÎOÑ¨Ù á⁄O^•~°∞. gi =Oâ◊OÖ’ DÜ«∞# =¸_À `«~åxH˜ K≥Ok#
PÜ«Ú~ˆ fi^Œ "≥^· ∞Œ ºÅ∞. `å`«Ü∞« º k=OQÆ`« z~°∞=∂q∞à◊¡ "≥OHõÜ∞« ºQÍ~°∞, `«O„_ç k=OQÆ`«
z~°∞=∂q∞à◊¡ ~°OQÍ~å=Ù „Ñ¨=ÚY PÜ«Úˆ~fi^Œ "≥·^Œ∞ºÅ∞. _®Hõì~ü =Ú~°m =∞<ÀÇ¨Ï~ü
PÜ«Úˆ~fi^•xfl J~Ú^Œ∞#fl~° Uà◊§áê@∞ JÉèíºã≤Oz, aÜÕ∞ºÜ«∞"≥∞‡ãπ _ç„w á⁄O^•~°∞.
P `«~°∞"å`« =∞~À =¸_Õà◊√§ K«kq ZO._ç. Ñ¨\Ïì á⁄O^•~°∞.
*ÏfÜ«∞ "≥·^Œº q^è•#"≥∞ÿ# PÜ«Úˆ~fi^•xfl „Ñ¨[Å =∞^èŒº‰õΩ fã¨∞‰õΩ "≥à◊§\ÏxH˜ L^Œºq∞OKå~°∞. D <ÕÑ¨^äŒºOÖ’
J<ÕHõ "åº™êÅ∞, Ñ¨Ùã¨ÎHÍÅ∂ ~åâß~°∞. gi WOw¡+¨μ Ñ¨Ùã¨ÎHÍÅ∞– U iÑ¶¨Ô~<£û ÔQ·_£ @∞ PÜ«Úˆ~fikH± „áêH©ìãπ (~°HõΔ
Ñä¡ˆH+¨<£û), PÜ«Úˆ~fi^Œ Ñ¶¨~ü PÖò (Ñ¨Ùã¨ÎH± =∞Ç¨ÏÖò Ñä¡ˆH+¨<£û) =O\˜q =∞Oz „Ñ¨*Ï^Œ~°} á⁄O^•~Ú. `≥Å∞QÆ∞Ö’
g~°∞ ~åã≤# PÜ«Ú~ˆ fi^Œ QÆ$Ç¨Ï zH˜`û« Å∞ (ÑäHˆ¡ +¨<û£ _çq[<£, ~°HΔõ PÜ«Ú~ˆ fikH± ÃãO@~ü), PÜ«Ú~ˆ fi^ŒO`À P~ÀQÆºO
(Z"≥∞™È¯ Ñä¡ˆH+¨<£û) J<Õq ‰õÄ_® =∞Oz q[Ü«∂xfl ™êkèOKå~Ú. JÖÏˆQ ˆ~_çÜ≥∂Ö’#∂, >ˇeq[<£Ö’#∞ gi
HÍ~°º„Hõ=∂Å∞ Ñ¨Å∞=∂~°∞¡ „Ñ¨™ê~°=∞Ü«∂º~Ú. „Ñ¨ã¨∞Î`«O gi HÍ~°º„Hõ=∂Å∞ r `≥Å∞QÆ∞ Kèå<≥Öò, ÉèíH˜Î\ ©q, g™êû
\©q `«k`«~° \©gKèå<≥à◊¡Ö’ ^è•~å"åÇ≤ÏHõOQÍ „Ñ¨™ê~°=∞=Ù`«∞<åfl~Ú.
QÀ¡|Öò ZHõ#q∞H± H“xûÖò (#∂º_çe)¡ _®Hõ~ì ü =Ú~°m=∞<ÀÇ¨Ï~ü‰Ωõ „ÃÑ_· £ PÑ¶π WO_çÜ∂« a~°∞^Œ∞#∞ WzÛ Q“~°qOzOk.
JÖÏˆQ, Ü«¸x=iû\© PÑ¶π ÃÇÏÖòÎ Ãã·<≥ûãπ J"å~ü¤ PÑ¶π P#~ü#∞, ~À\s Hõ¡Éò ~À@s XˆH+¨#Öò J"å~°∞¤#∞ WzÛ
ã¨`«¯iOKå~Ú.
_®II =Ú~°m =∞<ÀÇ¨Ï~ü ™ÈiÜ«∂ã≤ãπ, q\˜eQÀ, ~°∞=∞\Ï~Ú_£ P~°÷Ô~·\ ˜ãπ, _»Ü«∂a\˜ãπ, P™êÎ‡ =O\˜ J<ÕHõ
"≥ÚO_ç "åº^èŒ∞Å‰õΩ ã¨=∞~°ú=O`«"≥∞ÿ# =∞O^Œ∞Å#∞ ~°∂á⁄OkOKå~°∞. PÜ«Úˆ~fi^•xfl WO\Õ\˜H˜ fã¨∞‰õΩ"≥o`Õ,
P~ÀQÍºxfl fã¨∞‰õΩ"≥o¡#>Ë¡##fl ÉèÏ=#`À 'PÜ«Úˆ~fi^Œ Ñ¶¨~ü Ñ‘Ñ¨ÙÖò— J<Õ „Ñ¨*ÏÇ≤Ï`« ãÖã¨÷#∞ ™ê÷Ñ≤OKå~°∞. =∞O^Œ∞
"≥ÚHõ¯Å#∞ <å\ÕK«_»O, P~ÀQÍºxH˜ ãÖ|OkOz# Ã ãÖòÊùÃÇÏÖòÊ HÀ~°∞ûÅ#∞ x~°fiÇ≤ÏOK«@O, "åº^èŒ∞Å∞ ~å‰õΩO_®
x"å~°} K«~º° Å#∞ KÕÑ>¨ ÖìË Ï „Ñ¨[Å#∞ J„Ñ¨=∞`«OÎ KÕÜ∞« @O =O\˜ Ñ¨Å∞ „Ñ¨*’Ñ¨Ü∂≥ QÆ HÍ~°º„Hõ=∂Å∞ x~°fiÇ≤Ïã¨∞<Î åfl~°∞.
g~°∞ „Ñ¨ã¨∞Î`«O ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£, Jg∞~ü¿Ñ@Ö’x ™ê~°nèã¨∂ì_çÜ≥∂~À_£Ö’ ~°HõΔ PÜ«Úˆ~fikH± ÃãO@~ü J<Õ ãÖã¨÷#∞
™ê÷Ñ≤Oz ^•x ^•fi~å ã¨âß„ã‘ÎÜ«∞"≥∞ÿ# PÜ«Úˆ~fi^Œ "≥·^•ºxfl „Ñ¨[Å‰õΩ JOkã¨∞Î<åfl~°∞.
Address
DR. CH. MURALI MANOHAR, M.D. (AYURVEDA)
RAKSHA AYURVEDIC CETRE
OPP. DIRECTORATE OF WOMEN DEVELOPMENT, YOUSUFGUDA MAIN ROAD,
AMEERPET, HYDERABAD - 500073.
PHONES: 040- 23742146, 9246575510
Website: www.muralimanohar.com; Email: muralimanoharch@hotmail.com

Hairfall and Ayurvedic Treatment

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Hairfall and Ayurvedic Treatment

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Hairfall and Ayurvedic Treatment

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

E≥Tº sê\≥+

• Äj·TTπs«<ä <äèø£Œ<∏ä+ • Çø£ÿ≥T¢, ∫≈£îÿ\T

&Üø£ºsY ∫s¡Te÷$Tﬁ¯¢ eTTs¡∞ eTH√Vü≤sY, m+.&ç

_®Hõì~ü z~°∞=∂q∞à◊¡ =Ú~°m =∞<ÀÇ¨Ï~ü, ZO._ç

A@∞ì~åÅ∞`ÀO^•... <À >ˇ#¬<£!

You might also like