HSBMiB Turkish Textbook

Her Şey Bir
Merhaba
ile Başlar
Jeannette Okur
CC BY-SA 2021 Jeannette Okur
ii
Publishing & License Information

2021, Center for Open Educational Resources and Language Learning (COERLL)
Produced by Jeannette Okur, Assistant Professor of Instruction in Middle Eastern Studies

and Turkish Program Coordinator, The University of Texas at Austin
This work is licensed under a Creative Commons Attribution -ShareAlike 4.0 International
License. To view this license, visit http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/ or send a
letter to Creative Commons, PO Box 1866, Mountain View, CA 94042.
First Edition
ISBN: 978-1-937963-21-7
Library of Congress number: 2020924521
Manufactured in the United States of America.
Front cover art by Craig Kotfas.
Photos used on front cover:
Pixabay License, https://pixabay.com/photos/cat-cats-ephesus-turkey-fur-5195423/
CC BY 2.0, “Neighborhood” by Richard Ha, https://www.flickr.com/photos/richardha101/22291458340/in/

album-72157659562336395/
CC by 2.0, “Young Turkish Women Pose with Ataturk Memorial - Chunuk Bair - Gallipoli Peninsula -
Dardanelles - Turkey – 02” by Adam Jones, https://www.flickr.com/photos/adam_jones/5734776178/in/
album-72157626719749130/
CC0 (public domain),

https://pixnio.com/objects/colorful-turkish-bowls
CC BY 2.0, “Woman and Young Girl - Old City - Diyarbakir – Turkey” by Adam Jones,
https://www.flickr.com/photos/adam_jones/5780934772/in/album-72157626719749130/
CC BY 2.0. “Turkish Visitors on Akdamar Island - Lake Van - Turkey – 01” by Adam Jones,
CC BY-SA 4.0, “ağaca asıllı nazar boncukları” by Eylulkizil,

https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Nazar_boncu%C4%9Fu.jpg
CC BY 2.0, “Father Explains Camera to Son - Outside Istanbul University - Sultanahmet District
- Istanbul – Turkey” by Adam Jones, https://www.flickr.com/photos/adam_jones/5719835202/in/
album-72157626719749130/
iii
You are free to:

Share — copy and redistribute the material in any medium or format
Adapt — remix, transform, and build upon the material

for any purpose, even commercially.
Under the following terms:

Attribution — You must give appropriate credit, provide a link to the license, and
indicate if changes were made. You may do so in any reasonable manner, but not
in any way that suggests the licensor endorses you or your use.
ShareAlike — If you remix, transform, or build upon the material, you must
distribute your contributions under the same license as the original.
iv
Her Şey Bir Merhaba ile Başlar

Table of Contents
Ünite 1: Aile 1
OBJECTIVES 2
DERS 1: TÜRK AİLELERİ -- DÜN VE BUGÜN 3
DERS 2: AİLE DİNAMİKLERİ 30
KÜLTÜR EKİ: ÇAĞDAŞ TÜRK EDEBİYATI VE SİNEMASINDA AİLE 58
Ünite 2: Aşk ve Evlilik 77

OBJECTIVES 78
DERS 1: ANADOLU'DAN KARACAOĞLAN VE ELİF'İN DESTANSI AŞK ÖYKÜSÜ 79
DERS 2: ESKİ VE YENİ TÜRK AŞK ŞİİRLERİ 104
DERS 3: TÜRKLER NASIL TANIŞIR VE EVLENİRLER? 119
KÜLTÜR EKİ: TÜRK SİNEMASI VE MÜZİĞİNDE AŞK VE EVLİLİK 154
Ünite 3: Doğa ve Çevrecilik 169

OBJECTIVES 170
DERS 1: DOĞAYI KORUMANIN ÖNEMİ 171
DERS 2: ÇEVRE VE SİYASET: YEREL DİRENMENİN DİNAMİKLERİ 220
KÜLTÜR EKİ: ÇAĞDAŞ TÜRK SİNEMASINDA ÇEVRECİLİK 262
Ünite 4: Sanat ve Siyaset 277

OBJECTIVES 278
DERS 1: BUGÜNKÜ HAYATIMIZDA SANATIN YERİ 279
DERS 2: SANATIN SİYASİ ANLAM KAZANMASI 316
DERS 3: SİYASİ BASKI ALTINDA SANATÇI OLMAK 364
KÜLTÜR EKİ: TÜRK ŞİİRİNDE DİRENİŞ 394
v
Acknowledgements
Many, many wonderful people have helped me realize this OER project. First and foremost, I am
deeply indebted to the University of Texas at Austin COERLL team - Director Carl Blyth, Project
Manager Sarah Sweeney, and Publications Manager/Web Developer Nathalie Steinfeld Childre –
for their patience and guidance over the last four years. They have taught me all I know about open
educational resources and have spent countless hours in meetings or online with me, attending to all
the details of this complex project. I am also extremely grateful to my colleagues in the Department of/
Center for Middle Eastern Studies, who have supported me along the way, especially to former DMES
Chair Kristen Brustad, who first encouraged me to publish my own teaching materials, and current
DMES Chair Na’ama Pat-El, who truly values her foreign language instructors’ contributions. I’d also
like to extend my thanks to DMES Department Manager Denise Beachum, who has encouraged my
forays into film and video production, and CMES Events Coordinator Sam Strohmeyer for her inspiring
graphic design work, which has informed my own sense of aesthetics.
Beyond my department and COERLL, I’d like to thank Thomas Garza and Betsy Brown at the
Texas Language Center, and Dale Correa at UT Libraries, whose diverse programming has
provided valuable opportunities for me to share insights with and learn from other foreign
language educators interested in OER and intercultural communicative competence. Special
thanks also to Mike Heidenreich and Jacob Weiss at LAITS Audio Service, who always made
audio recording sessions enjoyable; and to Arturo R. Jiménez and Matt Lennon in the MFA Film &
Media Production program, who taught me how to edit videos and troubleshoot production issues.
I extend many, many thanks to all the enthusiastic, hardworking UT students who took my Intermediate
Turkish I and II classes between 2016 and 2019 and provided valuable feedback on the pilot and
revised versions of materials which form the backbone of this project. I also thank my incredibly
supportive colleagues at the American Association of Teachers of Turkic Languages, who made
it possible for me to present aspects of this project twice, once at the 2017 AATT Conference on
“Challenges and Opportunities in Teaching Turkic Languages and Literatures” and again at the 2020
AATT Conference on “21st Century Language Learning and Curriculum Design”. These colleagues’
disciplinary expertise and pedagogical insights will become even more valuable as the project is
launched and takes on a new life online.
I extend my sincere thanks to those who have helped with the “nuts and bolts” of this project, namely
our project copyeditor Nihan Yılmaz, our graphic design assistant Craig Kotfas, and our student
assistant Vildan Karaca. I’d also like to express my gratitude to the many native speakers who have
graciously volunteered their time, lending their voices to this project’s audio and video components;
they include Aycan Akçamete, Merve Aydın, Filiz Camcı, Funda Gözümoğulları, Hakan Okur, Ahmet
Selimoğlu, Abdullah Süzek, İpek Şahinler, Mutlu Tice, Cemre Çiçek Tümer, Raziye Türk, Mehmet
Yıldız, Nihan and Murat Yılmaz, and others who prefer not to be named. Finally, I would like to
express my deepest appreciation to my parents, Jay and Jeannine Squires, and my late paternal
grandmother, Gretchen Squires, for teaching me to pursue whatever endeavor I wish to the best of
my ability; and to my husband, Hakan, and children, Beyza and Meryem, for tolerating the sacrifices
that such perfectionism entails.
Acknowledgements vi
Introduction to Her Şey Bir Merhaba

ile Başlar (for students)
Hoş geldiniz! I hope you will enjoy this set of openly licensed curricular materials meant to guide you
from the Intermediate to the Advanced proficiency level in your Turkish communication skills,
while increasing your intercultural communicative competence. In particular, Her Şey Bir Merhaba
ile Başlar’s four units will encourage you to use the Turkish language to investigate, explain and reflect
on the relationship between contemporary Turks’ socio-cultural practices, products and their
perspectives on family, love and marriage, the environment, social activism, art, film and politics.
Her Şey Bir Merhaba ile Başlar is aligned with the ACTFL standards for Intermediate- and Advanced-
level communicative skills and intercultural proficiency descriptors, and also reflects the University
of Texas at Austin’s Department of Middle Eastern Studies (and my personal) commitment
to blended instruction and the Flipped Classroom model.
One main premise of Her Şey Bir Merhaba ile Başlar is that learning a foreign language should focus
on learning language in use. Thus, all activities are guided by real-life, plausible language situations:
How would native and non-native speakers use the vocabulary, grammar and sociolinguistic rules
in everyday contexts to make sense of what others tell them and to make meaning themselves?
Another important premise is that curricular materials designed to help college-age or adult
learners progress from the Intermediate to the Advanced proficiency level must:
• Move from the personal realm to the societal realm in terms of content, vocabulary, text
forms and discourse.
• Provide regular opportunities for practice of the language’s “building blocks” (new
vocabulary and grammar structures) and for higher order thinking tasks.
• Balance the four communicative skills.
• Balance seriousness and fun!
A final premise is that culture and language are fundamentally intertwined, and that culture is not a
separate skill set to acquire, but rather the foundation of all language use. My colleagues at COERLL
and I also believe that there is no one “target” culture, but rather that communities have a variety of
subcultures, with different life experiences, practices and preferences. Therefore, we expect that the
process of “learning Turkish” involves discovery about ourselves, our own cultures and assumptions
as well. In the Her Şey Bir Merhaba ile Başlar units you will find multiple opportunities to reflect on
your own perspectives as you strive to understand the viewpoints reflected in the varied Turkish
examples you encounter.
Student's Guide vii

Before you begin working with each unit, you should read the unit’s “Cultural Knowledge/ Mindset
Objectives” and “Language/Communication Objectives” to get an idea of the unit’s contents. You
will discover that each unit will:
• Introduce you to culturally and socially significant phenomena in Turkey today and
hone your cultural analytical skills through tasks that foster reflection, comparison and
articulation of findings.
• Introduce you to a variety of authentic print, audio and audio-visual materials aimed at
native Turkish audiences and guide you to use (and reflect on) the reading, listening and
viewing comprehension strategies needed to understand these Advanced-level texts.
• Engage you in active recognition and repeated practice of new vocabulary and grammar
items.
• Guide you through practice of oral and written discursive strategies specific to the
Advanced proficiency level.
If you would like to learn more about the units’ pedagogical design, please read the User’s Guide,
titled “Using the Her Şey Bir Merhaba ile Başlar Curriculum”.
Student's Guide viii

Using the Her Şey Bir Merhaba ile

Başlar Curriculum
The Her Her Şey Bir Merhaba ile Başlar curriculum is composed of multiple components which exist
over several platforms (the media-rich Her Şey Bir Merhaba ile Başlar textbook, the accompanying
Canvas course site, Quizlet sets, https://quizlet.com/merhaba_ile_baslar, and YouTube channel,
https://www.youtube.com/channel/UCOHyPBVzLiIwUFgXfxxkcvA) as well as various media types
(online and print). This section serves to provide an overview of these different components and
how they fit together. The primary organization of the course is through the Her Şey Bir Merhaba
ile Başlar textbook, which may be downloaded unit per unit, and the Canvas LMS, which houses
interactive, auto-correct exercises and activities, organized in modules that correspond to the four
units’ lessons.
The first item in each Canvas module is a suggested schedule (Günlük Plan) for a typical
3-credit hour university course that meets 3 times per week and has adopted the Flipped
Classroom Approach to teaching/learning. The Günlük Plan indicates the sequence in which
learners should complete particular assignments at home in order to engage optimally in
communicative class activities. Instructors and independent learners are, of course, welcome
to adapt the curriculum to meet their own course schedule and teaching/learning needs.
A typical Canvas module provides access to the interactive, auto-correct content of one lesson
within a Her Şey Bir Merhaba ile Başlar unit, and looks like this:
Teacher's Guide ix
Each unit of the Her Şey Bir Merhaba ile Başlar textbook begins with a description of the unit’s
content as well as a list of learning objectives related to cultural knowledge/ mindset and language/
communication. Here is an example of what learners see at the beginning of a unit:
Unit Structure
________________________________________________________________
The Her Şey Bir Merhaba ile Başlar course utilizes techniques of blended learning and is designed
from the ground up to leverage the advantages of online instruction in combination with classroom
activities. In other words, Her Şey Bir Merhaba ile Başlar is an example of a so-called flipped classroom.
Teacher's Guide x
When learning and practice can be best achieved through independent work, these tasks are
completed at home. On the other hand, students benefit greatly from interaction with each other
and an instructor. These activities are specifically situated within classroom instruction
Units are subdivided into 2-3 Lessons (Dersler) that, depending on the number of tasks and activities
in the Lesson, correspond to 6-10 instructional days during the semester. Most days contain a pre-
class, in-class, and post-class component which are completed sequentially:
Pre-class
________________________________________________________________
New concepts are introduced, and students are given opportunities to practice them. The following
components are typically included in a pre-class for a given day:
A. Vocabulary Learning - Vocabulary is provided to students at the end of each unit in the form
of a list, but much of the vocabulary is best learned in parts as it becomes contextually relevant for
meeting communicative goals. Students are introduced to new vocabulary through (1) pre-reading
strategic vocabulary matching exercises, (2) guided reading and listening activities in which they
must guess the meaning of particular words from the context, (3) aural word and sentence dictation
exercises, and (4) the Quizlet platform, which offers many different ways of learning vocabulary. (Later,
students will be prompted to use new vocabulary in (5) short writing and speaking assignments.)
Here are some more details about each of these activities, which introduce, drill, and ultimately
activate vocabulary:
(1) Pre-reading Strategic Vocabulary Matching Exercises

Multi-paragraph reading assignments are generally broken down into manageable sections to
facilitate reading comprehension. Sometimes learners are asked to match or guess the meanings of
key vocabulary BEFORE they encounter it. Matching may involve synonyms/antonyms in Turkish,
pictures, and/or translations to English. Engagement with key vocabulary items before reading can
aid comprehension, especially if the text contains long, complex sentences. Here is an example:
Teacher's Guide xi
(2) Guessing the Meaning of Words in Context in Guided Reading or Listening Activities
Sometimes vocabulary is purposely NOT introduced before learners encounter it in a written or
aural text. Instead, learners are guided to guess the meanings of particular words by using context
clues from the text. (In audio/video texts, use of context clues also requires learners’ interpretation
of socio-cultural pragmatics and extra-linguistic context clues, such as gestures, sounds and visual
Teacher's Guide xii

material.) Learners are also guided to guess the function of those words by engaging prior knowledge
of Turkish suffixes, word structure and syntax. These guided activities are key to increasing the
number of L2 reading/listening strategies in learners’ repertoire; so that they develop a sense of
when to rely on intelligent guessing and when to reach for the Turkish-English dictionary. Here is an
example:
Teacher's Guide xiii

(3) Word/Sentence Dictation

Word/Sentence Dictation exercises are housed on Canvas and require the student to first listen
and repeat aloud each new vocabulary item and the sample sentence in which it is used. Students
then write down the sentences they hear and submit them to their instructor for correction. These
dictation exercises train aural recognition and discrete listening skills, as well as pronunciation and
spelling skills, and aid learners in memorizing vocabulary. Here is an example:
(4) Quizlet Platform

The same vocabulary items that appear in Word/Sentence Dictation exercises are also available as
Quizlet sets. Quizlet set links for each unit’s lesson are located at the end of the unit, on the lesson
glossary page. Students can use these online flashcards to memorize key new vocabulary. Here
is an example:
Teacher's Guide xiv

(5) Using New Vocabulary in Short Writing or Speaking Assignments

Sometimes students are specifically prompted to use new vocabulary items in short writing or
speaking assignments. Here is an example:
B. Introduction to Varied Types of Texts – Students' first engagement with print, aural and audio-
visual texts generally occurs at home, before class, and is guided by structured pre- and post-
reading, listening and/or viewing exercises that encourage the students to identify the text’s gist
and organizational structure, and to decipher the speaker(s)’ or writer(s)’ intent, key details in the
text, and any rhetorical strategies used to convey specific message(s). Each unit contains multiple,
thematically interrelated print, aural and audio-visual texts. For example, at the end of each unit,
students watch a set of 3-4 short home videos in which Turks answer a common set of interview
questions related to issues addressed by earlier texts in the unit. Students are asked to view these
videos at home and take comparative notes in preparation for class discussion, as follows:
Teacher's Guide xv
Teacher's Guide xvi

Careful engagement with these videos at home enables students to meaningfully discuss
commonalities and differences in the interviewees’ statements in class, and on the basis of that
discussion, identify cultural trends.
3. Grammar Lessons and Exercises – New grammatical items (and review items) are generally
introduced to students right after the text in which the item first plays a significant role. Students
are introduced to new grammar items primarily through (1) deductive reasoning, ie. explanation of
examples from the relevant text and (2) additional examples and charts. Students are then prompted
to practice the grammar item in multiple ways throughout the lesson, the unit and beyond the unit,
so as to make mastering it manageable and contextually relevant for meeting communicative goals.
Students first practice new grammar items at home with the help of (3) online, auto-correct exercises
housed on Canvas, (4) closed (ie. matching, fill-in-the-blank, multiple choice) writing exercises, and
(5) short translation exercises involving both the new grammar and new vocabulary items. Follow-
up practice of new grammar material generally involves (6) open writing and speaking tasks that are
completed at home (in order to be shared and discussed in class). Examples of each of these types
of pre-class grammar activities follows:
(1) Deductive reasoning, ie. explanation of examples from the relevant text
Her Şey Bir Merhaba ile Başlar’s approach to grammar is deductive, rather than inductive. In other
words, students encounter new grammatical structures in texts before they receive a detailed
explanation of how the structures work. Grammatical information is explained on the basis of
examples from the text and initial exercises sometimes involve intelligent guesswork on the part
of the students. (Students’ guesses are then discussed and their understanding ‘reinforced’ or
‘corrected’ via discussion and structured practice in class.) Due to this approach, students must
Teacher's Guide xvii

work harder to understand new structures, but usually retain the information better and master the
structures faster. Here is one example of a post-reading text introduction to a new grammatical
structure:
Teacher's Guide xviii

(2) Additional examples and charts

Additional examples and charts are provided so that students can see the full range of the grammatical
item’s usage. These examples are either drawn from the same text or involve vocabulary from the
same topic, ie. words that are already familiar. Students may be asked to apply previous knowledge
to complete some charts or examples:
Teacher's Guide xix

Teacher's Guide xx
(3) Online, auto-correct exercises housed on Canvas

Online, auto-correct exercises housed on Canvas give students immediate feedback on their usage
of the new grammatical item. At least half of these exercises involve listening for discrete items,
ie. usage of the new grammatical items, and as such, offer students guided listening, reading and
writing practice outside of class.
Here are two examples:
Teacher's Guide xxi

Teacher's Guide xxii

(4) Closed (ie. matching, fill-in-the-blank, multiple choice) writing exercises

Other closed writing exercises in Her Şey Bir Merhaba ile Başlar are designed to make students
think while activating new grammar and vocabulary items. Here is an example:
(5) Short translation exercises

Short translation exercises require students to understand and use both the new grammatical
structure and relevant new (or old) vocabulary. Although these exercises are completed individually
at home, students may compare and discuss their translations in class:
Teacher's Guide xxiii

Teacher's Guide xxiv

(6) Open writing and speaking tasks

As students become more comfortable with the new grammatical structures, they will be asked to
complete more open writing and speaking tasks at home. For example, this writing task, based
on a video, requires students to integrate new (and old) grammatical structures using extension
vocabulary:
IN-CLASS
________________________________________________________________
The classroom is understood as the primary place for student interaction in Turkish. Face-to-face
classroom time is reserved specifically for activities that further the goal of interaction and language
production. Student interaction often involves analysis and discussion of texts encountered at home
and/or sharing of products written at home. It also involves warm-up and extension speaking activities
related to the materials, texts and ideas encountered at home. An overview of the sequence of in-
class activities for each lesson is available in the suggested schedule, (Günlük Plan), which, again,
is the first item in each Canvas module.
Teacher's Guide xxv

Her Şey Bir Merhaba ile Başlar does not feature a separate ‘class activity book’ per se; but in-class
speaking activities are labeled as such (ie. with the Interpersonal Speaking icon) in the printable
units. For example, this question chart guides student pairs (or small groups) through an open-
ended discussion of six topics (and requires the discussants to use a newly learned grammatical
item at least six times):
The goal of such activities is to provide opportunities for speaking in pairs, groups, and between
the class and the instructor in a structured manner. An effort is made to vary the types of activities
Teacher's Guide xxvi

so that a student has opportunities to interact with multiple people in a variety of ways throughout a
class meeting.
Because the content of a day’s meeting flows directly from the materials students learned in the pre-
class assignment completed prior to that day’s meeting, it draws on multiple components, such as
a (print, audio or audio-visual) text, and related grammar and vocabulary lessons/exercises. Pair or
small-group analysis and discussion of each text encountered at home should be monitored by the
instructor and supported by cross-reporting in the large group and/or explicit instructor feedback in
class, so as to ensure maximum comprehension and the proper development of reading, listening
and viewing strategies.
Toward the end of each unit, class time may be devoted to pair or group work on summative assignments,
such as this one:
Teacher's Guide xxvii

POST-CLASS
________________________________________________________________
Following their class meeting (or several class meetings), students complete a post-class assignment
that builds upon material from the pre-class. While the pre-class stresses introduction to vocabulary
and texts, reading/listening/viewing comprehension, and the learning of forms, the post-class
frequently builds upon the students’ ability to create language in ways that were practiced during
the in-class meeting. Post-class assignments may involve (1) looking at websites or other authentic
materials and responding in directed ways about the materials they are looking at, (2) interviewing
native speakers and preparing interview summaries, and (3) writing multi-paragraph pieces related to
the lesson or unit topic, in both draft and revised form.
(1) Directed Responses

Directed responses to authentic materials, such as the texts encountered or material on other websites
allow the student to process learning that occurred in class and to recycle language material in a new
and personalized way. For example, before or after engaging with the feature-length film at the end
of each unit, students might be asked to explore the film director’s or main actors’ biographies, or
pertinent historical information online:
Or after reading several texts about similar issues, students might be asked to compare and
contrast them:
Teacher's Guide xxviii

(2) Native Speaker Interviews

Students using the Her Şey Bir Merhaba ile Başlar curriculum improve their communication skills
in Turkish and their level of intercultural proficiency by interviewing local native speakers of Turkish
in the final lesson of each unit. Each interview topic relates to the unit and is broadly defined by
the instructor. Students then formulate and submit (and if necessary, revise) a list of personalized
interview questions appropriate to that topic before actually conducting the interview. After each
interview, they turn in their revised list of interview questions and a written summary of what they
learned about the topic from their interviewee. Students are encouraged, but not required to (a)
keep a copy of written correspondence with their interviewee, (b) take notes while listening to him/
her answer the questions, and/or (c) record all of these oral interviews. In class, students share and
compare what they learned from their interviewees.
(3) Extended Writing (Draft and Revision)

Each unit of Her Şey Bir Merhaba ile Başlar seeks to introduce the writing conventions of a particular
text genre that is commonly used in contemporary Turkish culture and society via a model text
and analysis/discussion activities. Extended writing assignments allow students to then practice
Teacher's Guide xxix

the writing conventions of Turkish love letters, emails, petitions (dilekçe), etc., while incorporating
the vocabulary and grammatical structures they have learned in that particular lesson, or earlier
lessons. For example:
If the instructor wishes, a peer review process of first-draft or revised student writing can be implemented
in class or outside of class. Use of holistic rubrics that transparently document students’ progress
from the first draft to the revised draft are recommended.
The Her Şey Bir Merhaba ile Başlar curriculum does not currently include traditional summative
assessments (ie. quizzes or unit tests); however, the author typically administers 1-2 quizzes per unit.
These quizzes test student recognition and production of key new vocabulary and new grammar forms.
They contain both closed and open-ended questions and typically last no longer than 35 minutes.
In lieu of unit tests, the author engages her Intermediate and Advanced Low students in project-
oriented, end-of-unit activities that require them to synthesize and present the linguistic material and
cultural knowledge they have gained. Hence, end-of-unit activities often include presentation and
discussion of information gleaned from individual native speaker interviews, extended descriptive
and argumentative writing assignments, and individual or small group oral presentations in class
or in video form. Engagement with and feedback from peers is also a key part of these end-of-unit
activities, because such peer engagement fosters further activation of and reflection on the unit’s
linguistic and cultural content. Educators interested in discussing or developing additional CC BY-
SA assessment materials for the Her Şey Bir Merhaba ile Başlar curriculum may refer to COERLL’s
Foreign Language Teaching Module on Assessment, and may contact the author, Jeannette Okur,
at jeannette.okur@austin.utexas.edu.
Teacher's Guide xxx

Icons
Reading Activities
Students read authentic Turkish texts and prepare the corresponding exercises
before coming to class. These reading exercises require students to examine
the text’s organizational structure and to use their prior knowledge to make
intelligent guesses as to the meanings of new words and structures.
Interpersonal Speaking Activities

In class, students converse in pairs or small groups, following the activity prompt
to answer questions, express opinions, compare and contrast phenomena, and
narrate events. Students often discuss the print, audio or video texts they have
first encountered at home.
Presentational Speaking Activities

Students prepare and present information to their instructor and/or peers in
class or via audio or video recordings. Students are expected to incorporate
newly learned vocabulary and grammar structures into their presentations and
recordings.
Viewing Activities
Students watch online videos or feature length films and prepare the corre-
sponding exercises before coming to class. These viewing exercises require
students to watch videos multiple times in order to understand and interpret
the organizational structure and narrative flow, speaker dynamics, cultural
context, overall gist and key content items.
Writing Activities
Students write grammar exercises, short answer responses, paragraph-length
responses, and a variety of text types, including personal and official letters,
emails, free verse poetry, dialogs, petitions, and short essays. Writing activ-
ities are generally open-ended and/or address issues in the print, audio and
video texts.
Listening Activities
Students listen to native speaker conversations (dialogues) and prepare the
corresponding exercises before coming to class. These listening exercises require
students to listen to the mp3 multiple times in order to understand and interpret
the organizational structure and narrative flow, speaker dynamics, cultural context,
overall gist and key content items. Some online listening exercises require
discrete listening for new vocabulary or grammar items.
Icons xxxi
Grammar Information and Practice

Students learn about new grammar structures by examining examples from
the reading texts they have encountered. They practice using these grammar
structures in both closed and open writing/speaking exercises. They also review
and practice grammar in context via online auto-correct exercises that involve
listening, reading and writing.
Vocabulary Practice
Key vocabulary is often introduced to the student via online vocabulary dictation
exercises before the student encounters a new text. At home, students listen to
new vocabulary items’ use in complex sentences. They write what they hear and turn
in their sentences to their instructor. Other online vocabulary exercises involve
listening for and using new vocabulary in conversational context. Matching
exercises employ synonyms, antonyms and paraphrases.
Map Reading Activities

Students examine maps, charts and other informational visuals and complete
the corresponding (writing or speaking) exercises.
Quizlet Cards
Key vocabulary is provided in glossary form at the end of each unit, organized
by part of speech. This same vocabulary is organized into Quizlet card sets, so
that students can work independently to memorize new vocabulary.
Feature film
Students watch and discuss a Turkish feature film. Depending on the course
or individuals’ teaching/learning objectives, instructors may ask students to view
the film with or without English subtitling (or Turkish captioning), in full or in
parts. Student-driven analysis of key scenes, including language usage in
context, is highly recommended.
Icons
xxxii
QR CODES
Publishing & License Information:
CC BY-SA 4.0
license
Introduction to Her Şey Bir Merhaba ile Başlar (for students):

Instructional
Strategies:Flipped HSBMiB HSBMiB
Classroom Quizlet sets YouTube Channel
xxxiii
xxxiv
Ünite 1: Aile
Kaynak: CC BY-SA, “Child Sends Greetings from Kalekoy - Gokceada Island - Turkey” by Adam Jones,
OBJECTIVES
Cultural Knowledge / Mindset Objectives:
Identify and discuss similarities and differences in the values espoused by families.
Gain understanding of the lasting impact of exile on aristocratic Ottoman families.
Evaluate the reception of “historical” soap operas like “Muhteşem Yüzyıl”.
Learn how gender roles in Turkish families changed as nomadic Turks settled down.
Identify and discuss similarities and differences in the decision-making behavior of
families.
Debate how urbanization has changed the experience of childhood.
Analyze and discuss the portrayal of intergenerational conflict in a Turkish short story
and feature film.
Language / Communication Objectives:
Identify and express opinions in oral conversation.

Interpret details about family life in a newspaper text, encyclopedia excerpt, and short
story.
Compare, contrast and interpret statements made by Turks about their families.
Use the habitual past tense -(r)dI, -mAzdI to describe routines in the past.
Recognize and formulate official statements about progressive and past actions using
-mAktA, -mAktAydI, and -mIştIr.
Write descriptive paragraphs about your personal experience.
Write paragraphs in which you support an opinion with facts and/or examples.
Review present, past and future verb tenses, question words and case usage for
accuracy.
2
DERS 1: TÜRK AİLELERİ -- DÜN VE BUGÜN
Kaynak: Public domain,

https://www.flickr.com/photos/saltonline/15187999332/
A. Ulusal Haritacılık Kurumu'nun hazırladığı “Osmanlı Devletinin Gerilemesi

Haritası”nı şu linki tıklayarak inceleyiniz:
https://www.harita.gov.tr/images/urunler/osmanli_devleti_gerileme_haritasi.pdf.
İsterseniz haritayı indirip yazıcıdan yazdırabilirsiniz. Haritaya bakarak şu soru-
ların cevaplarını sınıf arkadaşınızla tartışınız.
1. Haritaya göre Osmanlı İmparatorluğu, Kanunî Süleyman zamanından sonra, yani 17. yüzyıldan
20. yüzyıla kadar nasıl değişti?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
3
2. Sizce neden değişti?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
3. Osmanlı İmparatorluğu ne zaman, nasıl ve neden yıkıldı (collapsed)?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
4. Osmanlı İmparatorluğu hakkında başka ne biliyorsunuz?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
B. Lütfen 10. Osmanlı padişahı olan Kanunî Süleyman'ın çok sevdiği eşi
“Hürrem”in portresini inceleyiniz. Hürrem Sultan'ın hayatı ile ilgili bilgileri
eşleştirdikten sonra (after matching) sayfa 3'teki soruların cevaplarını sınıf
arkadaşınızla tartışınız.
Hürrem Sultan (1506-1558)
Yeni Kelimeler
sınır – border
akıncılar – a mounted corps of the Ottoman army used as an advanced guard and for raiding
... tarafından kaçırılmış – was abducted by...
himaye – protection, patronage
eğitim görmek – to get an education
külliye – a complex of buildings located adjacent to a mosque
inşaat – construction
anıt – memorial
sunulmak – to be presented to
tahta çıkmak – to ascend to the throne
4
1. Lehistan Krallığı'nın sınırları

içerisinde bulunan Rohatyn'da....
2. 14 yaşındayken Tatar akıncılar

tarafından 1520 tarihinde
Rohatyn'den kaçırılmış, Kırım
Hanı'nın himayesine…
3. Sarayda özel bir eğitim gördü.

Güzelliği, zekası ve becerisi ile
padişahın dikkatini… Kaynak: Public Domain, https://commons.
wikimedia.org/wiki/File:Khourrem.jpg
4. Kanuni Sultan Süleyman'a bir kız,

a. önce 52 yaşındayken öldü.
dört oğlan çocuğu doğurdu. En
büyük oğlu...
b. doğdu.
5. 18 Nisan 1558 tarihinde eşi Kanuni
Sultan Süleyman'dan 8 sene...
ç. Tatarlar Hürrem Sultan'ın onuruna
bir müze açmıştır.
6. İstanbul'da günümüzde onun
adıyla anılan Haseki semtinde,
c. girmiş ve daha sonra Osmanlı
Mimar Sinan'a Haseki Külliyesini
sarayına sunulmuştur.
yaptırmıştır. 1538-1550 yılları
arasında inşaatı tamamlanan
külliyenin içinde…
d. bir hamam, medrese ve hastane
bulunmaktadır.
7. Avrupa'da, modern Türkiye'de
ve batıda birçok resim, müzik ve
bale gibi tarihi çalışmalara konu e. Mehmet Şehzade tahta çıkamadan
olmuştur. Mesela... öldürüldü. İkinci oğlu Selim tahta
çıktı.
8. Onun doğduğu yer olduğuna

inanılan Ukrayna'nın Rohatyn f. çekmeyi bildi. Harem kadınları ve
kentinde bir Hürrem Sultan anıtı saray ileri gelenleri arasında da
bulunmaktadır. 2007 yılında, kendine yer edindi.
Ukrayna'daki bir liman kenti olan
Mariupol'daki…
g. Joseph Haydn'in 63. senfonisini
örnek verebiliriz.
5
Akıncılar Haseki Hürrem Sultan Hamamı,

Kaynak: İstanbul
https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Battle_of_Varna_ Kaynak:
1444.PNG#/media/File:Battle_of_Varna_1444.PNG https://en.wikipedia.org/wiki/Haseki_H%C3%BCrrem_
Sultan_Hamam%C4%B1#/media/File:Bath_of_Roxelane_
Istanbul_2007.jpg
Lütfen tartışınız.
1. Sizce Kanunî Süleyman'ın eşi Hürrem'in hayatı nasıldı?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
2. Onun hayatı, bugünkü Türk kadınların hayatlarından nasıl farklıdır?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
6
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
C. Canvas'ta Ünite 1, Ders 1 Sentence Dictation alıştırmasını tamamlayınız.
Ç. Ondan sonra “İstese 'Hürrem' O Olacaktı” adlı gazete röportajını okuyunuz.

Tüm röportaja şu linki tıklayarak ulaşabilirsiniz: http://bit.ly/2OpqMBR
Abdulhamid II'den önce gelen nesilleri şu linkte bulabilirsiniz:

https://www.ttk.gov.tr/tarihveegitim/osmanli-seceresi/
Okuduğumu anlıyor muyum?
D. “İstese 'Hürrem' O Olacaktı” adlı gazete röportajını okuduktan sonra

lütfen aşağıdaki sorulara cevap veriniz. Yukarıdaki aile ağacı ve linkteki Osmanlı
şeceresi de size ilk sorunun cevabını bulmaya yardımcı olacaktır.
1. Roksan Kunter'in ailesinde hangi ünlü insanlar var? Bu insanların ünü Roksan'ın hayatını nasıl
etkiledi?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
7
2. Roksan Kunter, ailesinden hangi manevi değerleri öğrendi? Bu değerleri kendi hayatında nasıl
uyguluyor?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
Tartışalım!
E. Metinle ilgili cevaplarınızı (D) sınıf arkadaşlarınızla tartıştıktan sonra

lütfen aşağıdaki soruları da tartışınız.
1. Sizin ailenizde ünlü birileri var mı? Varsa, bu akrabalarınızın ünü sizin hayatınızı nasıl etkiliyor?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
2. Aşağıdaki “Sekiz Değer”e bakınız. Bu değerlerin hangilerini ailenizden öğrendiniz? Nasıl

öğrendiniz? Bu değerleri kendi hayatınızda uyguluyor musunuz? Nasıl ve neden?
Özdeneti̇m Adalet
Dürüstlük Sevgi̇
Saygı Yardımseverli̇k
Sorumluluk Sabır
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
8
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
3. Sizce aileniz başka ailelerden nasıl farklıdır?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
Yazalım!
F. Sizce “mütevazı yaşamak” ne demek? “Mütevazı yaşamak” önemli mi?

Lütfen bu konudaki düşüncelerinizi, mütevazı yaşamanın olumlu ve/veya olum-
suz yönlerini açıklayan ve 100+ kelimeden oluşan bir paragraf yazarak pay-
laşınız. Paragrafa uygun bir başlık (title) yazınız. Paragrafı yazarken bu ünitede
öğrendiğiniz 3 kelimeyi kullanınız.
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
9
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
Türkçede Zamanları Tekrarlayalım!
G. “İstese 'Hürrem' O Olacaktı” adlı metni tekrar okuyunuz ve Gram-

mar Appendix”teki “Review of Turkish Verb Tenses” (https://bit.ly/3oZDHes)
bölümünü inceleyiniz. Sonra aşağıdaki alıştırmayı tamamlayınız. (Use
information from the interview text to write logical questions that will elicit
each of these statements as an answer. Generally speaking, your ques-
tions should be formulated in the same verb tense as that of the verb in the
answer given. You may be able to use a few of the questions actually asked
by the reporter appropriately.)
Şimdiki Zaman Eki (-iyor, -ıyor, -üyor, -uyor)
e → -iyor - um (sev-iyor-um) o → -uyor - uz (koş-uyor-uz)

i → -iyor - sun (bin-iyor-sun) u → -uyor - sunuz (otur-uyor-sunuz)
a → -ıyor (yaz-ıyor) ö → -üyor - (lar) (gör-üyor-lar)

ı → -ıyor (çalış-ıyor) ü → -üyor - (lar) (gül-üyor-lar)
Siz gül-m- ü -yorsunuz !

Sen Buse'yi sev- i -yor musun ?
Sekreterler yeterince hızlı çalış-m- ı -yorlar mı?
Ahmet Bey neden otur-m- u -yor?
10
1.
Soru: _____________________________________________________________________________________________?
Cevap: Şimdi de A Haber'de spor spikerliği yapıyorum.
2.
Soru: _____________________________________________________________________________________________?
Cevap: Benim adım Hürrem'den geliyor.
3.
Soru: _____________________________________________________________________________________________?
Cevap: Çünkü Hürrem karakteri çok kuvvetli bir karakter babam için.
Di'li Geçmiş Zaman (-di/-dı/-dü/-du/-ti/-tı/-tü/-tu, -ydi/-ydı/-ydü/-ydu, idi)
e → -di - m (sev-di-m) o → -tu - k (koş-tu-k)

i → -di - n (bin-di-n)
u → -du - nuz (otur-du-nuz)
a → -di (yaz-dı)
ö → -dü - (ler) (gör-dü-ler)
ı → -tı (çalış-tı)
ü → -dü - (ler) (gül-dü-ler)
Sally konserden önce çok heyecanlı- y - dı , ama Ali hiç heyecanlı değil- di .
İstanbul'a gitti - k . Siz hiç gitti - niz mi?
Dün hava çok güzel mi- y - di ?
Emine dün akşam nerede- y - di ?
Sen partide mi- y - di - n ?
4.
Soru: _____________________________________________________________________________________________?
Cevap: Fransa'da iletişim okudum, sonra İstanbul'a gelip Bilgi Üniversitesi'nde Radyo Televizyon
Programcılığı eğitimi aldım.
5.
Soru: _____________________________________________________________________________________________?
Cevap: Hep basketbol vardı hayatımda, 10 yıla yakın oynadım.
6.
Soru: _____________________________________________________________________________________________?
Cevap: Farklı bir hayatım yoktu.
7.
Soru: _____________________________________________________________________________________________?
Cevap: Dedem çok mütevazıydı.
11
8.
Soru: _____________________________________________________________________________________________?
Cevap: Biz Harem'de ya da Hanedan'ın çocuklarının yetiştiği şekilde (in the manner they were
raised) yetişmedik.
Miş'li Geçmiş Zaman (-miş, -mış, -müş, -muş, -ymiş, -ymış, -ymüş, -ymuş)
e → -miş - im (sev-miş-im) o → -muş - uz (koş-muş-uz)

i → -miş - sin (bin-miş-sin) u → -muş - sunuz (otur-muş-sunuz)
a → -mış (yaz-mış) ö → -müş - (ler) (gör-müş-ler)

ı → -mış (çalış-mış) ü → -müş - (ler) (gül-müş-ler)
Polis: Evinize giren hırsız pencereyi

kırmış mı?
Bayan: Evet, kırmış.
Sally konserden önce çok heyecanlı- y - mış , ama Ali heyecanlı değil- miş .
Kaliforniya'da hava güzel mi- y - miş ?
Emine dün akşam nerede- y - miş ?
9.
Soru: _____________________________________________________________________________________________?
Cevap: Moda'daki Divan Pub'ta tanışmışlar.
10.
Soru: _____________________________________________________________________________________________?
Cevap: İlk görüşte aşk... 1980'de evlenmişler.
11.
Soru: _____________________________________________________________________________________________?
Cevap: Hürrem de gerçekten çok kuvvetli karakter. Ama ne yapmış tam bilmiyoruz.
12.
Soru: _____________________________________________________________________________________________?
Cevap: Ben o tarz bir rolde oynayamam.
12
Geniş Zaman (-ir, -ır, -ür, -ur, -er, -ar, -r)
1. After verb stems ending in a vowel, add –(V)r.

2. After polysyllabic verb stems ending in a consonant, add –Ir (-ir, -ır, -ur, -ür).
3. After monosyllabic verb stems ending with a consonant, add – Er (-ar, -er).
4. After 13 monosyllabic verb stems (mostly ending in –l or –r), add –Ir (-ir, -ır, -ur, -ür):
al-, bil-, bul-, dur-, gel-, gör, kal-, ol-, öl-, san-, var-, ver-, vur.
5. Note that “t” in et- and git- becomes “d” when the –Er suffix is added.
Damla ve ben her hafta birer kitap oku- r - uz . (1)

Elif ve Şirin her zaman gülüş- ür - ler . (2)
Mehmet her sabah kahvaltıda çay iç- er . (3)
Berra her yıl bir kere anneannesine gelir . (4)
Biz her hafta sonu Türk marketine alışverişe gid- er - iz . (5)
3rd Person statements: (-dir, -dır, -dür, -dur/(-tir, -tır, -tür, -tur)
Bütün çocuklar güzel- dir .

Evsizler genelde aç- tır - lar , çünkü onların yiyecek almak için paraları yok- tur .
Negative forms: (-me/-ma, -mez/-maz)
Akşamları kahve iç-me- m , bitki çayı iç- er - im .

Sen genelde gazete hiç oku-ma- z - sın , niçin şimdi okuyorsun?
Mehmet şarkı söyle-me- z .
Biz maalesef programa katıl-a-ma- y - ız .
Beyefendi, tatlı al-ma- z mı- sınız ?
Gençler bu tarz pantolonu beğen-me- z - ler .
13.
Soru: _____________________________________________________________________________________________?
Cevap: II. Abdülhamit'in torunlarından Osman Nami Osmanoğlu'nun torunu Roksan Kunter'in
büyük büyük babaannesi Hürrem Sultan.
14.
Soru: _____________________________________________________________________________________________?
Cevap: Eski milli basketbolcu Erman Kunter'se babası.
15.
Soru: _____________________________________________________________________________________________?
Cevap: Tek çocuğum.
13
16.
Soru: _____________________________________________________________________________________________?
Cevap: Onlarınki gibi bir evliliğim olsun isterim, hâlâ birbirlerinin gözlerinin içine bakarlar.
17.
Soru: _____________________________________________________________________________________________?
Cevap: Duygusal bir insanım. Bir şey yaptığım zaman en iyisini yapmak isterim.
18.
Soru: _____________________________________________________________________________________________?
Cevap: Yalanı sevmem.
19.
Soru: _____________________________________________________________________________________________?
Cevap: Arkadaşlarımla vakit geçirmeyi severim.
Geçmiş Zaman Hikayesi (-iyordu, -ıyordu, -üyordu, -uyordu)
e → -i - yor - du - m (sev-iyor-du-m) o → -u - yor - du - k (koş-uyor-du-k)

i → -i - yor - du - n (bin-iyor-du-n) u → -u - yor - du - nuz
(otur-uyor-du-nuz)
a → -ı - yor - du (yaz-ıyor-du)
ı → -ı - yor - du (çalış-ıyor-du) ö → -ü - yor - du /- üyor - lar - dı
(gör-üyor-du/gör-üyor-lar-dı)
ü → -ü - yor - du /- üyor - lar - dı
(gül-üyor-du/gül-üyor-lar-dı)
Eskiden brokoliyi hiç sev-m- i - yor - du - m , ama şimdi çok seviyorum.

Biz okula girerken öğrenciler çık- ı - yor - lar - dı .
Biz ne konuş- u - yor - du - k ?
Klima çalış-m- ı - yor mu- y - du ?
20.
Soru: _____________________________________________________________________________________________?
Cevap: Annemle babam çalışıyordu o dönem, ben ilkokula gidiyordum.
21.
Soru: _____________________________________________________________________________________________?
Cevap: Özellikle bir yaştan sonra her şeyi konuşabiliyordum.
14
22.
Soru: _____________________________________________________________________________________________?
Cevap: Ekran önünde olmayı düşünmüyordum.
Geniş Geçmiş Zamanı Öğrenelim!
Ğ. Roksan Kunter, nine ve dedesinin evinde geçirdiği çocukluk günlerini

Milliyet gazetesine anlatırken geniş geçmiş zamanı (habitual past tense) kul-
lanıyor. Lütfen aşağıdaki geniş geçmiş zaman örneklerini, yani -(V)rdI fiillerini
inceleyiniz.
Dedemle çok fazla zaman geçir- ir - di - m .

I spent/would spend/used to spend a lot of time with my grandfather.
Dedem sert ve kuralcıydı ama anneannem arada durumu idare eder - di .

My grandfather was/used to be stern and always stuck to the rules, but my grandmoth-
er handled/would handle/used to handle the situation well.
Dedem her zaman “Bize laf getirmeyin, başımı yere eğmeyin!” de- r - di .
My grandfather said/would say/used to say, “Don't give people reason to talk about us.
Don't embarrass me!”
The habitual past tense in Turkish is a compound tense formed by adding the definite
past tense suffix –DI to the aorist suffix –(V)r.
The positive of the habitual past tense is formed using one of the following suffixes:
-(V)rdI (-rdı, -rdi, -rdu, -rdü, -ardı, -erdi, -ırdı, -irdi, -urdu, -ürdü)
Örnekler: yaşa- r - dı , bekle- r - di , oku- r - du , üşü- r - dü , bakar - dı , sever - di ,

çalış- ır - dı , pişir- ir - di , unut- ur - du , götür- ür - dü
15
I. Gitmek fiilin geniş geçmiş zaman çekimini inceleyiniz. Sonra

yazmak, okumak, bilmek ve görmek fiillerinin geniş geçmiş zaman
çekimlerini yazınız.
GİTMEK
Ben gid-er-di-m (I used to go; would go)
Sen gid-er-di-n
O gid-er-di
Biz gid-er-di-k
Siz gid-er-di-niz
Onlar gid-er-(ler)-di
yazmak okumak
Ben
Sen
Biz
Siz
Onlar
bilmek görmek
Ben
Sen
Biz
Siz
Onlar
16
İ. GitMEmek fiilin geniş geçmiş zaman çekimini inceleyiniz. Son-

ra yazmamak, okumamak, bilmemek, ve görmemek fiillerinin geniş
geçmiş zaman çekimlerini yazınız.
GİTMEMEK
Ben git-mez-di-m (I didn't use to go; wouldn't go)
Sen git-mez-di-n
O git-mez-di
Biz git-mez-di-k
Siz git-mez-di-niz
Onlar git-mez-(ler)-di
yazmamak okumamak
Ben
Sen
Biz
Siz
Onlar
bilmemek görmemek
Ben
Sen
Biz
Siz
Onlar
17
Positive yes/no questions in the habitual past tense are formed by placing the particle mI
after the aorist suffix and before the definite past tense suffix: -(V)r mIydI.
Örnekler:
Çocukken çok ağla- r mıy- dı - n ?

Did you use to cry a lot when you were a child?
Metrodayken başkalarının gazetesini oku- r mu- y - du - nuz ?
Did you use to read other people's newspapers when you were on the subway?
J. Aşağıdaki özne ve fiilleri kullanarak 3 olumlu geniş geçmiş zaman

soru cümlesi (3 positive questions in habitual past tense) yazınız.
Özne Fiil Cümle

Ben şarkı söylemek
O televizyon izlemek
Siz futbol oynamak
Negative yes/no questions in the habitual past tense are formed by placing the particle
mI after the negative aorist suffix and before the definite past tense suffix: -mAz mIydI.
Örnekler:
Sibel Teyze bize telefon et-me- z mi- y - di ?

Didn't Aunt Sibel use to call us?; Wouldn't Aunt Sibel call us?
Bu ağaçtan elma topla-ma- z mı- y - dı - k ?

Didn't we use to pick apples from this tree?
18
K. Aşağıdaki özne ve fiilleri kullanarak 3 olumsuz geniş geçmiş zaman

soru cümlesi (3 negative questions in habitual past tense) yazınız.
Özne Fiil Cümle

Sen brokoli yememek
Biz denizde yüzmemek
Onlar dedikodu yapmamak
Note: In some contexts, the past progressive tense (-Iyordu) and the habitual past
tense (-(V)rdI) are identical in meaning and therefore, interchangeable. The difference
between them is as follows: The past progressive tense primarily indicates a past
continuous action or a short-term pattern in the recent past; whereas the habitual past
primarily indicates habitual actions in the more distant past or a long-term pattern.
Örnekler:
Mutfağa girdiğimde Ayşe çikolatalı süt iç- i - yor - du .

When I entered the kitchen, Ayşe was drinking chocolate milk.
Çocukken sabahları hep çikolatalı süt iç- er - di - m .

When I was a child, I used to drink chocolate milk in the morning.
Konuşalım!
L. Çocukken ne yapmayı severdiniz? Ne yapmayı sevmezdiniz?

Neden? Lütfen sınıf arkadaşlarınıza sorunuz ve not alınız.
Örneğin: Çocukluğumda ata binmeyi çok severdim, çünkü... Odamı toplamayı sevmez-
dim, çünkü...
19
Ne severdi? Ne sevmezdi?
Arkadaş 1
Arkadaş 2
Arkadaş 3
20
M. Çocukluğunuzda sevdiğiniz bir akrabanız (örneğin nineniz, dedeniz veya

bir amcanız) size ne tür tavsiyeler verirdi? Cümleleri tamamlayınız.
1. Ben üzülünce o bana “___________________________________________________________________” derdi.
2. Ben korkunca o bana “____________________________________________________________________” derdi.
3. Ben kızınca o bana “______________________________________________________________________” derdi.
4. Ben bir şey paylaşmayınca o bana “______________________________________________________” derdi.
N. Çocukluğunuz nasıldı? Aşağıdaki cümleleri geniş geçmiş zaman fiillerini

kullanarak tamamlayınız.
1. Çocukken ben arabada _________________________________________________________________________.
2. Ben hastalandığımda annem ___________________________________________________________________.
3. Ben küçükken dedem ve anneannem bayramda ______________________________________________.
4. Ben orta okuldayken hiç ________________________________________________________________________.
Kaynak: Public Domain,

https://commons.wikimedia.org/wiki/File:%C4%B0yd-i_Mill%C3%AE.JPG
21
O. Canvas'ta “Osmanlı'da bayram nasıl kutlanırdı?” adlı Ünite 1, Ders 1

İzleme Alıştırmasını tamamlayınız.
Ö. Sonra bu video ile ilgili düşüncelerinizi sınıf arkadaşınızla paylaşınız.

“Osmanlılar bayramlarda ne yapardı, ne yapmazdı?” sorusunu birlikte cevap-
layınız.
P. Çocukluğunuzda kutladığınız özel günlerden birini sınıf arkadaşınıza an-

latınız. Anlatırken şu soruları cevaplamaya çalışınız:
Bayram günlerinde ne yapardınız?
Kim(ler) ne yapardı ve nasıl yapardı?
Kim(ler) ne yapmazdı ve neden yapmazdı?
Bugün kutladığınız bayram o eski bayramlardan nasıl farklı? Sizce neden farklı?

https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Bayram_in_Trabzon.jpg
22
Yazalım!
R. Küçüklüğünüzü düşününüz. Küçükken şimdikinden daha farklı neler

yapardınız/yapmazdınız? Lütfen bu konudaki hatıralarınızı 100+ kelimeden
oluşan bir paragraf yazarak paylaşınız. Paragrafa uygun bir başlık (title) yazınız.
Paragrafı yazarken bu ünitede öğrendiğiniz 3 kelimeyi kullanınız.
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
23
Dinleyelim!
S. Büyük bir Pazar günü kahvaltısından sonra Berna Hanım ile eşi
Murat Bey evde çay içiyor ve gazete okuyor. Onlar ne hakkında
konuşuyorlar? Dinleyiniz ve işaretleyiniz.
http://bit.ly/2LdSjUL
qq İstanbul'da oynanan son futbol maçı
qq Çok izlenen bir televizyon dizisi

qq Yabancı tarihçiler
qq Hürrem Sultan'ın hayatı
qq Yarın gelecek olan misafirler Kaynak: CC BY, "Muhteşem Yüzyıl" by

Miguel Olaya,
https://www.flickr.com/photos/juglardelzi-
pa/8296066276
Ş. Berna Hanım ve Murat Bey'in, 16. yüzyılda yaşayan Kanunî Sultan Süley-
man'ın eşi Hürrem Sultan hakkında farklı görüşleri var. Berna Hanım ve Murat
Bey, Hürrem Sultan hakkında ne biliyorlar, ve bu bilgileri nereden öğrendiler?
Konuşmaları tekrar dinleyiniz ve aşağıdaki bölümün boşluklarını duyduğunuz
kelimelerle doldurunuz. Sizce yeni kelimelerin İngilizce karşılığı nedir? Onları
kutudaki İngilizce kelimelerle eşleştiriniz. Sonra tabloyu doldurunuz.
low cut charitable sweetly

ambitious intrigue/plot clever
historian education poet
interfere didn't hold series
24
Berna Hanım: Neden ilgileniyorlar, biliyor musun? Çünkü dizinin Hürrem karakteri çok
____________________________ , ____________________________ ve de çok
____________________________! Şu fotoğrafına bak: Amacına ulaşmak için onun
başvurmayacağı yol yok. ____________________________ elbiseler giyiyor, koskoca
padişahının gözlerine ____________________________ bakarak onu avucunun içine alıyor.
Hürrem inanılmaz ____________________________ ve entrikalarının ardı arkası kesilmiyor…
Murat Bey: Ama bir dakika! Sen Hürrem Sultan'ı tıpkı ____________________________ de
anlatıldığı gibi anlatıyorsun. Oysa o hiç öyle ____________________________. Arkadaşım Selim var
ya...
Berna Hanım: Evet...
Murat Bey: İşte Selim, ____________________________ Talha Uğurluel'in “İki Harem'in ve İki
Hürrem'in Farkı” adlı kitabını yeni bitirmiş ve benimle bazı bilgilerini paylaştı: Hürrem hırslı bir
kadın değil, ____________________________di. Ayrıca dizinin gösterdiği gibi 20'li yaşlarında
değil, ____________________________ yaşındayken Topkapı Sarayı'na, yani Harem'e alındı ve
orada özel ____________________________ gördü.
Berna Hanım: Olsun, daha sonra o ____________________________ ları yapmadı mı?
Murat Bey: Talha Hoca'ya göre, o devlet yönetimine ____________________________
edemezdi. Başka tarihçilerimize göre de onun devletteki rolü dizide gösterilen önemi
____________________________. Ayrıca, televizyon programında hiç gösterilmeyen
başka güzel bir yanı varmış: Hürrem Sultan ____________________________ di,
____________________________ de mükemmeldi…
25
T. Berna Hanım ve Murat Bey'in konuşmasını tekrar dinleyiniz ve aşağıdaki

tabloyu doldurunuz.
Hürrem Sultan nasıl bir Bu bilgiyi nereden öğrendiler?

insandı?
Berna Hanım'a göre
Murat Bey'e göre
26
U. Şu soruların cevaplarını sınıf arkadaşınızla tartışınız.

1. Berna Hanım “Muhteşem Yüzyıl” adlı diziyi neden izliyor?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
2. Murat Bey, bu diziyi neden sevmiyor? Diziye hangi eleştirileri (criticisms) getiriyor?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
3. Bu diyaloğun sonunda sizce ne oldu? Arkadaşınızla tartışınız.
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
27
Berna Hanım'ın bahsettiği Muhteşem Yüzyıl dizisini merak ettiniz mi? Cevabınız
evet ise, dizinin ilk bölümünü şu linki tıklayarak izleyebilirsiniz:
https://www.youtube.com/watch?v=rRL0puH-ERY
Kaynak: http://ww2.milliyet.com.tr/gundem/turk-ailesi-tv-bagimlisi-1532758
Ü. Yukarıdaki grafiğin istatistiklerini inceledikten sonra arkadaşınızla şu

soruları tartışınız. Aşağıdaki kutularda bulunan kelimeleri kullanmaya çalışınız.
Ne izliyoruz? Neden izliyoruz veya

izlemiyoruz?
belgesel programları pembe diziler eğitici

çizgi filmler polisiye filmler eğlenceli
çocuk programları reality şovlar heyecan verici
dini programlar spor programları sıkıcı
haber programları talk-şovlar üzücü
gezi programları tartışma programları
magazin programları yarışma programları
müzik programları yemek programları
Note: Turks often use a singular noun to denote the plural. For example,
"Çok pembe dizi izlerim." means "I watch a lot of soap operas."
28
1. Ülkenizde ne tür televizyon programları popüler? Neden?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
2. Hangi programlar veya dizileri izlersiniz? Hangilerini izlemezsiniz? Neden?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
3. Boş zamanınızda film veya televizyon izlemeyi mi, başka aktiviteler yapmayı mı tercih
edersiniz? Neden?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
V. Canvas'ta “Sürgündeki Osmanlı” adlı Ünite 1, Ders 1 İzleme Alıştırmasını

tamamlayınız.
Y. Sonra bu video (V) ile ilgili düşüncelerinizi sınıf arkadaşınızla paylaşınız.

Şu soruların cevaplarını tartışınız.
1. Videoda konuşan genç insanlar neden kendi aile tarihleriyle ilgileniyorlar?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
29
2. Sizce bu insanların kimlik krizi (identity crisis) var mı? Neden?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
3. Bu insanlar hakkında başka ne öğrenmek istiyorsunuz?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
DERS 2: AİLE DİNAMİKLERİ

Okuyalım!
A. Kutudaki soruları okuyunuz. Sonra aşağıdaki metni hızlıca okuyunuz

(skim). İlk 8 paragrafın içeriğine göre (according to each of the first 8
paragraphs' content) en uygun soruyu seçiniz ve paragraftan önce gelen
boşluğa yazınız. Son paragraf için uygun bir soru kendiniz yazınız (write
your own fitting question).
qq Eski Türklerde aileler daha mı büyüktü?

qq Eski Türklerde anne ve babanın görevleri farklı mıydı?
qq Eski Türklerde erkek ile kadın arasında fiziki güç farkı önemli miydi?
üü Eski Türklerde kadınlar en çok ne kaybetmekten korkarlardı?
qq Eski Türklerde kadın en çok hangi işleri yapıyordu?
üü Eski Türklerde aile nasıl bir rol oynadı?
qq Eski Türklerde kadının üzerinde bir kısıtlama var mıydı?
qq Eski Türklerde erkek çocuğunun yetişmesi ve ailenin etkinliklerine katılması neden
önemliydi?
30
Eski Türklerde Aile

https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Prokudin-Gorskii-18.jpg
Paragraf 1: Eski Türklerde aile nasıl bir rol oynadı?
Aile, toplum olma anlayışının başlangıcıdır. Eski Türk toplumunda en küçük birim ailedir.
Türk sosyal hayatı, aile ve akrabalık bağları üzerine kurulmuştur. Birbirine akrabalık bağları ile
bağlı olan fertlerin toplamına aile denir. Aile, Türk toplumunun ve Türk devletinin çekirdeğini ve
temelini oluşturuyordu. Kan akrabalığına dayanıyordu. Türk ailesi, birlik ve dayanışma içinde
yaşıyordu. Ailenin reisi baba idi. Türk ailesinde otorite babanın şahsında toplanmaktaydı. Türk
ailesi, “baba ailesi” tipindeydi. Babanın görevi, ailenin geçimini sağlamak yani ona bakmak,
korumak ve yetişmiş olan evlatlarını evlendirmek idi. Eski bir ifade ile söylemek gerekirse,
baba, yetişmiş olan “oğlunu evlendirmekte, kızını göçürmekteydi”.
Paragraf 2: _______________________________________________________________________________________?
Özellikle erkek evlatların yetişmesi ve ailenin faaliyetlerine katılması, babanın yükünü

büyük ölçüde hafifletiyordu. Türklerdeki “Tay yetişirse at dinlenir, oğul yetişirse baba dinlenir”
atasözü bu anlayışı yansıtmaktadır. Bu bakımdan, Türklerde erkek evlada büyük önem
ve değer verilmekteydi. Esasen, soyun devamı da ancak erkek evlat sayesinde mümkün
olmaktaydı.
Paragraf 3: _______________________________________________________________________________________?
Türk ailesinde, babanın yanında annenin de söz hakkı vardı. O, her şeyden önce
erkeğin “evdeş”i yani ev arkadaşı idi. Başta ev olmak üzere ailenin bütün maddi varlığı,
31
eşlerin ortak malı idi. Ailenin her türlü faaliyetinde de iş bölümü anlayışı hâkimdi. Mesela, erkek
evladı yetiştirmek babanın, kız evladı yetiştirmek de annenin görevi idi. Türklerde “babasız
oğul, anasız kız” bakımsız sayılırdı.
Paragraf 4: _______________________________________________________________________________________?
Eşler arasındaki iş bölümünde kadına büyük ölçüde ev işleri düşmekteydi. Mesela,

yemek pişirmek, çocuklara bakmak, koyunları sağmak, sütten elde edilen yiyecekleri
hazırlamak, dikiş dikmek, keçe yapmak, kumaş dokumak, “yurd”u (çadır) kurup sökmek ve
bazen kocasının atını eyerlemek hep kadının işiydi. Bütün bu işlerde anneye kız çocukları
yardım etmekteydi.
Paragraf 5: _______________________________________________________________________________________?
Eski Türk toplumunda kadının üzerinde hiçbir kısıtlama yoktu. Esasen Türk kadını,
çağdaş diğer toplumlarda olduğu gibi bütün haklardan mahrum, mazlum bir zümre değildi.
Özgürdü ve toplumdan da saygı görmekteydi. Daha da önemlisi kadın, erkekle birlikte ailenin
bütün faaliyetlerine katılmaktaydı. Hatta o, erkekler gibi ata binmekte, silah kullanmakta,
avcılık yapmakta ve güreş tutmaktaydı.
Paragraf 6: _______________________________________________________________________________________?
Günümüzdeki erkek ile kadın arasında fiziki kuvvet farkı, eskiden pek görülmüyordu.
Bu fark, bugün doğuştan olmaktan ziyade çevrenin etkisi ile meydana gelmiş bir durumdur.
Özellikle eski Türk kadını kuvvet, tahammül, gayret, azim, cesaret bakımından erkeğin hemen
hemen bir eşiydi.
Paragraf 7: Eski Türklerde kadınlar en çok ne kaybetmekten korkarlardı?
Türk kadını, namus ve iffetine son derece düşkündü. O, daima namus, iffet ve güzelliği
ile yabancı seyyahların dikkatini çekmiştir. Kendi toplumu içinde ise, “altun özük”, “ertini özük”,
“arık”, “silig” (namuslu, temiz, bedeni inci gibi kadın ve kız) gibi güzel sıfatlarla anılmaktaydı.
Türk erkekleri de eşlerine “görklüm” yani “güzelim” şeklinde hitap etmekteydiler. Öte yandan,
Türk toplumunda, kadının savaşta düşmanın eline geçmesi büyük bir zillet sayılmaktaydı.
Bundan dolayı Türkler, savaştan önce kadın ve çocuklarını güvenlik altına almayı hiçbir
zaman ihmal etmezlerdi.
Paragraf 8: _______________________________________________________________________________________?
Eski Türk ailesi, bugün olduğu gibi, “küçük aile”, yani “çekirdek aile” tipindeydi.
“Evlenmek” ve “evlendirmek” kelimeleri bu durumu açıkça göstermektedir. “Evlenmek”, yeni
bir ev sahibi olmak, daha doğrusu yeni bir aile kurmak anlamına geliyordu. Her baba, yetişen
oğullarını evlendirmek suretiyle onların da müstakil bir aile hâline gelmelerini
32
sağlamaktaydı. Bundan dolayı o, ailesindeki evlendirdiği her oğluna bir çadır ile bir miktar
mal vermekteydi. Ancak küçük oğul, evlendikten sonra babasının çadırında kalmakta,
yaşlılıklarında anne ve babasına bakmakta ve onların ölümlerinden sonra da çadırın ve
babasının kalan malının sahibi olmaktaydı. Baba ocağını tüttürdüğü için küçük oğula “ot
tigin” (ateş prensi) denmekteydi.
Paragraf 9: ______________________________________________________________________________________?
Türklerde genellikle dışarıdan evlilik (exogamie) tercih edilmekteydi. Daha doğrusu,

oğlanlar dışarıdan evlendirilmekte, kızlar da dışarıya verilmekteydi. Bundan maksat, akraba
sayısını artırmak, karşılıklı olarak birbirlerinin destek ve himayesini kazanmaktı. Dışarıdan
evlilikten başka bir maksat da, akraba boylar edinerek, boylar arasındaki yağma ve çapulu
önlemek ve böylece iç barışı sağlamaktı. Zira, konar-göçer bir hayat yaşayan bozkır
ailelerinin ve boylarının tabii afetlere ve düşman saldırılarına karşı koyabilmeleri, ancak
kendi aralarında akrabalık bağları kurmaları ve iş birliğini kuvvetlendirmeleri ile mümkün
olabilmekteydi. Öte yandan, eski Türk toplumunda tek eşle evlilik (monogamie) hâkimdi.
Bazen erken ölen kardeşlerin dul kalan eşleri, diğer kardeşler ve akraba erkeklerden
biri tarafından ikinci bir eş olarak alınmaktaydı. Bu davranışın temelinde, aile ve malın
parçalanmaması fikri ile himaye ve destek anlayışı yatmaktaydı.
Special permission granted by Prof. Dr. Salim Koca to include this excerpt of his entry, “Eski Türklerde Sosyal
ve Ekonomik Hayat” (Türkler Ansiklopedisi, vol. 8. ,Yeni Türkiye Yayınları, Ankara, 2002) in this publication.
Tekrar Okuyalım ve Kelime Öğrenelim!
B. “Eski Türklerde Aile” metnini Canvas'ta tekrar okuyunuz. Metindeki

bağlam ipuçlarını ve Türkçedeki eklerle ilgili bilginizi kullanarak kalın yazılmış
kelimelerin anlamlarını tahmin ediniz. (Guess the meaning of the words in
bold using context clues and your knowledge of Turkish suffixes. Type the
LETTER of the best answer in the blank. Print out this page, bring it class for
reference as we discuss the text.)
Dinleyelim ve Kelime Öğrenelim!
C. Çeşitli aile fertleri arasında geçen mini-diyalogları Canvas'ta din-

leyiniz ve boşlukları duyduğunuz kelimeler ile doldurunuz. Bu kelimelerin
hepsini ayrıca prompt box'taki kutuda bulabilirsiniz. Her diyalogdan sonra
gelen cümleler doğru mu yanlış mı karar veriniz. Eğer diyaloğa göre cümle
doğruysa “D” yazınız; eğer cümle yanlışsa “Y” yazınız.
33
Tartışalım!
Ç. Lütfen sınıf arkadaşlarınızla aşağıdaki soruları tartışınız!

1. Sizin ülkenizde aile, toplumun ve devletin “çekirdeğini ve temelini” oluşturuyor mu? Neden?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
2. Sizce modern dünyada epeyce artmış olan boşanma oranı (increased divorce rates), toplumları
ve/veya devletleri nasıl etkiliyor?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
3. Sizin ailenizde aile reisi kimdir? Bunu günlük hayatınızda nasıl anlıyorsunuz?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
34
4. Sizin ailenizde kimin hangi konuda söz hakkı var? Neden?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
5. Türklerdeki “Tay yetişirse at dinlenir, oğul yetişirse baba dinlenir” atasözü hakkında ne
düşünüyorsunuz?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
6. Evinizde iş bölümü var mı? Varsa, kim ne yapar, ne yapmaz? Neden?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
7. Sizin ülkenizde kadınlar en çok “namus, iffet ve güzelliği ile” insanların dikkatini çeker mi? Yok-
sa ülkenizde kadınların başka özellikleri mi daha önemli?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
35
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
8. Modern dünyada “çekirdek aile” olarak yaşamanın hangi avantajları var? Hangi dezavantajları
var?
(Lütfen avantaj ve dezavantajların listesini yapınız.)
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
9. Birçok kültür/toplumda ailenin bir çocuğu, annesi ve babasının yanında kalıp onlara bakmalıdır.
Örneğin, Kazak kültüründe en küçük erkek çocuk evlenince, eşi ve ailesi ile anne-babasının
evinde kalır ve anne-babası ölene kadar onlara bakar. Sizce bu düzen faydalı mı, zararlı mı?
Neden?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
10. Bugünkü batılı toplumlarda insanların çoğu, dışarıdan evlilik ve tek eşliliği tercih ediyor. Hatta
birçok ülkede aile içi evlilikleri ve çok eşliliği yasaklayan yasalar (laws prohibiting) var. Sizce bu
toplumlar ve devletler, aile içi evliliklere ve çok eşliliğe neden çok olumsuz (negatif) bakıyor?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
36
_______________________________________________________________________________________________________
11. “Eski Türklerde Aile” metninde hangi detayları ilginç buldunuz? Neden?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
Bugünkü Türkiye'de Bir Aile
Kaynak: CC BY-SA, "Turkish Family Pose outside 10th-Century Akdamar Church

(Akdamar Kilisesi) - Lake Van - Turkey" by Adam Jones,
https://www.flickr.com/photos/adam_jones/5796270501
37
Yeni Fiil Yapıları İnceleyelim!
Expressing present and past tense with -mAktA and -mAktAydI

Just like the suffix –İyor, the suffix –mAktA (-mekte, -makta) expresses an ongoing or ha-
bitual event or state of affairs in the present time frame. However, -mAktA is used mostly
in more formal styles of writing, and only occasionally in speaking. If one wishes to lend
an extra layer of authority, one may add the aorist suffix –DIr to –mAktA.
Study the use of –mAktA in a social studies exam question:
1) Hakan Bey bilimsel araştırma yapmak - ta - dır . Araştırma için kütüphaneye gitmiş
ve konu ile ilgili kitapları masasına götürmüştür. Sizce Hakan Bey bilimsel araştırma basa
maklarının hangi aşamasında olabilir?
A) Konu seçimi
B) Veri toplama ü
C) Rapor yazma
D) Hipotez ileri sürme
The suffix – mAk - tA - y - dI (-mekteydi, -maktaydı) expresses an ongoing or habitual

event or state of affairs in the past time frame, and thus can correspond to the tenses
indicated by the suffixes –Iyordu or –(V)rdI, depending on how far back in time or for what
length of time the action or state occurred. (See Ünite 1, Ders 1, pg. 15 for an explana-
tion of the difference between –Iyordu and –(V)rdI.) The suffix –mAktAydI is used almost
exclusively in more formal styles of writing.
D. “Eski Türklerde Aile” adlı metnin 8. paragrafında –mEktEdİr (present) ve –mE-

ktEydİ (past) yapıların kullanımını inceleyiniz (examine their usage).
Eski Türk ailesi, bugün olduğu gibi, “küçük aile”, yani “çekirdek aile” tipindeydi. “Evlenmek”
ve “evlendirmek” kelimeleri bu durumu açıkça göstermektedir.
38
“Evlenmek”, yeni bir ev sahibi olmak, daha doğrusu yeni bir aile kurmak anlamına
geliyordu. Her baba, yetişen oğullarını evlendirmek suretiyle onların da müstakil bir aile
hâline gelmelerini sağlamaktaydı. Bundan dolayı o, ailesindeki evlendirdiği her oğluna
bir çadır ile bir miktar mal vermekteydi. Ancak küçük oğul, evlendikten sonra babasının
çadırında kalmakta, yaşlılıklarında anne ve babasına bakmakta ve onların ölümlerinden
sonra da çadırın ve babasının kalan malının sahibi olmaktaydı. Baba ocağını tüttürdüğü
için küçük oğula “ot tigin” (ateş prensi) denmekteydi.
E. –Iyor, -Iyordu ve/veya –(V)rdI ekleri kullanarak 8. Paragrafı daha

az resmi şekilde yeniden yazınız. (Now rewrite this paragraph in a more
informal style, using –Iyor, -Iyordu and/or –(V)rdI where appropriate.)
Eski Türk ailesi, bugün olduğu gibi, “küçük aile”, yani “çekirdek aile” tipindeydi. “Evlenmek”
ve “evlendirmek” kelimeleri bu durumu açıkça göster____________________________
________. “Evlenmek”, yeni bir ev sahibi olmak, daha doğrusu yeni bir aile kurmak an-
lamına geliyordu. Her baba, yetişen oğullarını evlendirmek suretiyle onların da müstakil
bir aile hâline gelmelerini sağla_______________________________________. Bundan
dolayı o, ailesindeki evlendirdiği her oğluna bir çadır ile bir miktar mal ver_____________
_______________________. Ancak küçük oğul, evlendikten sonra babasının çadırında
kal____________________________________, yaşlılıklarında anne ve babasına
bak____________________________________ ve onların ölümlerinden sonra da çadırın
ve babasının kalan malının sahibi ol____________________________________. Baba
ocağını tüttürdüğü için küçük oğula “ot tigin” (ateş prensi) den______________________
______________.
Bu paragrafı yüksek sesle okurken kendinizi kaydediniz ve kaydınızı hocanızla

paylaşınız. (Make a voice recording of yourself reading your informal paragraph
aloud, and share it with your instructor.)
39
F. Aşağıdaki metni okuyunuz. Sonra, -Iyor fiilinin yerine geniş zaman ve

-mAktA fiilini kullanarak metnin daha resmi bir versiyonunu yazınız. (Using
aorist tense (geniş zaman) and -mAktA verbs in lieu of –Iyor verbs, write a
more formal version of the text below.)

https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Nuribilgeceylan.jpg
Ünlü Türk Film Yönetmeni Nuri Bilge Ceylan'ın Gençliği ve Meslek Kararı
Nuri Bilge Ceylan liseden sonra, 1976 yılında, İstanbul Teknik Üniversitesi Kimya
Mühendisliği bölümüne giriyor. Ancak bunlar olaylı yıllar. Boykotlar, çatışmalar, siyasi
kutuplaşmalar nedeniyle dersler sürekli kesintiye uğruyor. Nuri Bilge, o günlerde olayların
en yoğun yaşandığı Maçka kampüsüne iki yıl gidiyor geliyor. Ancak olaylar derslere pek izin
vermiyor.
1978 yılında tekrar sınava giriyor ve o yıllarda olayların kısmen daha az yaşandığı
Boğaziçi Üniversitesi'nin Elektrik Mühendisliği bölümüne geçiyor.
Lise yıllarında filizlenen fotoğraf merakı burada fotoğraf kulübünün de katkısıyla

artıyor. Üniversitenin zengin kütüphanesi ve müzik arşivi, özellikle görsel sanatlara ve klasik
müziğe olan tutkusunu beslemekte önemli rol oynuyor. Üstün Barışta'dan aldığı seçmeli
sinema dersleri ve sinema kulübünün yaptığı özel gösterimler, daha önce Taksim'deki Sine-
matek gösterimlerinde filizlenmiş sinema sevgisinin pekişmesini sağlıyor. Bunlar, henüz
DVD ya da videonun olmadığı, filmlerin sinemada seyredilmek zorunda olduğu yıllar.
Boğaziçi yıllarında okul harçlığını çıkarmak için kulüpte vesikalık fotoğraf çekiyor.
Fotoğraf kulübü dışında, dağcılık ve satranç kulüplerinde de faaliyet gösteriyor.
40
1985 yılında okuldan mezun olan Nuri Bilge, 'Ne yapmalıyım?' sorusunun ceva-
bını önce Londra'da, ardından Katmandu'da arıyor. Aylar süren batı ve doğu seyahatleri-
nin ardından Türkiye'ye dönen Ceylan askerlik yapmaya karar vererek kararsızlığın verdiği
sıkıntılara bir son veriyor. Ve Ankara Mamak'ta geçen bir buçuk yıllık askerlik günleri boyun-
ca hayatının geri kalanını nasıl şekillendireceğini keşfediyor: Sinema...
This text is included here with special permission from Nbc film:
http://www.nuribilgeceylan.com/bio-turkish.php
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
41
G. İnternet'e girerek akademik çalışmaları size ilginç gelen bir Türk profesörün
biyografisini bulunuz. Sizin İstanbul'da yapılacak bir kongrede onu tanıtmaya davet
edildiğinizi hayal ediniz. Bu profesörü 1-2 dakika Türkçe tanıtırken kendi videonuzu
çekiniz. Tanıtımınızda –mAktAdIr, –mAktAydI ve/veya -mIştIr yapılarını en az iki kere
kullanınız. (Using the Internet, find a short bio of a Turkish professor whose academic
work you find interesting. Imagine that you have been invited to introduce him/her at
a conference in Istanbul. Prepare a 1-2 minute video recording of yourself intro-
ducing the professor in Turkish. Be sure to use –mAktAdIr, –mAktAydI and/or
-mIştIr in your introduction at least twice.)
Tanıtımınız için örnek cümleler:

Sosyoloji profesörü ve yazar olan Nilüfer Göle, ODTÜ'de öğrenciyken Freud ve
Marx okurdu/okumaktaydı (used to read) ve “kafalı, saygın, mert, erkek kız”
olarak anılıyordu/anılmaktaydı. (was called)
oo Note: You will probably not use –mAktAydI in your introduction, unless you
are describing a past progressive action performed by your academic or
ongoing state-of-being experienced by him/her, as in the above example.
Nilüfer Göle, ODTÜ ve Fransa'da Paris Üniversitesi'ndeki eğitiminden sonra

sosyoloji doktorasını École des Hautes Études et en Sciences Sociales'den aldı/
almıştır. (received)
oo Note: If you are relating your academic's past accomplishments in simple

past tense, try using -mIş - tIr . The -mIştIr form adds authority, confirming
-mIş news of a past event that was not personally witnessed but is generally
corroborated and held to be true with the aorist -DIr. The -mIştIr form is more
formal and official than either -DI or -mIş.
Nilüfer Göle, şu an Paris'te École des Hautes Études et en Sciences Sociales'de

ders veriyor/vermektedir. (is teaching)
oo Note: You can use -mAktA(dIr) to relate what your academic is presently
doing. You can also choose to narrate your academic's entire career in present
tense, using -mAktA(dIr). However, most introductions at conferences involve
narration in a variety of tenses.
42
Hâl Eklerini Tekrarlayalım! (Let's Review Case Suffixes!)
H. First review the various case suffixes that Turkish nouns, verbal nouns and
pronouns can take in the Unit 1 Grammar Appendix pdf on Canvas. Then, identify
the role of each the underlined nouns, verbal nouns and pronouns in the Canvas
text, “Aile İçerisinde Ortak Kararlar Almanın Önemi” below, and label each one's
case as “nominative”, “accusative”, “dative”, “locative”, “ablative” or “genitive”.
Print out this page, bring it class, and discuss your answers with a classmate.
Konuşalım!
I. Aşağıdaki soruları sınıf arkadaşınızla konuşarak cevaplayınız. Bol bol

örnek vererek anlatınız.
Aileniz demokratik mi, yoksa bir diktatörlüğe mi benziyor? Aileniz hangi konularda ortak kararlar
alıyor?
Sonuçlar nasıl oluyor?
evdeki iş televizyon kul-

akşam yemeği araba paylaşımı
bölümü lanımı
bilgisayar/ İnter-
tatil planları aile bütçesi giyim
net kullanımı
akraba ziyaret- evcil hayvan

... ...
leri bakımı
İ. Once again, review the various case suffixes that Turkish nouns, verbal nouns
and pronouns can take in the Unit 1 Grammar Appendix pdf on Canvas (https://bit.
ly/3mXOQLb), paying special attention to the use of the Turkish buffer letters “-n-
”, “-s-” and “-y-”. Then read the Canvas text, “Evde Eğitim, Sokakta Gelişim Olur”
by psychologist Adem Güneş, and type in the missing case suffixes. Remember
that you may need to use one of the three Turkish buffer letters, “-n-”, “-s-” or “-y-”.
If the noun, verbal noun, or pronoun is nominative and needs NO SUFFIX, type “x”.
43
Kaynak: Pixabay licence (https://pixabay.com/service/terms/),

https://pixabay.com/tr/photos/%C3%A7ocuklar-t%C3%BCrkiye-%C3%A7ocuk-getto-2817690/
Yazalım!
J. Aşağıdaki soruları cevaplayan 8-10 cümlelik bir paragraf yazınız. Par-

agrafınız metnin ana fikirlerini özetlemeli (summarize) ve sizin görüşünüzü
açıklamalı (explain your opinion).
Sizce “Eğitim evde, gelişim sokakta olur” metni, çocuğun gelişiminde ailenin rolü hakkında ne
anlatıyor? Metnin yazarı psikolog Adem Güneş'in fikirlerine katılıyor musunuz? Neden?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
44
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
K. Aşağıdaki soruları cevaplayan 8-10 cümlelik bir paragraf yazınız.

Paragrafınızda çocukların sokakta oynayamamasının sonuçlarını incelemeli
ve ailelere alternatifleri sunmalısınız (analyze the consequences of children's
inability to play in the street and offer alternative suggestions to families).
Bugünkü dünyada ve özellikle büyük şehirlerde çocukların sokakta oynaması mümkün olmayabilir,
çünkü onları sokakta ciddi tehlikeler bekliyor. Sizce sokakta oynayamamak, bir çocuğun gelişimini
nasıl etkiler? Sizce çocuğunu sokağa oynamaya gönderemeyen aileler onun yerine ne yapmalı?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
45
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
46
İzleyelim!
L. Canvas'taki “Benim Ailem” videolarını birkaç kez izleyiniz ve not alınız.

Her konuşmacı aşağıdaki soruları nasıl cevaplıyor? Bu konuşmacıların
cevaplarında hangi eğilimleri (trends) tespit edebilirsiniz (can identify)?
Notlarınızı aşağıdaki tabloya veya ayrı bir kağıda yazabilirsiniz. Gerekirse,
videoları izlerken Türkçe alt yazıları açabilirsiniz.
Aycan: https://youtu.be/k7EHsYX6xNA
Cemre: https://youtu.be/fzlqo78-UQg
Nihan: https://youtu.be/OCTo80Yfp68
Merve: https://youtu.be/KqopQcYXPx4
Mutlu: https://youtu.be/Jyv31KFLvwk
Videolardan Notlarım:
1. Ailenizi biraz anlatır mısınız? Kimler var?
Konuşmacı 1
Konuşmacı 2
47
Konuşmacı 3
Konuşmacı 4
Konuşmacı 5
2. Kimlerle ve nerede büyüdünüz?
Konuşmacı 1
48
Konuşmacı 2
Konuşmacı 3
Konuşmacı 4
Konuşmacı 5
49
3. Hangi değerleri ailenizden öğrendiniz ve onları nasıl öğrendiniz?
Konuşmacı 1
Konuşmacı 2
Konuşmacı 3
Konuşmacı 4
50
Konuşmacı 5
4. Sizin ailenizi başka ailelerden farklı kılan özellikler nedir?
Konuşmacı 1
Konuşmacı 2
Konuşmacı 3
51
Konuşmacı 4
Konuşmacı 5
5. Sizce aile önemli mi? Neden?
Konuşmacı 1
Konuşmacı 2
52
Konuşmacı 3
Konuşmacı 4
Konuşmacı 5
Eğilim 1:
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
Eğilim 2:
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
53
Eğilim 3:
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
Araştıralım!
M. Çevrenizde bulunan bir Türk ile ailesiyle ilgili bir röportaj yapınız
ve öğrendiklerinizi sınıf arkadaşınızla paylaşınız. Bu araştırma projesine
şöyle yaklaşınız:
1. Alıştırma L'deki sorulardan yola çıkarak daha geniş bir soru listesi oluşturunuz. Röportaj
yapacağınız Türkten neler öğrenmek istiyorsunuz? Sorularınızı sormadan önce öğretmen-
inize kontrol ettiriniz.
2. Röportaj yapmak istediğiniz kişiye, onunla röportaj yapmak istediğinizi söyleyiniz.
Röportajın içeriğinin anonim kalacağını (that the content of the interview will remain
anonymous) söylemeyi unutmayınız.
3. İkinizin rahat edeceği bir yerde 30-45 dakikalık bir röportaj yapınız. Hep Türkçe konuşmaya
çalışınız, ama röportaj yaptığınız kişi anlamadığınız bir şey söylerse, açıklamasını isteyiniz.
Mümkünse tüm röportajı kaydediniz (record), çünkü notlarınızı daha kolay çıkarırsınız.
4. Yaptığınız röportajı tekrar dinleyiniz ve en önemli bulduğunuz noktaları not ediniz.
5. Notlarınızı kullanarak 1-2 sayfalık bir özet yazınız. Özetiniz 3. şahısta (in 3rd person) ol-
malı ve kişinin gerçek adını vermemeli.
6. Özetinizi derse getiriniz ve sınıf arkadaşınızla paylaşınız.
7. Öğretmeninizin notlarını aldıktan sonra özetinizi düzeltiniz (revise).
İzleyelim ve Yazalım!
N. “Canım Ailem” dizisinden alınan videoyu (https://www.youtube.com/

watch?v=fsDvAdpnwiA ) Canvas'ta izleyiniz. Sonra Halim ve Feride'nin
durumu hakkında 8-10 cümlelik bir paragraf yazınız. Sizce onlar neden
Skype kullanarak haberleşiyorlar?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
54
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
55
Ünite 1, Ders 1 Kelime Listesi
Quizlet vocabulary
https://quizlet.com/merhaba_ile_baslar/folders/her-sey-bir-merhaba-ile-baslar-unite-1-ders-1
İsimler (Nouns) şair Bağlaçlar (Connectors)

antrenman tarihçi tam tersine
antrenör torun
bakış açısı yalan (söylemek) Fiiller (Verbs)
bayram başını yere eğmek
çocukluk anı Sıfatlar (Adjectives) eğitim almak/görmek
dadı ayrıcalıklı (bir şeyden/birinden) etkilenmek
değer dekolte gayret sarf etmek
devlet hırslı (bir şeyi/birini) idare etmek
dizi teklifi kuralcı (bir şeyle/biriyle) ilgilenmek
ekran kurnaz kendi ayakları üzerinde durmak
eksiklik kuvvetli – | güçlü | kendini ifade etmek
entrika milli laf getirmek
görev mütevazı |
öğütlemek – tavsiye vermek |
görgü sert öne çıkmak
hanedan soyu tatlı (bir şeyi başka bir şeye) tercih etmek
iletişim (kurmak) (bir şeyi) uygulamak
kahkaha (atmak) yetişmek
karar (vermek) Zarflar (Adverbs) yönlendirmek
kimlik krizi hâlâ
sürgün (etmek) ne eksik ne fazla
56
Quizlet vocabulary
İsimler (Nouns) söz hakkı davranmak

aile reisi temel (bir şeyi) düzeltmek
aile yapısı toplum geçim sağlamak
akrabalık bağları hafifletmek
|
amaç – maksat – | | hedef | Sıfatlar (Adjectives) (bir şeye) hakim olmak
bakımsız ayrı (birine) hitap etmek
|
birey – fert | faydalı (bir şeyi/birini) ihmal etmek
birim konar-göçer – | göçebe | (bir şeyi/birini) kabul etmek
çadır ortak (bir şeye/birine) karşı koymak
çekirdek mümkün kazanmak
çekirdek aile müstakil kısıtlamak
dul (kalmak) zararlı kurmak
(bir şeye) düşkün (bir şeyden) mahrum (kalmak)
Zarflar (Adverbs)
|
evlat – çocuk | büyük ölçüde
(bir şeyi) oluşturmak
gelişim önem taşımak
geniş aile parçalanmak
Bağlaçlar (Connectors)
iffet vefat etmek
(bir şey) bakımından
iş bölümü yansımak
karar (vermek) Fiiller (Verbs) (bir şeyi) yansıtmak
mal aile kurmak (birini) yetiştirmek
namus (bir şeye/birine) bağlı (olmak) zorluk çekmek
özellik (bir şey yapmak) zorunda (olmak)
soyun devamı
57
ÜNİTE 1 KÜLTÜR EKİ:

ÇAĞDAŞ TÜRK EDEBİYATI VE SİNEMASINDA AİLE
A. Genç bir Türk yazar olan Handan Acar Yıldız kimdir? Okuyunuz:
http://bit.ly/2PcFKhl
This photo was provided by Handan Acar Yıldız.
Handan Acar Yıldız 1 Şubat 1979 tarihinde İstanbul Eyüp'te doğdu. Marmara Üniversitesi
İletişim Fakültesi Gazetecilik bölümünü bitirdi (2000). Geçmiş yıllarda çeşitli basın kuru-
luşlarında görev aldı; muhabirlik ve editörlük yaptı. İlk öyküsü “Yokuş” 2008 yılında Dergâh
dergisinde yayımlandı. Kitapları Cam Koridor (2011), Ağır Boşluk (2014) ve İnatçı Leke
(2015-TYB Öykü Ödülü).
B. Handan Acar Yıldız'ın “Hi(YER)arşi” adlı öyküsünde geçen yeni

kelimeleri inceleyiniz.
http://bit.ly/2ZwnHXx
58
İsimler: Bağlaçlar:
mikrop – microbe, germ, bug, bastard -e/a rağmen – despite, in spite of (something)
Arife akşamı – the evening before a major
Islamic holiday Fiiller:
gelin – bride, daughter-in-law susmak – konuşmamak
intikam (almak) – (to take) revenge nöbetçi tutulmak – to be assigned a shift
yenge – here: aunt by marriage; also: eskimek – to become old
sister-in-law küflenmek – to become moldy
valiz – suitcase sinmek – to pervade, penetrate, permeate
ısrar – insistence dönüşmek – to turn into, transform into
okuma bayramı - school celebration of 1st başı(nı) çevirmek – to turn one's head
graders' new ability to read kaynamak – to boil
semaver – samovar, tea urn suyu çekilmek – to drain, to lose water
semazen – a whirling dervish taşmak – to spill over
demlik – teapot (upper part of the samovar) -e/a değmek – to touch (sth.)
bakır – copper pişman olmak – to regret, feel remorse
inancı(nı) kaybetmek – to lose one's faith
Sıfatlar: demlenmek – to brew, steep
simsiyah – çok siyah dua etmek – to pray
tiksinti dolu – filled with disgust büyümek – to grow, grow up
epeski – çok eski
Zarflar:
artık – now, no longer
C. Handan Acar Yıldız'ın “Hi(YER)arşi” adlı öyküsünü iki kez

okuyunuz. Öyküyü ikinci kez okurken siyah yazılmış ifadelere (phrases
in bold print) dikkat ediniz. Bu ifadelerin hangi soruyu cevapladığını
yazınız. (Write the question word each bold print phrase answers, as
shown in the examples that follow the story.)
http://bit.ly/2P95hIz
59
Hi(YER)arşi
DEDEM amcamın kızına 'mikrop' dedi.
Dedem amcamın yedi yaşındaki kızına 'mikrop' dedi.
Dedem amcamın yedi yaşındaki kızına Arife akşamı 'mikrop' dedi.
Dedem amcamın yedi yaşındaki kızına Arife akşamı, sadece aynı yerden iki kere
geçtiği için 'mikrop' dedi.
Dedem amcamın yedi yaşındaki kızına Arife akşamı, sadece aynı yerden iki kere geçtiği
için, simsiyah ve tiksinti dolu bir yüzle 'mikrop' dedi.
AMCAM sustu.
Amcam çok sustu.
Amcam bir kez daha çok sustu.
Amcam yine, bir kez daha çok sustu.
Amcamın susuşu bayramı erken bitirdi. Ben biliyordum, amcam bayram bitince de susa-
caktı. Çünkü biz küçük bir Anadolu şehrinde yaşıyoruz; geçen bayram babam, ondan
önceki bayram dayım, çok eski bayramlarda gençken dedem susmuştu. Dedem artık
konuşuyor.
Biz küçük bir Anadolu şehrinde yaşıyoruz. Annem susar, anneannem susar, teyzem susar,
halam susar. Tüm bayram boyunca evde nöbetçi tutulduğu için akrabalarını bayramdan
sonra gezen yeni gelinler susar. Eski gelinler de susar. Epeski gelinler konuşur ama.
Gelinlerin konuşması için çok eskimeleri gerekir. Hatta küflenecek kadar eskimeleri... Son-
ra sözlerine küf siner. Gençliğinin intikamını gençlerden alan bir yaşlıya dönüşürler.
YENGEM susmadı.
Yengem gitti.
Yengem, bayramın birinci günü sabah gitti.
Yengem, bayramın birinci günü sabah, valizini bile toplamadan gitti.
Yengem, bayramın birinci günü sabah, valizini bile toplamadan, babaannemin tüm ısrarı-
na rağmen gitti.
60
Yengem, bayramın birinci günü sabah, valizini bile toplamadan, babaannemin tüm ısrarı-
na, halamın 'herkes hata yapabilir' demesine rağmen gitti.
AMCAMIN KIZI, yengemin elinden tuttu.
Amcamın kırmızı elbiseli kızı, yengemin elinden tuttu.
Amcamın kırmızı, okuma bayramı elbiseli kızı yengemin elinden tuttu.
Amcamın kırmızı, okuma bayramı elbiseli kızı, ara sıra başını bize doğru çevirerek
yengemin elinden tuttu.
SEMAVER kaynadı.
Semaver, semazene dönüşerek kaynadı.
Semaver, semazene dönüşerek bahçede kaynadı.
Semaver, semazene dönüşerek bahçede, suyu çekilene kadar kaynadı.
Semaverin suyu taştı. Taşan su bakıra değince 'cos' sesiyle yok oldu.
Su, taştığına pişman oldu; akmak için taşmıştı, sonu buharlaşmak oldu.
Su, taşmaya olan inancını kaybetti.
Kadın, inanmaya inancını kaybetti.
DEMLİK, semaverin üzerinde durdu.
Demlik, semaverin üzerinde saatlerce durdu.
Demlik, bu evdeki tüm sessiz kadınlar ve erkekler kadar demlendi.
Çünkü kimse çay içmedi.
Çünkü kimse kahvaltı etmedi.
Ben, bayramda kabul olur diye dua ettim.
'Allah'ım büyüdüğümde, yaşlanmadan önce konuşabilen bir adam olabileyim' dedim.
Kaynak: Permission granted by the author, Handan Acar Yıldız, to reprint this story from her collection, Ağır
Boşluk, Hece Yayınları, 2014.
61
Siyah yazılmış ifadelerin hangi soruyu cevapladığını tespit edelim!
1. DEDEM amcamın kızına 'mikrop' dedi.
Dedeniz ne dedi?_____________________________________________________________________________________
2. Dedem amcamın yedi yaşındaki kızına 'mikrop' dedi.
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
3. Dedem amcamın yedi yaşındaki kızına Arife akşamı 'mikrop' dedi.
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
4. Dedem amcamın yedi yaşındaki kızına Arife akşamı, sadece aynı yerden iki kere geçtiği için
'mikrop' dedi.
Grammar Hint: The construction –tiği için means BECAUSE and is used in a clause that explains
why: “only because she passed the same way twice”. You will learn to use this con
struction in Unit 3.
Dedeniz bunu niçin/neden dedi?__________________________________________________________________________
5. Dedem amcamın yedi yaşındaki kızına Arife akşamı, sadece aynı yerden iki kere geçtiği için,
simsiyah ve tiksinti dolu bir yüzle 'mikrop' dedi.
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
6. Amcam çok sustu.
_______________________________________________________________________________________________________
62
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
7. Amcam bir kez daha çok sustu.
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
8. Dedem artık konuşuyor.
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
9. Yengem gitti.
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
10. Yengem, bayramın birinci günü sabah gitti.
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
11. Yengem, bayramın birinci günü sabah, valizini bile toplamadan gitti.
Grammar Hint: –meden/-madan is an adverbial suffix that expresses the idea WITHOUT (COLLECTING).
You will learn to use this construction in Unit 2.
_______________________________________________________________________________________________________
63
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
12. Yengem, bayramın birinci günü sabah, valizini bile toplamadan, babaannemin tüm ısrarına
rağmen gitti.
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
13. Amcamın kırmızı elbiseli kızı, yengemin elinden tuttu.
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
14. Amcamın kırmızı, okuma bayramı elbiseli kızı, ara sıra başını bize doğru çevirerek yengemin
elinden tuttu.
Grammar Hint: –(y)erek/-(y)arak is an adverbial suffix that expresses the idea BY (TURNING).
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
15. Semaver, semazene dönüşerek kaynadı.
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
16. Semaver, semazene dönüşerek bahçede kaynadı.
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
64
17. Semaver, semazene dönüşerek bahçede, suyu çekilene kadar kaynadı.
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
18. Semaverin suyu taştı.
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
19. Taşan su bakıra değince 'cos' sesiyle yok oldu.
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
20. Su, taştığına pişman oldu; akmak için taşmıştı, sonu buharlaşmak oldu.
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
21. Su, taşmaya olan inancını kaybetti.
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
22. Kadın, inanmaya inancını kaybetti.
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
65
23. Demlik, semaverin üzerinde saatlerce durdu.
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
24. Demlik, bu evdeki tüm sessiz kadınlar ve erkekler kadar demlendi.
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
25. 'Allah'ım büyüdüğümde, yaşlanmadan önce konuşabilen bir adam olabileyim' dedim.
Grammar Hint: –(y)eyim/-(y)ayım is a first-person singular optative mood verb form that expresses
the idea LET ME (BE)....
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
Ç. “Hi(YER)arşi” adlı öykü ile ilgili şu sorulara da cevap hazırlayınız.

Cevaplarınızı derste tartışacaksınız!
1. Sizce öyküdeki dede neden torununa “mikrop” demiş?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
2. Sizce öyküdeki amca neden ÇOK susmuş? (En az 3 neden düşününüz!)
_______________________________________________________________________________________________________
66
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
3. Bu ailedeki hiyerarşi nasıl? Bunu nasıl anladınız?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
4. Öyküdeki yenge, bu hiyerarşiye karşı nasıl çıkmış? Karşı çıkarak bir şey kaybetmiş mi?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
5. Aile, bu yengenin kararını nasıl karşılamış (reacted to)? Neden?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
6. Sizce, yazar semaveri neden o kadar detaylı anlatmış?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
7. Hikâyeyi anlatan çocuk (child narrator) nasıl dua etmiş? Neden?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
67
Kaynak: CC-BY, “Sinema” by Richard Ha,

https://www.flickr.com/photos/richardha101/21989243692/in/album-72157659562336395/
D. “Babam ve Oğlum” adlı filmin yönetmeni olan Çağan Irmak kimdir?

Onu İnternet'te araştırınız ve bulduğunuz 8 ilginç bilgiyi Türkçe yazarak derste
paylaşınız. (Research him on the Internet and note 8 interesting pieces of
information in Turkish to share in class.)
1._____________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
2._____________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
3._____________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
4._____________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
68
5._____________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
6._____________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
7._____________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
8._____________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
E. Çağan Irmak'ın “Babam ve Oğlum” adlı filmini (English title: “My

Father and My Son”, 2005, 108 min.) izleyiniz ve şu sorulara cevap hazır-
layınız. Cevaplarınızı derste tartışacaksınız!
Babam ve Oğlum with English subtitles:

https://www.youtube.com/watch?v=wNC7rdAc8kQ
Babam ve Oğlum without English subtitles:
https://www.youtube.com/watch?v=_hBUgycpATk
1. Sadık'ın ailesi nerede yaşıyor? O yerde onların hayatı nasıl?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
2. Sadık İstanbul'a neden gitti? Babası Hüseyin onun gitmesini neden istemedi? Babası Sadık'ın
ne yapmasını istedi?
_______________________________________________________________________________________________________
69
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
3. Sadık İstanbul'dayken ne zorluklar çekmiş?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
4. Sadık küçük oğlu Deniz'le neden memleketine dönüyor?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
5. Deniz, akrabalarını (yani dedesi, babaannesi, amcası ve yengesini) nasıl buluyor?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
70
6. Sadık ve Hüseyin geçmişle nasıl hesaplaşıyor?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
7. Siz bu filmi nasıl buldunuz? (Derste fikirlerinizi paylaşırken örnekler vermeye hazırlıklı olun!)
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
8. Film hakkında hangi sorularınız var?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
9. Bu film ve Handan Acar Yıldız'ın “Hi(YER)arşi” adlı öyküsü, benzer aile dinamikleri gösteriyor
mu? Hangi benzerlikleri tespit edebildiniz?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
71
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
“Babam ve Oğlum” filmini derste tartışmadan önce filmde geçen 12 Eylül

Darbesi (Sept. 12, 1980 military coup) hakkında biraz okumak isterseniz eğer,
şuraya bakınız:
(https://en.wikipedia.org/wiki/1980_Turkish_coup_d%27%C3%A9tat)
F. Yukarıdaki soruların cevaplarını sınıf arkadaşınız ile tartıştıktan sonra

'Babam ve Oğlum' filminden şu dört çarpıcı sahneyi (Türkçe altyazıları
açıkken) birlikte izleyiniz ve (aşağıdaki sorulara dikkat ederek) yorum-
layınız:
1. Ne Amcası? Dedenim Ben Senin!:

https://www.youtube.com/watch?v=mx5NyXylTnA&list=PLGq8JCkcsJKC-
ZWNhzMbExgtQi_3tJaX3N&index=2&t=0s
a. Deniz dedesinden neden korkuyor?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
b. Deniz'in babaannesi sahnenin sonunda neden 'Şükürler olsun!' diyor?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
72
2. Babam Ve Oğlum - Ona Bir Oda Ver Baba:

https://www.youtube.com/watch?v=wC-Im8GO_jI&list=PLGq8JCkcsJKC-
ZWNhzMbExgtQi_3tJaX3N&index=2
a. Bu konuşma başlayınca Sadık ve babası nasıl davranıyor?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
b. Onların konuşma tarzı ne zaman değişiyor ve neden?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
3. Babam Ve Oğlum - Açaydım Kollarımı Gitme Diyeydim:

https://www.youtube.com/watch?v=isTnneFfNtY&list=PLGq8JCkcsJKCZWN-
hzMbExgtQi_3tJaX3N&index=4
a. Yenge neden Salim'i babasına doğru koşturuyor?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
73
b. Salim ona çarparak geçtikten sonra Hüseyin ne anlıyor?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
4. Babam Ve Oğlum - Duygusal Final Sahnesi:

https://www.youtube.com/watch?v=9LIjMRcjW_Y&list=PLGq8JCkcsJKC-
ZWNhzMbExgtQi_3tJaX3N&index=5
a. Deniz neden büyümek istemiyor?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
b. Bu sahne bize hayal ve hatıralar hakkında ne öğretiyor?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
74
QR CODES
DERS 1:
A. Ç-1. Ç-2. G.
S. Ş. T. U.
DERS 2:
İ. L-1. L-2. L-3.
Quizlet, Ders 1
L-4. L-5. N. Kelime Listesi
75
Quizlet, Ders 2
Kelime Listesi
KÜLTÜR EKİ:
A-1. A-2. C. E-1.
E-2. E-3. F-1. F-2.
F-3. F-4.
76
Ünite 2: Aşk ve Evlilik
Kaynak: CC BY, "Behind-the-Scenes" by Richard Ha,

OBJECTIVES
Identify and discuss similarities and differences in Turks' and Americans' expectations
of love and marriage.
Become acquainted with a classic Turkish folk hero, Karacaoğlan, and his beloved,
Elif.
Learn how 1980s Yeşilçam films and film stars broadened traditional narratives about
love, passion, marriage and fidelity.
Explore “love” tropes in Turkish pop and folk songs and poetry.
Compare how various Turks met their spouses, got engaged and celebrated their
weddings.
Compare, contrast and interpret statements made by Turks about love and marriage.
Interpret events prompting the protagonist's decisions in the story, “Karacaoğlan and
Elif”.
Compare and contrast the love lives of famous Turkish film stars.
Write descriptive paragraphs about the personal experience of people close to you.
Write paragraphs in which you support an opinion with facts and/or examples.
Use causative verbs to describe tasks you have someone else do or actions you
cause to occur.
Compose a love letter using typical Turkish love tropes.
Review adverbial suffixes like -(y)ken, -(y)IncA and -(y)ArAk, sequencing phrases,
and post positions like -(y)lA, için, gibi, göre and kadar.
78
DERS 1: ANADOLU'DAN KARACAOĞLAN VE ELİF'İN

DESTANSI AŞK ÖYKÜSÜ
A. Metni okumadan önce aşağıdaki soruları sınıf arkadaşlarınıza sorunuz ve

cevaplarınızı tartışınız.
1. Hangi aşk hikâyelerini biliyorsunuz?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
2. O hikâye (veya hikâyelerde) aşk nasıl bir şey?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
3. Sizce gerçek hayatta aşk öyle bir şey mi? Neden?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
Kaynak: CC BY SA, "Aserbaidschanische Volksinstrument Saz" by MrArifnajafov,

https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Aserbaidschanische_Volksinstrument_Saz.JPG
79
Okuyalım!
B. Canvas'ta Ünite 2, Ders 1 Sentence Dictation alıştırmasını tamamlayınız.
C. Ondan sonra sayfa 1-4'teki metni okuyunuz.
Anadolu'dan Karacaoğlan ve Elif'in Destansı Aşk Öyküsü
Karacaoğlan Efsanesini biliyor musunuz? Eğer efsaneyi bilmiyorsanız, Anadolu'nun ünlü

saz şairi Karacaoğlan ve zalim bir oba beyinin kızı Elif'in, destansı aşk öyküsünü de bilmi-
yorsunuz demektir! Oysa, bu Anadolu aşk hikâyesi, 20. yüzyılın Türk sinemasında ve Türk
edebiyatında önemli bir rol oynamıştır. Örneğin, yönetmen Atıf Yılmaz 1959'da Karaca
Oğlan'ın Kara Sevdası filmiyle bu aksiyon dolu destanı ekranlara getirdi. Ayrıca, Yaşar
Kemal, 1967'de Üç Anadolu Efsanesi eseriyle Karacaoğlan ve Elif'in aşkını düzyazıya
aktararak yeniden canlandırdı. Yıllar önce Cengiz Özkan gibi ince saz sanatçıları Kara-
caoğlan'ın şiirlerini seslendirdiyse, bugün Zara gibi ses sanatçıları o geleneği sürdürüyor.
Ayrıca 2005'te ilk albümünü çıkaran, Boğaziçi Üniversitesi mezunu, çoğunlukla Kara-
caoğlan şiirlerini besteleyip seslendiren pop-rock grubu Badem'i de unutmamak lazım.
“Ama Karacaoğlan ve Elif'in hikâyesini bilmiyorum!” diyorsanız, o hâlde size bu destanın
bir versiyonunu anlatayım…
Karacaoğlan Kimmiş?
Asıl adı Hasan'mış. Daha bir yaşına basmadan anadan öksüz kalmış, yani annesiz
büyümüş. Beş yaşına varmadan da babası Kara İlyas, Kozan derebeyi tarafından askere
alınmış. Bir daha da dönmemiş. Böylece küçük Hasan ortalıkta tek başına kalakalmış!
Anasının “Karaca” diye sevip de sevmeye doyamadığı Hasan'a, köyden cesur mu cesur
Osman Ağa sahip çıkmış. Ona babalık etmiş, büyütmüş. Hasan on sekiz yaşına gelince
de, Osman Ağa onu köyde kimsesiz ve dilsiz bir kızla evlendirmek istemiş. Karacaoğlan,
bu dilsiz kızla evlenmek istememiş. Ama bu düşüncesini çok sert bir adam olan üvey
babasına yani, Osman Ağa'ya söyleyememiş. Çareyi köyden kaçmakta bulmuş. Düğün
hazırlıkları yapılırken köyden kaçmış. Karacaoğlan dağlar, tepeler aşmış, nereye gittiğini
bilmeden durmadan yürümüş…
Yaşar Kemal genç Karacaoğlan'ı nasıl anlatmış?

Hatırladığım kadarıyla, Yaşar Kemal Üç Anadolu Efsanesi kitabında şöyle yazmıştı: “Yola
çıkarken bütün obası Hasan'ın başına toplanmış, ne demişlerdi? “Etme eyleme, uyma
şeytan sözüne. Gurbet elin kahrı zehirden acıdır. Âşık olsan da gitme. Başında kavak
80
yelleri gelir geçer, gençliğin seni şaşırtmasın” demişlerdi. Obamızı bırakma, gitme
demişlerdi. Ama dinlememişti. Yareni, yoldaşı olan sazından sözünden daha
iyisi yok, yalnız bırakma bizi demişlerdi fakat onu yolundan döndürememiş, onu
vazgeçirememişlerdi… Şimdi uçsuz bucaksız ovanın ortasında durmuş, bunları
düşünüyordu. Kim bilir ne zamandan beri böyle dimdik, kımıldamadan duruyordu. Derken
şafağın ucu görünmüştü, güneş doğmak üzereydi. Dağlar tepeler aydınlandı. Kuşlar
ötmeye başladı. Yürüdü. Yürümekten başka bir şey düşünmüyordu. [...] Nereye gittiğini
bilmemek hoşuna gidiyordu. Yeni yüzler, yeni dünyalar görmek onu mutlu ediyordu. Yeni
yeni insanlara, yeni yeni şeyler söylemek... Gençti. Yüreğinde bir heyecan, bir top ışık, bir
ateş harmanı, çiçek açmış bir bahar dalı…. Yürüyordu. Gün öğle oldu…” (adapted from
Üç Anadolu Efsanesi, s. 94-95, Toros Yay., 1983)
Karacaoğlan ak sakallı dede ile karşılaşıyor

Karacaoğlan yorgunluktan yürüyemez duruma gelince, ulu bir çam ağacının altına
oturmuş. Daha oturur oturmaz da uyumuş. Uykusunda ak sakallı bir dede, Karacaoğlan'a
dolu bir tas uzatmış: – İç şunu, eğer içersen, yorgunluğun ve dargınlığın son bulur. Dilin
bülbül, gönlün şen olur, demiş. Karacaoğlan, tası başına dikip, tek seferde içince kendine
gelmiş. Yorgunluğu hemen gitmiş. Canının saz çalıp türkü söylemek istediğini anlamış.
Sazını eline alıp yeniden yollara düşmüş…
Karacaoğlan halk ozanı olarak tanınmaya başlıyor

Bir gün Karacaoğlan Aladağlar'da bir Türkmen obasına konuk olmuş. Saz çalıp
türkü söylemiş. Oba halkı Karacaoğlan'ı çok sevmiş: – Âşık, hiç üzülme, demişler.
Obabaşı Boran Bey: “Burayı kendi oban gibi bil, burada kal, obamız şenlensin!” demiş.
Karacaoğlan obada kalmış.
Karacaoğlan'ın etrafında bütün köylüler halka halka olmuştu. Kalabalıktan bir yaşlı, “şu
âşık iki söylese de dinlesek” dedi… Şimdi sadece bir sesle, sanki dağlar taşlar, ovalar
yankılanıyordu. Obada kim varsa, hasta, yatalak, çoluk çocuk, halkaya katılmak için adeta
çadırlarından fırlıyorlardı. Halka büyüdü, büyüdü… Çobanlar dağlardan sürüsünü bırakıp
geldi. Dağlardan kurtlar, kuşlar geldi. Halka dondu kaldı… Sonra birdenbire saz durdu.
Türkü durdu. Türkü bir zaman kayalarda, ovada yankılandı, sonra öylece kaldı. Âşık
(Karacaoğlan) utangaç, başı önünde kalktı, yürüdü. Onun geldiğini gören halka, saygıdan
aralandı. O halkadan çıktı… ”
Karacaoğlan, dünyadaki bütün yaratıkları; ağacı, kuşu, böceği, insanı, her şeyi en derin
sevgisiyle kucaklardı. Dünyanın her şeyine iliklerine kadar aşk duyardı. Yağmuruna, kışına
sıcağına, soğuğuna…
81
Dünya'ya aşık, Elif'e aşık olan Karacaoğlan

Dünyanın en küçük, en duyarsız şeyine bile kocaman açılmış çocuk gözleriyle hayretle,
şaşkınlıkla bakardı. Türküsü, sesi, dünyaya karşı bir coşma, bir kendinden geçmeydi.
Günler gelip geçerken, Karacaoğlan, obabaşı Boran Bey'in biricik kızı Elif'e âşık olmuş.
Boran Bey de Karacaoğlan'ın üvey babası Osman Ağa gibi sert bir adammış. Bunun
için Karacaoğlan derdini kimseye söylememiş, içine gömmüş, gizlice obayı terk etmiş…
Dağları aşa aşa, günlerden bir gün Karaman şehrine gelmiş. Orada da Boran Bey'in
obasıyla karşılaşmasın mı? Karacaoğlan hem şaşırmış, hem sevinmiş. Elif de aylardır
Karacaoğlan'ın özlemiyle yanıp tutuşuyormuş… Bir gece gizlice buluşup obadan
kaçmışlar. Daha doğrusu, Karacaoğlan, arkadaşı Deli Hüseyin'in yardımıyla Elif'i kaçırmış.
Uzaklarda, çok uzaklarda, bir obaya gitmişler, obanın beyi Tuğrul Bey'e sığınmışlar. Tuğrul
Bey ve obalılar, çok iyi karşılamışlar bunları. Artık Karacaoğlan'la Elif orada kalmışlar.
Tuğrul Bey, dillere destan, gösterişli bir düğün yaptırarak onları evlendirmiş. Karacaoğlan
obalılara saz çalıyormuş, Elif de ev işleriyle uğraşıyormuş, mutluluk içinde yaşayıp,
geçinip gidiyorlarmış.
Fakat bir zaman sonra, onlar orada mutlu mutlu yaşarlarken Tuğrul Bey'in yeğeni Halil,
Elif'e aşık olmuş. Halil çapkın mı çapkın bir delikanlıymış, obanın bütün güzel kızlarını
rahatsız edermiş. Bir gece Karacaoğlan yokken, Elif'in çadırına girmiş ve ona “Sana hiç
dokunmayacağım, sadece bir gece yanında yatıp gideceğim, bir daha da seni rahatsız
etmeyeceğim.” demiş. Ne yapsın Elifçik? Bir duyan gören ya da bilen olmasın, rezil
olmayalım diyerek sesini çıkarmamış… Adamın isteğini kabul etmiş ve giyinik olarak
adamla aynı yatakta uyumuş… Fakat bu sırada Karacaoğlan bir düğünde saz çalıyormuş.
Birden sazın teli kırılmış. Karacaoğlan şaşırmış. Ayağa kalkmış. Rüzgar gibi yola çıkmış.
Göz açıp kapayıncaya kadar, çabucak, bir gün süren yolu yürümüş. Çadırına geldiği
zaman Halil'i Elif'le yatağında uyurken bulmuş. Üstlerine kendi abasını örtmüş.
Yanlış anlama sonucu, Karacaoğlan Elif'ten ayrılıyor

Abayı gören Elif, Karacaoğlan'ın gideceğini, bir daha da hiç dönmeyeceğini anlar. Olan
olmuştur. Elif olan biteni; her şeyi Halil'in anasına anlatır. Halil'in anası oğlundan utanır ve onu
öldürür. Halil'in ölüm haberi Tuğrul Bey'e gider. Tuğrul Bey Karacaoğlan'ın başına gelenlere
üzülür, çünkü yeğeni Halil'in çapkınlıkları onu yıllardır utandırırmış. Karacaoğlan'ı arayıp
bulmak ister. Tuğrul Bey'in adamları ve arkadaşı Deli Hüseyin günlerce obaları, dağları taşları
ararlar. Karacaoğlan'ı bulamazlar. Aradan yıllar geçer. Karacaoğlan'dan bir haber çıkmaz.
Bir haber geliyor, Antep'te saz çalıyor. Bir haber geliyor, Erzurum yaylasında Akkoyunlular'la
beraber. Bir haber geliyor, Arabistan'a gitmiş. Hama'da saz çalarken görülmüş. Tuğrul Bey
nereden bir haber duysa, onun atlı askerleri oraya uçuyorlarmış. Ama nafile. Gittikleri yerlerde
sadece Karacaoğlan'ın türkülerini duyabiliyorlarmış. Tuğrul Bey, Elif'e
82
“Karacaoğlan'ı buldurmadan ölürsem gözüm açık gider” demiş ama bulduramadan da

ölmüş.
Elif'e gelince, o da, Karacaoğlan'ın gittiği günden sonra kara çadırından hiç dışarı
çıkmamış. “Er geç gerçeği öğrenecek, bana geri dönecek!” umuduyla Karacaoğlan'ın
yolunu beklemiş. Aradan yıllar geçmiş. Bir zamanlar obanın en güzel gelini olan Elifçik de
yaşlanmış, artık obanın Elif Ana'sı olmuş….
Bir gün Karacaoğlan her şeyin aslını öğrenmiş. Elif'i bulmak için yola çıkmış. Aramış,
araştırmış, bulamamış. Sonra bir gün köylüler ona bir mezarlık göstermişler.
Karacaoğlan (sonsuz) Elif'e kavuşuyor

Ayakta zor durabilen Karacaoğlan:
– Nerede? diye sormuş, Elif nerede?
Kalabalık donup kalmış, kimse ne hareket etmiş ne de kimseden ses çıkmış.
– Yoksa öldü mü?
Yaşlılardan biri mezarlığı göstermiş:
– İşte orada!
Gençlerin yardımıyla Karacaoğlan mezarlığa varmış. Yeni bir dut fidanı dikilen Elif'in
mezarının önüne oturmuş. Sazını göğsüne bastırarak söylemeye başlamış:
“Şu yalan dünyaya geldim geleli,

Tas tas içtim ağuları sağ iken.
Kahpe felek vermez benim muradım,
Viran oldum mor sümbüllü bağ iken…”
Sonra sazını dut fidanına asmış:

– Bu saz burada kıyamete kadar kalacak, demiş, orada düşüp, yığılıp kalmış…
Obalılar, Karacaoğlan'ı Elif'in yattığı tepedeki mezarın karşısına gömmüşler. Derler ki, her
yıl ilkbaharda, o tepenin üstünde biri yeşil, biri mavi iki ışık yükselir, gökyüzünde birleşir.
Karacaoğlan'la Elif'in sevgileridir bunlar…
Saza gelince, o saz da yıllarca orada asılı kalmış. Çürümüş, yenisini yapıp asmışlar.
Dut ağacı yaşlanmış, yıkılmış, Yeni bir dut fidanı dikmişler. Yüzyıllardır, yel estikçe
Karacaoğlan'ın sazı kendi kendine ötüp durmuş…
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Special permission to include this text granted by Bilgicik.com:
http://www.bilgicik.com/yazi/karacaoglan-efsanesi-efsaneler/
Other versions of the story can be read at:

http://www.yenidenergenekon.com/112-karacaoglan-gelenegi-ve-efsaneleri/
83
Ç. Aşağıdaki soruları sayfa 1-4'teki metne göre (according to the

text) cevaplayınız. Derste cevaplarınızı sınıf arkadaşlarınızla tartışınız.
1. Karacaoğlan nasıl biriymiş?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
2. Karacaoğlan kendi obasından neden ayrılmış?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
3. Karacaoğlan ve ak sakallı dedenin karşılaşmasını nasıl yorumluyorsunuz (do you interpret)?

Karacaoğlan o tastan ne içmiş olabilir?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
4. Karacaoğlan'ın söylediği şiirler insanları nasıl etkilemiş (affected)?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
5. Sizce Karacaoğlan Elif'le nasıl tanışmış?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
84
6. Karacaoğlan ve Elif, Elif'in obasından neden kaçmışlar?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
7. Karacaoğlan ve Elif'in mutlu evliliği nasıl/neden bozulmuş (was ruined)?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
8. Sizce Elif, Halil'in isteğini kabul etmeli miydi, kabul etmemeliydi? Neden? O durumda başka ne
yapabilirdi?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
9. Karacaoğlan Elif'i abasıyla neden örtmüş? (covered)
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
10. Sizce Tuğrul Bey'in adamları Karacaoğlan'ı neden hiçbir zaman bulamamış?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
85
11. Hikâyenin sonunu nasıl yorumluyorsunuz?

a. Yani Karacaoğlan sazını Elif'in mezarlığındaki dut fidanına neden asmış ve orada yığılıp
kalmış, yani ölmüş mü?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
b. Onun son şarkısının sözlerinin anlamı ne?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
c. Her yıl ilkbaharda, o tepenin üstünde yükselen ve gökyüzünde birleşen o “biri yeşil, biri mavi iki
ışık” sizce neyi sembolize eder?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
12. Sizce Karacaoğlan ve Elif'in aşk hikâyesi bugünkü Türklerin ilgisini neden çekiyor (interests
them)? Sizce bu hikâye Amerikalıların ilgisini aynı şekilde çeker mi? Neden?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
13. Karacaoğlan ve Elif'in hikâyesi, Romeo ve Juliet veya Leyla ile Mecnun gibi dünyaca bilinen
aşk hikâyelerine hangi açılardan benziyor (in what ways is it similar)?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
86
Ettirgen Fiillere Giriş -- Introduction to Causative Verbs
In Turkish, a causative suffix is added to a verb stem in order to convey the idea of having
someone do something or making someone do something. There are several causative
suffixes: -DIr-, -t-, -(I)t-, -Ir, -Ar-. However, since the rules that govern the usage of these
suffixes are not exact, and there are several exceptions, causative verbs are best memorized.
The causative form indicates that either the subject is causing the indicated action to take
place or that the subject is permitting/letting/allowing an agent to carry out the action.
Causative forms are roughly the equivalent of the English structures to have something done,
to make someone do something, or to let/allow someone to do something. The causative
suffix precedes all the other verb suffixes, except the reciprocal.
1. –Dİr- is by far the most common causative suffix in Turkish. It cannot be used after poly-
syllabic verbs ending in a vowel, such as bekle- or başla- or verbs ending in r or l.
çalış- (to work) → çalış-tır- (to employ, make work)

değiş- (to change) → değiş-tir- (to cause to change)
öp- (to kiss) → öp-tür- (to make someone kiss)
dur- (to stop [intrans. v.]) → dur-dur- (to stop [trans. v.])
in- (to come down) → in-dir- (to lower, bring down)
öl- (to die) → öl-dür- (to kill, cause to die)
unut- (to forget) → unut-tur- (to cause to forget)
yaz- (to write) → yaz-dır- (to make someone write, to print)
ye- (to eat) → ye-dir- (to feed)
Study how –DIr- is used in the following sentence from “Anadolu'dan Karacaoğlan ve
Elif'in Destansı Aşk Öyküsü”:
Dün Cengiz Özkan gibi ince saz sanatçıları Karacaoğlan'ın şiirleri-n- i

ses-len-dir-di-y-se, bugün Zara gibi ses sanatçıları o geleneğ- i sür-dür-üyor.
ses voice, sound

seslen- to call out, make a sound
seslendir- to cause to make a sound, to give a voice to, to perform
seslendirdi he gave a voice to, performed (something)
seslendirdiyse if he gave a voice to, performed (Karacaoğlan's poems)
87
sür- to drive, ride, last or continue (in the sense of time)

sürdür- to make (something) last or continue
sürdürüyor she makes (the tradition) continue
If long-necked lute players like Cengiz Özkan performed Karacaoğlan's poems in the
past, then vocal artists like Zara are continuing that tradition today.
D. “Anadolu'dan Karacaoğlan ve Elif'in Destansı Aşk Öyküsü” adlı metinden

alınan şu cümlelerdeki ettirgen eklerin altını çiziniz. (Underline the causative
verb suffixes in the following sentences. *Hint: There are 8 causative verbs!)
1. Ayrıca 2005'te ilk albümünü çıkaran, Boğaziçi Üniversitesi mezunu, çoğunlukla

Karacaoğlan şiirlerini besteleyip seslendiren pop-rock grubu Badem'i de unutmamak lazım.
2. Yareni, yoldaşı olan sazının sözünden daha iyisi yok, yalnız bırakma bizi demişlerdi fakat
Karacaoğlan'ı yolundan döndürememiş, onu vazgeçirememişlerdi.
3. Tuğrul Bey, dillere destan, gösterişli bir düğün yaptırarak Karacaoğlan ve Elif'i evlendirmiş.
4. Bir gece Karacaoğlan yokken, Halil Elif'in çadırına girmiş; rezil olmamak için Elif sesini
çıkarmamış.
5. Elif'in mezarlığını gören Karacaoğlan sazını göğsüne bastırarak söylemeye başlamış.
2. The suffix –t- is used primarily with stems containing two or more syllables and ending
in a vowel, or in an r or l.
büyü- (to grow, grow up) → büyü-t- (to bring up, raise)
oku- (to read, study) → oku-t- (to make someone read, pay
for someone's studies)
otur- (to sit [down]) → otur-t- (to cause to sit, seat)
söyle- (to tell, speak) → söyle-t- (to cause or force someone to tell)
temizle- (to clean) → temizle-t- (to have someone clean)
yürü- (to walk) → yürü-t- (to cause or help someone to walk)
sivril- (to become sharp) → sivril-t- (to sharpen)
88
A few monosyllabic verbs ending in k use the variation –(I)t-.
ak- (to flow) → ak-ıt- (to cause/let something flow)

kork- (to be afraid, fear) → kork-ut- (to frighten, scare)
sark- (to hang down) → sark-ıt- (to let something hang down)
Study how –t- is used in the following sentences from “Anadolu'dan Karacaoğlan ve
Uykusunda ak sakallı bir dede, Karacaoğlan'a dolu bir tas uza-t-mış.
Uza- to lengthen, to drag on, to become longer

Uzat- to prolong, to extend, to hand, to pass
Uzatmış handed (a full bowl)
In his sleep (dream), a white bearded old man handed Karacaoğlan a full bowl.
Elif olan biten- i ; her şeyi Halil'in anasına anla-t-ır.
Anla- to understand
Anlat- to tell, make understand
Anlatır she tells, makes (Halil's mother) understand
Elif tells Halil's mother everything that happened.
E. Canvas'ta “Ettirgen Fiiller 1” adlı alıştırmayı tamamlayınız.

(This exercise will help you practice the first two causative suffix types.)
3. –Ir- is used principally with monosyllabic verb stems.
bat- (to sink) → bat-ır- (to cause to sink)

bit- (come to an end) → bit-ir- (to finish, end something)
89
doğ- (to be born) → doğ-ur- (to give birth to)

düş- (to fall) → düş-ür- (to cause to fall, drop)
geç- (to pass) → geç-ir- (to let or cause something to pass)
iç- (to drink) → iç-ir- (to help or cause to drink)
yat- (to go to bed) → yat-ır- (to put somebody to bed)
Study how –İr- is used in the following sentence from another version of the Kara-
caoğlan ve Elif story:
Karacaoğlan, arkadaşı Deli Hüseyin'in yardımıyla Elif'- i kaç-ır-ır ve başka bir obaya
sığınır.
Kaç- to flee, escape

Kaçır- to kidnap, to abduct, to cause or force to flee or escape
Kaçırır he abducts (Elif)
Karacaoğlan abducts Elif with the help of his friend Crazy Hüseyin and takes shelter in
the tent of another group of nomads.
4. –Ar- is the least common of all the causative suffixes and is used only with the follow-
ing verbs:
çık- (to come/go out) → çık-ar- (to take/bring out)

git- (to go) → gid-er- (to make something go, remove)
kop- (to break) → kop-ar- (to break off)
Study how –Er- is used in the following sentence from “Anadolu'dan Karacaoğlan ve
Ne yapsın Elifçik? Bir duyan gören ya da bilen olmasın, rezil olmayalım diyerek sesin-
.i çık-ar-ma-mış…
Sesi çık- to be heard

Sesini çıkar- to make oneself heard, to say something, to speak up
Sesini çıkarma- to not make oneself heard, say anything or speak up
Sesini çıkarmamış she didn't say anything/speak up
What could poor Elif do? She didn't say anything, or else someone would hear or see
and know, and they would be disgraced.
90
5. There are a few irregular causatives:
em- (to suck) → em-zir- (to nurse, breastfeed)

gel- (to come) → ge-tir- (to bring)
git- (to go) → gö-tür- (to take to, take away)
gör- (to see) → gös-ter- (to show)
kalk- (to get up) → kal-dır- (to raise, lift)
Study how one of these irregular causatives is used in the following sentence from
“Anadolu'dan Karacaoğlan ve Elif'in Destansı Aşk Öyküsü”:
Örneğin, yönetmen Atıf Yılmaz 1959'da “Karaca Oğlan'ın Kara Sevdası” filmiyle bu ak-
siyon dolu destan- ı ekranlara ge-tir-di.
Gel- to come
Getir- to bring
Getirdi he brought
For example, director Atıf Yılmaz brought this action-packed legend to the big screen in
1959 with his film “Karaca Oğlan's Infatuation.”
F. Canvas'ta “Ettirgen Fiiller 2” adlı alıştırmayı tamamlayınız.

(This exercise will help you practice the third, fourth and fifth causative suffix
types.)
The Causative suffix with intransitive and transitive verbs
When a causative suffix is attached to an intransitive verb, the subject of the original
sentence becomes the object of the causative structure and takes the accusative case:
Halil öl-ür. Halil dies. →
Halil'in anası oğlu-n- u öl-dür-ür. Halil's mother kills her son.
91
Karacaoğlan ve Elif'in aşkı, 1967'de Yaşar Kemal'in Üç Anadolu Efsanesi eserinde yeniden
can-lan-dı.
Karacaoğlan and Elif's love came alive again in 1967, in Yaşar Kemal's literary work, Three
Anatolian Legends. →
Yaşar Kemal, 1967'de Üç Anadolu Efsanesi eseriyle Karacaoğlan ve Elif'in aşkı-n- ı .

düzyazıya aktararak yeniden can-lan-dır-dı.
With his 1967 literary work, Three Anatolian Legends, Yaşar Kemal rekindled Karacaoğlan
and Elif's love by narrating it in prose.
When a causative suffix is attached to a transitive verb (ie. a verb that already takes a direct
object), however, the subject of the original sentence becomes the indirect object of the
causative sentence and, thus, is marked by the dative case. The direct object of the original
sentence remains the direct object of the causative verb:
Halil'in anası oğlu-n- u öl-dür-ür. Halil's mother kills her son.
Elif, Halil'in anası-n- a Halil'- i öl-dür-t-tü* mü? Did Elif have Halil's mother kill Halil?
(*Note that this particular verb takes a double transitive: öl-dür-t-.)
Masum olan Elif, Karacaoğlan'- ı bulmak istedi.

The innocent Elif wanted to find Karacaoğlan.
Tuğrul Bey, Elif - e “Karacaoğlan'- ı bul-dur-ma-dan ölürsem gözüm açık gider” demiş
ama bul-dur-a-ma-dan da ölmüş.
Tuğrul Bey said to Elif, “If I die before my men find Karacaoğlan, I'll die unfulfilled,” but he
died without his men having found him.
In English, a verb can be both intransitive and transitive depending on how it is used in a
sentence, for example, to stop, to wake up.
She stopped to talk to her neighbor. (intransitive, ie. no direct object)

She stopped the car to talk to her neighbor. (transitive, ie. the car is the direct object)
Ahmet wakes up at six o'clock on weekdays. (intransitive, ie. no direct object)
92
Ahmet wakes up his wife at six o'clock on weekdays. (transitive, ie. his wife is the direct
object.)
This is very rare in Turkish. Turkish verbs are usually either transitive or intransitive.
Also, causative suffixes are often used to make an intransitive verb transitive.
Study the Turkish equivalents of the English sentences above:
Komşusuyla konuşmak için durdu.

Komşusuyla konuşmak için araba-y- ı dur-dur-du.
Ahmet hafta içi saat altıda uyanır.

Ahmet hafta içi saat altıda eşi-n- i uyan-dır-ır.
Remember that the definite direct object of a transitive verb takes the accusative case, for
example, araba-y- ı or eşi-n- i , in the above sentences.
G. Canvas'ta “Ettirgen Fiiller 3” adlı alıştırmayı tamamlayınız.

(This exercise will help you practice causative verbs with agents.)
Multiple Causatives
Many verb stems take multiple causative suffixes, mostly double suffixes involving -t- and
–DIr-. A multiple causative structure may indicate the inclusion of another subject or agent
in the sentence: kısal- (to become short) → kısal-t- (to shorten) → kısal-t-tır- (to cause
[somebody] to shorten).
When the agent causing the action is indicated, it is marked with the dative case.
Bayrak indi. → The flag came down. →

Mehmet bayrağ- ı in-dir-di. → Mehmet lowered the flag. →
Öğretmen Mehmet'- e bayrağ- ı in-dir-t-ti. The teacher had (or made) Mehmet
lower the flag.
93
Similarly:
Otobüs kaçtı. → The bus has left. →
Otobüs- ü kaç-ır-dık. → We missed the bus. →
Ayşe biz- e otobüs- ü kaç-ır-t-tı. Ayşe made us miss the bus.
Ğ. Canvas'taki “Ettirgen Fiiller 4” adlı alıştırmayı tamamlayınız. (This exer-

cise will help you practice multiple causatives and review the other causative
suffix forms.)
H. Sınıf arkadaşlarınızdan biriyle birlikte, Merve'nin yeni erkek ark-

adaşına yaptırdığı 10 şeyin listesini yazınız. Düşündüğünüz 10 ettirgen
fiili kullanarak, Merve'nin arkadaşlarının bu durumu ve erkek arkadaşının
ne yapması gerektiğini tartıştığı bir skeç (diyalog) yazınız. Skeçinizi der-
ste sununuz. (With one of your classmates, brainstorm a list of 10 things
Merve is making her new boyfriend do for her. Using these 10 causative
verbs, write a 3-4 minute skit (dialogue) in which Merve's friends talk about
this situation and what they think the boyfriend should do. Perform your
skit in class.)
1._____________________________________________________________________________________________________
2._____________________________________________________________________________________________________
3._____________________________________________________________________________________________________
4._____________________________________________________________________________________________________
5._____________________________________________________________________________________________________
6._____________________________________________________________________________________________________
7._____________________________________________________________________________________________________
8._____________________________________________________________________________________________________
9._____________________________________________________________________________________________________
10._____________________________________________________________________________________________________
94
I. Badem adlı pop-rock grubu Karacaoğlan'ın birçok şiirini seslendirmiştir.

"Elif Diye Diye" şiirinin şarkı versiyonunu şu linkten dinleyiniz ve şarkının
sözlerini inceleyiniz:
Badem – Elif Diye Diye (Pop-Rock versiyonu!)
https://www.youtube.com/watch?v=FfK2MiRbrKo
Badem - Elif Şarkı Sözü: Devamı:

http://sozlerle.com/badem-elif/#ixzz4w0wE-
İncecikten bir kar yağar jnPa
Tozar elif elif diye
Deli gönül abdal olmuş
Yeni Kelimeler:
Gezer elif elif diye
Tozmak – to blow around like dust (fig. to wander
aimlessly)
Elif'in uğuru nakışlı Abdal – wandering dervish
Yavru balaban bakışlı Uğur – good luck
Yavru çiçeği kokuşlu Nakışlı – embroidered
Kokar elif elif diye Balaban – a predatory bird
Kaşlar(ın)ı çatmak – to furrow one's eyebrows
Elif kaşlarını çatar (in anger, frustration, disapproval)
Gamzesi sineme batar Gamze – dimple
Ak elleri kalem tutar Sine – breast, bosom, chest
Yazar elif elif diye Batmak – to pierce
Çardak - trellis
Evlerinin önün çardak çardak Ördek – duck
Elif'in elinde bardak Eğmek – to bend, curve, incline
Sanki yeşil başlı ördek Değmek – to touch, contact, mention; to be
Yüzer elif elif diye worth something
İliklenmiş düğme – buttoned up button
Karacaoğlan eğmediğin Çözmek – to solve, open, unbutton
Gönül vermez deymediğin
İliklenmiş düğmelerin
Çözer elif elif diye
95
Sonra bu türkünün iki farklı versiyonunu dinleyiniz:
Cengiz Özkan – Elif Diye Diye (Klasik versiyon!)

https://www.youtube.com/watch?v=1bkUHH70cKU
Burhan Çaçan – Elif Diye Diye (Arabesk versiyon!)

https://www.youtube.com/watch?v=MnBXIuI4oJM
Kaynak: CC BY 2.0, “Elif” by elif ayse

https://www.flickr.com/photos/elifayse/69439399
Şarkının sözlerini inceleyerek ve Karacaoğlan-Elif hikâyesi hakkında bildiklerinizi

kullanarak (using what you know about the story) aşağıdaki sorulara cevap yazınız.
1. Karacaoğlan'ın gönlü neden “abdal olmuş”?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
96
2. Karacaoğlan'ın Elif'le nasıl bir ilişkisi var? Şiirdeki hangi kelimeler size o fikri vermektedir?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
3. Karacaoğlan Elif'i (veya onun etkisini) nerede görüyor?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
4. Sizce Karacaoğlan son kıtada (in the last verse) ne söylemeye çalışıyor?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
5. Bu şarkının en çok hangi versiyonunu sevdiniz? Neden?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
97
Cevaplarınızı derste tartışınız!
Feke, Adana'da Karacaoğlan Heykeli

Kaynak CC BY SA, "Karacaoglan Sculpture, Feke" by Zeynel Cebeci,
https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Karacaoglan_Sculpture,_Feke.JPG
-(y)Ip & -mAdAn Ulaçlarına Giriş

-- Introduction to the Adverbial Suffixes -(y)Ip & -mAdAn
The –(y)Ip adverbial suffix is used to join an auxiliary clause and a main clause, indicating
simultaneous or successive actions. The subjects of these clauses are identical. The
finite verb of the main clause and the verbal stem to which –(y)Ip is added have the same
tense, mood, and personal suffixes. Thus, sentences (1) and (2) below may be connected
by using the –(y)Ip suffix to produce sentence (3):
(1) Çiçekçiye gideceğim.

I'll go to the florist.
(2) Bir kırmızı gül buketi yaptıracağım.
I'll have him/her make a bouquet of red roses.
(3) Çiçekçiye gid-ip bir kırmızı gül buketi yaptıracağım.
I'll go to the florist and have him/her make a bouquet of red roses.
98
The –(y)Ip suffix is added to the verb stem:
After verb stems ending in a consonant: -ıp, -ip, -up, -üp

After verb stems ending in a vowel: -yıp, -yip, -yup, -yüp
Examples: yaz-ıp, iç-ip, bul-up, öp-üp, hazırla-y-ıp, bekle-y-ip, uyu-y-up, görüş-üp
Important notes:
a.) The action indicated by the –(y)Ip adverbial suffix may either precede the action
indicated by the finite verb or take place simultaneously with the finite verb.
b.) Either the verbal stem with the –(y)Ip suffix or the finite verb may carry a negative
suffix. In such cases, the negation applies only to the verb with the negative suffix:
Ahmet annesine selam ver-me-y-ip odasına girdi.

Ahmet did not greet his mother and went inside.
Aslıhan sevgilisinden gelen aşk mektubunu sakla-y-ıp hiç kimseye göster-
me-di.
Aslıhan hid the love letter that came from her lover and did not show it to
anyone.
c.) The conjunction ve CANNOT follow the clause with the –(y)Ip suffix.
Kütüphaneye gidip ve ders çalışmam lazım.
d.) When the verbal stem with the –(y)Ip suffix is repeated, it usually indicates the
continuity of the action:
Yeni gelin ölen kocasının resmine bakıp bakıp ağlıyordu.

The new bride kept looking at her dead husband's picture and crying.
İ. “Anadolu'dan Karacaoğlan ve Elif'in Destansı Aşk Öyküsü” metninden

alınan şu cümlelerde –(y)Ip ulacının nasıl kullanıldığını inceleyiniz.
(Examine how the –(y)Ip suffix is used in each of the following sentences from
“Anadolu'dan Karacaoğlan ve Elif'in Destansı Aşk Öyküsü”, and decide, in
each case, whether the two actions are simultaneous or
successive.)
99
1. Bir gün Karacaoğlan Aladağlar'da bir Türkmen obasına konuk olmuş. Saz çalıp türkü
söylemiş.
2. Günler gelip geçerken, Karacaoğlan obabaşı Boran Bey'in biricik kızı Elif'e âşık olmuş.
3. Elif de aylardır Karacaoğlan'ın özlemiyle yanıp tutuşuyormuş.
4. Bir gece gizlice buluşup obadan kaçmışlar.
5. Bir gece Karacaoğlan yokken, [Halil] Elif'in çadırına girmiş ve ona: “Sana hiç
dokunmayacağım, sadece bir gece yanında yatıp gideceğim, bir daha da seni rahatsız
etmeyeceğim.” demiş.
6. Karacaoğlan şaşırmış. Ayağa kalkmış. Rüzgar gibi yola çıkmış. Göz açıp kapayıncaya
kadar, çabucak, bir gün süren yolu yürümüş.
7. Saza gelince, o saz da yıllarca orada asılı kalmış. Çürümüş, yenisini yapıp asmışlar.
J. Canvas'ta “-(y)Ip Ulacı” adlı alıştırmayı tamamlayınız. (This exercise will

help you practice the –(y)Ip suffix.)
The -mAdAn adverbial suffix expresses the notion of before or without doing something.
It does not denote time or person. It is added directly to verb stems: oku-madan (before
reading, without reading), gör-meden (before seeing, without seeing), otur-madan
(before talking, without sitting), bir şey söyle-meden (before saying something, without
saying anything).
This adverbial suffix can be added also to verb stems with passive, reciprocal, causative,
reflexive or abilitative markers: oku-n-madan (before being read, without being read),
ye-dir-meden (before feeding, without feeding), konuş-tur-madan (before letting someone
speak, without letting someone speak), yıka-n-madan (before washing oneself, without
washing oneself), anlat-a-madan (before being able to tell, without being able to tell).
Important notes:
a.) The -mAdAn adverbial usually indicates a notion that is the opposite of that
expressed by the adverbial –(y)Ip.
oynayıp (having played, after playing) vs. oynamadan (before playing, without
playing)
100
gönderip (having sent, after sending) vs. göndermeden (before sending, with-
out sending)
b.) When the –mAdAn adverbial suffix is used to join an auxiliary clause and a main
clause, the subjects of these clauses may or may not be identical:
Serhat ben gelmeden gitmiş.

Apparently, Serhat left before I came. (two different subjects)
Serhat benimle konuşmadan gitti.
Serhat left without talking to me. (identical subject)
c.) The -mAdAn is unaccented. Thus the accent of the word falls on the previous
syllable: düşünmeden, getirmeden, ayrılmadan, sevinmeden, etc.
K. “Anadolu'dan Karacaoğlan ve Elif'in Destansı Aşk Öyküsü” metninden

alınan şu cümlelerde –mAdAn ulacının nasıl kullanıldığını inceleyiniz. (Now
examine how the –mAdAn suffix is used in each of the following sentences
from “Anadolu'dan Karacaoğlan ve Elif'in Destansı Aşk Öyküsü”, and decide,
in each case, whether the notion of before or without doing something is
expressed. Also decide if the subjects of the adverbial and the main verb are
identical or different.)
1. Asıl adı Hasan'mış. Daha bir yaşına basmadan anadan öksüz kalmış, yani annesiz
büyümüş.
2. Beş yaşına varmadan da babası Kara İlyas, Kozan derebeyi tarafından askere alınmış.
3. Kim bilir [Karacaoğlan] ne zamandan beri böyle dimdik, kımıldamadan duruyordu.
4. Karacaoğlan dağlar, tepeler aşmış, nereye gittiğini bilmeden durmadan yürümüş…
5. Bey, Elif'e “Karacaoğlan'ı buldurmadan ölürsem gözüm açık gider” demiş ama
bulduramadan da ölmüş.
101
L. Canvas'ta “-mAdAn Ulacı” adlı alıştırmayı tamamlayınız. (This exercise

will help you practice the –mAdAn suffix.

https://pxhere.com/tr/photo/763687
M. Karacaoğlan'ı bekleyen Elif veya Elif'i özleyen Karacaoğlan olduğunuzu

hayal ediniz (imagine that you are…). Sevdiğinize (Elif'e veya Karacaoğlan'a)
güzel bir aşk mektubu yazınız. Aşk mektubunuz, en az 150 kelimelik bir mektup
olmalı ve Karacaoğlan ve Elif'in fiziksel ve ruhsal dünyasını canlandıran
kelimeleri ve tasvirleri (descriptions) içermeli. -(y)Ip & -mAdAn ulaçlarını en az
birer kez kullanınız. Aşk mektubunuzu derse getirip sınıf arkadaşlarınızla
paylaşınız.
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
102
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
103
DERS 2: ESKİ VE YENİ TÜRK AŞK ŞİİRLERİ
Viyana'daki Yunus Emre Çeşmesinde Bir Söz

Kaynak:CC BY, "Yunus-Emre-Brunnen Wien-06" by Nérostrateur,
https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Yunus-Emre-Brunnen_Wien-06.jpg
A. Yasemin Saygın'ın “Yunus Emre Kimdir? Hayatı ve Eserleri” adlı

yazısını şu linkten okuyunuz: http://bilgihanem.com/yunus-emre-kimdir/
(Skim once for gist and then read again more carefully, search for the
answers to the questions below. Click on the various links for maps, etc.)
Sonra Yunus Emre'nin ünlü şiiri olan “Aşkın Aldı Benden Beni”yi, şu
linkten okuyunuz:
https://www.antoloji.com/bana-seni-gerek-seni-siiri/
Ayrıca, onu Fatih Erkoç'un seslendirmesiyle dinleyiniz:
"Fatih Erkoç - Bana Seni Gerek Seni" :

https://www.youtube.com/watch?v=eKQgMJ83BPQ
104
Yazıyı okuduktan ve şiiri dinledikten sonra aşağıdaki sorulara cevap yazınız

ve eşleştirme alıştırmasını (B) da tamamlayınız.
1. Yunus Emre hangi yüzyıllarda yaşamış? O, Karacaoğlan'dan önce mi sonra mı yaşamış?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
2. Yunus Emre nerede ve nasıl bir dönemde yaşamış? O dönemde yaşayanlar hangi zorlukları
çekmiş?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
3. Yunus Emre ilk önce kimin dergâhında hizmet etmiş? Daha sonra hayatının büyük bir kısmını
başka kimin dergâhında geçirmiş?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
105
4. Yunus Emre'nin şiirlerinde ne gibi fikirler var? (En az 5 fikir yazın!)
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
5. Yunus Emre nasıl bir dil kullanmış?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
6. Yazara göre, Yunus Emre neden “çok değerli bir insan”?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
7. Sizce, Yunus Emre ve Karacaoğlan'ın hangi ortak noktaları var? (En az 5 ortak nokta bulun!)
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
106
B. Sonra (yine Canvas'taki alıştırma A'ya ait olan) “Yunus Emre Kimdir?
Hayatı ve Eserleri” adlı yazısında geçen şu kelimeleri anlamlarıyla
eşleştiriniz:
1. tasavvuf şiiri a. to collapse

2. alim b. cömert (generous)
3. mutasavvıf c. worldly goods
4. -maksızın ç. tavsiye vermek (to advise)
5. dergâh d. famine
6. Selçuklu Devleti e. praise
7. beylik f. drought
8. yıkılmak g. literary work
9. kurulmak ğ. yardım (help)
10. Moğol istilası h. Sufi
11. kıtlık ı. Dervish lodge
12. kuraklık i. Scholar
13. mezhep j. –meden (without doing)
14. ahlak k. unconditional love
15. yöre l. to rebel
16. eli açık m. principality
17. eser n. sect
18. derlemek o. to be founded
19. öğüt vermek ö. savior
20. dörtlük p gratitude
21. koşulsuz aşk r. state of the Seljuks
22. kurtarıcı s. quatrain
23. minnet ş. mystical (Sufi) poetry
24. övgü t. to compil
25. (bir şeye) razı olmak u. to consent or agree to,
26. isyan etmek to accept
27. medet ü. region, locality
28. dünya malı v. Mongolian invasion
y. Morals, ethics
107
C. İlham Göz'ün “Karacaoğlan kimdir?” adlı yazısını şu linkten hızlıca

okuyunuz (skim): https://www.bilgiustam.com/karacaoglan-kimdir/
Sonra Karacaoğlan'ın ünlü şiiri olan “Bir Ayrılık bir Yoksulluk"u, şu

linkten okuyunuz:
https://www.antoloji.com/bir-ayrilik-bir-yoksulluk-siiri/
Ayrıca, onu Neşat Ertaş'ın seslendirmesiyle şu linkten dinleyiniz:

https://www.youtube.com/watch?v=7-5s9TXKa0w
Ç. Derste “Aşkın Aldı Benden Beni” ve “Bir Ayrılık bir Yoksulluk”

şiirlerinin temalarını sınıf arkadaşlarınızla tartışınız! Şiirleri karşılaştırınca
hangi benzerlikleri ve farklılıkları tespit ediyorsunuz? Bir liste yapınız!
Benzerlikler Farklılıklar
D. Cemal Süreya'nın “Uzaktan Seviyorum Seni” adlı şiirini

Youtube'dan dinleyip -
.https://www.youtube.com/watch?v=bk94I6QQ5SE
- boşlukları duyduğunuz kelimelerle doldurunuz.
Sınıf arkadaşlarınızla şiiri (ayrı bir kağıtta) İngilizceye çeviriniz.
108
Uzaktan seviyorum seni!

Kokunu alamadan,
Boynuna sarılamadan.
Yüzüne ____________________.
Sadece seviyorum!
Öyle uzaktan seviyorum seni!

Elini ____________________.
Yüreğine dokunmadan.
Gözlerinde ____________________ ____________________ gitmeden.
Şu üç günlük sevdalara inat,
Serserice değil _____________________ gibi seviyorum.
Öyle uzaktan seviyorum seni,
Yanaklarına sızan iki damla yaşını silmeden.
En çılgın _____________________ larına ortak olmadan.
En sevdiğin şarkıyı beraber mırıldanmadan.
Öyle uzaktan seviyorum seni!

__________madan,
Dökmeden,
__________madan,
Üzmeden,
__________madan uzaktan seviyorum.
Öyle uzaktan seviyorum seni;

Sana söylemek istediğim her ____________________yi,
Dilimde parçalayarak seviyorum.
Damla damla dökülürken kelimelerim,
Masum beyaz bir ___________________ta seviyorum.''
109
E. Aşağıdaki linki tıklayarak Cemal Süreya'nın kısa hayat hikâyesini oku-

yunuz. http://bit.ly/38aTf6l
F. Nazım Hikmet'in “Seni Seviyorum” adlı şiirini okuyunuz:

..http://bit.ly/2MKCnfF
ve aynı şiiri Mithat Güçlü Karataş'ın yorumuyla dinleyiniz:
Nazım Hikmet - Seviyorum Seni - Yorumlayan: Mithat Güçlü Karataş:
http://bit.ly/34gguKD
Sonra şiiri bir de Onur Akın'ın seslendirmesiyle Youtube'da dinleyiniz:

..http://bit.ly/30LL5O3
ve Onur Akın'ın şarkı versiyonunun sözlerini şu linki tıklayarak
okuyunuz:
Nazım Hikmet - Seviyorum Seni - Yorumlayan: Mithat Güçlü Karataş:
http://bit.ly/2ZH63wa
Derste verilecek çalışma sayfasını kullanarak Nazım Hikmet'in şiirini ve Onur

Akın'ın şarkı versiyonunun sözlerini inceleyiniz. İlk önce yeni kelimeleri İngilizce
karşılıklarıyla eşleştiriniz, sonra aşağıdaki 3 soruyu cevaplayınız:
1. banmak a. faucet
2. musluk b. to dip
3. kararmak c. suspiciously, doubtfully
4. kımıldamak ç. meadow stream
5. telaşlı d. happily, merrily
6. sevinçli e. to move, stir
7. kuşkulu f. to touch
8. ceylan g. a gazelle
9. çayır ğ. nervously, anxiously
10. değmek h. to darken, become dark
110
1. Onur Akın, şarkısında Nazım Hikmet'in şiirinden hangi kelime ve imgeleri (images) kullandı?
Sizce o kelime ve imgeleri neden seçti?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
2. Onur Akın, şarkısında Nazım Hikmet'in şiirinden hangi kelime ve imgeleri kullanMAdı?
Sizce o kelime ve imgeleri neden seçMEdi?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
3. Onur Akın, şarkısına hangi yeni kelime ve imgeleri kattı (added)? O imgeleri nasıl buluyorsunuz?
O imgeler hangi şiir/şairden geldi?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
Sonra cevaplarınızı sınıf arkadaşınızla tartışınız.
111
G. Aşağıdaki linki tıklayarak Nazım Hikmet'in kısa hayat hikâyesini oku-

yunuz. http://bit.ly/37aiPHm
Ğ. Canvas'taki “Bana Ellerini Ver” dinleme alıştırmasını tamam-

layınız.
H. Atilla İlhan'ın “Ben Sana Mecburum” adlı şiirini okuyunuz ve şu

linki tıklayarak dinleyiniz:
..http://bit.ly/2L9ZnCG
Sonra şiir ile ilgili okuma-anlama sorularını cevaplayınız.
Ben sana mecburum bilemezsin

Adını mıh gibi aklımda tutuyorum
Büyüdükçe büyüyor gözlerin
Ben sana mecburum bilemezsin
İçimi seninle ısıtıyorum.
1. In which of the following sentences is the word “mecbur” used in the same way it is used in the
poem? Explain your choice.
a. Ahmet bunu yapmaya mecburdur.
b. Teksas Üniversitesi'nde okuyan lisans öğrencileri için Amerikan tarihi dersi mecburi derstir.
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
2. What do you think “bir şeye/birine mecbur olmak” means? (Don't look it up!)
_______________________________________________________________________________________________________
112
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
3. If “mıh gibi” means “solid, like a nail” then what could “aklımda tutuyorum” mean?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
4. What kind of a verb is “ısıtmak”? If “ısı” means “heat, warmth”, what does “ısıtmak” mean?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
Ağaçlar sonbahara hazırlanıyor

Bu şehir o eski İstanbul mudur
Karanlıkta bulutlar parçalanıyor
Sokak lambaları birden yanıyor
Kaldırımlarda yağmur kokusu
Ben sana mecburum sen yoksun.
5. Bu kıtada (verse) ben anlatıcısı (1st person speaker) ilk defa “sen yoksun” diyor. Bunu ne
zaman ve nerede fark ediyor? (Not: kaldırım = sidewalk)
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
113
Sevmek kimi zaman rezilce korkuludur

İnsan bir akşam üstü ansızın yorulur
Tutsak ustura ağzında yaşamaktan
Kimi zaman ellerini kırar tutkusu
Birkaç hayat çıkarır yaşamasından
Hangi kapıyı çalsa kimi zaman
Arkasında yalnızlığın hınzır uğultusu
6. In this verse, the speaker describes what it is like “to love”. Match the phrases describing his
feelings with their English counterparts.
1. Kimi zaman rezilce korkulu a. A person suddenly tires

2. İnsan ansızın yorulur b. The nasty howl of loneliness
3. Tutsak ustura ağzında yaşamaktan c. The passion of it breaks your hands
4. Ellerini kırar tutkusu ç. It's sometimes disgracefully frightening
5. Birkaç hayat çıkarır d. If we hold him at life's razor edge
6. Yalnızlığın hınzır uğultusu e. It takes a few lives from his life
Fatih'te yoksul bir gramofon çalıyor

Eski zamanlardan bir cuma çalıyor
Durup köşe başında deliksiz dinlesem
Sana kullanılmamış bir gök getirsem
Haftalar ellerimde ufalanıyor
Ne yapsam ne tutsam nereye gitsem
Ben sana mecburum sen yoksun.
7. Bu kıtada ben anlatıcısı İstanbul'un eski bir semti olan Fatih'te. Orada ne duyuyor ve ne
hissediyor?
_______________________________________________________________________________________________________
114
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
8. Sevgilisinden ayrıldığından beri ne kadar zaman geçti?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
Belki haziranda mavi benekli çocuksun

Ah seni bilmiyor kimseler bilmiyor
Bir şilep sızıyor ıssız gözlerinden
Belki Yeşilköy'de uçağa biniyorsun
Bütün ıslanmışsın tüylerin ürperiyor
Belki körsün kırılmışsın telaş içindesin
Kötü rüzgar saçlarını götürüyor
9. Name at least 3 things the speaker imagines about “sen” in this verse, giving both the Turkish
phrase and its English translation.
a._____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
b. _____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
c. _____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
115
10. What do you think the poet means by “Bir şilep sızıyor ıssız gözlerinden”? (Literally: “A cargo
ship trickles out of your/his/her desolate eyes.”)
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
Ne vakit bir yaşamak düşünsem

Bu kurtlar sofrasında belki zor
Ayıpsız fakat ellerimizi kirletmeden
Sus deyip adınla başlıyorum
İçim sıra kımıldıyor gizli denizlerin
Hayır başka türlü olmayacak
Ben sana mecburum bilemezsin.
11. The “kurtlar sofrası” referred to is __________________________:

a. a dog-eat-dog world
b. a hunger like a wolf's
12. Where is the causative adverbial suffix in this verse, and what does it mean?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
13. Why does the speaker tell himself “Sus” and begin again with “adınla”?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
116
14. What is the inner conflict the speaker describes in the final verse? How do you know this?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
I. Aşağıdaki linki tıklayarak Atilla İlhan'ın kısa hayat hikâyesini okuyunuz.

http://bit.ly/2UFcnWd
İ. Sınıf arkadaşınızla Atilla İlhan'ın “Ben Sana Mecburum” şiirini yeni-den

yazınız! Parodi size ait olacak!
BEN SANA KIZGINIM
Ben sana kızgınım bilemezsin
Adını _____________________________________ gibi aklımda tutuyorum
Büyüdükçe büyüyor ____________________________________________
Ben sana kızgınım bilemezsin
İçimi seninle __________________________________________________.
Ağaçlar ______________________________________________________
Bu şehir o eski ________________________________________________
Karanlıkta bulutlar _____________________________________________
Sokak lambaları birden __________________________________________
Kaldırımlarda ____________________________________________ kokusu
Ben sana kızgınım sen __________________________________________.
Sevmek kimi zaman rezilce ______________________________________
117
İnsan bir akşam üstü ansızın ____________________________________?
Tutsak ustura ağzında yaşamaktan
Kimi zaman ellerini kırar ________________________________________
Birkaç hayat çıkarır yaşamasından
Hangi kapıyı çalsa kimi zaman
Arkasında ___________________________________________________
______________________________________________________ çalıyor
Eski zamanlardan bir _____________________________________ çalıyor
Durup köşe başında deliksiz dinlesem
Sana kullanılmamış bir __________________________________ getirsem
Haftalar ellerimde ______________________________________________
Ne yapsam ne tutsam nereye gitsem
Ben sana kızgınım sen __________________________________________.
Belki haziranda ________________________________________________
Ah seni bilmiyor kimseler bilmiyor
Bir şilep sızıyor ıssız gözlerinden
Belki ________________________________________________ biniyorsun
Bütün ıslanmışsın ______________________________________________
Belki ________________________________________________________
Kötü rüzgar ___________________________________________________
118
Bu ___________________________________________________ belki zor
Ayıpsız fakat ellerimizi kirletmeden
Sus deyip adınla başlıyorum
İçim sıra kımıldıyor _____________________________________________
Hayır başka türlü olmayacak
Ben sana kızgınım bilemezsin.
DERS 3: TÜRKLER NASIL TANIŞIR VE EVLENİRLER?

https://www.needpix.com/photo/download/856359/heart-love-beach-sand-sea-wave-water-symbol-light
119
A. Aşağıdaki yeni kelimeleri inceledikten sonra “Flört Mü Görücü Usulü

Mü?” adlı yazının 5 paragrafını okuyunuz ve en mantıklı sıraya koyunuz. (Put
the 5 paragraphs below into the most logical order.) “Flört Mü Görücü Usulü
Mü?” metnine şu linki tıklayarak ulaşabilirsiniz: http://bit.ly/2UI0gIa
Doğru mu Yanlış mı?
DOĞRU YANLIŞ
1. Flört ve görücü usulü evliliklerde en açık fark, evliliğin uzunluğu- q q

dur.
2. Anlaşarak gerçekleşen evlilikler, arkadaşlık amaçlı veya flört q q

amaçlı başlamış olabilir ama bunun devamında evlilik fikri
ortaya çıkmıştır.
3. Köylerdeki geleneğe göre, görücü grubu, kızı evinde ziyaret eder- q q

di ve kızın ailesi ve tanıdıklarıyla konuşarak kız ile ilgili bilgiler
toplardı, sonra o bilgileri oğluna uygun bir eş ve kendisine iyi bir
gelin arayan aileye bildirirdi.
4. Günümüzde ve özellikle şehirlerde görücü usulü evlilik, yaygın- q q

lığını kaybetmektedir.
5. Modern görüçü usulü evlilik, eş seçme kararını tamamen anne q q
ve babalara bırakmaktadır.
6. Görücü ve flört evliliklerinin kalıcılığı ile ilgili yapılan uluslararası q q

araştırmalar farklı sonuçları göstermektedir.
B. Sarı Mikrofon'un “Görücü Usulü mü, Tanışarak Evlilik mi?” adlı

videosunun ilk 2 dakikası, 35 saniyesini birkaç kez izleyiniz:
https://www.youtube.com/watch?v=oBCAM4jPphM
(Watch only the first 2 min, 35 seconds.)
Aşağıdaki diyalogdaki boşlukları duyduğunuz kelimelerle doldurunuz. Sonra

aşağıdaki soruları cevaplayınız. Her iki cevabınız da 8-10 cümle olmalı.
Cevaplarınızı lütfen öğretmeninize derste veriniz.
120
Youtube Standard license, published here with special permission, "Görücü Usülü mü Tanışarak evlilik mi ? SARI
MİKROFON" by Sarı Mikrofon, https://www.youtube.com/watch?v=oBCAM4jPphM
Yeni Kelimeler:
görücü usulü – by means of a matchmaker (within the family), arranged marriage

abartmadan – without exaggerating
*-mEdEn = without
boşanmak – to divorce, get divorced
nafaka – alimony
talip – a suitor, a person who wants to marry a woman
mecburen – out of necessity, because of obligation
(birine) alışmak – to become used to/accustomed to (someone)
iter hale gelmek – to become irritating, repulsive
Videodaki Konuşma:
Erkek Öğrenci 1 Tanışarak tabii ki de.
Sarı Mikrofoncu Neden?
121
Erkek Öğrenci 1 Sonuçta o insanı _________________________. O şekilde hani ne

olduğunu biliyorsun, ona göre kabul ediyorsun. Ama öbüründe ne
çıkacağı belli olmayabilir.
Erkek Öğrenci 2 Görmeden tanışarak… Öyle bir şey _________________________,

değil mi?
Erkek Öğrenci 3 Yaa.. Tanışarak evlilik, ama sınırlı bir şekilde tabii. Yani fazla
abartmadan, flört konumuna geçmeden yani. Fazla gidip
_________________________. Yani en fazla bir ay sürmeli. Bir
aydan sonra yani eğer dönüşecekse evliliğe dönüşsün.
Dönüşmeyecekse _________________________.
Erkek Öğrenci 4 Tanışarak evlilik tabii ki de. Eski kafalı değiliz yani yeniyiz. 2013 mod-
eliz. Boşanmalar olmasa, Para konusu… herkes paranın peşinde.
Boşanayım, nafakam olsun, _________________________ olsun.
Herkes bunun peşinde. Kocayı kimse takmıyor. Çocuklarımı alayım,
gideyim peşinde kadınlar.
Erkek Öğrenci 5 Bana sorarsanız tanışma, çünkü karşındaki… İşte tartma, işte ölçme,
_______________________ _______________________ tanıma…
Kız Öğrenci 1 Görücü usulü.
Sarı Mikrofoncu Neden?
Kız Öğrenci 1 Ben şuna _________________________ verdim. Ben okuyacak

adam değilmişim. Beni evlendirin artık diyorum aileme…
122
Kız Öğrenci 2 Taliplerimizi arıyoruz. Aysu ve _________________________,

Kırklareli, Lüleburgaz memleketlerimiz.
Kız Öğrenci 1 Bi saniye! Ben şu üniversiteye geldiğimden beri şunu anladım:

tanışarak _______________________. Anamı babamı arayacağım.
Köyden bana helal süt emmiş bir oğlan bulsunlar, evleneceğim.
Kız Öğrenci 3 Görücü usulü. Neden? Çünkü çıkarken, diyelim beş yıl çıktım.
_________________________ bir anda değişiyor ya. Yani 180
derece dönüyor, diyorsun ki : “Ben bununla mı _____________
__________ beş yıl?” Onun için ayrılıyorsun, ______________
_________. Ama görücü usulü olunca, “Ya mecburen buymuş!”
diyorsun.
Kız Öğrenci 4 Tanışarak.
Sarı Mikrofoncu: Neden?
Kız Öğrenci 4 Önce bir _________________________. Görücü kısmı atlanmış

oluyor, sonra tanışıyoruz.
Kız Öğrenci 5 Çünkü insan, hani insanız. _________________________ alışıyor

birisine. Sevmeden birisiyle _________________________ yani.
Sarı Mikrofoncu Anladım.
Kız Öğrenci 6 Tanışarak tabii ki. İnsanların birbirinin düşüncesini tanıması, beraber
bir _________________________ kurması için önce tanıması
gerekir.
123
Kız Öğrenci 7 Valla ben birinin tipini _________________________ onunla çıkmam

ki zaten, bence de tanışarak.
Kız Öğrenci 8 Ben _________________________ _________________________

diye düşünüyorum. “Neden?” diyeceksiniz. Şimdi, insanlar
tanıştığı zaman bir yıl geçiyor, _________________________
_________________________ geçiyor. Birbirlerinden
_________________________ başlıyorlar. Belli bir süre sonra
_________________________ bir takım davranışlar böyle birbirini
iter hale geliyor. Ama mesela görücü usulü ile evlenen çiftler, bu bir iki
yılı _________________________ _________________________
yaşıyorlar. Öyle değil mi?
1. Sizce neden erkek öğrencilerin çoğu “tanışarak evlilik” cevabını verirken kız öğrencilerin yarısı
“görücü usulü” cevabını veriyor? Yani bu konuda erkek ve kız öğrencilerin bakış açısı sizce
neden farklı?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
124
2. Sizce ilk konuşan (Aysu adlı) kız konuşurken neden çok duygulanıyor? Ona ne olmuş olabilir?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
3. "Sarı Mikrofon" sunucusu size aynı soru sorarsa nasıl bir cevap verirsiniz? Evlilik konusundaki
düşüncelerinizi açıklayınız.
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
125
Cevaplarınızı sınıf arkadaşınızla tartışınız.
C. Alice Mustang'ın “Marriage in Turkey” videosunu

( https://www.youtube.com/watch?v=tY0VcuiUqZ8 ) izleyiniz ve onun bahsettiği
“5 aşama”yı İngilizce karşılıklarıyla eşleştiriniz.
1. Kız İsteme a. Official Marriage Ceremony and Wedding-

2. Söz Kesme Party
3. Nişan b. Promising to Marry
c. Henna Night
4. Kına Gecesi
ç. Asking for the girl's hand in marriage
5. Nikah ve Düğün d. Engagement
Alice Mustang'in bahsettiği her “aşama” hakkında ne öğrendiniz? Her “aşama” ile
ilgili olarak ilginç bulduğunuz bir detayı TÜRKÇE yazınız! (Write at least one inter-
esting fact you learned about each phase, IN TURKISH!)
1. Kız İsteme: __________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________________
2. Söz Kesme: _________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________________
3. Nişan: ________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________
4. Kına Gecesi: _________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________________
5. Nikah ve Düğün: ____________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________________
126
Ç. Ezra Mannix'in “Modern Turkish Engagement Ceremony” videosunu

( https://www.youtube.com/watch?v=GatBXpklCF4 ) izleyiniz ve videoda verilen
bilgilere göre aşağıdaki cümleler DOĞRU mu, YANLIŞ mı karar veriniz. YANLIŞ
olan cümleleri lütfen düzeltiniz (correct).
Önemli Kelimeler:
Damat adayı – potential groom, groom candidate
Gelin adayı – potential bride, bride candidate
Gelenek – tradition
Adet – custom
DOĞRU YANLIŞ
1. Damat adayı, kız istemeye giderken kıza altın kolye ve bilezik q q

takımı götürür.
________________________________________________________________________________________________
2. Damat adayı olan Ezra'nın annesi ve babası kız istemeye ta q q

Amerika'dan geldi.
________________________________________________________________________________________________
3. Biraz sohbet ettikten sonra Ezra'nın ailesi “Allah'ın emri ve q q

Peygamberin kavli” ile Zeynep'i istedi.
________________________________________________________________________________________________
4. Zeynep'in dedesi onu Ezra'ya veriyor, çünkü Ezra'nın ev, araba q q

ve parası var, yani maddi durumu iyi.
________________________________________________________________________________________________
5. Evlilik konusunda onay aldıktan sonra Ezra bütün aile q q

büyüklerinin ellerini öpüyor.
________________________________________________________________________________________________
127
6. Herkes öpüşürken “Hayırlı olsun” diyor. q q

________________________________________________________________________________________________
7. (Mavi elbiseli) Zeynep, pembe gömlekli genç adamın elini q q

öpüyor, çünkü o Ezra'nın dedesinin rolünü oynuyor. Herkes
gülüyor, çünkü pembe gömlekli genç adamın eli çok kirli.
________________________________________________________________________________________________
8. Ezra ve Zeynep'in aileleri kahve içtikten sonra nişan gününü q q

tespit etmek için yeniden görüşmeye karar verirler.
________________________________________________________________________________________________
9. Söz kesebilmek için Ezra'nın ailesinin biraz bahşiş (para) ver- q q

mesi gerek.
________________________________________________________________________________________________
10. Zeynep'in dedesi çok geleneksel bir adam ve her şeyi adete q q
göre yapmayı ister.
________________________________________________________________________________________________
Youtube standard license published here with special permission, Video still from “Modern Turkish Engagement
Ceremony” by Ezra Mannix, https://www.youtube.com/watch?v=GatBXpklCF4
11. Damat adayının gelin adayının elinden tuzlu bir Türk kahvesi q q
içmesi, ona sadık kalacağını gösterir.
_____________________________________________________________________________________________________
128
12. Ezra ve Zeynep'in aileleri kız isteme, söz kesme ve nişan q q

geleneklerini bir günde gerçekleştirmişler, yani söz kesme ve
nişan törenlerini birleştirmişler.
_____________________________________________________________________________________________________
13. Ezra ve Zeynep'in giysilerine takılmış küçük kırmızı şeyler, q q

gümüştür.
_____________________________________________________________________________________________________
D. “Olacak O Kadar” dizisinin “Kız İsteme” adlı bölümünden şu videoyu

izleyiniz:
https://www.youtube.com/watch?v=1km_DbljxdU
Sonra bu KIZ İSTEME parodisini komik kılan 5 öğeyi TÜRKÇE yazarak tarif edi-
niz. (IN TURKISH, write/describe least 5 things that make this parody of the KIZ
İSTEME tradition funny.)
“Olacak O Kadar” dizisinde baba rolünü oynayan komedyen Levent Kırca

Kaynak: CC BY, "Levent Kırca" by Serkan Yakın,
https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Levent_K%C4%B1rca.jpg
Önemli kelimleler:
Kravat bağlamak – to tie a tie
Kanepe – sofa
Sıkışmak – to be squeezed, pressed, pushed
Sıkıştırmak – to squeeze, pressure, push someone
Kalkmak – to get up
Skypelaşmak – to Skype
Donmak – to freeze
129
Facebookta pokelemek – to poke smb. on Facebook

Maaş – salary
Öpücük göndermek – to blow/send a kiss
1._______________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________
2._______________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________
3.________________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________
4. _______________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________
5. _______________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________
E. “Flört mü, Görücü Usulü Mü?” adlı metinde geçen (ve aşağıdaki
kutuda verilen) 13 yeni kelimeyi kullanarak 3 veya 4 orijinal diyalog
yazınız ve öğretmeninize derste veriniz. (Be careful to use these new
words/phrases with the correct CASE, if one is specified. If one is not
specified then use your knowledge of when to use nominative,
accusative, dative, ablative and genitive case endings!)
130
Seçim (yapmak) – choice, (to choose between 2 or more items)

Ayırt etmek – to distinguish, separate
Bariz – clear, obvious
Aracılığıyla – by means of
-dEN itibaren – beginning from, dating from, as of
Ortaya çıkmak – to emerge, appear, come to light
Kırsal – rural
Gelin adayı – potential bride, bridal candidate
(bir şeye, bir yere) uyum sağlamak – to adjust, accommodate oneself to (something, a place)
Olasılık/fırsat bulmak – to find/have the opportunity
Mevcut – present, existing
F. Gramer Tekrarı: Aşağıdaki Emir ve Şart Cümlelerini inceleyiniz.
Emir Cümleleri (Command Sentences)
***Remember to use the buffer letter y after verb stem endings that end in a vowel and after
negation infixes!
Sen-Command Siz-Command (plu- Extra-Formal Siz 3rd person Indirect

ral or formal sing/ Command (on signs, Command
plur) instruction manuals)
OLUMLU
Çiçek al! Çiçek al- ın ! Çiçek al- ınız ! Ali çiçek al- sın !
Şık giyin! Şık giyin- in ! Şık giyin- iniz ! Ali şık giyin- sin !
El öp! El öp- ün ! El öp- ünüz ! Ali el öp- sün !
Kibar konuş! Kibar konuş- un ! Kibar konuş- unuz ! Ali kibar konuş- sun !
131
Lokum ye! Lokum y i - y - in ! Lokum y i - y - iniz ! Ali lokum ye- sin !
Sen-Command Siz-Command (plu- Extra-Formal Siz 3rd person Indirect

ral or formal sing/ Command (on signs, Command
plur) instruction manuals)
OLUMSUZ
Bohça al-ma! Bohça al-ma- y - ın ! Bohça al-ma- y - ınız ! Ali bohça al-ma- sın !
Tişört giy-me! Tişört giy-me- y - in ! Tişört giy-me- y - iniz ! Ali tişört giy-me- sin !
Tuzlu kahveyi Tuzlu kahveyi tükür- Tuzlu kahveyi tükür- Ali tuzlu kahveyi
tükür-me! (don't me- y - in ! me- y - iniz ! tükür-me- sin !
spit out)
Spor hakkında Spor hakkında konuş- Spor hakkında konuş- Ali spor hakkında
konuş-ma! ma- y - ın ! ma- y - ınız ! konuş-ma- sın !
Bütün çikolatayı Bütün çikolatayı ye- Bütün çikolatayı ye-me Ali bütün çikolatayı
ye-me! me- y - in ! - y - iniz ! ye-me- sin !
Gerçeğe Dayalı Şart Cümleleri (Reality-Based Conditional Sentences)
***Remember that the conditional suffix -se / -sa / -yse / -ysa / ise can be used with various tenses,
but it cannot be used with –meli / -malı.
GENİŞ ZAMAN OLUMLU OLUMSUZ

CONJUGATION
(Eğer ben) tuzlu (Eğer ben) kibar (Eğer ben) tuzlu (Eğer ben) kibar
kahveyi iç- er - se - m konuş- ur - sa - m ... kahveyi konuş-ma- z - sa - m ...
... iç-me- z - se - m ...
(Eğer sen) tuzlu kah- (Eğer sen) kibar (Eğer sen) tuzlu (Eğer sen) kibar
veyi iç- er - se - n ... konuş- ur - sa - n ... kahveyi iç-me- z - se konuş-ma- z - sa - n ...
- n ...
132
(Eğer Ali) şık (Eğer Ali) çiçek (Eğer Ali) şık gi- (Eğer Ali) çiçek
giyin- ir - se ... al- ır - sa ... yin-me- z - se ... al-ma- z - sa ...
(Eğer biz) şık (Eğer biz) çiçek (Eğer biz) şık (Eğer biz) çiçek
giyin- ir - se - k ... al- ır - sa - k ... giyin-me- z - se - k ... al-ma- z - sa - k ...
(Eğer siz) lokum (Eğer siz) (Eğer siz) lokum (Eğer siz)
ye- r - se - niz ... anlaş- ır - sa - nız ... ye-me- z - se - niz ... anlaş-ma- z - sa - nız ...
(Eğer aileler) lokum (Eğer aileler) (Eğer aileler) lokum (Eğer aileler)
ye- r - (ler) - se ... anlaş- ır - (lar) - sa ... ye-me- z - (ler) - se ... anlaş-ma- z - (lar) - sa
...
VARIOUS TENSES - VARIOUS TENSES– VERB/PREDICATE TENSE

OLUMLU OLUMSUZ USED IN REALITY-BASED
CONDITIONAL
Eğer siz kahve Eğer siz kahve Present progressive (-İYOR)

içi- iyor - sa - nız ben de iç-m- iyor - sa - nız ben de conditional
içerim. içmem.
Eğer (sen) çikolata Eğer (sen) çikolata Future (-EcEk) conditional

alacak - sa - n ucuza alma! al-ma-y- acak - sa - n güzel
bir şeker paketi yaptır.
Eğer (ben) spor hakkında Eğer (ben) kibar Witnessed Past (-Dİ) condi-
fazla konuş- tu - y - sa - m konuş-ma- dı - y - sa - m tional
özür dilerim. özür dilerim.
Eğer biz yanlışlıkla bayat Eğer biz yeterince şık Unwitnessed/Doubtful Past
çikolata al- mış - sa - k çok giyin-me- miş - se - k ayıp (-mİş) conditional
ayıp olacak. olacak.
Eğer Ali'nin yeni bir kravata Eğer Ali'nin yeni bir kravata present (geniş zaman predi-
ihtiyacı varsa hemen alsın. ihtiyacı yoksa almasın. cate) with conditional
Köşedeki çiçekçi Köşedeki çiçekçi kapalı present (geniş zaman adjec-

kapalı- y - sa ana değil- se çiçeği orada tive predicate) with condi-
caddedekine gidin. yaptırın. tional
Damat adayı Ali ise kabul Damat adayı Ali değil- se present (geniş zaman noun
edeceğiz. kabul etmeyeceğiz. predicate) with conditional
133
G. Şimdi Canvas'taki “Kız istemeye giderken ne götürülür?” adlı metni

okuyunuz ve boşlukları uygun emir veya şart kipleri yazarak tamamlayınız.
(Now read the text and complete it by writing appropriate command or condition
suffixes in the blanks.)
Ğ. İki farklı çiftin kına gecesi videosunu izleyiniz:

http://www.youtube.com/watch?v=VRsYjqxphO0
http://www.youtube.com/watch?v=mYaK806LUYU
Kaynak: CC BY-SA,"Kına Gecesi" by Maderibeyza,

https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=3084335
Bu iki videoyu izledikten sonra aşağıdaki soruları cevaplayan uzun bir paragraf
yazınız. Lütfen ayrı bir kağıtta ve satırları atlayarak (skipping lines) yazınız! En
az 15 cümle yazınız.
1. Bu iki kına gecesi birbirinden nasıl farklı? Onların hangi ortak noktaları var? (Lütfen detaylı
anlatın.)
2. Sizce evlenen çiftler ve aileleri nasıl farklı olabilir? Siz neden öyle düşünüyorsunuz?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
134
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
135
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
H. Neredeyse her kına gecesinde söylenen “Yüksek Yüksek Tepelere”

adlı türkünün sözlerini okuyunuz ve onları ayrı bir kağıtta İngilizceye
çeviriniz.
Türküyü tekrar dinlemek istiyorsanız, Candan Erçetin'in versiyonu güzel.

Onu şu linkten dinleyiniz:
https://www.youtube.com/watch?v=MP0jS3Y1Rks
Yüksek Yüksek Tepelere Ev Kurmasınlar
Yüksek yüksek tepelere ev kurmasınlar

Aşrı aşrı memlekete kız vermesinler
Annesinin bir tanesini hor görmesinler
Uçan da kuşlara malûm olsun

Ben annemi özledim
Hem annemi hem babamı
Ben köyümü özledim
Babamın bir atı olsa binse de gelse

Annemin yelkeni olsa açsa da gelse
Kardeşlerim yollarımı bilse de gelse
Uçan da kuşlara malûm olsun

Ben annemi özledim
Hem annemi hem babamı
Ben köyümü özledim
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
136
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
I. Ayrıca “Yüksek Yüksek Tepelere” adlı türkü ile ilgili bu soruyu

cevaplayınız:
“Yüksek Yüksek Tepelere” türküsü, evlenecek (veya yeni evlenmiş) olan gelinin en çok hangi
duygusunu ifade eder?
a. korku b. üzüntü c. heyecan
Bunu nasıl anladınız? Türküden 2-3 örnek verip düşüncelerinizi güzel bir paragrafta
açıklayınız.
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
137
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
İ. Damat bohçasının hazırlanışı ile ilgili videoyu izleyiniz:

https://www.youtube.com/watch?v=9Db5mQE68J8
Türk gelin ve ailesi, damat bohçasına neler koyarlar? En az 8 eşya not
ediniz.
1._____________________________________________________________________________________________________
2._____________________________________________________________________________________________________
3._____________________________________________________________________________________________________
4._____________________________________________________________________________________________________
5._____________________________________________________________________________________________________
6._____________________________________________________________________________________________________
7._____________________________________________________________________________________________________
8._____________________________________________________________________________________________________
Eğer istiyorsanız, gelin bohçasının hazırlanışı ile ilgili videoyu da izleyebilirsiniz:

https://www.youtube.com/watch?v=hlwBlLn5Ddw
J. Mehtap Akın ve Sezai Şahin'in düğünü ile ilgili bu videoyu izleyiniz:

https://www.youtube.com/watch?v=Yln_gQN95z0
“Turkish Wedding | Galileo | ProSieben” başlıklı videonun dili Almanca, ancak
panikleyip kapatmayınız, çünkü İngilizce ve Türkçe altyazıları var. (Altyazıları
göremiyorsanız Closed Caption'u tıklayınız.) Almanya'da yapılan bu videoyu
izliyoruz, çünkü o bazı Türk düğün geleneklerini iyi açıklıyor!
138
Videoyu izlerken kontrol ediniz: Mehtap ve Sezai Almanya'da hangi Türk

düğün geleneklerini gerçekleştiriyor? Aşağıdaki cümleler DOĞRU MU, YANLIŞ
MI (videoya göre) karar veriniz. Cümle DOĞRU ise “D” yazınız. Yanlışsa “Y”
yazınız ve cümleyi DÜZELTİNİZ!
DOĞRU YANLIŞ
1. Mehtap ve Sezai görücü usulü ile tanışmış. q q

________________________________________________________________________________________________
2. Kız istemeye giderken Sezai ve ailesi çiçek ve çikolata getirir. q q

________________________________________________________________________________________________
3. Kızın evine gelince Sezai'nin babası, Mehtap'ı “Allah'ın emri, q q

Peygamberin kavli ile” onun babasından ister. Mehtap'ın ba-
bası kabul eder, söz kesilir ve herkes şerbet içer.
________________________________________________________________________________________________
4. Sezai'nin Türk kahvesinde tuz ve biber var, bu yüzden Sezai q q

onu içmeyip bırakır.
________________________________________________________________________________________________
5. Söz alındıktan sonra bir imam Mehtap ve Sezai'nin dini q q

nikâhını kıyar (performs their religious wedding ceremony),
çünkü aileleri dindar ve İslam'a göre bu nikâh kıyılmadan
Mehtap ve Sezai tek başlarına gezerek düğün hazırlıklarını
yapmamalı.
________________________________________________________________________________________________
6. Mehtap ve Sezai'nin nişanı güzel bir lokantada gerçekleşti- q q

rilir. Babaları genç çiftin ellerine nişan yüzüklerini takıp
kırmızı kurdeleyi keser.
________________________________________________________________________________________________
139
7. Nişandan sonra Mehtap ve ailesi, Sezai için geleneksel bir q q

damat bohçası hazırlar: içinde pijama, iç çamaşır, terlik,
havlu, seccade ve traş seti var. Sezai'nin ailesi de Mehtap
için gelin bohçası hazırlar.
________________________________________________________________________________________________
8. Düğün yaklaşınca Mehtap, müstakbel kayınvalidesi ve q q

görümceleriyle alışverişe çıkar. Kına gecesi için kırmızı
bir elbise ve düğün için süslü bir gelinlik alırlar. Her şeyi,
damadın ailesi öder.
________________________________________________________________________________________________
9. Kına gecesinden önce Mehtap'ın ailesi çeyizini (her hope chest q q
of wedding linens, etc.) yapar. Türk komşuları ve arkadaşları
çeyizine bakmaya gelir ve birlikte “çeyiz yemeği”ni yerler.
________________________________________________________________________________________________
10. Kına gecesinin olacağı gün Sezai'nin evinde olan kadınlar, q q

Mehtap'ı hamama götürürler. Hamamda herkes güzelce
yıkanır. Sonra gelin ve kayınvalide yeni çamaşırlarını giyer
ve herkes evden getirilen çeşit çeşit yemekleri, meyveleri,
tatlıları, turşuları yer, sohbet eder.
_____________________________________________________________________________________________________
11. Mehtap'ın kına gecesi evinde gerçekleştirilir. O gece Mehtap'ın q q

başı kırmızı pullu örtüyle örtülür. Mehtap'ın arkadaşları,
akrabaları ve komşuları oyunlar oynar, şarkı söyler.
Kayınvalide, Mehtap'ın sağ avucuna kına koyar ve davetliler
kınanın üzerine para koyarlar. Erkekler ise Sezai'nin evinde
toplanır.
________________________________________________________________________________________________
12. Düğün gününde Sezai'nin evinde olan kadınlar, Mehtap'ı q q

kuaföre götürüp saçlarını yaptırdıktan sonra gelinlik
giydirirler. Sezai ise evine yakın bir yerde gelin arabasını
süsletir. Sezailerin evinde olan eğlence (müzik ve oyun)
öğleye kadar devam eder.
________________________________________________________________________________________________
140
13. Öğle namazından sonra, Sezai, annesi ve babası önceden q q

hazırlanmış gelin arabasına biner. Gelin arabası, kiralanan
arabalar ve davetlilerin arabalarıyla birlikte konvoy halinde
kız evine varır.
________________________________________________________________________________________________
14. Gelin arabası varınca Mehtap ana, baba, kardeşleri, q q
arkadaşları, akraba ve komşularıyla vedalaşmaya başlar.
Bu vedalaşma çok içten ve üzüntülü olur. Mehtap'ın
ağabeyi onun beline kırmızı kuşak (ribbon) bağlar, sonra
arabaya inerler.
________________________________________________________________________________________________
15. Gelin alındıktan sonra konvoy kız evinden yola çıkar. Yolda q q
gençler gelin arabasının önünü keserler ve karşılığında para
(bahşiş) alırlar..
________________________________________________________________________________________________
16. Resmi nikâh kıyılırken Sezai ve Mehtap evlilik belgelerine q q
imza atarlar (sign marriage documents). İmza atar atmaz
(as soon as she signs) Mehtap Sezai'nin ayağına basarak
(by stepping) evliliklerinde daha güçlü insan olacağını
gösterir.
________________________________________________________________________________________________
17. Genç çift yeni evlerine gelince Mehtap'ın kayınpederi q q
evin kapısında kurban kestirir (sacrifices an animal) ve
kayınvalidesi Mehtap'ın önünde bir çömlek (clay pot) kırar.
Bu iki şey evliliklerine bereket getirir.
________________________________________________________________________________________________
18. Sezai ve Mehmet, büyüklerinin ellerini öptükten sonra q q

evlerine girerler. Sezai'nin arkadaşları korna çalarak veya
darbukayla oyun oynayıp gürültü çıkarırlar. En sonunda
Sezai'nin evinden istedikleri hediyeyi aldıktan sonra oradan
ayrılırlar. Artık kimse Sezai ve Mehtap'ı rahatsız etmez ve
böylece düğün tamamlanmış olur.
________________________________________________________________________________________________
141
19. Başka hangi “Türk düğün geleneklerini” videoda gördünüz? Sizce bu gelenekler eski
mi modern mi? (Hints: ayakkabının altına isim yazmak, alnını öpmek, para veya altın
takmak)
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
20. Sezai ve Mehtap'ın düğünü (ve Türk düğünleri) hakkında sorularınız var mı? Varsa,
lütfen aşağıya yazınız.
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
21. Türk düğün gelenekleriyle ilgili bir “Kelime Haritası” çiziniz. Kelime haritanız, bu hafta
öğrendiğiniz 20+ yeni kelime veya ifadeleri (phrases, expressions) içermeli. Renk-
li kalemler kullanınız ve kelime haritanızı derste sınıf arkadaşlarınızla paylaşmaya
hazır olunuz.
142
K. Aşağıdaki 15 kelime öbeğinden 10 tanesini seçiniz ve

partnerinizle 10 orijinal cümle (buraya veya tahtaya) yazınız.
(You can change the subject from 3rd person to another person, or
change the phrase slightly in other ways, if you like. Be sure to specify
a subject!)
143
1. damat bohçası hazırlayacaksa
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
2. beline kırmızı kuşak bağlamadıysa
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
3. kız istemeye gidiyorsa
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
4. görücü usulüyle tanışmışlarsa
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
5. düğün salonu tutacaklarsa
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
6. balayına çıkmayacaklarsa
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
7. makas kırmızı kurdeleyi kesmezse
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
144
8. dindar bir aileyse
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
9. kayınvalide altın koymazsa
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
10. koku giderici (deodorant) sürmemişse
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
11. “Allah'ın emri ve Peygamberin kavliyle” derse
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
12. yüzükleri unutmamışsa
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
13. gelin ayakkabısındaki isimler silinirse
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
14. gelin damadın ayağına basarsa
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
145
15. damat adayı gelin adayının tuzlu kahvesini içmezse
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
L. Aşağıdaki linki tıklayarak “Gerçek Düğünlerden Komik Anlar” adlı metni

okuyunuz: http://bit.ly/38kwywE
1. Kimin gelin arabası çok yavaşmış? a. İrina ve Emrah

2. Kim gelin çiçeğini kaybetmiş? b. Börçe ve Hasan
3. Kimin arkadaşları yanlış gelin c. Ceyda ve Furkan
arabasının fotoğrafını çekmiş?
ç. Seda ve Cem
4. Kim düğün fotoğraflarını çekerken
çok popüler olmuş? d. Zuhal ve Ahmet
5. Kim başına topik (a toupée) e. İmer ve Burak

takmış ve arkadaşları onu f. Didem ve Mert
tanıyamamış?
g. Gökçe ve Orhan
6. Kim gelini geç öpmüş?
ğ. Ajda ve Emrah
7. Kim gelinin ailesini nikah salonuna
götürmeyi unutmuş?
8. Kim kız istemeye gidince yeni
pantolonundaki alarm çalmış?
9. Kim gelin arabasındayken
arkasındaki tüm arabaları gözden
kaybetmiş?
146
İzleyelim!
M. Canvas'taki “Aşk ve Evlilik Hakkında Düşüncelerim” video-

larını birkaç kez izleyiniz ve not alınız. Her konuşmacı aşağıdaki soru-
ları nasıl cevaplıyor? Bu konuşmacıların cevaplarında hangi eğilimleri
(trends) tespit edebilirsiniz (can identify)? Notlarınızı aşağıdaki tabloya
veya ayrı bir kağıda yazabilirsiniz. Gerekirse, videoları izlerken Türkçe
alt yazılarını açabilirsiniz.
Mutlu: https://youtu.be/32zyr0XE6UM
Cemre: https://youtu.be/Qsg1B8rNb6k
Merve: https://youtu.be/WU1o_gn8gHQ
Funda: https://youtu.be/9Hj2q-pr7H8
1. Aşk mı para mı önemli? Neden?
Konuşmacı 1
Konuşmacı 2
147
Konuşmacı 3
Konuşmacı 4
2. Annenizle babanız nasıl tanışmış, nasıl evlenmiş? Evlilikleri nasıl(dı)?
Konuşmacı 1
Konuşmacı 2
148
Konuşmacı 3
Konuşmacı 4
3. Siz eşinizle nasıl tanıştınız, nasıl evlendiniz?
Konuşmacı 1
Konuşmacı 2
149
Konuşmacı 3
Konuşmacı 4
4. Türkiye'de evlilik değişiyor mu sizce?
Konuşmacı 1
Konuşmacı 2
150
Konuşmacı 3
Konuşmacı 4
Eğilim 1:
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
Eğilim 2:
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
Eğilim 3:
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
151
N. Çevrenizde bulunan bir Türk ile aşk ve evlilikle ilgili bir röportaj
yapınız ve öğrendiklerinizi sınıf arkadaşınızla paylaşınız.
Bu araştırma projesine şöyle yaklaşınız:
1. Alıştırma M'deki sorulardan yola çıkarak daha geniş bir soru listesi oluşturunuz.
Röportaj yapacağınız Türkten neler öğrenmek istiyorsunuz? Sorularınızı
sormadan önce öğretmeninize kontrol ettiriniz.

Röportajın içeriğinin anonim kalacağını (that the content of the interview will
remain anonymous) söylemeyi unutmayınız.
3. İkinizin rahat edeceği bir yerde 30-45 dakikalık bir röportaj yapınız. Hep Türkçe
konuşmaya çalışınız, ama röportaj yaptığınız kişi anlamadığınız bir şey söylerse,
açıklamasını isteyiniz. Mümkünse tüm röportajı kaydediniz (record), çünkü
notlarınızı daha kolay çıkarırsınız.
5. Notlarınızı kullanarak 1-2 sayfalık bir özet yazınız. Özetiniz 3. şahısta (in 3rd
person) olmalı ve kişinin gerçek adını vermemeli.
152
Ünite 2, Ders 1 Yeni Kelimeler

Quizlet vocabulary
İsimler (Nouns) öksüz Zarflar (Adverbs)

|
âşık – halk ozanı | |
saz – bağlama | er geç
aşk suç kıyamete kadar
belgesel şafak |
nafile – boşuna |
çoban türkü
destan yürek – kalp –| | | gönül | Fiiller (Verbs)
düzyazı – nesir | | (bir şeyi) aktarmak
efsane Sıfatlar (Adjectives) (birine) aşık olmak
felek |
ak – beyaz | (birini/bir şeyi) canlandırmak
(birine/bir şeye) sahip çıkmak
hayret (etmek) destansı
|
konuk – misafir | dillere destan (bir şeyi) seslendirmek
(birine) utanç vermek
mezar(lık) zalim
|
murat – hedef – gaye| | | (bir şeyi) yönetmek

Quizlet vocabulary
İsimler (Nouns) Sıfatlar (Adjectives) (bir şeyin) farkında olmak

tasavvuf şiiri gizemli içi(ni) dökmek
(birine/bir şeye) mecbur olmak/kal-
mak
(bir şeyi) yayınlamak/yayımlamak

Quizlet vocabulary
İsimler (Nouns) kalıcı Fiiller (Verbs)

damat tedirgin (birinden) boşanmak
düğün yasak kız istemek
gelin zalim (biriyle) nişanlanmak
görücü usulü ortaya çıkmak
kına gecesi Zarflar (Adverbs) seçim yapmak
(bir şeyin) aracılığıyla (bir şeyi) sürdürmek
Sıfatlar (Adjectives) (-DAn) itibaren (bir şeye/bir yere) uyum sağlamak
evli barklı
153

TÜRK SİNEMASI VE MÜZİĞİNDE AŞK VE EVLİLİK
Kaynak: CC BY SA, "Village Scene - Tepekoy - Gokceada Island-05" by Adam Jones,

A. Atıf Yılmaz'ın 1978'de yönettiği “Selvi Boylum Al Yazmalım” filmini

şu linkten izleyiniz:
https://www.youtube.com/watch?v=0u2XHF5q6pM
Filmi izledikten sonra 8-10 cümlelik bir film özeti yazınız ve onu derse
getiriniz. Özetinizde şu soruları cevaplamaya dikkat ediniz:
1. Filmin ana karakterleri kimler? Nasıl tanışıyorlar?

2. Filmin zaman ve mekanı nedir?
3. Filmin ana karakterleri nasıl bir çatışma (conflict) yaşıyorlar?
4. Film bu çatışmayı çözüyor mu? Nasıl çözüyor (solves)?
154
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
155
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
Ayrıca, film ile ilgili 2-3 soru yazınız. Neler anlamadınız?
B. “Selvi Boylum Al Yazmalım” filminin aşağıdaki özet metninde bazı

kelimeler eksik. Kutudaki kelimeleri kullanarak ve sınıf arkadaşınızla
konuşarak metindeki boşlukları uygun kelimelerle doldurunuz.
aldatır dayanamaz
yanlış baba
yalnız aşık
şiddetli yolculara
alarak sahip
tutkun tercih
bozulan evi barkı
işveren baş başa
Kamyon şoförü İlyas (Kadir İnanır), İstanbul'da bir köy yakınlarında çalışırken Asya'yla
(Türkan Şoray) tanışır. Birbirlerine _______________ olup evlenirler. Çocuklarının
adını Samet koyarlar. İlyas, kamyoncu olduğu için sık sık yollara çıkar ve Asya Samet'le
_______________ kalır.
156
Soğuk ve _______________ yağmurlu günlerden birinde; İlyas, Cemşit'in de aralarında
bulunduğu, yolda perişan kalan _______________ yardım edeyim derken aynı sebepten
işyeriyle sorun yaşar, çünkü işverenin iddiasına göre, işin aksamasından dolayı
müşterilerle yoğun sorun yaşanmıştır. Bu sebepten dolayı _______________, kamyonu
bir müddet İlyas'ın elinden _______________ onu bu şekilde cezalandırmak ister.
Ama İlyas kamyonuna son derece _______________ dur, onu çocuğu gibi sever, hatta
kamyonu için en ufak bir _______________ ta başkalarıyla şiddetli kavgaya bile girişir.
(Örneğin filmin hemen başında kamyonu ıslatma sahnesindeki gibi…)
Delice sevdiği kamyonunun elinden alınması İlyas'ı büyük bir bunalıma sokar, bu yüzden,
_______________ _______________, çoluk çocuğu bile umursamaz olur
Psikolojisi iyice _______________ İlyas, Asya'nın karşısına öyle çıkmak istemez ve daha
da bunalıma girerek Asya'yı terk eder.
İlyas, bunalımın etkisiyle haftalarca bir türlü eve dönmez ve Asya'yı bir sekreter
ile_______________. Asya bir ipucu sonucu bunu pencerede görür ve İlyas'tan kaçar.
İlyas, Asya'nın izlediğini hemen sonra öğrenir ama, kamyondan dolayı halen daha büyük
bunalım geçirdiği için, durumun ciddiyetini anlayacak vaziyette değildir.
Asya, bu zorluğa ve acıya _______________ve oğluyla birlikte yollara düşer. Yolda

Cemşit (Ahmet Mekin) adında bir adamla karşılaşırlar. Cemşit onlara kol kanat gerer.
Cemşit, İlyas'ın aksine, hayat sorumluluğunu taşımasını bilen bir karaktere
157
_______________ tir. Asya ve Cemşit birlikte yaşamaya başlarlar. Bir gün İlyas karşılarına
çıkar.
Asya şimdi büyük aşkı İlyas, ve kendisine zor gününde kucak açan Cemşit arasında bir
_______________ yapmak zorunda kalır.
Artık karar anı gelmiştir; seçim kararını bir nevi oğlu Samet verir, çünkü Samet Cemşit'e
"_______________" demiş ve onu "babalığa seçmiştir".
Ve Ayşe "sevgi emektir" diyerek kendisine ve çocuğuna "dostluk, iyilik" ve "EMEK" veren
Cemşit'i seçer.
İlyas da tutkun olduğu kamyonuyla yine _______________ _______________ ve yalnız

kalmıştır.
C. Film ile ilgili şu soruların cevaplarını sınıf arkadaşınızla tartışınız!

Konuştuğunuz ana noktaları not ediniz.
1. Bu film 1978'de yapıldı. Bu film size Türkiye'nin o zamanki toplumsal değişimi (social change)
hakkında ne gösterdi? (Filmden en az üç toplumsal değişim örneği bulunuz.)
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
158
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
2. Eski Hollywood film endüstrisinde olduğu gibi, Yeşilçam film endüstrisinde belli ahlak kuralları
(moral rules/code) uygulanıyordu. Sizce bu film hangi ahlak kurallarına dikkat etti? Hangi ahlak
kurallarına dikkat etmedi?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
3. Sizce Türkler bu filmi neden çok seviyorlar?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
159
Ç. Filmin son dakikalarını tekrar izleyiniz:

https://www.youtube.com/watch?v=EhzNJP-gRuY
Sonra aşağıdaki transkripti kullanarak sınıf arkadaşınızla aşağıdaki
sahneleri canlandırınız ve altı çizilmiş olan kelimelerin anlamlarını
birlikte tahmin ediniz. (Not: Transkript, videonun ikinci dakikasında
başlıyor. Karakterlerin düşünceleri seslendiriliyor.)
Asya Samet ona baba demişti, onu

babalığa seçmişti…. Sevgi ney-
di? Sevgi iyilikti, dostluktu, sevgi
emekti.
İlyas Asya…
Asya Durursam bir daha kurtulamam.
İlyas Ziyanı yok, gülüşü yeter bize.
Asya Yüreğim kaydıysa günah mı?
İlyas Çamura saplansam yardıma gelir

misin?
Asya Elini tuttum, sıcacıktı, yüreği elin-

deymiş gibi…
İlyas Elinden tutuversem benimle gelir

mi?
Asya Seninim işte, alıp götürsene beni.
İlyas Elveda Asya, elveda Selvi Boy-

lum, Al Yazmalım. Elveda bit-
memiş türküm benim.
160
Yasak aşk yaşayan Yeşilçam sinema yıldızları

Kaynak: Published here with special permission,
http://hayat.sozcu.com.tr/yesilcamin-yasak-asklari-63608/
D. Canvas'ta bulunan “Yeşilçam'ın Yasak Aşkları” adlı okuma alıştırması E'yi

tamamlamadan önce aşağıdaki iki soruyu cevaplayınız.
1. Yeşilçam neydi? İnternetten araştırınız ve Yeşilçam hakkında öğrendiklerinizi (what you

learned) 7-8 cümlelik bir paragrafta yazınız.
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
161
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
2. Amerika'da Hollywood yıldızlarının aşkları genellikle nasıldır? En az 3 özellik (characteristics)

belirtiniz ve örnekler veriniz.
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
E. Canvas'ta “Yeşilçam'ın Yasak Aşkları” adlı okuma alıştırmasını

tamamlayınız. Son soruyu burada cevaplayınız.
45. Bu hikâyelerden hangisini en çarpıcı buldunuz? Neden?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
162
Verdiğiniz tüm cevapları derste sınıf arkadaşlarınızla kontrol ediniz ve metni

tartışınız. Eğer bu metindeki kelimelere çalışmak istiyorsanız, şu 'Kültür Eki' Qui-
zlet kartlarını kullanabilirsiniz.
Quizlet vocabulary
https://quizlet.com/merhaba_ile_baslar/folders/her-sey-bir-merhaba-ile-baslar-unite-2-kultur-eki
F. “Yeşilçam'ın Yasak Aşkları” metnindeki hikâyeleri örnek alarak

günümüzdeki bir Hollywood yasak aşkının hikâyesini yazılı olarak anlatınız.
O oyuncuların ve yönetmenlerin aşkında uyuşturucu, ihanet, kıskançlık
veya intihar var mı(ydı)? Lütfen 12-15 cümlelik, detaylı bir paragraf yazıp
derse getiriniz. Hikâyenizi sınıf arkadaşınızla paylaşınız.
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
163
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
G. Ünlü bir Türk çiftin ilişkisini araştırınız, güzel bir özet yazınız ve onu
sınıf arkadaşlarınıza derste sununuz. Hocanız size Can Dündar'ın Yüzyılın
Aşkları (2006) kitabından bir bölüm verecek. O bölümü dikkatlice okuyunuz
ve not alınız, sonra başka (İngilizce veya Türkçe) kaynaklardan seçtiğiniz
ünlü çiftin ilişkisi hakkında bilgi edininiz.
You will present a self-authored, descriptive summary of one famous

Turkish couple's relationship to your classmates. Once you are assigned
your couple, you will need to do some research (in English and/or Turkish)
to gather the content for your presentation! This research will include
reading the chapter of Can Dündar's book, Yüzyılın Aşkları (2006) that
your instructor gives you! The format of your presentation is outlined
below, and you should plan to speak for 10-12 minutes. Here are the
guidelines:
Sunumunuzda şunları anlatınız:
Ünlü şahısların ilişkisinin zaman çizelgesi (timeline)

Onların ilişkisinin mahiyeti (nature)
oo 3 farklı sıfat kullanınız ve seçtiğiniz sıfatları
anlatırken çiftin yaşadıklarından birer örnek (olay)
vererek o sıfatı neden seçtiğinizi açıklayınız.
Onların ilişkisinde bulduğunuz en ilginç şey ve

onlara sormak istediğiniz 2-3 soru
Yani sunumu hazırlarken şu soruları cevaplamaya çalışınız:
Bu çift nasıl tanıştı? Nasıl evlendi? Çocukları oldu

mu? Ne kadar süre evliydi? Nerede yaşadı? Boşandı
mı? Evlilik dışı ilişkileri (yasak aşkları) oldu mu? Mutlu
muydu? Kim önce vefat etti?
Bu çiftin ilişkisi nasıldı? Beraber nereye gittiler (veya
gitmediler), ve neden? Ne hakkında kavga ettiler? Bu
çift için neler önemliydi, neler önemli değildi? Bu çift
özel hayatını kamuoyuyla ne kadar paylaştı?
164
Bu çiftin ilişkisinin en ilginç yanı neydi sizce?

Bu çift hakkında başka neler öğrenmek istiyorsunuz? Bu çifte
hangi soruları sormak istiyorsunuz ve neden?
Dersinizdeki öğrenci sayısına bağlı olarak öğretmeniniz sunumunuzu

canlı (yani derste ve PowerPoint slayt desteğiyle) yapmanızı veya video
şeklinde (yani evde, bilgisayarınızda hazırlayıp) paylaşmanızı isteyebilir.
Her iki durumda da sunuma başlamadan önce sınıf arkadaşlarınıza
sunumda geçecek olan önemli yeni kelimeleri tanıtmalı ve dinleyicilerinize
bakarak konuşmalısınız. Sunumunuzun ana noktalarını hatırlayabilmek
için birkaç not kartı kullanabilirsiniz ancak kartlarınıza devamlı
bakmamalısınız. Amacınız, seçtiğiniz ünlü Türk çifti düzenli ve
detaylı bir şekilde anlatmaktır.
165
QR CODES
DERS 1:
I-1. I-2. I-3. I-4.
DERS 2:
A-1. A-2. A-3. C-1.
C-2. C-3. D. E.
F.1. F.2. F.3. F.4.
166
G. H. I.
DERS 3:
A. B. C. Ç.
D. Ğ.1. Ğ.2. H.
i.1. i.2. J. L.
167
M.1. M.2. M.3. M.4.
Quizlet, Ders 1 Quizlet, Ders 2 Quizlet, Ders 3

Yeni Kelimeler Yeni Kelimeler Yeni Kelimeler
KÜLTÜR EKİ:
A. Ç. Quizlet
168
Ünite 3: Doğa ve Çevrecilik
Pamukkale, Türkiye
Kaynak: CC BY-SA, "_IGP0466_s" by Tomoaki INABA,
https://www.flickr.com/photos/30896016@N04/48451326062
OBJECTIVES
• Identify and discuss actions individuals can take to counter environmental pollution.
• Understand environmental issues affecting the Turkish Black Sea Region and its
inhabitants.
• Learn about Turkish musicians', writers' and artists' efforts to raise citizens'
awareness of environmental and human rights issues.
• Compare and contrast Turkish and American protests against government
construction projects that impose change upon particular localities.
• Interpret and discuss details about the cause-and-effect relationship of human

behavior and environmental pollution.
• Compare, contrast and interpret statements made by Turks about local and national
environmental issues.
• Recognize and formulate more complex sentences using the -(y)An, -DIK and -(y)
AcAK constructions.
• Write descriptive paragraphs about your personal experiences in nature.
• Make a video introducing environmental practices on your campus to Turkish
exchange students.
• Write a persuasive letter or petition in which you try to convince a politician to take
action on a particular environmental issue.
170
DERS 1: DOĞAYI KORUMANIN ÖNEMİ
A. Sizce doğayı korumak önemli mi? Neden? Doğayı nasıl

koruyabiliriz? Sınıf arkadaşınızla konuşunuz ve doğanın korunmasını
önemli buluyorsanız 5 neden anlatınız. Sonra doğayı korumak için
yapılabilecek 5 şey söyleyiniz!
Doğayı neden korumalıyız? Doğayı nasıl koruyabiliriz?
171
B. Karikatüristlere göre doğayı neden korumalıyız? Google'da “Çevre

kirliliği ile ilgili karikatürler” yazarak bir tarama yapınız. Çevre kirliliği ile
ilgili üç ilginç karikatür bulunuz ve sınıf arkadaşınızla (elektronik ortamda)
paylaşınız. Sizce en iyi karikatür hangisi? Neden? Sınıf arkadaşınızla
tartışınız. Sonra seçtiğiniz her karikatür için arkadaşınızla birlikte uygun
bir altyazı yazınız. Aşağıda birkaç örnek altyazı var.
Alt yazı 1: Kullandığımız araçların doğaya zarar verdiğini unutmayalım.

Alt yazı 2: Sonumuzun böyle olmaması için doğayı koruyalım.
Alt yazı 3: Bir gün kuşlar yuva yapacak ağaç bulamayabilirler.
Ç. “Doğayı Korumak İçin 5 Basit Yöntem” adlı yazının giriş paragrafını

okuyunuz ve aşağıdaki okuma-anlama sorularını cevaplayınız.
Kaynak: Pixabay licence (https://pixabay.com/service/terms/),

https://pixabay.com/tr/photos/%C3%A7evre-koruma-do%C4%9Fa-ampul-enerji-3341942/
172
Doğayı Korumak İçin 5 Basit Yöntem

18 Haziran 2015
YAZAR: Kaan Karadeniz
Doğayı korumak için her zaman büyük adımların çözüm getireceğini düşünmemiz bizi
yanıltabilir, çünkü basit yöntemlerle bile doğayı korumayı başarabiliriz.
Kaliteli bir hayatın olmazsa olmazı temiz bir çevre ve nefes alınabilecek bir ortamdır.
Bunun için yaşadığımız doğaya saygı göstermeli ve onu korumaya çalışmalıyız. Ancak
korumaya çalıştığımız doğanın yoğun sanayi bombardımanı altında olduğunu düşünürsek
işimizin çok da kolay olmadığını söyleyebilirim.
Pes etmenin yersiz olduğunu düşünüyorum. Tek başıma ne yapabilirim diye dert yanmaya
hiç gerek yok. Doğa için mücadelemizi her türlü gerçekleştirebiliriz. Bazen büyük atılımlar
yapmak yerine küçük adımlarla hedefimize ilerleyebiliriz.
1. Yazara göre, doğayı korumak için büyük atılımlar yapmamız lazım mı, yoksa küçük adımlar
atmamız yeterli olabilir mi? Sizce o neden öyle düşünüyor?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
Neil Armstrong ayda: Bir insan için küçük, insanlık için dev bir adım!
Kaynak: Public domain, https://en.wikipedia.org/wiki/Buzz_Aldrin#/media/File:Aldrin_Apollo_11_original.jpg
2. The sentence closest in meaning to “Kaliteli bir hayatın olmazsa olmazı temiz bir çevre ve
nefes alınabilecek bir ortamdır.” is:
a. Temiz bir çevre ve nefes alınabilecek bir ortam, kaliteli bir hayatın en önemli şartıdır.
b. Kaliteli bir hayat için, temiz bir çevre ve nefes alınabilecek bir ortam her zaman gerekli
değildir.
173
3. The sentence, “Ancak korumaya çalıştığımız doğanın yoğun sanayi bombardımanı altında
olduğunu düşünürsek işimizin çok da kolay olmadığını söyleyebilirim.”, expresses the idea
that:
a. Doğanın yoğun bir sanayi bombardımanı altında olması bizim işimizi kolaylaştırıyor.
b. Doğanın yoğun bir sanayi bombardımanı altında olması bizim işimizi zorlaştırıyor.
4. The sentence, “Pes etmenin yersiz olduğunu düşünüyorum.”, means that the author thinks:
a. Çevresel sorunlara hiç çözüm aramamalıyız, (çünkü biz tek başımıza hiçbir şey
çözemeyiz).
b. Çevresel sorunlara çözüm aramamak iyi bir karar değil, (çünkü biz tek başımıza bazı
şeyleri çözebiliriz).
5. The word “mücadele” in the sentence, “Doğa için mücadelemizi her türlü gerçekleştirebiliriz.”,
probably means:
a. the fight for
b. the threat to
6. Sizce bu yazar hangi küçük adımları anlatacak? (Answer this question BEFORE looking at the
text that follows!)
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
D. Yazının devamını okumadan ÖNCE aşağıdaki yeni kelimeleri

uygun resimlerle eşleştiriniz ve İngilizce karşılıklarını yazınız. Sonra
yazıyı okumaya devam ediniz ve okuma-anlama sorularını
cevaplayınız.
küresel ısınma --- mevsimsel denge --- çevresel atık ---
hayvanların neslinin tükenmesi --- (bir şeye) şaşırmak
Türkçe İngilizce
174
Kaynak:
CC BY "surprised face" by matýsek, https://www.flickr.com/photos/mdclxvi/33613032
Public domain, https://www.wpclipart.com/weather/weather_icons/seasons/Seasons-Banners.png.html
Public domain, https://pixabay.com/illustrations/global-warming-burning-earth-burning-1494965/
Public domain, https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Tiger_berlin-5.JPG,
Public domain, https://pxhere.com/en/photo/773268
Doğayı Korumak İçin Neler Yapabiliriz?
Azılı bir doğa savunucusu değilim ama ileride olabilirim. Yavaş yavaş küresel ısınma,
mevsimsel dengeler, çevresel atıklar, hayvanların neslinin tükenmesine yol açan sorunlar
175
konusunda araştırmalar yapmaya başladım. Başlangıçta bu tür kapsamlı konulara girmek-

ten ziyade çok basit yöntemlerle doğayı nasıl koruyabileceğimizi öğrenmek istedim.
Biraz araştırma ve biraz okuma derken aradıklarımı buldum ve doğayı korumak için beş
basit yöntem keşfettim. Bu yöntemleri öğrendiğinizde çok şaşırabilirsiniz ancak bu ufak
adımlar büyük hedefe doğru yolcuğumuzun başlangıcıdır.
1. Azılı bir doğa savunucusu doğayı korumak için neler yapar? (Aşağıdaki fotoğrafa bakarak ve
Greenpeace gibi kurumların gönüllülerini düşünerek 3 cümle yazınız.)
Kaynak: CC BY-SA, "Protesting climate change" by Alex Thomson,

https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Protesting_climate_change_(398395845).jpg
a. _____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
b. _____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
176
c. _____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
2. What does “bu tür kapsamlı konular” in sentence 3 refers to?

_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
1. Toplu Taşımayı Kullanmak
Hususi araçlarımızın olması bizi zengin bir insan olarak gösterir mi bilmiyorum ama etkisi
olabilir. Peki, hususi araçlarımızın olması toplum içerisinde statümüzü yükseltir mi? Evet,
benim arabam var dememizi sağlar. Altımızda otomobil olduğunda her yere gidebilir mi-
yiz? Evet, cebimizde benzin parası olduğu sürece bize her yer otoyol.
Bir otomobilinizin olması sizi çok mutlu edebilir ama çevresel açıdan herkesi üzmektedir.
Gaz emisyonu dediğimiz ve içerisine girersek çıkamayacağımız bir tür problemimiz var.
Otomobillerin egzozlarından çıkan dumanların havaya karışması, atmosfere zarar vermesi
şeklinde devam eden bir dizi detaylı durum söz konusu. O nedenle bu kısma yani detay-
lara girmeyeceğim.
Yaşadığımız ortamda her bireyin arabaya sahip olması demek atmosfere salınan zararlı
gazların artması demektir. Ulaşım konusunda tüm araçları ortadan kaldıralım diye bir tür
kampanya başlatabilmemiz mümkün değil, ancak kullanılan araç sayısını azaltabilmemiz
mümkün.
Bunun için ihtiyacımız olan tek şey biraz anlayış ve düşüncedir. Yaşadığımız şehir çok
büyükse belediyeler vasıtasıyla belirli noktalara ulaşım sağlanıyor demektir. Bu ulaşım
toplu taşıma araçlarıyla sağlanmaktadır ve her geçen gün ülkemizin toplu taşıma sistemi
gelişmektedir.
Kendi elimizle doğaya verdiğimiz zararı, toplu taşıma araçlarını kullanarak ve

araçlarımızdan kurtularak azaltabiliriz. Bunun için elbette bulunduğumuz yer ile gitmek
istediğimiz yer arasındaki mesafe, ulaşım yeterliliği ve kolaylığı gibi unsurların gözetilmesi
gerekir. Ancak bugünün rahatlığı için yarının rahatlığını riske atacak kadar düşüncesiz
davranmaktan kaçınmamız gerekmektedir.
177
3 The word “hususi” in the sentence, “Hususi araçlarımızın olması bizi zengin bir insan olarak
gösterir mi?”, is an ________________________ and its synonyms are
_____________________.
a. adverb; şahsen, tek başına
b. adjective; şahsi, kişisel
Clue: Think about the function of other words you know that feature an “i” at the end, like dini,
tarihi, maddi, manevi...
4. In the sentence, “Evet, cebimizde benzin parası olduğu sürece bize her yer otoyol.”,
the post-position “... sürece” indicates ______________, and can be translated as
________________.
a. a period of time; “as long as we have gas money in our pocket”

b. causality; “since we have gas money in our pocket”
5. “Toplu Taşıma Kullanmak” bölümünün ikinci paragrafında yazar hangi konunun detaylarına
girmek istemiyor? Neden?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
6. The sentence, “Yaşadığımız ortamda her bireyin arabaya sahip olması demek atmosfere
salınan zararlı gazların artması demektir.”, expresses the idea that:
a. Her araba sahibi arabasını kullanarak havayı daha fazla kirletiyor.
b. Her araba sahibi arabasını satıp otobüse binerek havayı daha temiz hale getirir.
7. In the sentence, “Ulaşım konusunda tüm araçları ortadan kaldıralım diye bir tür kampanya
başlatabilmemiz mümkün değil, ancak kullanılan araç sayısını azaltabilmemiz mümkün.”,
what unrealistic goal and what realistic goal does the author identify? (Answer in English
please.)
The unrealistic goal:
_______________________________________________________________________________________________________
The realistic goal:
_______________________________________________________________________________________________________
178
8. According to the sentence, “Yaşadığımız şehir çok büyükse belediyeler vasıtasıyla belirli
noktalara ulaşım sağlanıyor demektir.”, who provides public transportation to certain
destinations in larger cities?
a. Municipal governments
b. Private companies
Note: ... vasıtasıyla = by means of...
9. In the sentence, “Bu ulaşım toplu taşıma araçlarıyla sağlanmaktadır ve her geçen gün
ülkemizin toplu taşıma sistemi gelişmektedir.”, “toplu taşıma araçları” refers
to ________________________ and the author claims that his country's system is
_____________________________.
a. Otobüs ve metro gibi araçlar; making strides in this regard
b. Uçak ve tren gibi araçlar; leading the world in this regard
10. Yazının bu bölümünün son paragrafına göre, eğer araba kullanımımızı azaltıp toplu taşıma
kullanmak istiyorsak, nelere dikkat etmeliyiz? (İki şey yazınız.)
a._____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
b. _____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
11. Yazara göre, günlük hayatımızda A noktasından B noktasına giderken neden “düşüncesiz
davranmaktan kaçınmalıyız”?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
12. What do you think the next section, titled “Tasarruflu Elektronik” is going to be about?
(Answer in English please.)
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
179
E. Yazının devamını okumadan ÖNCE aşağıdaki yeni kelimeleri eş

anlamlarıyla (synonyms) eşleştiriniz ve İngilizce karşılıklarını yazınız.
Sonra yazıyı okumaya devam ediniz ve okuma-anlama sorularını
cevaplayınız.
1. çağ a. az
2. gereksinim b. bir zaman dilimi
3. ayak uydurmak c. kullanmaya hazır güç, yetenek
4. düşük ç. doğa dostu ampul
5. güç tüketimi d. kendi gidiş ve davranışını
6. unsur başkasınınkine benzetmek
7. hesaba katmak e. öğe
8. potansiyel f. ihtiyaç
9. enerji tasarruflu g. çamaşır makinesi, bulaşık
ampul makinesi, buzdolabı
10. beyaz eşyalar ğ. düşünmek, göz önünde
bulundurmak
h. enerji kullanımı
2. Tasarruflu Elektronik
Teknoloji artık hızla gelişiyor. Çok eskilerden kalma elektronik eşyalarımız, çağın ge-
reksinimlerine ayak uyduramayacak derecede, teknolojik açıdan düşük seviyelerde
kalıyorlar. Ancak her şey sunulan teknolojiyle ilgili değil. Maalesef güç tüketimi unsurunu
da hesaba katmamız gerekiyor, çünkü bölgemizdeki santraller elektrik yükü ne kadar
fazlaysa çevremize o kadar fazla zarar verebilme potansiyeline sahipler.
Kullandığımız ampulleri düşünelim. Hepsi enerji tasarruflu ampul mü; yoksa eski usul
sarı lambaları kullanmaya devam mı ediyoruz? Cevabınız birincisi ise doğru olanı yapı-
yorsunuz. Cevabınız ikincisi ise artık onları değiştirme vakti geldi demektir.
Tasarruflu ve doğa dostu ampulleri birçok yerde bulabilirsiniz. Önemli olan güç tüketimini
azaltacak çözümlere yönelmektir. Elbette bu sadece ampullerle sınırlı bir durum değil.
Televizyonlar, bilgisayarlar, beyaz eşyalar ve diğer elektrikle çalışan aletlerde de bunu
düşünmemiz gerekmektedir.
180
1. The sentence, “Çok eskilerden kalma elektronik eşyalarımız eşyalarımız, çağın gereksinimlerine ayak
uyduramayacak derecede teknolojik açıdan düşük seviyelerde kalıyorlar.”, expresses the idea that:
a. Bilgisayar, cep telefonu ve diğer elektronik aletlerimiz çabukça eskiyor ve zamanın ihtiyaçlarını
karşılamıyor.
b. Bilgisayar, cep telefonu ve diğer elektronik aletlerimiz eskise bile zamanın bazı ihtiyaçlarını
karşılayabilir.
2. In the clause, “çünkü bölgemizdeki santraller elektrik yükü ne kadar fazlaysa çevremize o kadar fazla
zarar verebilme potansiyeline sahipler.”, “ne kadar(sa)... o kadar...” indicates a
_________________ relationship in which ______________________.

a. Direct (causal); potential damage to the environment increases as the amount of electricity
produced by regional power plants increases
b. İnverted (opposite); potential damage to the environment decreases as the amount of electricity
produced by regional power plants increases
3. In the sentence, “Önemli olan güç tüketimini azaltacak çözümlere yönelmektir.”, the phrase
“önemli olan” is the __________________, and the phrase “güç tüketimini azaltacak” modifies
__________________ like a –(y)En phrase, but is oriented toward the _________________
a. Adjective phrase modifying güç tüketimi; the predicate yönelmektir; past
b. Subject; the plural noun çözümler; future
4. The author's statement, “Elbette bu sadece ampullerle sınırlı bir durum değil.”,
could be rephrased as:
a. Tabii ki sadece enerji tasarruflu ampulleri tercih etmemiz yeterli değil.
b. Şüphesiz ki enerji tasarruflu ampuller seçersek problemin büyük bir kısmını çözmüş oluruz.
5. What do you think the author will recommend in the next section, titled “Plastik Torbaları
Kullanmamak”? (Please answer in English.)
__________________________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________________________
181
3. Plastik Torbaları Kullanmamak
Plastik torbalar üretilirken doğaya verilen zararlar konusunda başta ikna olamadım ama
gerçekten zararlarının olduğu bilincine ulaşmayı başardım.
Bakkallarda, marketlerde, pazarlarda veya diğer dükkanlarda bulunan plastik poşetlerin

tek kullanımlık olduğunu dile getirmeliyim. Aynı poşeti tekrar tekrar kullanırım diye
düşünmeyin çünkü bu sefer sağlığınızı riske etmiş olursunuz.
Ancak, plastik torbayı çöpe yolladığınız zaman onun yok olmasını sağlayamıyorsunuz
çünkü bu torbaların yok olma süreleri epey uzun oluyor. Bu yüzden, doğaya zarar vermeyi
sürdürüyorlar. Aslında plastik torbaların doğa açısından zararlı olması buradan geliyor.
Plastik torbaların alternatifi olarak bez torbalar veya sepetler kullanmayı düşünmelisiniz.
Bez torbalar katlanabilir ve cebinize dahi sığabilir. Markete alışverişe gidiyorsanız
torbanızı yanınızda götürebilirsiniz. Böylelikle doğaya verilecek zararı kendi çabanızla
azaltmış olursunuz.
6. The sentence, “Plastik torbalar üretilirken doğaya verilen zararlar konusunda başta ikna
olamadım ama gerçekten zararlarının olduğu bilincine ulaşmayı başardım.” tells us that:
a. Yazar ilk önce plastik torbaların doğa için zararlı olduğunu düşünmüyordu, ama sonra
fikrini değiştirdi
b. Yazar plastik torbaların doğa için zararlı olduğunu tahmin ediyordu ve biraz araştırma
yaparak tahminini doğruladı.
7. Yazara göre, plastik poşetlerin “tek kullanımlığı” hangi sıkıntılara yol açıyor? (En az iki problem
açıklayınız.)
a._____________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
b._____________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
8. Yazara göre, bez torbalar neden sepetlerden daha kullanışlı?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
182
9. Son yıllarda Amerika'da bazı belediyeler, tek kullanımlık (plastik) torbaların kullanımını
yasakladı (banned). Sizce böyle bir yasak faydalı mı? Neden? (En az 5 cümle yazınız.)
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
10. What do you think the author will discuss in the next section, titled “Faturalardan Kurtulmak”?
(Please answer in English.)
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
F. Yazının devamını okumadan ÖNCE aşağıdaki yeni kelimeleri eş

anlamlarıyla (synonyms) eşleştiriniz ve İngilizce karşılıklarını yazınız.
Sonra yazıyı okumaya devam ediniz ve okuma-anlama sorularını
cevaplayınız.
1. (bir şeye) takıldım a. (bir şeyi) izlemek, görüp anlamak

2. (bir şeyden) gocunmak b. (bir şeyden) yararlanmak, (bir şeyi)
avantajına kullanmak
3. (bir şeyi) takip etmek
c. (bir şeyden) usanmak, sıkılmak
4. yollamak
ç. (bir şeyden) alınmak
5. talep
d. (bir şeyle) uğraşmak, zaman ve enerji
6. (bir şeyden) bıkmak harcamak
7. (bir şeyle) alakalı e. göndermek
8. dolayısıyla f. bu yüzden
9. (bir şeyden) faydalanmak g. rica, istek, dileme
10. doğrudan ğ. direkt
11. (bir şeyle) boğuşmak h. böylece, bu şekilde
12. böylelikle ı. (bir şeye) çok fazla önem vermek, onu
unutmamak
i. (bir şeyle) ilgili
183
4. Faturalardan Kurtulmak
Ben bu konuya takıldım. Hiç gocunmadan bunu söyleyebilirim. O fatura benim elime
ulaşacak yoksa takip edemiyorum diyenlerden değilim ama o faturayı ben göreceğim
diyenlerdenim. Ama, faturayı görmek için illa çıktısını elime almama gerek yok, elektronik
postadan görmem yeterli oluyor. Bu yüzden, müşteri temsilcilerinin: "Faturanızı çıktı olarak
almak ister misiniz?" diye sormasından bıktım.
İşin aslı kağıdın tüketimiyle alakalı. Ne kadar fazla kağıt tüketirsek o kadar fazla ağaç
kesildiğini artık hepimiz biliyoruzdur. Dolayısıyla ağaçların kesilmesini azaltmak için kağıt
tüketimini de azaltmamız gerekiyor. En anlamlı ve ideal çözüm ise bankaların otomatik
ödeme talimatı hizmetinden faydalanmaktır.
Bir bankada hesabınız varsa veya kredi kartınız varsa üzerinize veya ailenize ait faturaları
otomatik ödeme talimatıyla doğrudan hesaptan ödeyebiliyorsunuz. Hatta bankalar bunun
için çeşitli kampanyalar bile düzenliyorlar. Otomatik ödeme talimatını verdiğiniz zaman
artık faturalarla boğuşmak zorunda kalmıyorsunuz. Hepsi hesabınızdan veya kredi
kartınızdan zamanı geldiğinde otomatik olarak ödeniyor. Böylelikle kağıt harcamıyoruz ve
doğayı korumuş oluyoruz.
1. In the sentence, “O fatura benim elime ulaşacak yoksa takip edemiyorum diyenlerden değilim
ama o faturayı ben göreceğim diyenlerdenim.”, the noun predicate “diyenlerdenim” has
_______ parts. Explain how each of those parts functions (in English)!
a. 4
b. 5
How the parts function:
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
2. Yazar, kağıt faturaları neden problemli buluyor? Neden elektronik faturaların gönderilmesini
istiyor?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
184
3. Yazara göre, bankaların otomatik ödeme talimatı hizmeti neden çok faydalı?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
4. What do you think the author will discuss in the next section, titled “Sebze ve Meyve Tüketmek”?
(Please answer in English.)
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
G. Yazının devamını okumadan ÖNCE aşağıdaki yeni kelimeleri

uygun resimlerle eşleştiriniz ve İngilizce karşılıklarını yazınız. Sonra
yazıyı okumaya devam ediniz ve okuma-anlama sorularını cevaplayınız.
yakıt – yem – sera – tarla
Türkçe İngilizce
185
Kaynak:
CC BY-SA, "Strain Cattle Cows" by Abitabeer, https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Strain_Cattle_Cows.jpg
Public domain, https://pxhere.com/en/photo/934685
Public domain, https://www.publicdomainpictures.net/en/view-image.php?image=8422
Public domain, https://pixabay.com/photos/field-corn-hay-view-village-280856/
5. Sebze ve Meyve Tüketmek
En eğlenceli kısmı sona sakladım. Sebze ve meyve tüketerek doğaya yardımcı

olabileceğinizi biliyor muydunuz? Artık öğrendiniz. Et ürünleri veya yumurta gibi günlük
ürünlerle sebzeler arasında tercih yapmanız gerektiğinde mutlaka sebzeleri tercih
etmelisiniz.
Bunun başlıca sebebi günlük ürünleri üretmek için hayvanların çok daha hızlı bir
biçimde büyütülmesidir. Bu büyüme ise daha fazla yakıt, daha fazla yem ve daha fazla
enerji kullanımı anlamına gelmektedir. Sonuç olarak, hepsi doğa açısından zarar verici
sonuçlara sahiptir.
Ancak yıl içerisinde kaybettiğimiz verimli tarım topraklarını düşünürsek sebzelere ve

meyvelere neden daha sıcak yaklaşmamız gerektiğini anlarız. Toprakların işlenmesini
sürdürdüğümüz sürece verimlerini korumayı başarabiliriz. Dolayısıyla sebzeleri tükettikçe
yerine yeni sebzeler gelmesini sağlarız. Elbette seralarda yetiştirilenlerden söz etmiyorum!
Doğal topraklarda, ağaçlarda veya tarlalarda yetiştirilen sebze ve meyvelerden söz
ediyorum.
186
1. Yazara göre, et ürünleri veya yumurta gibi günlük ürünlerle sebzeler arasında tercih yapmamız
gerektiğinde neden 'mutlaka sebzeleri' tercih etmeliyiz?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
2. Yıl içerisinde verimli tarım topraklarını nasıl/neden kaybediyoruz? (Bunu İnternette araştırın,
çünkü yazar bunu açıklamıyor!) Daha fazla sebze tüketmemiz bu problemi nasıl çözecekmiş?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
3. Vejetaryenlik hakkında ne düşünüyorsunuz? Dünyanın çevresel sorunlarını çözer mi? Neden?
(En az 8 cümle yazınız!)
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
187
4. What do you think the author will discuss in the last section, titled “Tartışma Konusu: Elektronik
Kitap ve Doğayı Korumak”? (Please answer in English.)
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
Ğ. Yazının son bölümünü okumadan ÖNCE aşağıdaki yeni kelimeleri eş

anlamlarıyla veya uygun örneklerle eşleştiriniz ve İngilizce karşılıklarını
yazınız. Sonra yazıyı okumaya devam ediniz ve okuma-anlama sorularını
cevaplayınız.
1. kuşkusuz a. almak, edinmek

2. alev b. sürekli
3. katkı yapmak c. Alain De Botton'un Felsefenin
Tesellisi adlı kitabı
4. elde etmek
ç. dikkat etmek, dikkatlice yapmak
5. hafıza
d. yanan maddelerin veya gazların
6. kalıcı ışıklı uzantısı
7. akıl e. zorluk çekmek, sıkıntıya düşmek
8. öneri f. bellek
9. kurgusal kitap g. çaba, çalışma isteği
10. kurgu dışı kitap ğ. yardım etmek
h. tavsiye
11. özen göstermek
ı. zihin
12. gayret
i. şüphesiz, elbette
13. (bir şeyde) zorlanmak j. Stephen King'in Kujo adlı kitabı
Tartışma Konusu: Elektronik Kitap ve Doğayı Korumak
Elektronik kitap kullanımının doğayı korumaya destek olacağını hiç kuşkusuz hepimiz
söyleyebiliriz. Bu konuda tartışmaları alevlendirebilecek en önemli durum ise bilginin
özümsenmesidir. Elektronik kitap kullanarak doğayı korumaya katkı yapabiliyor olsak
bile elde ettiğimiz bilgilerin hafızamızda daha fazla kalıcı olmasını istiyorsak maalesef
elektronik kitap doğru tercih olmayabilir.
188
Okunan bilginin akılda kalıcı olması ve bu konuda kağıdın dijitalden daha kullanışlı olması
doğayı korumaktan vazgeçmemize neden olabilir. Nitekim size bu konuda daha verimli
bir önerim olabilir. Kurgusal kitaplar söz konusu olduğunda pekala elektronik kitap tercih
edebiliriz. Fakat bilgi ağırlıklı olan kurgu dışı kitaplarda klasik basılı kitaplara yönelebiliriz.
Böylece doğayı korumaya gerekli özeni göstermiş olduğumuz gibi okuduklarımızı
unutmamamız gerektiğinde kendimize destek olmayı başarabiliriz.
Doğayı korumak için gerçekten çok büyük atılımlara ihtiyacımız yok. Bu beş yöntem
veya adım bile doğayı koruma gayretimizin bir parçası olabilir. Hangisini yerine getirmek
konusunda zorlanabilirsiniz ki? Belki birincisi… O da kendi tasarrufunuza ve yaşadığınız
şehrin durumuna bağlı bir şey. Ancak diğerlerini kolaylıkla yerine getirebiliriz.
Tüm metnin kaynağı: https://www.grisayfalar.com/dogayi-korumak-icin-5-basit-yontem/ (licensed for reuse

with modifications by Creative Commons)
1. Yazara göre, elektronik kitap kullanımının doğayı korumaya destek olacağını savunanlar
(those who defend the idea that) ayrıntıları atlıyor. Yazar elektronik kitap kullanımının hangi
avantajları ve dezavantajlarını anlatıyor?
Avantajlar:
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
Dezavantajlar:
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
2. When the author states, “Kurgusal kitaplar söz konusu olduğunda pekala elektronik kitap tercih
edebiliriz. Fakat bilgi ağırlıklı olan kurgu dışı kitaplarda klasik basılı kitaplara yönelebiliriz.”, he
displays a bias, namely that:
a. Kurgusal kitaplar hayal ürünü yazılar; dolayısıyla onların içeriği daha az değerli ve onu
hatırlamamız gerekmiyor.
b. Kurgu dışı kitaplar genelde daha kısa; dolayısıyla onların çevreye daha az zararı var ve
basılabiliyorlar.
189
3. In the sentence that follows, “Böylece doğayı korumaya gerekli özeni göstermiş olduğumuz
gibi okuduklarımızı unutmamamız gerektiğinde kendimize destek olmayı başarabiliriz.”, the
author justifies this “compromise” solution by saying that:
a. Biz elektronik kurgusal kitaplar okuyarak ve kağıt kurgu dışı kitapları okuyarak hem daha
az ağaç kesmiş oluruz hem de kendimizi daha çok geliştirmiş oluruz.
b. Biz hep elektronik kitapları okuyarak hem daha az ağaç kesmiş oluruz hem de kendimizi
yeterince geliştirmiş oluruz.
4. Bu yazının ana fikri ___________________:

a. Doğayı korumak için güçlü liderlerin büyük adımlar atmaları lazım.
b. Doğayı korumak için hepimiz küçük adımlar atabiliriz.
5. Yazar göre, anlattığı 5 yöntemden hangisi bize en zor gelebilir? Onun fikrine katılıyor
musunuz? Neden?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
H. Introduction to The Non-Future Object Participle, -DIK
The -DIK participle is called a non-future object participle because the actions related to
the head noun (the object of the relative clause) take place in the past or present. This
participle, which is one of the most frequently used participles in Turkish has two common
functions. It is used to form:
• Relative clauses that modify nouns or noun clauses and that can also be used to
combine two sentences with separate ideas
• Noun clauses that are used in a manner similar to those formed with the -mA ver-
bal noun
In this section, you will learn how to use the -DIK participle in a relative clause. You will
learn how to use the -DIK participle as a noun clause later in this unit.
190
Using the –DIK participle in a relative clause
Let's examine a sentence from the text you read, “Doğayı Korumak için 5 Basit Yöntem.”
Örnek 1: Bunun için yaşa- dığ - ımız doğaya saygı göstermeli ve onu korumaya çalışmalıyız.
For this reason, we should respect nature (ie. the natural world) in which we live and try to
protect it.
In this sentence there are actually two ideas:
· Biz doğada yaşıyoruz. (We live in nature.)

· Biz doğaya saygı göstermeli ve onu korumaya çalışmalıyız.
(We should respect nature and try to protect it.)
And yaşadığımız modifies (ie. gives specifying information about) the head noun doğa,
which is the (dative) object of the main clause, “Biz ... saygı göstermeli(yiz).”
Hence, using the -DIK participle yaşadığımız allows us to combine two ideas (or clauses)
into one sentence.
How to build the -DIK participle in a relative clause
To build a -DIK participle in a relative clause, place it after the verb stem and after any
negative suffix but before the possessive suffix (which marks the subject of the clause in
which this participle occurs:
in which I live/am living/

(benim) yaşa + dığ + ım lived/was living
(senin) yaşa + dığ + ın in which you live...
(onun) yaşa + dığ + ı in which he/she/it lives...
(bizim) yaşa + dığ + ımız in which we live...
(sizin) yaşa + dığ + ınız in which you/you all live...
(onların) yaşa + dığ + ı in which they live...
or (onların) yaşa + dık + ları . in which they live...
191
Vowel Harmony and Consonant Changes in -DIK Participles
-DIK participles follow four-way vowel harmony rules and also reflect the f-s-t-k-ç-ş-h-p
and k → ğ consonant change rules you have learned.
Examine how these rules play out in three more examples from “Doğayı Korumak için
5 Basit Yöntem.” Using your knowledge of these rules, write appropriate answers in the
blanks below.
Örnek 2: Ancak korumaya çalış- tığ - ımız doğanın yoğun sanayi bombardımanı altında
olduğunu düşünürsek işimizin çok da kolay olmadığını söyleyebilirim.
In this sentence, the -DIK participle __________________________ modifies the head
noun doğa, which is the object in a subordinate clause about nature being under industrial
bombardment. The spelling of the -DIK participle changed to
-TIĞ because __________________________________________________________
______________________________________________________________________
Örnek 3: Kullan- dığ - ımız ampulleri düşünelim.
In this sentence, the -DIK participle __________________________ modifies the plu-
ral head noun __________________________, which is the direct object of the verb
____________________________. The spelling of the -DIK participle changed to -DIĞ
because ________________________________________________________________
______________________________________.
Örnek 4: Bunun için elbette bulun- duğ - umuz yer ile gitmek iste- diği - miz yer ar-
asındaki mesafe, ulaşım yeterliliği ve kolaylığı gibi unsurların gözetilmesi gerekir.
In this sentence, the two -DIK participles ____________________________ and
_______________________________ modify the same word, yer, which are objects
192
in a phrase about the distance between those two places. The spelling of the first -DIK
participle changed to -DUĞ because ________________________________________
____________________________________________________ and the spelling of the
second one changed to -DİĞ because _______________________________________
________________________________________.
Now complete the conjugations of the eight -DIK participle forms -dık , -dik , -duk , -dük ,
-tık , -tik , -tuk , -tük given in the two charts below. Write in all missing forms.
yaşa-, şehir ver-, para oku-, kitap sür-, araba
yaşa- dığ - ım ver- diğ - im

(benim)
şehir para
yaşa- dığ - ın oku- duğ - un

(senin)
şehir kitap
(onun) ver- diğ - i para
oku- duğ - umuz

(bizim)
kitap
Sür- düğ - ünüz

(sizin)
araba
sür- düğ - ü
(onların)
araba(lar)
193
Or sür- dük - leri

(onların) araba(lar)
çalış-, yer keşfet, yöntem kurut-, çamaşır büyüt-, problem
keşfet- tiğ - im
(benim)
yöntem
kurut- tuğ - un
(senin)
çamaşır
(onun) çalış- tığ - ı yer
büyüt- tüğ -
(bizim)
ümüz problem
kurut- tuğ - unuz

(sizin)
çamaşır
büyüt- tüğ - ü
(onların)
problem
Or büyüt- tük - leri

(onların) problem
194
Note that -DIK particles following the negative suffix -me, -ma will only use two of the -DIK
participle forms: -dık , -dik . Complete the negative conjugation chart below.
kullanma-, doğa dostu ürünler düşünme-, sonuçlar
(benim) Düşünme- diğ - im sonuçlar
(senin)
(onun) kullan-ma- dığ - ı doğa dostu ürünler
(bizim)
(sizin)
(onların)
Or Kullan-ma- dık - ları doğa dostu

(onların) ürünler
I. Canvas'taki cümleleri yapılarına uygun ekler ekleyerek tamamlayınız. (Com-

plete the sentences by adding the correct -DIK participle form followed by the
correct possessive suffix.)
195
İ. Canvas'ta bir lise öğrencisinin yazdığı “Çevre” kompozisyonunu dinleyiniz

ve duyduğunuz -DIK yapılarını ve aitlik eklerini yazarak tamamlayınız. (Listen to
the “Environment” composition written by a high school student and complete
it by typing in the missing -DIK particles followed by the possessive suffixes
you hear.) Sonra kompozisyona dayanarak aşağıdaki cümlelerin DOĞRU ya da
YANLIŞ olduğuna karar veriniz.
J.
Using the -DIK participle (or -DIK clause) correctly in a sentence
The -DIK participle (or -DIK clause) always precedes the head noun it modifies.
Because the head noun which the –DIK participle modifies can have various functions
in the main clause, it is important to think about whether that head noun functions as
the subject or as an object in the main clause and attach case endings to it accordingly.
Study the following examples:
Ali'nin dün aldığı tasarruflu ampul çalışmıyor.
Here the light bulb is the subject of the sentence. What doesn't work?
The energy-efficient light bulb that Ali bought yesterday doesn't work.
vs.
Ali'nin dün aldığı tasarruflu ampul- ü gördün mü?
Here the light bulb is the direct object of the sentence. Have you seen what? Have you
seen the energy-efficient light bulb that Ali bought yesterday?
vs.
Kelebek, Ali'nin dün aldığı tasarruflu ampul- e doğru uçuyor.
Here the light bulb is the dative object expressing the direction in which the moth is flying
(ie. towards it). Toward what is the moth flying? The moth is flying straight toward the
energy-efficient light bulb that Ali bought yesterday.
vs.
196
Ali'nin dün aldığı tasarruflu ampul- den daha fazla ışık geliyor.
Here the light bulb is the ablative expressing the direction from which the light is coming.
From what is more light coming? More light is coming from the energy-efficient light bulb
that Ali bought yesterday.
vs.
Ali'nin dün aldığı tasarruflu ampul- ün kutusu nerede?
Here the light bulb is the “possessor” or first noun in a possessive construction, ie. the
light bulb's box. Where is the box of what? Where is the box of the energy- efficient light
bulb that Ali bought yesterday?
K. Aşağıdaki çevre ile ilgili sloganların parçalarını eşleştiriniz. (Match

the parts of the environmental slogans given below. Note that you will
be matching the –DIK participle with the most appropriate head noun!
Circle the one slogan that is future-oriented instead of non-future
oriented. What infix does it use in lieu of –DIK? Then translate your
favorite slogan in this group to English.)
1. Elin ile yaktığın… a. olmadığı yerlerde insanlar yaşayamaz.

2. Soluyacağınız... b. su içtiğiniz sudur.
3. Diktiğiniz… c. oksijeni bulabilmek için bir ağaç dikiniz.
4. Çiçeklerin... d. dünyaya sahip çıkar.
5. Kirlettiğiniz... e. her fidanla yaşama kök salarsınız.
6. Kültürlü bir medeni- f. ateşi gözyaşınla söndüremezsin.
yet, yaşadığı...
The infix used in the one future-oriented slogan in lieu of -DIK: _________________________________
En sevdiğim slogan: _______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
Onun İngilizce çevirisi:_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
197
Beşiktaş maçında bile nükleer tartışması söz konusu oldu.

Kaynak: Public domain
https://en.wikipedia.org/wiki/%C3%87ar%C5%9F%C4%B1_(supporter_group)#/media/File:Bjk_carsi.JPG
L. Aşağıdaki cümleleri ayrı bir kağıtta İngilizceye çeviriniz.

1. Kullandığınız bez torbayı nereden aldınız?
_______________________________________________________________________________________________________
2. Fatma Hanım'ın attığı çöp çok kötü kokuyor.
_______________________________________________________________________________________________________
3. Geçen ay ödediğimiz elektrik faturası güneş panellerimiz sayesinde daha azdı.
_______________________________________________________________________________________________________
4. Bazı politikacıların hâlâ inanmadığı küresel ısınma bilinen bir gerçektir.
_______________________________________________________________________________________________________
5. Geçen sene inşa ettikleri santral hava kirliliğine sebep oluyor.
_______________________________________________________________________________________________________
198
6. O gün gördüğümüz fabrikadan çıkan duman zararlıymış.
_______________________________________________________________________________________________________
7. Yıllarca önem vermediğimiz çevresel atıklar artık binlerce hayvan ve bitki türüne zarar
vermektedir.
_______________________________________________________________________________________________________
8. Ahsen'in serada yetiştirdiği domates çok lezzetli.
_______________________________________________________________________________________________________
9. Seçtiğin ulaşım aracı mevsimsel dengeyi etkiliyor, bunu biliyor musun?
_______________________________________________________________________________________________________
10. Çocukların müzik dersinde gösterdikleri gayreti alkışlamalıyız.
_______________________________________________________________________________________________________
M. Aşağıdaki cümleleri ayrı bir kağıtta Türkçeye çeviriniz.

Parantezde verilen kelime ipuçlarını kullanınız.
1. The industrial waste we saw in the river was black. (sanayi atıklar, nehir)
_______________________________________________________________________________________________________
2. The plastic bags they are using are bad for the environment. (plastik poşetler, çevre)
_______________________________________________________________________________________________________
3. The extinction of more fish species is something Dr. Yıldız wants to stop. (daha çok balık
türünün neslinin tükenmesi, durdurmak)
_______________________________________________________________________________________________________
4. The bottle you threw in the trash was supposed to go in the recycling bin. (çöp, geri dönüşüm
kutusu).
_______________________________________________________________________________________________________
199
5. The bicycle Ferhat rides to work keeps the air clean. (havayı temiz tutmak)
_______________________________________________________________________________________________________
6. The house they are building is an environmentally friendly house. (inşa etmek, doğa dostu ev)
_______________________________________________________________________________________________________
7. The solution you found to this problem is really effective, Fehmi Bey. (çözüm getirmek, etkili)
_______________________________________________________________________________________________________
8. The coffee I consume is causing environmental problems in South America. (tüketmek,

çevresel sorunlara yol açmak)
_______________________________________________________________________________________________________
9. Some of the technological developments we try to keep up with are harmful to us. (teknolojik
gelişme, ayak uydurmak, zararlı)
_______________________________________________________________________________________________________
10. Is the non-fiction book you are reading interesting, Merve? (kurgu dışı kitap)
_______________________________________________________________________________________________________
N. Partnerinizle konuşarak aşağıdaki soruları cevaplayınız.
Soru Ben Partnerim
1. İzlediğim son film… (Onun) izlediği son film…
200
2.
3.
4. Gördüğünüz en
kirli yer neresi?
Orayı da tarif
edebilir misiniz?
201
5. Son zamanlar
kullandığınız
çevre dostu bir ürün
var mı?
Varsa nedir?
6. Son zamanlarda duy-

duğunuz
ilginç bir
dedikodu var mı?
Varsa nedir?
O. Canvas'ta “Doğayı Koruma Temalı 3 Etkileyici Kitap” adlı radyo

programını dinleyiniz ve eksik olan kelimeleri yazarak tamamlayınız. (Listen to
the radio program and type in the missing words. Be sure to include all suffix
endings you hear.) Sonra tekrar dinleyiniz ve soruları cevaplayınız.
Ö. Using the -DIK participle as a noun
Sometimes the -DIK participial structure is used as a noun rather than as an adjective.
This usually happens when the noun modified by the -DIK clause refers to something or
someone known by both the speaker and the listener(s) and is thus dropped.
Examine the following conversation in which Harun approaches his friends in the library:
202
Harun Selam arkadaşlar!
Mete ve
Merhaba. Şşşş…..!
Canan
Harun Eeh, çok çalışkansınız. Ne okuyorsunuz?
Benim oku-duğ- um , Edward Abbey'in The Monkey Wrench Gang

Mete
adlı kitabı.
Harun İngilizce dersi için mi?
Mete Hayır, Nilüfer Hoca'nın Çevre ve Edebiyat dersi için.
Harun Süper! Ya senin kitabın, Canan?
Canan Benim oku-duğ- um - u sen sıkıcı bulursun. Ekonomi tarihi…
Harun Evet, şimdiden uyumaya başladım.
When Mete says, “Benim oku-duğ- um Edward Abbey'in The Monkey Wrench Gang adlı
kitabı.”, both he and Harun understand that he means “Benim okuduğum kitap Edward
Abbey'in The Monkey Wrench Gang adlı kitabı.” (Obviously, repeating the word kitap
twice in the same sentence is redundant!)
Here, just as “benim okuduğum kitap” functions as the subject of the main clause, the
referential “benim okuduğ- um ” also functions as the subject of the main clause and thus
takes no case endings. What is Edward Abbey's The Monkey Wrench Gang? What/that
which/the one I'm reading is Edward Abbey's The Monkey Wrench Gang.”
Likewise, when Canan says, “Benim okuduğ- um - u sen sıkıcı bulursun.”, both she and
Harun understand that she means “Benim okuduğum kitab- ı sen sıkıcı bulursun.”
Here, just as “benim okuduğum kitab- ı functions as the direct object of the main clause,
the referential “Benim okuduğ- um - u functions as the direct object of the main clause
and thus takes an accusative case ending. What will you find boring? You'll find what/that
which/the one I'm reading boring.
203
P. Aşağıdaki cümleleri ayrı bir kağıtta İngilizceye çeviriniz.

1. Senin söylediklerini anlamıyorum, biraz daha yüksek sesle konuş!
_______________________________________________________________________________________________________
2. Biraz araştırma ve biraz okuma yaparak aradıklarımı buldum.
_______________________________________________________________________________________________________
3. Sahip olduklarınıza değer veriyorsanız geri dönüşümü (recycling) destekleyin.
_______________________________________________________________________________________________________
4. Duyduklarına değil, gördüklerine inan.
_______________________________________________________________________________________________________
5. Misafir umduğunu değil, bulduğunu yer.
_______________________________________________________________________________________________________
6. İçimize attıklarımız bize ne kazandırır?
_______________________________________________________________________________________________________
Geri dönüşüm başladı!

Kaynak: CC BY-SA, "Waste bins in Turkey" by E4020,
https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Waste_bins_in_Turkey.jpg
204
R. Aşağıdaki cümleleri ayrı bir kağıtta Türkçeye çeviriniz. Parantez

içinde verilen kelime ipuçlarını kullanınız.
1. Don't tell anyone what you saw here.
_______________________________________________________________________________________________________
2. I'll teach you (all the things) I know.
_______________________________________________________________________________________________________
3. The jacket Fatma is wearing is different from the one Ayşe is wearing.
_______________________________________________________________________________________________________
4. The ones they sent us are not the recommended environmentally friendly ones. (önerilen
çevre dostu olanlar)
_______________________________________________________________________________________________________
5. The things they dumped in the river are really harmful. (nehre dök-, zararlı)
_______________________________________________________________________________________________________
6. All that we've learned in Turkish class will help us when we go to Istanbul. (bize yardımcı ol-)
_______________________________________________________________________________________________________
S. Canvas'ta “Çöplerin ve Atıkların Ayrı Toplanması” adlı vi-deoyu

izleyiniz ve videoda ne olduğunu özetleyen bir paragraf yazınız. Verilen
kelimelerin HEPSİNİ paragrafınızda kullanınız. Ayrıca -DIK yapısını en az
2 kez kullanınız. (Watch the video about the separate collection of gar-
bage and waste, and then write a paragraph in PRESENT TENSE that
summarizes the action of the video. Use all of the words given in your
paragraph. Also use at least 2 -DIK participles.)
https://www.youtube.com/watch?v=LaniWqt96FM&t=123s
205
Paragrafınızda şu kelimeleri kullanınız!
fidan dikmek – to plant a young tree

fidan sulamak – to water...
patates kızartması – French fries
yağ – oil
pilli araba – battery-run car
pil – battery
kulaklık – earbuds, headset
atık yağ bidonu – oil waste container
(-e) dökmek – to pour (into)
Atık piller çöp değil!
(-i) değiştirmek – to change
alarm çalmak – to ring Kaynak: CC BY SA Santeri Viinamäki "Battery recycling"
https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Battery_recycling.jpg
tükürmek – to spit (out)
(-e) atmak – to throw (somewhere)
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
206
Ş. Canvas'ta “Yine Şahnahan Deresi, Yine Çevre Kirliliği” adlı videoyu

birkaç kez izleyiniz ve soruları cevaplayınız.
https://www.youtube.com/watch?v=PzwEQtVM7Cc
Kaynak: CC BY, "Yine Şahnahan Deresi, Yine Çevre Kirliliği" by Malatyahaber24.com tv
Önemli Kelimeler:
Dere – small river or creek
Yetmek – to be enough, sufficient
Haberdar – having knowledge of, informed
1. Yaşlı sakallı adama göre Malatya Şahnahan Deresindeki atık suların kirliliğinden dolayı
insanlar hayvanlarını _______________ ve çocukları _______________.
a. bırakamaz oldu; rahatsız
b. içiremez oldu; kanser oldu
2. Yaşlı sakallı adam birkaç kez “Bizim gücümüz buna yetmiyor” diyor. Sizce ne demeye
çalışıyor, yani onun gibi insanların gücü neye yetmiyor?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
207
3. Yaşlı sakallı adam AKP'lileri (yani Türk hükümetini) neye davet ediyor? Sizce onları davet
ederek ne sağlamaya çalışıyor?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
4. Sonra konuşan açık kahverengi ceketli adama göre, bu derenin durumundan kimler haberdar?
(Check all that apply.)
_____ Belediye
_____ AKP
_____ Sanayi Bakanlığı
_____ Recep Tayyip Erdoğan
_____ Çevre ve Şehircilik Bakanlığı
_____ Avrupa İnsan Hakları Komisyonu
5. Daha sonra konuşan açık kahverengi ceketli adama göre, aynı atık suları yakında bulunan
Karakaya Baraj Gölü'nü de kirletiyor ve orada hem balıklar hem de o balıkları tutup
_____________________ insanlar zehirleniyor. Ona göre, öyle bir sanayileşme bir
_____________________.
a. tüketen; insanlık suçudur

b. yiyen; felakettir
6. Malatya Şahnahan Deresi hakkında çıkan bu kısa haberi de okuyunuz:
Daha önce defalarca gündeme getirilen fakat yaklaşık 15 yıl geçmesine rağmen yetkililerin
duyarsızlıklarını sürdürdüğü Yeşilyurt ilçesi Çatalca mevkinde bulunan Şahnahan Deresi,
organize sanayi bölgesinde bulunan fabrikaların atık sularıyla zehirlenmeye devam ediyor.
208
Bu kısa haber için en uygun başlık nedir? Neden?
a. Yetkililer 15 Yıldan Sonra Çözüm Getiriyor

b. Sanayi, Döktüğü Atıkların Bedelini Ödüyor
c. 15 Yıldır Üç Maymunu Oynuyorlar
T. Review of two suffixes used in relative clauses: the subject participle -(y)An
vs. the object participle -DIK
Two of the suffixes used in “relative clauses” – or in the Turkish context, participle con-
structions modifying a head noun -- are the subordinating suffixes –(y)An and -DIK. These
are attached to the verb of the relative clause. The choice between these suffixes de-
pends on the relation that the modified noun has with the verb of the relative clause. For
example, we could write two different complex sentences about this photo:
Kaynak:Public domain, https://pixabay.com/photos/friends-llama-animal-livestock-4718377/
• Adam-ın fotoğrafını çek-tiğ-i lama gülümsüyor.

• The llama whom the man photographed is smiling.
(Here the head noun 'lama' is the direct object of the verb of the relative clause,
'fotoğraf çekmek'. Hence, we use the object participle -DIK)
• Adamın cep telefonuna bak-an lama fotoğrafı beğeniyor.

• The llama who is looking at the man's iphone likes the photo.
(Here the head noun 'lama' is the subject of the verb of the relative clause, 'bakmak'.
Hence, we use the subject participle –(y)An.)
209
Remember that none of the relativizing suffixes uniquely refer to a specific time or aspect.
As a general rule, -(y)An and -DIK refer to non-future events. That is to say, they can ex-
press past or ongoing situations or events, depending on the context. To understand the
tense and aspect of a relative clause, it is often necessary to take the whole sentence into
consideration.
• Mehmet tanı-dığ-ı herkesi Yeşil Parti mitingine davet etti.

• Mehmet invited everyone he knows to the Green Party rally.
• Mehmet invited everyone he knew to the Green Party rally.
(Here either interpretation is possible.)
• Gör-düğ-üm bazı çevresel filmleri unutamıyorum.

• I can't forget some of the environmental films (that) I have seen.
(Here the viewing clearly preceded the inability to forget.)
• Dün ankete katıl-an herkese yaşını sorduk.

• Yesterday we asked everyone who participated in the survey their age.
(Here the participating clearly occurred in the past, at the time of the questioning.)
• Yarın ankete katıl-an herkese yaşını soralım.

• Tomorrow let's ask everyone who participates in the survey their age.
(Here the participating corresponds to 'geniş zaman' or the intended near future.)
Ü. Canvas'taki –(y)An Özne Ortaçlarıyla ilgili dinleme alıştırmasını

tamamlayınız. Sonra Hurriyet.com.tr'nin “Deniz'in Dikkati Caretta Carettayı
kurtardı” başlıklı haberi aşağıdaki linkten okuyunuz ve 3 okuma-anlama
sorusuna cevap yazınız. (Complete the Canvas listening exercise on
-(y)An Non-Future Oriented Subject Participles. Then read the Hurriyet.
com.tr news article below and write out your answers to the 3 reading
comprehension questions.)
https://bit.ly/3b6Plhk
210
Okuma-Anlama Soruları:
Aşağıdaki soruları metne göre cevaplayınız. Lütfen İngilizce yazınız.
1. When, where and why did Deniz Tugay notice the sea turtle?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
2. Who rescued the sea turtle and where was it taken?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
3. According to DEKAMER Director, Dr. Yakup Kaska, how important was the rescue of this
sea turtle?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
V. More suffixes used in relative clauses: the future-oriented subject participle

-(y)AcAk (olan) vs. the future-oriented object participle -(y)ACAK
Review of the future-oriented subject participle -(y)AcAk (olan)
The future-oriented subject participle -(y)AcAk (olan) functions very much like the -(y)An
participle. But, while the -(y)An subject participle refers to past or ongoing situations or
events, the –(y)AcAk (olan) subject participle refers to future situations or events. It can be
used in situations which refer either to the future with respect to the time of utterance or to
the future with respect to some other time. Note that this participle does NOT take person-
al endings.
• Bugün ağaç dik-ecek (olan) gönüllülerin hepsi İzmirli.

• All of the volunteers who will plant trees today are from Izmir.
(Here the participle 'dikecek (olan)' refers to the future at the time of utterance.)
211
• Dilekçe yaz-acak olan gençler dün akşam kafede buluştu.

• The young people who were going to (or are going to) write petition letters met at a
cafe yesterday evening.
(Here the participle 'yaz-acak (olan)' most likely refers to the future intended at the time of
meeting.)
Note that negative suffix -mA, the possibility markers -(y)Abil and -(y)A, passive voice
markers and causative markers all precede the –(y)AcAk suffix, just like they precede the
-(y)An suffix.
• ağaçları kes-me-y-ecek politikacı -- the politician who will not cut trees
• bunu yap-abil-ecek biri -- someone who will be able to do this
• arıları kurtar-a-ma-y-acak bilim adamı - the scientist who will not be able to save
the bees
• yap-ıl-acak işler - the tasks/work to be done (ie. that will be done)
• inşaat projesini dur-dur-acak eylemciler - the activists who will stop the construc-
tion project (ie. will cause it to stop)
Introduction to the future-oriented object participle -(y)ACAK
The future-oriented object participle -(y)AcAk functions very much like the -DIK participle.
But, while the -DIK object participle refers to past or ongoing situations or events, the –(y)
AcAk object participle refers to future situations or events. It can be used in situations
which refer either to the future with respect to the time of utterance or to the future with
respect to some other time.
• Benim sev-eceğ-im insan çevre dostu olmalı.

• The person (whom) I will love must be a friend of the environment.
(Here the participle 'seveceğim' refers to the future at the time of utterance.)
• Dün yaz-acağ-ımız dilekçeleri bitiremedik.

• We couldn't finish the petitions (that) we were going to write yesterday.
(Here the participle 'yazacağım' refers to the future intended at the time of writing.)
212
How to build the –(y)AcAk participle in a relative clause
To build an –(y)AcAk participle in a relative clause, place it after the verb stem and after
any negative suffix but before the possessive suffix (which marks the subject of the clause
in which this participle occurs:
(benim) yaşa + y + acağ + ım in which I will live / am going to live
(senin) yaşa + y + acağ + ın in which you will live...
(onun) yaşa + y + acağ + ı in which he/she/it will live...
(bizim) yaşa + y + acağ + ımız in which we will live...
(sizin) yaşa + y + acağ + ınız in which you/you all will live...
(onların) yaşa + y + acağ + ı in which they will live...
or (onların) yaşa + y + acak + ları . in which they will live...
Note that negative suffix -mA, the possibility markers -(y)Abil and -(y)A, and causative
markers all precede the –(y)AcAk suffix, just like they precede the -(y)An and -DIK suffix-
es.
• benim kes-me-y-eceğ-im ağaçlar -- the trees that I will not cut

• bizim dilekçe yaz-abil-eceğ-imiz politikacılar -- the politicians to whom we can (or
will be able to) write petition letters to
• bilim adamının kurtar-a-ma-y-acağ-ı kuşlar -- the birds that the scientist cannot (or
will not be able to) save
• sizin dur-dur-acağ-ınız inşaat projesi - the construction project that you will (cause
to) stop
Kaynak: CC BY, "Aplomado falcon Eagle Pines Falconry - Wild Birds Unlimited" by watts_photos,
https://www.flickr.com/photos/126288307@N05/27879666091
213
Y. DEKAMER'in çocuklar için düzenlediği çevre bilimi yaz

kampını idare ediyorsunuz. Birazdan onlara günün programını
açıklayacaksınız. Aşağıdaki notlarınıza bakarak neler söyleye-
ceğinize karar veriniz. (You are directing DEKAMER's environ-
mental summer camp for children. You are about to announce
their schedule for the day. Look at your notes provided below and
decide what you will tell them. Use the future-oriented subject
participle -(y)AcAk (olan) or the future-oriented object participle
-(y)ACAK, as appropriate.)
Örnek:
Not: Altı öğrenci dağa tırmanacak. Yanlarına şapka, su ve pusula (compass) alsınlar.
Siz: Dağa tırmanacak olan öğrenciler yanlarına şapka, su ve pusula alsınlar.
1. On öğrenci yüzme dersi alacak. Mayolarını giysinler.
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
2. Dört öğrenci kaplumbağaları besleyecek. Kaplumbağa havuzunda öğretmenlerini beklesinler.
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
3. Altı öğrenci mikroskopla çalışacak. Laboratuvara geçsinler.
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
4. Yirmi iki öğrenci futbol oynayacak. Saat üçte futbol sahasında olsunlar.
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
5. Sekiz öğrenci akşam yemeğini hazırlayacak. O akşam yemeği vejetaryen olacak.
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
214
6. On öğrenci dağlarda fotoğraf çekecek. Bu fotoğraflarla sergi yapılacak.
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
7. Altı öğrenci nehrin kenarındaki çöpleri toplayacak. Çöplerden bir heykel oluşturulacak.
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
8. Beş öğrenci kamp yerinin içme suyunu test edecek. Su temizse akşam yemeğinde içilecek.
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
Z-1. Özne ve nesne ortaçları ile ilgili bilginizi pekiştiren bu

okuma-anlama alıştırmasını tamamlayınız. Alıştırma, Yaşar Kemal'in
'çevreci romanı!' olan Deniz Küstü'nün (sahnedeki) dünya prömiyeri
ile ilgilidir. (Complete this reading comprehension activity
which tests your knowledge of subject and object participles. The
reading is about the world premiere (on stage) of Yaşar Kemal's
'environmental novel', The Sea-Crossed Fisherman. Answer all
questions in Turkish, unless you feel that you can only express
your answer in English.) https://bit.ly/2Dwro6N
1. 44. İstanbul Müzik Festivali kimler tarafından (by whom) düzenlendi?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
2. 44. İstanbul Müzik Festivali'nde hangi yeni müzikal ilk defa sunuldu?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
3. O müzikal hangi romana dayanıyor?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
215
4. Sizce, romanın 'İstanbul'un denizlerine, yunuslarına, deniz yaşamına bir övgü niteliği' taşıması,
ne demek?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
5. O roman (ve dolayısıyla o müzikal) ne hakkında? (İpucu: Balıkçı Selim, 'diğerleri'nden nasıl
farklı? 'Diğerleri' ne istiyor?)
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
6. The three direct objects of 'yok eden diğerleri' are ____________________________________________,
____________________________________________ and ______________________________________________________.
7. 'Olacakları' refers to ____________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________.
8. Michael Ellison, bu müzikalde hangi rolü oynadı?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
9. Michael Ellison, 2012'de ne bestelemişti? Kimler için bestelemişti?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
216
10. In the sentence below, what noun-subject is linked to the two subject participles, 'paylaştığı'
and 'duyduğu'?
Deniz Küstü'de lirizm ile idealizm, en temel insani özlemler ve insanın denizleri ve karaları
paylaştığı diğer canlılara duyduğu sevgi ile daha karanlık gerçekler arasında dramatik,
zaman zaman gerçeküstü bir etkileşim söz konusu.
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
11. The above sentence mentions 'dramatic, and from time to time, surreal interaction' between
what 4 elements?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
12. American Record Guide, Ellison'un müziğini nasıl bulmuş?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
13. American Record Guide'a göre, Elison'un müziğinde hangi üç öğe öne çıkıyor?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
14. Simon Jones, Zeynep Tanbay ve NohLab, bu müzikal projeye nasıl katkıda bulundu?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
15. Yazıya göre, bu prömiyer, seyirciler için neden farklı olacak?
_______________________________________________________________________________________________________
217
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
16. İlgilenen İstanbullular, dünya prömiyerini hangi opera binasında ve ne zaman izleyebilecekler?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
17. Müzikalin en pahalı biletlerini alanlar nerede oturacak?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
Now choose one sentence from the reading that uses a –(y)An subject participle and
translate it to English. Then choose one sentence from the reading that uses a –DIğI object
participle and translate it to English.
18.___________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
19.___________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
Now translate the following English sentences about this article to Turkish, using
appropriate -(y)An or –DIğI participles.
20. The environmental novel which Yaşar Kemal wrote in 1978 is now a successful musical.
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
218
21. The novel's main character, Fisherman Selim, is a man who loves the Marmara Sea and
defends its dolphins.
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
Z-2. Üniversitenizin Çevre Merkezi (Environmental Center) ve

Uluslararası Öğrenci Ofisi'nin (International Office) sizin yardımınıza
ihtiyacı var! Çevre Merkezi, kampüse gelen uluslararası öğrencilerin
çevreye duyarlılığını (environmental awareness) arttırmak için öğrencilere
yönelik farklı yabancı dillerde çevresel sürdürülebilirlik (environmental
sustainability) ile ilgili 5 dakikalık videolar hazırlatmak istiyor. Siz de
“Kampüste Çevresel Sürdürülebilirlik” adlı bir video hazırlayarak onların
düzenlediği video yarışmasına (competition) katılacaksınız.
Bu projeyi gerçekleştirebilmek için şu adımları izleyiniz:
1. Bir veya iki sınıf arkadaşınızı partner olarak seçiniz ve birlikte çalışmak üzere bir
gün/saat belirleyiniz.
2. Kampüsümüze gelen yeni Türk öğrenciler için hangi çevre dostu uygulamaların
(environmentally friendly practices) çok uzak geleceğini tartışınız. 3 çevresel
uygulama belirleyiniz (identify) ve onlarla ilgili bir senaryo (screenplay) yazınız.
3. Senaryonuzu yazarken Ünite 3, Ders 1'de öğrendiğiniz bazı yeni kelimeleri ve

–DIK yapısını (en az 5 kez) kullanınız. Unutmayın, her şeyi yeniden keşfetmeniz
gerekmiyor. İnternet'i kullanarak çevre dostu uygulamalar ile ilgili birçok video
bulabilirsiniz.
4. Senaryonuzu hocanıza redaksiyon için veriniz.
5. Tavsiye edilen düzeltmeleri yaptıktan sonra, senaryonun provasını yapınız.

Hazır olduğunuzda videoyu çekiniz.
6. Canvas üzerinden videonuzu hocanızla ve sınıf arkadaşlarınızla paylaşınız! (En

iyi videoyu yarışmaya göndereceğiz.)
219
DERS 2: ÇEVRE VE SİYASET: YEREL DİRENMENİN

DİNAMİKLERİ
A. Aşağıdaki 4 fotoğraf Türkiye'nin Karadeniz bölgesinde çekilmiştir. Sınıf

arkadaşınızla fotoğraflara bakınız ve onları değerlendiriniz. Sizce Karadeniz
bölgesi nasıl bir yer?
Uzungöl, Türkiye
Kaynak: CC BY-SA, "Uzungöl lake and town" by İhsan Deniz Kılıçoğlu,
https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Uzung%C3%B6l_lake_and_town.jpg
Trabzon limanı
Kaynak: CC BY-SA, "Trabzon,harbour" by Bertramz,
https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Trabzon,harbour.jpg
220
Yaşlı balıkçı
https://pixabay.com/photos/fisherman-sea-boat-man-656517/
Akçakoca, Batı Karadeniz'de

Kaynak: CC BY-SA, "Paşalar, Akçakoca" by Acar54,
https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Pa%C5%9Falar,_Ak%C3%A7akoca.JPG
221
B. Canvas'ta Ünite 3, Ders 2 Sentence Diction alıştırmasını yaparak bu dersin

yeni kelimelerini öğrenmeye başlayınız.
C. Onedio.com'dan alınan “Karadeniz'in Kalbine Saplanan Hançer:

Yeşil Yol Projesi ve Tüm Bilinmeyenleri” başlıklı metni okuyunuz ve
aşağıdaki sorulara cevap yazınız. https://bit.ly/2DTWCEF
1. Yazar, Karadeniz'de yapılan “Yeşil Yol” projesini neye benzetiyor (likens it to)?
a. turizm potansiyelini arttıran bir karara

b. kalbe saplanan bir hançere
2. “Yeşil Yol” projesinden önce Karadenizliler hangi devlet projeleriyle karşı karşıya geldi?
Yazar, bu projelere olumlu mu olumsuz mu bakıyor? Bunu nasıl biliyorsunuz?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
3. Yazara göre, bu yola “yeşil” demek neden ironik?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
4. Yetkililere göre, “Yeşil Yol”un hangi faydaları olacak?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
5. Yetkililere inanmayan yazara göre, “Yeşil Yol”un hangi zararları olacak?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
222
6. In the sentence, “Mevcut uygulamalar kazın ayağının pek de öyle olmadığını gösteriyor.”, the
saying, “kazın ayağı pek de öyle değil”, means:
a. “Bu kadar basit değil.”

b. “Aynen senin düşündüğün gibi.”
7. Underline at least 8 -(y)An or -(y)AcAk subject participles in this text. Which of these function
as nouns? Which include a passive infix? List each subject participle and label its function
(ie. adjectival descriptor, noun-subject, noun-object, noun-predicate), and mood (ie. active or
passive) here.
a._____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
b. _____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
c. _____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
ç._____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
d._____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
e. _____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
f. _____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
g._____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
223
Ç. Use of -(y)ken with -(y)AcAK and -(y)mIş Tenses
The -(y)ken is unique among adverbial clause markers in three ways:

- It is not subject to vowel harmony
- It is attachable to adjective and noun predicates as well as verbs
- When attached to a verb it has to be preceded by a stem suffix, which is most
often the aorist (but sometimes the future or -mİş'li past)
Examples of -y(ken) attached to an adjective or noun predicate:
- Melih çocuk-ken ailesi fakirmiş.

Apparently when Melih was a child his family was poor.
- Sen yolculukta-y-ken yan eve yeni bir aile taşındı.

While you were on a trip a new family moved into the house next door.
Examples of -y(ken) attached to an aorist-marked verb stem:
- Batuhan okula gid- er -ken bakkala uğradı.

As Batuhan was going to school he stopped by the corner store.
- Biz Fadime'yle alışveriş yapar -ken sen ne yapacaksın?

What will you do while I am/we are shopping with Fadime?
Examples of -(y)ken attached to a -mIş-marked verb stem:

Note: -mIşken usually has the meaning 'now that', which may be reinforced by the adverb
hazır.
- Hazır uyan- mış -ken bebeğe mamasını verelim.

Now that she has woken up, let's give the baby her food.
- Ankara'ya gel- miş -ken Kızılay'daki kitapçılara uğramaya karar verdim.

Since I was (already) in Ankara, I decided to stop by the bookshops in Kızılay.
Examples of -(y)ken attached to a -future-marked verb stem:

Note: -(y)ecekken corresponds to “while/whereas X was planned to happen”, which may
be reinforced by the adverb tam (exactly when, just at the moment).
- Tam salona girecek -ken kapılar kapandı.

Just as (we were) about to go into the hall the doors closed.
- Tam seni ara-y- acak -ken sen beni aradın.

Just as (I was) about to call you, you called me.
224
D. Canvas'ta -(y)ken alıştırmalarını tamamlayınız. (Complete the Canvas exer-

cises on using -(y)ken with various tenses.)
E. Canvas'ta Ünite 3, Ders 2 Sentence Dictation alıştırmasını tamamlayınız.
F. “Diren Karadeniz” İzleme Alıştırmasını tamamlayınız. Karadenizli

şarkıcı olan Apolas Lermi, “Seçim Zamanı” şarkısını 2011'de Kalandar
adlı albümünde çıkardı. Sonra Apolas, başka Karadenizli müzisyenlerle
birlikte şarkıyı bir protesto videosu haline getirdi. “Diren Karadeniz”
adlı o videoyu izlemeden önce aşağıdaki yeni kelimeleri uygun resim-
lerle eşleştiriniz.
baraj - çayır - fındık - hamsi - lahana - nine - sel - şimşek
225
Kaynak:
CC BY, "2008 Hanoi flood, 01" by haithanh, https://commons.wikimedia.org/wiki/File:2008_Hanoi_flood,_01.jpg
Public domain https://pixabay.com/photos/woman-old-human-grandmother-784130/
CC BY-SA, "Baraj margine" by Cosmin Danila, https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Baraj_margine.jpg
CC BY-SA, "Hazelnuts" by Fir0002, https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Hazelnuts.jpg
CC BY-SA, "Hamsi" by Citrat, https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Hamsi.jpg,
Public domain, https://pixabay.com/photos/meadow-flowers-spring-meadow-110717/
Public domain https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Cabbage.jpg
Public domain https://pxhere.com/en/photo/1335985
Sonra Canvas'ta videoyu iki kez izleyiniz ve videoda gördüklerinizi aşağıda not ediniz.
https://www.youtube.com/watch?v=AWF-Y_tdsk8
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
226
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
Videoyu bir kez daha dinleyiniz ve şarkı sözünü okuyunuz. (Not: Sözler standart Türkçe
değil, Karadeniz ağzıdır.) Sonra aşağıdaki dinleme-anlama sorularını cevaplayınız.
227
Apolas Lermi - Seçim Zamanı Şarkı Sözü

karardi karadeniz aca' ne oldi bize aca' ne oldi
karardi karadeniz aca' ne oldi bize
bu sene da funduklar gülmedi yüzumuze
topla topla bitmeyi çay da para etmeyi
tarladaki lahana o da bize yetmeyi
yastığumuz çürudi döviz aldi yürudi
hamsi da tutamaduk karadeniz kurudi karadeniz ku
hamsi da tutamaduk karadeniz kurudi karadeniz ku
seçim zamani geldi da astiler bayraklari astiler bayrak

seçim zamani geldi da astiler bayraklari
çayırlarda çürudi nenemun ayakları
bu sinavlar, yasalar hep yolları tıkadi
tarikatlar mafyalar beyinleri yıkadi
gökten şimşek çakayi yoldan seller akayi
fakiri çalup soyan ankara'ya çıkayi ankara'ya çı
amerikan uşağu da ankara'ya çıkayi ankara'ya çı
sahil yoli yaptiler paralari kaptiler paralari kap
barajlari yaptiler paralari kaptiler
üç beş kuruş liraya memleketi sattiler
ha bu yalan dünyanun çilesini çekerum
memleketi satanun anasini severum
hakli olani değil de haksizi koruyiler
doğrusuni yazani arkadan vuriyiler arkadan vuru
doğruyu söyleyeni arkadan vuriyiler arkadan vuru
Kaynak: Special permission to include these song lyrics from
Apolas Lermi's 2011 album, Kalandar, granted by Anadolu Müzik
Yapım.
Şarkının her satırını, ifade ettiği şikayet ile eşleştiriniz.

(Match each song line in Black Sea dialect with the standard Turkish complaint it
expresses.)
1. bu sene da funduklar gülmedi a. Denizde pek balık yok.

yüzumuze b. Paramız hem azaldı hem de
2. topla topla bitmeyi çay da para değersizleşti.
etmeyi c. Çay yetiştirmek çok yorucu hem
3. tarladaki lahana o da bize yet- de az para getiriyor.
meyi ç. Lahana ekini de yeterli değildi.
4. yastığumuz çürudi döviz aldi d. Bu yıl yeterince fındık yetiştire-
yürudi medik.
5. hamsi da tutamaduk karadeniz
kurudi karadeniz ku
228
6. çayırlarda çürudi nenemun e. Amerika'ya yardım edenler de An-

ayakları kara'da.
7. bu sinavlar, yasalar hep yolları
tıkadi f. Farklı gruplar halkın fikirlerini şekil-
lendiriyor.
8. tarikatlar mafyalar beyinleri
yıkadi g. Fakir Karadenizliler'den para çalan-
9. gökten şimşek çakayi yoldan lar Ankara'ya gidiyor.
seller akayi
ğ Yaşlılar çok çalışıp hasta oldu.
10. fakiri çalup soyan ankara'ya
çıkayi ankara'ya çı h. Şiddetli yağmur var.
11. amerikan uşağu da ankara'ya
çıkayi ankara'ya çı ı. Devlet çok yeni yasa getirdi.
12. sahil yoli yaptiler paralari kaptiler i. Nehirlerimizi durdurarak elektrik

paralari kap parası kazandılar.
13. barajlari yaptiler paralari kaptiler j. Doğru söyleyenleri sırtlarından
14. üç beş kuruş liraya memleketi vururlar.
sattiler k. Yanlış grubu koruyorlar.
15. ha bu yalan dünyanun çilesini l. Deniz manzaralı bir yol yaparak
çekerum para kazandılar.
16. memleketi satanun anasini m. Parayı, memleketten daha çok
severum – sevenden nefret ederim.
17. hakli olani değil de haksizi n. Bu dünyanın problemleriyle yaşarım.
koruyiler o. Doğayı ve insanları önem vermeyip
18. doğrusuni yazani arkadan kârlı işler tercih ettiler.
vuriyiler arkadan vuru
Ve aşağıdaki sorulara cevap yazınız.
1. Sizce, müzisyenler siyasi konulara karışmalı mı, karışmamalı mı? Neden?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
229
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
2. Hangi Amerikalı müzisyenler çevresel sorunlar ile ilgileniyor? Nasıl direniyorlar?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
G. Noun clauses formed with a -DIK participle
Subordinate noun clauses are formed when case endings are added to the -DIK participial
structure. As such, the -DIK participial structure can no longer modify a noun, because it is
itself functioning as an accusative, dative, locative or ablative object in the main clause.
Study the following example sentences:
• Fındıklar-ın bu sene gül-me-diğ- i -n- i kim söyledi?

Who said that the hazelnuts were not smiling (ie. were not a good crop) this year?
• Ankaralı politikacılar-ın söyle-dik- leri -n- e inanıyor musun?

Do you believe what the politicians from Ankara said/are saying?
• Balıkçılar Karadeniz-'in neden kuru-duğ- u -n- u sordu.

The fisherman asked why the Black Sea isn't/wasn't producing fish.
230
• Babam ben-im Yeşil Yol'un yapımına karşı çık-tığ- ım - ı biliyor.

My father knows that I'm against the construction of the Green Road.
• Havva Ana, yetkililer-in konuş-tuk- ları -n- dan hiçbir şey anlamıyor.
Auntie Havva doesn't understand anything that the authorities say/have said.
• Fatma Nine, bize lahanalar-ın eskiden ne kadar çok ol-duğ- u -n- u anlattı.
Granny Fatma told us how many cabbages there were in the old days.
Now translate the underlined phrases in the following sentences from the text,
“Karadeniz'in Kalbine Saplanan Hançer: Yeşil Yol Projesi ve Tüm Bilinmeyenleri” to
English:
1. Mevcut uygulamalar kazın ayağı-nın pek de öyle ol-ma-dığ- ı -n- ı gösteriyor.
Current applications (of this theory) show us that ________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
2. Şu anda Karadeniz Bölgesi'nde yolu açılan yaylalar-ın büyük bir kısmının betona
teslim ol-duğ- u -n- u , kalabalığı kaldıracak bir altyapı-nın bulun-ma-dığ- ı -n- ı …
görmemek için hayata toz pembe bakıyor olmak gerekiyor.
To not see that ___________________________________________________________
____________ and that ____________________________________________________
________, one has to be looking at the world through rose-colored glasses.
Now study these sentences. Explain which case ending is added

to the noun clause and why:
Politikacılar-ın bizi temsil et-tik- leri -n- i zannettim.

I thought that the politicians represent/ed us.
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
231
Burada balık bul-duğ- umuz - u hatırlıyorum.

I remember that we found fish here.
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
Ne demek iste-diğ- im - i anlıyor musun?

Do you understand what I want/ed to say?
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
Hidroelektrik santraller-in derelerimize zarar ver-me-diğ- i -n- den emin misiniz?

Are you sure that the hydroelectric power plants are not harming our streams?
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
Onlar-ın da insan ol-duk- ları -n- ı unutma.

Don't forget that they, too, are human.
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
Ben gör-dük-lerim - i , duy-duk-lar- ım - dan daha iyi hatırlarım.

I remember what I see better than what I hear.
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
232
Ğ. “Seçim Zamanı” adlı şarkıyı yazan ve “Diren Karadeniz” video-

sunda yer alan müzisyenleri bir araya getiren Apolas Lermi'nin websay-
fasında, onun hakkındaki bilgileri okuyunuz.
http://www.apolaslermi.com/
Kaynak: CC BY-SA "Apolas Lermi" by Lermiapolas

https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Apolas_Lermi.jpg
Sonra aşağıdaki diyaloğu, paragrafta verilen bilgileri ve -DIK yapılarını kullanarak

tamamlayınız.
(Then complete the dialog using the information given in the paragraph and the appropriate
-DIK noun participle and case ending.)
Merve Apolas Lermi'nin kimin ol _________________________ biliyor musun?
Ayşe Tabii ki. Müziğini çok severim.
Merve Peki nerede doğ _________________________ biliyor musun?
Ayşe Selanik'te mi?
Hayır, _________________________'da doğ_________________________

Merve
ve büyü_________________________ okudum.
233
Öyle mi? Ama o Yunan değil mi? Adı Apolas ve birçok şarkısını Türkçe değil,
Ayşe
Yunanca söylüyor.
Merve Aslında gerçek adı Apolas değil, _________________________ ve o Pontus
Rumlarından. Ayrıca, okuduğum yazı, onun Karadeniz _________________
_________________________'nın Türkiye'de tanınmasında ciddi katkılarda
bulun_________________________ söylüyor.
Ayşe İlginç! Peki başka ne öğrendin?
_________________________ isimli bir TV programı hazırla ____________
Merve _____________ ve geleneksel Karadeniz Müziği'ne dikkat çek___________
______________ öğrendim.
Onu herkes biliyor! Zaten geçen yıl çok dinlediğimiz “Seçim Zamanı” şarkısı
Ayşe Kalandar adlı albümünden. Bizim o şarkıyı ne kadar çok dinle____________
_____________ hatırlamıyor musun?
Hatırlıyorum canım. Hımm… Başka ne öğrendim? Ah! Apolas Lermi'nin çeşitli
Merve organizasyonlarda yer alarak sahne hayatına devam et _____________
____________ öğrendim.
Ayşe Peki bir sonraki konseri nerede olacak?
Merve Onu bilmiyorum.
Ama ben biliyorum. Bir sonraki konseri gelecek ay Paris'te olacak! Orada oku-
Ayşe
yan kuzenim var ya, o söyledi. Arkadaşlarıyla o konsere gidecekmiş.
Merve Çok şanslı! Keşke biz de gidebilseydik! Çok yakışıklı ya…
Ayşe Aha! Neden araştırma yap_________________________ şimdi anladım!
Merve Neden ki?
Apolas Lermi'nin evli mi bekar mı ol_________________________ öğrenmek

Ayşe
için!
234
Yakaladın beni! Evet öyle, ama maalesef hiçbir şey öğrenemedim. Adam özel
Merve
hayatını hiç kimseye anlatmıyor.
Ayşe Öyleyse daha iyi. Demek ki sevdiklerine saygılı davranıyor.
Merve Haklısın. Neyse… Bir kahve içelim mi?
Ayşe İçelim. Ben sana ısmarlarım.
H. Canvas'ta “Havva Ana: Devlet kimdur yav?” adlı video

haberini izleyiniz:
https://www.youtube.com/watch?v=RGl4RHzLmX4
Videodan ne anladınız? İzlediklerinizi, aşağıdaki kutuya İngilizce

yazınız.
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
235
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
Sonra Sözcü.com'dan alınan “Türkiye bu Karadenizli teyzeyi konuşuyor” başlıklı metni

okuyunuz ve fotoğrafları inceleyiniz. Hem metinde okuduklarınıza hem de videoda
izlediklerinize dayanarak (relying on what you read in the text and saw in the video)
aşağıdaki soruları cevaplayınız.
https://bit.ly/2DANvZP
1. Rize'de hangi köylüler “Yeşil Yol Projesi” için ayağa kalktı?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
2. O köylüler neleri ve kimleri durdurdu? Nasıl durdurdular?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
3. Yeşil Yol ne kadar uzun olacak?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
4. Komando birlikleri neden Samistal Yaylası'na geldi?
_______________________________________________________________________________________________________
236
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
5. Köylülerin arasında ne tür insanlar vardı? Ne kadar uzaktan geldiler? Nereye gidiyorlardı?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
6. Neden taşlar getirerek bir yapay yol yapmaya çalıştılar? Neden sevinçliydiler?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
7. Havva Ana (kırmızı kazaklı yaşlı teyze), yaylaları birleştiren bir yol neden istemiyor?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
8. Rize'nin valisi (governor) eylem yapan köylülere “çapulcu” demiş. Sizce bu pozitif mi negatif mi
bir kelime?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
9. Havva Ana, valiye nasıl meydan okudu (challenged)?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
237
10. Rize Valisi'ne göre, Yeşil Yol nasıl bir yol olacak? Ona göre, Yeşil Yol neyi kolaylaştıracak?
Sizce o vali, köylülerin tepkilerini (reactions) neden anlamıyor?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
11. Bu fotoğraflarda jandarma yaşlı köylüleri söz konusu yol ve iş makinelerinden nasıl
uzaklaştırdı?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
I. Making Indirect Statements or Reporting Indirect Questions with a -DIK or

-(y)ECEK Participle (Dolaylı Anlatım):
1. Indirect Statements
In one kind of indirect statement the noun clause (ie. the -DIK participial structure) is the
subject of a linking sentence. The predicate is usually an adjective expressing factual sta-
tus, such as doğru “true”, yalan “a lie” or belli “obvious”.
• Kimse-nin bu sınava çalış-ma-dığ- ı belli.

It's obvious that no one studied for this exam.
• Küresel ısınma devam ederse sel felaketleri ve sıcaklardan kaynaklanan ölüm-

ler-in art-acağ- ı belli.
It's obvious that flood disasters and deaths caused by heat will increase, if global
warming continues.
238
Most indirect statements, however, are verbal sentences, in which the noun clause is
either the subject or the direct object of a verb such as:
bil- “know”
san-/zannet- “think”,”suppose”
düşün- “think”, “be of the opinion (that)”
tahmin et- “guess”
anla- “understand”, “realize”

söyle- “say”, “tell”
duy-/işit- “hear”
öğren- “learn”, “find out”
The noun clause is the subject when the main verb is passive:
• Nehrin balıkları-nın çevre atıklarından hastalan-dığ- ı öğren-il-di.

It was discovered that the river's fish had become sick from environmental waste.
• Yeni Hasenkeyf'e 700-800 ev yap-ıl-acağ- ı tahmin ed-il-iyor.

It is estimated that 700-800 new homes will be built in/for the new Hasenkeyf.
Otherwise, the noun clause is usually the direct object, and takes the accusative case
marking:
• Bu ekolojik sorunun cevabını bil-me-diğ- imiz - i hemen anlayacaklar.

They will realize right away that we don't know the answer to this ecological question.
• Karadenizli köylüler, barajlar-ın dağların eko-sistemine zarar ver-diğ- i -n- i tahmin etti.
The Black Sea villagers guessed that the dams were damaging the mountains'
ecosystem.
• İnsan Hakları Derneği (İHD) Karadeniz Ereğli Şubesi Başkanı, hükümet-in

destekle-diğ- i termik santraller-in çevreye ve insan sağlığına zarar ver-eceğ- i -n-
i söyledi.
The president of the Black Sea Ereğli branch of the Human Rights Organization
said that the thermal energy plants the government is supporting will damage the
environment and human health.
239
2. Indirect Questions
Indirect questions report one of the following:
- The asking of questions: with the main verb sor- “ask”
- The possession (or non-possession) of the answer to a question: with a main

verb such as bil- “know”, öğren- “learn”, “find out”, anla- “understand”, “realize”,
anlaşıl- “be clear” or a nominal predicate involving something like belli “clear”,
“obvious”
- The communication of the answer to a question: with a main verb such as söyle-
“say”, “tell”, anlat- “tell”, “describe”, bildir- “inform (someone)”.
The question itself is contained in the noun clause; the sentence as a whole is mostly not
in the form of a question.
Indirect questions are of THREE types in terms of the structure of the -DIK clause:
1. Indirect questions containing a question word, in which the noun clause is used as the
subject of the sentence.
• Çöpü geri dönüşüm kutusuna kim-in at-tığ- ı belli değil.

It's not clear who threw the trash in the recycling container.
• Küresel ısınma-nın doğal yaşamı etkile-me-y-eceğ- i yalandır!

That global warming will not affect natural life is a lie!
2. Indirect questions containing a question word, in which the noun clause is used as the
direct object of the sentence.
• Dağlarımıza barajları neden inşa et-tik- leri -n- i söylemeliydiler.

They should have told us why they were building dams in our mountains.
3. Yes/No indirect questions, in which the noun clause is used as the direct object of
the sentences. These yes/no indirect questions are also known as “whether/if x or y”
indirect questions can appear in 3 forms:
a. In the first form, the particle mi is placed after each of the alternatives mentioned,
just as in the corresponding direct question:
240
• Fehmi Bey, lambaya normal ampul mü yoksa doğa dostu ampul mü

tak-tığ- ım - ı sordu.
Fehmi Bey asked whether I was screwing in a regular light bulb or an energy
efficient light bulb.
b. If the alternatives involve different verbs, there will be two -DIK / -(y)AcAk clauses:
• Ali, bisiklet mi sür-eceğ- i -n- i yoksa otobüsle mi gid-eceğ- i -n- i söylemedi.

Ali didn't say whether he was going to ride a bike or take the bus.
c. In the third form, the particle mi is not used. Instead, the affirmative and negative
forms of the same verb are used one right after the other. The affirmative verb takes
the -(y)Ip suffix and the negative one takes the -DIK / -(y)AcAk marking:
• Öğrenciler-in yeni geri dönüşüm sisteminden memnun ol-up ol-ma-

dık- ları -n- ı öğrenmeliyiz.
We should learn whether or not the students are satisfied with the new recycling
system.
• Siz-in önerimi kabul ed-ip et-me-y-eceğ- iniz - i bilmiyorum.

I don't know whether or not you will accept my proposal.
Kaynak: CC BY SA, "ArchBridgeOverFirtinaDeresi@Rize-Turkey-1" by Dr. Zeynel Cebeci,

https://commons.wikimedia.org/wiki/File:ArchBridgeOverFirtinaDeresi@Rize-Turkey-1.JPG
İ. Havva Ana'nın (“Türkiye bu Karadenizli teyzeyi konuşuyor” adlı yazı-

da) konuştuğu cümleleri DOLAYLI ANLATIM ile yeniden yazınız. Rewrite
the following sentences that directly quote Havva Ana (in the piece
“Türkiye bu Karadenizli teyzeyi konuşuyor”) as sentences containing
INDIRECT statements or questions. As you alter the sentence, be care-
ful to retain all the information in the sentence, and to adjust grammati-
cal person appropriately.
241
Örnek: Direct speech: Havva Bekar, “Yaylaların yolu birleşmeyecek.” dedi.

→ Indirect speech: Havva Bekar, yaylaların yolu-nun birleş-me-y-eceğ- i -n- i söyledi.
1. Havva Bekar, “Kesinlikle istemiyoruz.” dedi.
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
2. Havva Bekar, “Vali bize çapulcu diyor.” dedi.
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
3. Havva Bekar, “Biz çocukluğumuzdan beri burada yaşıyoruz.” dedi.
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
4. Havva Bekar, “Vali, Kaymakam kimdir?” diye sordu.
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
5. Havva Bekar, “Ben halkım ve buradayım.” dedi.
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
6. Havva Bekar, “Yaylaları birbiriyle birleştireceksiniz ama amacınız nedir?” diye sordu.
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
242
7. Havva Bekar, “Her yaylanın yolu var.” dedi.
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
8. Havva Bekar, “Herkes birbirine gelip, gider.” dedi.
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
9. Havva Bekar, “İş makinelerini alıp gidin buradan.” dedi.
Hint for 9: Havva Bekar, operatörler-in……………………………….gerek-tiğ- i -n- i söyledi.
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
10. Rize Valisi, “Yeşil Yol projesi ile yaylaları bozmayacağız.” dedi.
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
11. Rize Valisi, “Yeşil Yol'un büyük bir bölümü taş kaplama ile yapılacak, asfalt hiç olmayacak.” dedi.
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
12. Rize Valisi, “Yaylada inceleme yaparak konuyu tekrar değerlendireceğiz.” dedi.
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
243
J. Canvas'ta Türklerle yapılan röportaj videolarını izleyiniz ve bu

Türklerin sorulan sorulara verdikleri cevapları detaylı bir şekilde not
ediniz. Verilen tabloyu kullanabilirsiniz veya ayrı bir kağıtta yazabilirsiniz.
Eğer gerekirse, videoları izlerken Türkçe alt yazıları açabilirsiniz.
Aycan: https://youtu.be/AsV-M4P2jL8
Cemre: https://youtu.be/wjnLuY6Y2lw
Nihan: https://youtu.be/eRIQ3WiQ_Mc
Merve: https://youtu.be/X18Txm5pBNI
1. Sizce Türklerin doğa ile ilişkisi nasıl? O ilişki, gittiğiniz başka bir ülkenin vatandaşlarının
doğa ile ilişkisinden farklı mı, değil mi?
Konuşmacı 1
Konuşmacı 2
244
Konuşmacı 3
Konuşmacı 4
2. Sizce Türkiye'deki en önemli çevresel sorunlar nelerdir? O sorunları çözmek için kim neler
yapıyor?
Konuşmacı 1
Konuşmacı 2
245
Konuşmacı 3
Konuşmacı 4
3. Sizce gittiğiniz o diğer ülkenin en önemli çevresel sorunları nedir? O sorunları çözmek için kim
neler yapıyor?
Konuşmacı 1
Konuşmacı 2
246
Konuşmacı 3
Konuşmacı 4
4. O ülkeye gittiğinizde çevre veya çevrecilikle ilgili olan neler dikkatinizi çekti?
Konuşmacı 1
Konuşmacı 2
247
Konuşmacı 3
Konuşmacı 4
Eğilim 1:
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
Eğilim 2:
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
Eğilim 3:
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
248
Araştıralım!
K. Çevrenizde bulunan bir Türkle doğa ile ilişkisiyle ilgili bir röportaj
yapınız ve öğrendiklerinizi sınıf arkadaşınızla paylaşınız. Bu araştırma
projesine şöyle yaklaşınız:
1. Alıştırma J'deki sorulardan yola çıkarak daha geniş bir soru listesi oluşturunuz. Röportaj
yapacağınız Türkten neler öğrenmek istiyorsunuz? Sorularınızı sormadan önce öğretmeninize
kontrol ettiriniz.
2. Röportaj yapmak istediğiniz kişiye, onunla röportaj yapmak istediğinizi söyleyiniz. Röportajın
içeriğinin anonim kalacağını (that the content of the interview will remain anonymous)
söylemeyi unutmayınız.
5. Notlarınızı kullanarak 1-2 sayfalık bir özet yazınız. Özetiniz 3. şahısta (in 3rd person) olmalı ve
kişinin gerçek adını vermemeli.
L. CNN Türk'ten alınan “Kuzey Dakota petrol boru hattı davalık

oldu” başlıklı yazıyı aşağıdaki linki tıklayarak okuyunuz ve soruları
cevaplayınız. https://bit.ly/2GuQtQI
1. Fotoğrafta neler görüyorsunuz? (5-8 cümle yazınız.)
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
249
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
2. Fotoğrafın altındaki cümle şudur: “ABD Ordusu Mühendislik Biriminin (USACE), ülkede
tartışmalara yol açan Kuzey Dakota petrol boru hattı projesinin tamamlanması için onay ver-
eceğ-i-n-i açıklamasının ardından bölgede yaşayan Cheyenne River Sioux kabilesi boru hattı
projesine karşı dava açtı.” Bu cümleye göre USACE nasıl bir açıklama yapmış?
a. that it would approve finishing the North Dakota pipeline project

b. that it would postpone finishing the North Dakota pipeline project
3. Aynı cümleye göre, Cheyenne River Sioux kabilesinin tepkisi nasılmış?
a. It filed a lawsuit against the project.

b. It opened fire on the project.
4. In the sentence, “ABD Başkanı Donald Trump'ın iki hafta önce projenin tamamlanması için
başkanlık kararnamesi imzaladığı Kuzey Dakota petrol boru hattı mahkemelik oldu.”, the word
başkanlık kararnamesi means:
a. Presidential decision
b. Executive order
5. In the sentence, “Uzun süredir ABD gündemini meşgul eden ve Trump yönetimi-nin
önünü aç-tığı boru hattı projesi, özellikle bölgede yaşayan kabilelerin ve çevrecilerin hedefi
konumundaydı.”, the clause Trump yönetimi-nin önünü aç-tığı refers to
a. The pipeline project for which the Trump administration has paved the way
b. The pipeline project which the Trump administration has temporarily blocked
6. In the same sentence, “kabile” refers to
a. An environmental group
b. A tribe
250
7. In the sentence, “USACE'-nin, ülkede tartışmalara yol açan Kuzey Dakota petrol boru hattı
projesinin tamamlanması için onay ver-eceğ-i-n-i açıklamasının hemen ardından harekete
geçen Cheyenne River Sioux kabilesi-nin projeye karşı dava aç-tığı belirtildi.”, the verb
belirt-il-di is _______________, and therefore the entire noun clause Cheyenne River Sioux
kabilesi-nin projeye karşı dava aç-tığı is in the _______________ case.
a. Active; accusative
b. Passive; nominative
8. The sentence, "Kabilenin güvendiği su kaynaklarını hiçe sayıyor", is a quote from Nicole
Ducheneaux, stating that the pipeline project _______________.
a. Displays total disregard for the water resources upon which the tribe depends
b. Will totally destroy the water resources and the trust of the tribe
9. In the sentence that repeats Nicole Ducheneaux' public statement – “Projenin Oahe Gölü
kısmının durdurulması için federal yargıca başvuruda bulunan kabilenin avukatı Nicole
Ducheneaux, "Söz konusu projenin Cheyenne River Sioux kabilesinin güvendiği su
kaynaklarını hiçe saydığını" vurguladı.” – the verb vurguladı means _______________.
a. Emphasized
b. Repeated
10. In the sentence, “Henüz USACE'den veya mahkemeden konuyla ilgili bir açıklama yap-ıl-
maz-ken, bölgedeki diğer kabile olan Standing Rock Sioux'un avukatı Jan Hasselman da
projeye karşı dava açacaklarını ifade etti.”, the phrase Henüz... bir açıklama yap-ıl-maz-ken
means:
a. despite the public statement that was made by...

b. while a public statement has not yet been made…
11. According the sentence, “ABD Ordusu Müsteşar Yardımcısı Paul Cramer'in dün yaptığı
yazılı açıklamada, USACE'nin en geç 24 saat içinde Kuzey Dakota petrol boru hattı
projesinin inşasının önündeki engelleri kaldıracağı bildirilmişti.”, Paul Cramer explained that
_______________.
a. Obstacles in front of the pipeline construction area were going to be removed

b. Protestors near the pipeline construction area were going to be arrested
251
12. The sentence, “Projenin geçeceği bir kısım arazi-nin, 19. yüzyıldan kalma antlaşma nedeniyle
Standing Rock Sioux adlı Kızılderili kabilesine ait ol-duğu ileri sür-ül-ür-ken, kabile geçen
ağustosta ABD hükümetine karşı dava açarak projeyi durdurmuş ancak ekim ayında federal
temyiz mahkemesi söz konusu kararı iptal etmişti.”, mentions _______________. (Check all
items that are appropriate.)
a. The Standing Rock Sioux tribe's historical claim to the land

b. The lawsuit that halted the pipeline project last August
c. The October court of appeals' decision that cancelled the halt
ç. The reason why the American government has now cancelled the halt
13. In the above sentence, the words antlaşma and iptal etmek mean:
a. Negotiations; to cancel
b. Treaty; to annul
14. The sentence, “20 Ocak'ta görevi devralan yeni Başkan Trump, ilk haftasında projenin
tamamlanmasını öngören başkanlık kararnamesini imzalamış ve projenin Amerikan ekonomisine
çok büyük katkı yapacağını savunmuştu.”, tells us that President Trump supports the pipeline
Project because he thinks ________________.
a. It will make a significant contribution to the American economy.

b. It will stimulate jobs and jumpstart the American economy.
M. Ayrı bir kağıda Kuzey Dakota Boru Hattı tartışması ve Türkiye'deki Yeşil Yol tartışmasını
karşılaştıran 10-15 cümlelik bir paragraf yazınız. Hem projelerin destekleyenlerin
hem de projelere karşı çıkanların söyledikleri ve yaptıklarını karşılaştırınız. Satırları
atlayarak yazınız ve paragrafınızı hocanıza derste veriniz! (On a separate piece of
paper, write a 10-15 sentence paragraph in which you compare the North Dakota
Pipeline controversy to that of the Yeşil Yol controversy in Turkey. Be sure to
compare/contrast the viewpoints and actions of both projects' supporters and
opponents! Skip lines and submit in class!)
252
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
253
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
N. Kemal Bey ve Merve Hanım yaşadıkları yerde gözlemledikleri birer

çevre sorunu ile ilgili dilekçe yazmışlardır. Dilekçelerini inceleyerek
aşağıdaki soruları cevaplayınız.
Örnek 1:
Ömerli Beledіyeѕі
Fen İşlеrі Müdürlüğüne
Mardin
Belediуenize bağlı Kemer Mаhаllеsi 114. Sokak'ta ikamet еtmеktеyim. Bir üѕt tarafımızda-
kі 115. Sokаk'tа bulunan Evo Pencere Siѕtemleri adlı üretim teѕiѕi, zararlı atıklarını kana-
lizasуona bırаkmаktаdır. Bu durum hеm etrafa pіs koku yaymakta hem de çevreуі kirlеt-
mеktеdir. Duruma acil çözüm bulunmasını аrz еdеrіm.
Adrеs:
Kеmеr Mаhаllesі 114. Sоkak
Nо: 75 Ömerli/ Mardin
15.01.2018
Kenan YILDIZ
Kenan Yıldız
254
Örnek 2:
İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ

ÇEVRE İŞLERİ DAİRE BAŞKANLIĞINA,
Ümraniye ilçesi Dereköy Mahallesinde yapılan kazılar sonucu çevre kirliliği oluşmuştur.
Yaklaşık bir aydır, açılan çukurlar kapatılmadığı için yollarda çamur birikintileri oluşmuştur
ve çukurlar cadde trafiğini olumsuz etkilemekte, çevre ve görüntü kirliliğine neden olmak-
tadır. Bu çukurların en kısa sürede kapatılması gereğini bilgilerinize arz ederim.
Adrеs:
Atatürk Mahallesi Çavuşbaşı Caddesi
No: 65 PK: 34764 Ümraniye / İstanbul
21.03.2018
Merve SUZEK
Merve Suzek
1. Dilekçenin başlığına (heading) hangi bilgi yazılır?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
2. Dilekçenin ilk cümlesinde hangi bilgi verilir?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
3. Dilekçelerde hangi fiil zamanları (tenses) ve yapıları (forms) sık sık kullanılır?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
255
4. Dilekçenin son cümlesinde ne yazılır? O son cümle hangi fiille biter?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
5. Dilekçeyi gönderen kişi adı-soyadı ve adresini nereye yazar? Tarihi nereye koyar? İmzasını
nereye atar?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
O. İlker Özbahar'ın "Tabiat Kanunu İzleme Girişimi" adlı resmi mek-

tubu WordPress sayfasına örnek olarak yüklendi. Aşağıdaki linkte bu
mektubu inceleyiniz ve soruları cevaplayınız. https://bit.ly/3fQ8QeC
1. Bu resmi mektup tipik bir dilekçeden nasıl farklı?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
2. Yazarın yazdığı her paragrafın ana fikri ve işlevi (function) nedir?
Paragraf 1:
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
256
Paragraf 2:
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
Paragraf 3:
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
Paragraf 4:
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
257
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
Paragraf 5:
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
3. Yazar, görüşlerini vurgulamak (emphasize) için hangi ifadeleri (expressions) kullanıyor?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
258
Ö. Yazma: Türk bir politikacıya iyi organize edilmiş, 3-4 paragraflık

bir resmi mektup (veya dilekçe) yazarak, onun Türkiye'ye ait bir çevresel
sorun veya çevre tartışmasını yeniden düşünmesini ve çözüme doğru adım
atmasını sağlamaya çalışınız. Seçtiğiniz konunun sınıf arkadaşlarınızın
seçtiği konulardan farklı olduğuna dikkat ediniz ve konunuz hakkında
bilgi edinmek için İnternet'te biraz araştırma yapınız. Şu konular tavsiye
edilir: nükleer enerji, göçmen kuşların yaşam ortamlarının yok olması, GAP
baraj projeleri, Ege ve Akdeniz sahillerindeki turizm sektörünün hızla
büyümesi. Mektubunuz en az 500 kelime olmalı. Onu bilgisayarda, satırları
atlayarak yazınız. (Write a well-organized 3-4 paragraph persuasive letter
(or petition) in which you try to convince a Turkish politician to take action
on a specific environmental issue or controversy in Turkey. Make sure
your topic is different from that of your classmates and do some research
online to learn more about it. Suggested topics include: nuclear energy,
loss of migratory birds' habitats, the GAP dam project, tourism/rampant
construction on the Aegean/Mediterranean coasts. Your letter should be
a minimum of 500 words. Type it, double-spaced, on your computer.)
Then share your letter with your class-mates, reading it aloud.
259

Quizlet vocabulary
İsimler yakıt çözüm getirmek (çözmek)

açı(dan) yem dert yanmak
adım yöntem – metot | | (bir şeyden) faydalanmak
ampul
fevri davranmak
atılım Sıfatlar
belediye (bir şeyi) gözetmek
bez torba (bir şey ile) alakalı (olmak) gocunmak
çağ |
– ile ilgili olmak | havaya karışmak
çevre azılı (bir şeyi) hesaba katmak
çevresel atık |
hususi – şahsi, kişisel | (bir şeyin) içerisine/içine girmek
çöp
|
doğa – tabiat | |
sanayi – endüstri(yel) | (bir şeyden) kaçınmak
kapsamlı (bir şeye) katkı yapmak
doğa dostu tasarruflu
duman (bir şeyi) keşfetmek
verimli korumak
fatura yersiz
gayret (birinden/bir şeyden) kurtulmak
gelişme ikna olmak (vs. birini ikna etmek)
|
gereksinim – ihtiyaç | Zarflar
kuşkusuz
(bir yere) ilerlemek
güç tüketimi mücadele etmek
tek başına
hayvanların neslinin tükenmesi
(bir şey olduğu) sürece nefes almak
kalıcılık
kurgusal kitap ortadan kaldırmak
kurgu dışı kitap Bağlaçlar pes etmek
küresel ısınma ..... bile (bir şeyi) sağlamak
mevki -DEn ziyade (bir şeyi) saklamak
mevsimsel denge ...derken (bir şeye) şaşırmak
ortam nitekim
(bir şeyin) vasıtasıyla
söz konusu (olmak)
plastik torba/poşet
santral (bir şeyi) tüketmek
savunucu Fiiller (bir şeyden) vazgeçmek
sera (bir şeye) ayak uyduramamak
(birini) yanıltmak
tarım toprakları (bir şeyi) yerine getirmek
(bir şeyi) azaltmak
tarla yok olmak (vs. bir şeyi yok etmek)
tek kullanımlık bilgiyi özümsemek
(bir şeyin) bilincine ulaşmak
(bir şeye) yol açmak
toplu taşıma
ulaşım (bir şeyden) bıkmak
(bir şeyi) yollamak
(bir şeyi) yükseltmek
|
– usanmak, sıkılmak | (birine/bir şeye) zarar vermek
(bir şey ile) boğuşmak
260

Quizlet vocabulary
İsimler: vatandaş (bir şeyi) asmak

baraj yapılaşma arızalanmak
beton yasa (bir şeyi) arttırmak
bölge yayla ayağa kalkmak
çapulcu yetki beyin yıkamak
çayır yöre çaba sarf etmek
direniş yöre sakinleri çakmak
doku zincir çile çekmek
döviz çürümek
fındık Sıfatlar: dile getirmek
hançer bariz direnmek
hamsi çarpık (bir şeyi/birini) engellemek
jandarma duyarlı (bir şeyi) kapmak
kanıt gözde kararmak
|
imkân – fırsat | haklı konaklamak
lahana haksız kurumak
madencilik (birinin/bir şeyin) eşliğinde (birine) meydan okumak
memleket (bir şeyle) mücadele etmek
nine (bir şeye) müdahale etmek
Bağlaçlar:
sahil yolu
ne yazık ki – | maalesef | |
– müdahalede bulunmak |
seçim nöbete başlamak
-mİşken
sel soymak
-EcEkken
şimşek saplanmak
tarikat tepki göstermek
taşocağı Fiiller (bir şeye) teslim olmak
uşak akmak (bir şeyi) tıkamak
uygulama alkış(lamak) (bir şeye) toz pembe bakmak
vadi (bir şey) anlamına gelmek tıraşlamak
vali (birini) arka(sı)ndan vurmak yetmek
yıpranmak
261

ÇAĞDAŞ TÜRK SİNEMASINDA ÇEVRECİLİK
A. Aşağıdaki soruları cevaplayınız ve cevaplarınızı sınıf

1. Çevresel sorunlar ile ilgili hangi filmleri izlediniz? Bu filmler çevre sorunlarını ve çözümlerini
nasıl anlatıyor?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
2. Konusu çevre olan bir komedi filmi hiç izlediniz mi? Sizce çevre sorunları ile ilgili filmlerin çoğu
neden komedi filmi değil, dram veya belgesel?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
B. Yüksel Aksu'nun “Entelköy Efeköy'e Karşı” komedi filmini

izlemeden önce Merve ve Yavuz'un onun hakkındaki konuşmalarını
birkaç kez dinleyiniz, diyalogdaki boşlukları doldurunuz ve aşağıdaki
soruları cevaplayınız. Sonra cevaplarınızı sınıf arkadaşınızla tartışınız.
https://bit.ly/3fve40J
262
Kaynak: Public domain, https://www.piqsels.com/tr/public-domain-photo-zozwm
Merve Canım, hafta sonu izleyeceğimiz film hakkında ilginç bir gazete yazısı okuyorum.
Sana da okuyayım mı?
Yavuz Olur.
Merve Yazar şöyle başlıyor: “Daha önce de yazmıştım... Anadolu'da

____________________ bir köyü restore ettirdikten sonra turizme açmak
yönündeki düşüncemi. Çünkü Anadolu köylerindeki - ki bugün o köylerin birçoğu
hemen hemen tamamen terk edilmiş durumda - genç nüfus büyük şehirlere
taşınıyor ve o köylerde kalanlar ise ____________________ insanlar.”
Yavuz Doğru söylüyor, annemin köyünde artık sadece yaşlılar oturuyor. Biz sadece
yazın biraz hava ____________________ için gidiyoruz.
263
Merve Şöyle bir fikri var yazarın: “Bu köyler turizme açılırsa yavaş yaşamın ve doğal
yaşamın merkezleri haline getirilebilir. Anadolu'nun uzak köşelerindeki, unutul-
muş, terk edilmiş birçok köy, kent cangılı içerisinde ____________________
insanların kendilerini atacakları birer nefes alanı haline dönüştürülebilir.
Hem doğanın korunması, hem de o doğadan en iyi şekilde yararlanmak...
İlaçsız, ____________________ besinler üretmek, üretilen besinlerden yöresel
lezzetler ortaya çıkarmak ve dinlenmek için o yöreye gelenlere bu doğal lez-
zetleri sunmak.... Turizmin içinde olan biri olarak, Türkiye'nin böyle bir şeye çok
____________________ duyduğunu biliyorum.”
Yavuz Bence de iyi olur, ama gerçekçi değil. Bunu Türkiye'de kim yapacak?
Merve İşte ona da değiniyor. Dinlesene: “Ne var ki, hükümet bunun için bir adım
____________________ gibi, bir de doğayı yok edecek çalışmalar yapıyor. En
basit örneği HES'ler... Bütün Anadolu'da olan HES inşaatları. Dereler, akarsular,
ormanlar, vadiler bir bir ____________________ olup gidiyor. Daha fazla elek-
trik üretmek adına, katledilen doğa... Oysa daha az ____________________,
doğaya zarar vermeden de yaşamak mümkün. Ama vahşi kapitalizm, insanlığın
ortak ____________________ olan doğal güzellikleri, para için harcıyor ve daha
fazla para kazanmak için, bir çırpıda doğayı yerle bir ediyor.”
Yavuz Doğru söylüyor, çok fazla santral yapıldı. Hem de Karadeniz bölgesinde her
tarafa baraj yapıldı. İktidarda olanlar, sebep oldukları çevresel sorunları hiç
düşünmüyorlar mı?!... Ancak bunların____________________ film ile ne alâkası
var?
Merve Ona geleceğim ya. İşte yazar bizim izleyeceğimiz Entel Köy, Efe Köye Karşı
filmine gitmiş ve beğenmiş. Şöyle yazıyor: “Film hoşuma gitti. En çok da
“____________________ Şuur” mevzusuydu hoşuma giden. Köylerini üç ku-
ruşluk para uğruna termik santral yapanlara peşkeş çekme sevdasında olan-
lara karşın, milliyetsiz, dinsiz, kitapsızların! O köyü, köyün doğal güzelliklerini
____________________ savaşı... Kimin şuurlu olduğuna dair güzel bir
örnek teşkil ediyordu.”
264
Yavuz Bir dakika, anlayamadım. Filmde iki köy varmış. “Milli Şuur”un hangisinde old-
uğunu söylüyor?
Merve Ben de tam anlayamadım. Anlamak için filmi izlememiz lazım herhalde. Ama
sanki bir grup köylü köyün ____________________ zenginliklerini korumaya
çalışırken, diğer grup ise iş, maaş, para olsun diye termik santral getirmeye
çalışıyormuş gibi. Ha… Bak... Yazar, açgözlü grubu şöyle tanımlıyor: “Köylü
kurnazlıkları, köylülerin paraya olan düşkünlükleri, para için değerlerini anında
____________________ çıkarmaları... Ne diyordu muhtar, “Para için faşist de
olurum, anarşist de olurum, ____________________ de olurum kardeşim. Yeter
ki para gelsin köyümüze değil mi?”. Belki de bu zamanın ruhunu en iyi göster-
en cümle bu oldu. Zamanın ruhu ____________________ demek... Bu kadar
basit…”
Yavuz Ya…Gerçekten üzücü! Ama bu işler bazen böyle, insanların para derdi olunca
____________________ çabuk vazgeçerler. Filmde hangi grup başarılı oluyor
acaba?
Merve Bilmiyorum, ama film 'komedi' olarak nitelendirildiğine göre herhalde mut-
lu bir sonu var. Bakayım…. Hımm.. Şöyle yazıyor: “Film, doğaya zarar
____________________ de çok güzel bir yaşam merkezi oluşturulabileceğinin
mesajını izleyiciye gayet güzel ve mantıklı bir şekilde vermiş. Hele hele kent
cangılı içerisinde kaybolmuş olan insanların, bu gibi dinlence merkezlerini
____________________ etmeleri hiç de yabana atılmayacak bir durum.”
Yavuz Ne gibi dinlence merkezleri? Yine anlayamadım.
Merve Alternatif turizm hakkında konuşuyor. Filmde bir köy alternatif turizm projesini
başlatıyor ya…
Yavuz Ah.. Bilmiyordum..
Merve Sema filmi geçen hafta sonu izlemiş, o bana anlattı.
265
Yavuz Alternatif deyince.. Hani beş yıldızlı otellerde yapılan ve Avrupalı turistlerin, hatta
bizim zenginlerimizin de ____________________ tatil programlarından farklı
diyorsun, değil mi?
Merve Evet, aynen. Günde üç kez açık büfe filan yok.
Yavuz Peki, yazar film hakkında başka ilginç bir şey söylüyor mu?
Merve Yazısını şöyle bitiriyor: “Bu tür filmleri ____________________ gerektiği

kanısındayım. “Şu dönem” dedik ya... Ülkenin her yanında doğaya zarar
veriliyor... Hükümet yüzünden, ülkemizin zenginliklerinin yok edildiğine tanık
____________________. Şu dönemde doğa katliamları çok daha fazla. Kimse
de bundan utanmıyor! Bu işin sonunda ____________________ bu ülkenin
insanları olacak. Geleceğimiz yok edilecek ve bizden sonraki nesiller bir tutam
ağaca hasret kalacak. ____________________ iktidarın umrunda bile değil!
Kentsel dönüşüm diye bir “parasal” dönüşüm anlayışları var, kentin bin yıllık
____________________ yıkıp, sakinlerini kent dışına gönderiyorlar... Üç beş
paralık ____________________ üretmek adına doğayı parsel parsel satıyorlar...
Tam da şu dönemde ciddi bir ____________________ duyarlılığa ihtiyacımız
var.”
Yavuz Amma çevreciymiş bu yazar! İktidarı da çok sert eleştiriyor. Adı neydi?
Merve Bilinen bir eylemci filan değil. Sadece Milliyet Gazetesinin köşe yazarlarından
biri galiba.
Yavuz Neyse, ülkemizin durumu hakkında fikirlerinin çoğuna ____________________,

ama iyi ki bu film bir komedi, yoksa çok sıkılırdım. Çevresel felaketleri ele alan
belgeseller önemli, biliyorum, ama bu kadar ders ____________________ son-
ra hafta sonu biraz dinlenmek, biraz gülmek istiyorum!
Merve Ben de.
Kaynak: The film review referenced in this dialogue, Nihat Yılmaz' “Entel Köy Efe Köye Karşı” (19.12.2011) may
be found at: http://blog.milliyet.com.tr/entel-koy-efe-koye-karsi/Blog/?BlogNo=339509.
266
1. Merve'nin gazetede okuduğu yazının yazarı, Anadolu köyleri hakkında ne düşünüyor? Nasıl bir “ihtiyaç”
görüyor?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
2. Merve'nin bahsettiği yazara göre, siyasal iktidar (AKP) alternatif turizme adım atmış mıydı? Neden?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
3. O yazara göre, kapitalizm neye sebep oluyor?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
4. O yazar, Entel Köy, Efe Köye Karşı adlı filmi neden beğenmiş?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
5. Yazara göre, filmdeki muhtarın sözleri ne gösteriyormuş? Yavuz yazarın fikrine katılıyor mu?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
267
6. Yazara göre, film hangi mesajı veriyor?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
7. Sizce “alternatif dinlence alanları” ifadesiyle ne kastediliyor (what does it mean)?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
8. Yazara göre, Entel Köy, Efe Köye Karşı adlı film gibi daha çok film neden lazım?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
C. Yukarıdaki diyalogdan alınan cümle parçalarının (phrases)

İngilizce karşılığını yazınız, yani onları İngilizceye çeviriniz.
(Some translations have been started for you.)
1. kent cangılı içerisinde bunalan insanların kendilerini atacakları birer nefes alanı
Breathing spaces in which people who… __________________________________________________________

_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
2. hükümet bunun için bir adım atmadığı gibi
Just as..._____________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
268
3. Kimin şuurlu olduğuna dair güzel bir örnek teşkil ediyordu.
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
4. Bu gibi dinlence merkezlerini tercih etmeleri hiç de yabana atılmayacak bir durum.
(Hint: yabana atmak = to disregard, to attach no importance to, to brush aside)
Their preference for…________________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
5. Bu tür filmleri yoğunlaştırmak gerektiği kanısındayım. (Hint: kanı = düşünce)
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
Ç. Yüksel Aksu'nun “Entelköy Efeköy'e Karşı” komedi filminin ilk 58

dakikasını izledikten sonra, aşağıdaki soruları cevaplayınız. Filmden
mümkün olduğu kadar detay veriniz. Sonra cevaplarınızı sınıf ark-
adaşınızla tartışınız.
https://www.youtube.com/watch?v=PiGnNU0nBEs&t=248
1. Efeköy'ün muhtarı (official village chief) olan Ali nasıl bir adam? En az 5 özelliğini anlatın.
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
269
2. Yeni kurulan “Ekoköy'ün” (veya Entelköy'ün) lideri olan Katrin nasıl bir kadın? En az 5 özelliğini
anlatın.
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
3. Termal santral meselesi, Efeköylüleri ve Entelköylüleri neden o kadar çok bölüyor? Yani
Efeköylüler bu santrali neden o kadar çok istiyorlar? Entelköylüler onu neden hiç istemiyorlar?
(Argümanlarını özetleyiniz.)
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
4. Kaymakam (district governor) ve adamları, Efeköylüleri santral projesinin faydalı olduğuna ikna
etmek için (in order to convince) hangi argümanları kullanıyor? Katrin ve arkadaşları hakkında
neler söylüyorlar?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
5. Ali ve Efeköy'ün imamı, Entelköylülerin meydanda yaptıkları pandomim protestosunu nasıl

bozuyor?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
270
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
6. Entelköylülerin verdiği konserde baş müzisyen, Ali'nin getirdiği sürprizi nasıl karşılıyor? Sizce
konserde devam eden kavgayı kim kazanıyor ve neden?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
7. Entelköylüler'in hayali (veya planı) neden daha çok başarılı oluyor?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
8. Sizce filmin sonunda ne olacak? Neden?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
271
D. “Entelköy Efeköy'e Karşı” filminin tümünü izledikten sonra,

aşağıdaki soruları cevaplayınız. Sonra cevaplarınızı sınıf
1. Filmin sonuna şaşırdınız mı? Neden?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
2. Bu filmden hangi yeni kelimeleri öğrendiniz? (En az 8 kelime ve/veya kelime öbeği listeleyiniz.)
Türkiye'nin kültürü hakkında yeni bir şey öğrendiniz mi?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
3. Filmin en çok hangi kısmını beğendiniz? Neden? Hangi kısmını beğenmediniz? Neden?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
272
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
4. Sizce bu filmin çevre/çevrecilik ile ilgili mesajlarının hangileri evrensel (universal), hangileri
özellikle Türkiye'ye ait sayılmalı? Seçtiğiniz örnekleri güzelce açıklayınız.
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
273
QR CODES
DERS 1:
S. Ş. Ü. Z-1.
DERS 2:
C. F. Ğ. H-1.
H-2. J-1. J-2. J-3.
Quizlet, Ders 1
J-4. L. O. Kelime Listesi
274
Quizlet, Ders 2
Kelime Listesi B. Ç.
KÜLTÜR EKİ:
Ç.
275
276
Ünite 4: Sanat ve Siyaset
Kaynak: CC BY Richard Ha, "Istanbul Street Art - Evil Eye",

OBJECTIVES
• Learn how the art of Turkish shadow puppet theatre is traditionally practiced and
how that practice is changing today.
• Identify and discuss factors in the breakdown of a Cypriot Turkish-Greek
community's social relations as well as the cultural value of Turkish shadow puppet
theatre as portrayed in Derviş Zaim's 2010 film, “Suretler ve Gölgeler”.
• Analyze a popular protest song from the 2013 Gezi Park Protests.
• Compare and contrast ‘politically engaged' music and graffiti in the United States vs.
Turkey.
• Research and learn about individual Turkish musicians', filmmakers', writers' and
artists' experiences with censorship and political pressure.
• Comprehend, interpret and discuss artists' interview statements related to their

artistic process, the meaning of their work, and its reception.
• Compare, contrast and interpret statements made by Turks about the status of art
and artists in Turkey.
• Recognize and formulate simple, compound and complex sentences using passive
voice verbs and verbal constructions.
• Distinguish between passive voice and reflexive verbs and use both forms
accurately.
• Give a talk about one Turkish musician's, filmmaker's, writer's or artist's biography,
artistic contributions, and experiences with censorship or political pressure.
• Write an argumentative essay evaluating the power of music/poetry to produce
social or political change.
278
DERS 1: BUGÜNKÜ HAYATIMIZDA SANATIN YERİ
A. Sizce sanat nedir? Sanat neden önemlidir? Sanat ile ilgili şu sözleri
okuyunuz ve sınıf arkadaşlarınızla fikirlerinizi tartışınız. Aşağıdaki
sözlerden hangisi/hangilerine katılıyorsunuz veya katılmıyorsunuz ve
neden? Sizce bu sözleri söyleyenlerin hayata bakış açısı nasıl? Not alınız.
Sonra Instagram'da veya istediğiniz başka bir sosyal medya kanalında,
bu 6 sözü içeren resimler bulunuz ve paylaşınız (veya Canvas Discussion
Board üzerinden paylaşınız). Paylaştığınız resimleri de tartışınız.
Bence sanat…_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
Bence sanat önemli çünkü … ______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
Sanat ile ilgili Sözler
1. “Sanat, gerçekleri tanımamıza yardımcı olan bir yalandır.” - Pablo Picasso
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
279
2. “Yüksek uygarlığın merdiveni sanattır.” - M. Kemal Atatürk
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
3. “Sanatsız kalan bir milletin hayat damarlarından biri kopmuş demektir.” - M. Kemal Atatürk
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
4. “Dünya aydınlık olsaydı, sanat olmazdı.” - Albert Camus
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
5. “Önce hayaller ölür, sonra insanlar…” - William Shakespeare
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
6. “Sanatkar el öpmez; sanatkarın eli öpülür.” - M. Kemal Atatürk
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
280
B. Canvas'ta Ünite 4, Ders 1 Sentence Dictation alıştırmasını tamamlayınız.
C. Hayâlî Emin Şenyer'in Karagöz Hacivat web sitesinin ana sayfasına

bakınız: http://www.karagoz.net/. “Hoş Geldiniz” metnini burada okuyunuz ve
aşağıdaki Doğru/Yanlış cümlelerini metne göre değerlendiriniz.
Kaynak: CC BY-SA by Maderibeyza, https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Karag%C3%B6z_Hacivat.JPG
Hayâlî Emin Şenyer'in Sitesine Hoşgeldiniz
Geleneksel kültürümüzün ortaoyunu ve meddah ile birlikte en önemli köşe taşlarından

biri olan gölge oyunumuz KARAGÖZ HACİVAT oyunları günümüzden yüzyıllarca önce
ortaya çıkmış, insanları eğlendirirken düşündürmüş, zaman zaman toplumsal bilinç
oluşmasında öncü bir rol oynamıştır. Gölge oyunlarının ne zaman ve nasıl ortaya çıktığı
281
hakkında kesin bilgi olmamakla birlikte Asya (Java, Endonezya, Çin) kökenli olduğu
bilinmektedir. Gölge oyununun Türk kültüründe ne zaman ortaya çıktığı, Karagöz ve Hacivat
olarak ne zaman biçimlendiği ise bir muamma olma özelliğini korumaktadır. Her ne kadar
bu konuyla ilgili birtakım tezler ortaya atılmış ise de bunların hiçbiri kesin değildir. Zaten
bu tezlerin bir bölümü söylenti olmaktan öteye gidememiştir. En çok bilineni ise Karagöz
ile Hacivat'ın Bursa Ulucami'de inşaat işçisi olarak çalıştıkları ve şakalaşmaları yüzünden
inşaatın yavaş ilerlemesinden dolayı Padişah Sultan Orhan'ın ikisini idam etmesi konulu
söylentidir. Ancak bilinmesi gerekir ki Ulu Cami Sultan Orhan döneminde değil Yıldırım
Bayezid zamanında yapılmıştır, dolayısıyla bu söylentinin gerçeklikle bir ilgisi olamaz.
Karahallı (Uşak) Kültür Merkezindeki Karagöz Gösterimiz

ÖĞRETMEN VE ÖĞRENCİLER İÇİN
Gölge oyunumuz Hacivat Karagöz bir zamanlar toplumun en önemli eğlencesiydi. Eski-
den Ramazan gecelerinde mutlaka Ramazan eğlencesi yapılır, büyük bir sabırla beklenen
iftar topu atıldıktan sonra iftariyelikler sofraya gelirdi. İftar yemeğini yiyen herkes doğru-
ca Karagöz ve Hacivat gösterisi seyretmeye giderdi. Önce perde arkasındaki ışık yanar,
nâreke zırıltısı ve tef velvelesi ile göstermelik kalktıktan sonra Hacivat Çelebi şarkı söyle-
yerek gelir ve “Ne olur şu dört köşe perdede bana da bir kafadar olsa ah bana bir eğlence
medet amannnnnnnnnnnnnnn amannnnnnnnnnnnnnnn…” diye Karagöz'ü çağırmaya
başlardı. Ve tabii herkes kahkahaları patlatırdı. Muhavere denilen Karagöz ve Hacivat'ın
atışması bittikten sonra fasıl bölümü başlar, bu bölümde oyunun akışına göre Zenne, Çele-
bi, Tuzsuz Deli Bekir, Beberuhi, Tiryaki, Acem, Laz, Matiz, Zeybek gibi tipler perdeye gelir-
ler, oyunlarını oynarlar ve sonunda bir çengi ya da köçek çıkararak seyircileri eğlendirirler-
di. Tabii ki sünnet düğünü denilince de akla hemen Karagöz Hacivat oyunu gelirdi. Karagöz
Hacivat gösterisi yapılmayan bir sünnet düğünü, gelen davetlilerden tam not alamazdı.
Şeyh Küşteri'den beri deriden yapılan ve kök boya kullanılarak boyanan tasvirler Hayâlî'nin
elinde can bulurdu.
Karagöz oyunları tabii ki sadece Ramazan eğlencelerinde veya sünnet düğünlerinde

oynatılmazdı, Karagöz sanatımız hayatın her alanıyla öylesine iç içe geçmişti ki Karagöz'ü
günlük hayatın her alanında görmek mümkündü. Örneğin hemen hemen her evde Karagöz
Hacivat oynatılırdı, kim mi oynatırdı; tabii ki anneler, babalar, nineler, dedeler… “Karagöz'üm
sütünü içtin mi, yok içmedim, ama sütünü içersen daha akıllı olursun, daha çabuk büyürsün
karagöz” gibi.. Günümüzde de anne babaların evlerinde Karagöz oynatmalarını diliyoruz
ve elimizden geldiğince bunu teşvik etmeye çalışıyoruz.
282
Karagöz'ü yaşatmak ve Karagöz ile ilgilenenlere, özellikle de Sınıf Öğretmenleri, Türkçe

Öğretmenleri, Edebiyat Öğretmenleri ve öğrenci arkadaşlarımıza bir başvuru kaynağı
oluşturabilmek, eğitim sistemimizde Karagöz hakkındaki yanlış bilgilerin düzeltilmesine
katkıda bulunmak ve dünyada bu sanatın bir Türk sanatı olduğunun bilinmesi amacıyla
bu siteyi yaptık (Biz siteyi yaptıktan yıllar sonra UNESCO Karagöz'ü Somut Olmayan
Kültürel Miras kapsamına aldı). Kültürümüze hizmet edebildiysek ne mutlu …
KARAGÖZ HACİVAT RESMİ VE HAYATI
Bendeniz Karagöz Oynatırken
Bu arada şunu da belirteyim; Karagöz bir kukla değildir, bilindiği gibi kukla üç boyutlu bir
nesnedir, Karagöz ise iki boyutlu tasvirler ile oynatılır. Karagöz oynatan kişiye HAYÂLÎ
denir, Hayâlî'nin yardımcısına ise Yardak adı verilir. Hayâlî sıfatı, bir usta yanında uzun
yıllar yardaklık (yardımcılık, çıraklık) yapmış ve hakkıyla Karagöz Hacivat oynatabilecek
kıvama gelmiş kişilere ustası tarafından verilir. Hiç kimse kendi kendine “Ben Hâyalî'yim”
diye ortaya çıkamaz. Bazen bir yerlerden bir Karagöz Hacivat tasviri bulup ben Hayali'yim
diye ortaya çıkan insanları gördükten sonra bu bilgiyi de buraya ekleyeyim dedim… Zira
Karagöz sanatında bir usta yanında yetişmiş olmayan, dolayısıyla ehil olmayan kişiler
Karagöz sanatımıza büyük zararlar vermektedirler. Aslında son derece eğlenceli olan
Karagöz ve Hacivat oyunları ehil olmayan insanların elinde sade suya tirit misali eğlenceli
hiçbir yönü olmayan sıkıcı bir gösteri olmaktan öteye gidememektedir. Bu yüzden de iyi
bir ustadan Karagöz seyretmemiş olan insanlar “Karagöz de bu muymuş!” deyip bir daha
Karagöz seyretmeye gitmemektedirler.
283
Ayrıca bir de asetat ya da benzeri şeffaf malzemeler ile tasvir yapıp Karagöz oynatmaya
kalkanlar var ki bu durum tam bir faciadır, zaman zaman evinde çocuklarına amatörce
Karagöz Hacivat oynatmak isteyen kişilere tavsiye ettiğim asetat ile Karagöz tasviri
yapımı elbette ki profesyonel bir Karagözcünün yapacağı iş değildir. Gerçek bir Karagöz
ustası tasvirlerini kök boya kullanarak deriden yapar ve tüm tiplemeleri farklı ses tonu ve
farklı şive ile seslendirir (kadın sesleri de dahil olmak üzere).
İnternetin hayatımızda yaygınlaşmasıyla birlikte her konuda olduğu gibi Karagöz konu-
sunda da bilen bilmeyen kişiler internet siteleri, sayfaları hazırlıyorlar, bunların bir kısmı
bizim sitemizden kopyalanmış yazılar olmakla birlikte, bir kısmı da Karagöz Hacivat konu-
sunu bilmeyen kişiler tarafından ulu orta yazılmış bilgilerdir. Elbette ki Karagöz konusunda
daha çok kitap, makale vs. yazılsın ama kaliteli olmak kaydıyla. Üç kitap okuyarak kendini
uzman zanneden kişiler tarafından değil. Yüzlerce yıllık geçmişi olan Karagöz sanatımız
bu kadar değersiz bir yaklaşımla değerlendirilmemelidir.
BİR DE TABİİ KARAGÖZ HACİVAT KOSTÜMÜ GİYEREK SAHNEYE ÇIKANLAR

VAR, KOSTÜM GİYİLEREK YAPILAN GÖSTERİ KARAGÖZ DEĞİLDİR, KARAGÖZ
BİR GÖLGE OYUNUDUR, DERİDEN YAPILMIŞ TASVİRLER İLE BEYAZ BİR PERDE
ÜZERİNDE OYNATILIR…
Ben, Karagöz sanatımızın gelmiş geçmiş en büyük ustalarından biri olan Hayâlî Safderî
Metin Özlen'in yanında yetiştim. Ustam bir gün TRT'nin çektiği bir belgesel programda
bana Hayâlî sıfatını layık gördü ve bir de Mahlâs verdi, “Sen deriyi çok güzel işliyorsun,
eskiden deriyi iyi işleyenlere saraç denirdi, o yüzden senin adın Hayâlî Saraç Emin olsun”
dedi ve bana hayatımın en büyük onurunu vermiş oldu. Ve ben ancak o tarihten sonra
profesyonelce Karagöz oynatmaya başlayabildim.
Hayâlî Saraç Emin
EMİN ŞENYER
Kaynak: http://www.karagoz.net/ Permission to include this text and photo granted by the website author
Emin Şenyer.
Hayâlî Emin Şenyer'in Karagöz Hacivat Sitesinin Ana Sayfasına göre,

aşağıdaki cümleler DOĞRU MU, YANLIŞ MI? İşaretleyiniz ve yanlış olan
cümleleri metne dayanarak düzeltiniz.
284
DOĞRU YANLIŞ
1. Karagöz Hacivat gölge oyunları, hem eğlenceli hem de eğitici olan ☐ ☐
geleneksel bir sanat türüdür.
______________________________________________________________________________________________________
2. Çoğu tarihçiye göre gölge oyunu, Osmanlı Padişahı Sultan ☐ ☐

Orhan'ın yaşadığı dönemde Anadolu kültüründe ortaya çıkmıştır.
_____________________________________________________________________________________________________
3. Karagöz ve Hacivat gösterileri bir zamanlar toplumun en önemli ☐ ☐

eğlencesiydi. İnsanlar onu özellikle Ramazan ayında ve düğün-
lerde oynatıp izlerdi. Karagöz Hacivat gösterisi yapılmayan bir
düğün eksik sayılırdı.
_____________________________________________________________________________________________________
4. Hayâlî Emin Şenyer, Karagöz oyunlarının sadece özel günlerde ☐ ☐

değil, günlük aile hayatında da oynatılmasına olumsuz bakıyor.
_____________________________________________________________________________________________________
5. Hayâlî Emin Şenyer, bu siteyi düzenleyerek Karagöz'ü yaşatmayı ☐ ☐

ve özellikle Karagöz ile ilgilenen öğretmenlere yardımcı olmayı
hedefliyor.
_____________________________________________________________________________________________________
6. Karagöz bir kukla değil, çünkü o, Asya'da ortaya çıkmıştır. ☐ ☐

_____________________________________________________________________________________________________
7. Karagöz oynatan kişiye Hayâlî denir, çünkü o bir ustanın yanın- ☐ ☐

da yetişip, tüm tasvirlerini kök boya kullanarak deriden yapmayı
ve tüm tiplemeleri farklı ses tonu ve farklı şive ile seslendirmeyi
öğrenmiştir.
_____________________________________________________________________________________________________
8. Hayâlî Emin Şenyer'e göre, Karagöz sanatında bir ustanın ☐ ☐

yanında yetişmiş olmayan kişiler, eğitici yönü olmayan gösteriler
yaparak Karagöz sanatına büyük zarar veriyor.
_____________________________________________________________________________________________________
285
9. Hayâlî Emin Şenyer'e göre, İnternet'te bulunan Karagöz Haci- ☐ ☐

vat çizgi filmleri ve Karagöz Hacivat kostümleri giyen aktörlerin
skeçlerine, geleneksel gölge oyunu sanatına yeni şekil verdikleri
için olumlu bakılmalıdır.
_____________________________________________________________________________________________________
10. Hayâlî Emin Şenyer, yanında yetiştiği usta Hayâlî Safderî Metin ☐ ☐
Özlen'e büyük saygı gösteriyor.
_____________________________________________________________________________________________________
Ç. Hayâlî Emin Şenyer'in hayatı ve çalışmalarıyla ilgili olan “Ustanın

bir Günü” adlı TRT belgeselinin ilk 10 dakikasını (en az iki kez) izleyiniz.
İzlediklerinize dayanarak aşağıdaki sorulara cevap yazınız.
https://www.youtube.com/watch?v=7Zjt0z_7fH8
1. Emin Şenyer nereli? (00:37)
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
2. Babasından hangi mesleği öğrenmiş? (00:45)
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
3. Kaç yaşındayken Karagöz ustası Mehmet Özlen'le tanışmış? Nasıl tanışmışlar? (1:59)
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
286
4. Emin Şenyer'e göre, tarihçiler Karagöz gölge oyununun Türk kültüründe tam ne zaman ve
nasıl ortaya çıktığını neden bilmiyor? (3:58)
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
5. Ona göre, Karagöz ve Hacivat'ı nasıl düşünmeliyiz? (4:20)
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
6. Ona göre, Karagöz perdesinin diğer adı ne? Karagöz oynatan kişinin adı ne? Neden? Ve o
kişinin yardımcısının adı ne? (5:12)
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
7. Emin Şenyer'e göre, ana karakterlerden başka pek çok ikinci sınıf tipleme bulunmaktadır. Şu
tipleri nasıl tarif ediyor? (Try to write down at least two words or phrases he uses to describe
each character type he introduces.)
a. Zenne
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
b. Kabadayı
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
287
c. Beberuhi
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
ç. Çelebi
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
d. Başka tipler
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
8. Emin Şenyer tasvirlerini nasıl yapıyor? (8:50) (Put the following passive voice verbs he uses in
the correct order. Then match them with their active voice Turkish and English counterparts.)
Deri kazı-n-ır Zımpara yap-ıl-ır Oynamaya hazır hâle getir-il-ir

Deri temizle-n-ir Kontürü çek-il-ir Deri kalıbın üzerine kon-ul-ur
Parçalar birleştir-il-ir Boya-n-ır Deri kes-il-ir
Edilgen Fiil Etken Fiil Etken Fiilin İngilizce

(Passive Voice Verb) (Active Voice Verb) Karşılığı
1. O deriyi kazır. He hollows out the leather.
2. He cleans the leather.
3. He puts the leather on top

of the design template.
4. He cuts the leather.
288
5. He sands it.
6. He paints it.
7. He contours it.
8. He sews together the

parts.
9. He gets it ready for the

show.
What patterns (infixes) do you notice in these passive voice verbs?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
D. Hayâlî Emin Şenyer'in hayatı ve çalışmalarıyla ilgili olan “Ustanın

bir Günü” adlı TRT belgeselinin son 11 dakikasını (en az iki kez) izleyiniz.
Videoya dayanarak aşağıdaki sorulara cevap yazınız.
https://www.youtube.com/watch?v=7Zjt0z_7fH8
1. Karagöz tasviri yapmak için ne tür boya kullanılır? Sizce bu tür boya malzemeleri nereden
alınıyor ve boya nasıl hazırlanır? (10:00)
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
289
2. Deri parçalarını kaç kez boyamak lazım? Neden? (11:10)
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
3. Emin Şenyer'e göre, bazen Karagöz oyunu izleyicileri tüm seslerin bir kişiden çıktığına
inanmakta zorluk çekiyor (have difficulty). (13:00) Buna bir örnek veriyor. Bir akşam o
Yunanistan'da bir festivalde Karagöz oynatırken ne olmuş?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
4. Hayâlî, karakterlerin şarkılarını nasıl söylemeli? (14:40)
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
5. Sizce Karagöz oyunu neden çocukların ilgisini çekiyor? Yani çocuklar onu neden seviyor? (16:40)
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
290
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
6. Emin Şenyer'e göre, Karagöz oyunu hem çocukların hem de yetişkinlerin (adults) ilgisini
çekebilir mi? O, yaşlıların yaşadığı bir huzur evinde (nursing home) Karagöz oynatmaya
gidince nasıl bir dil kullanmış? Neden? (17:34)
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
7. Emin Şenyer'e göre Karagöz oyunu, İngilizlerin “Punch and Judy”si ve Almanların
“Kasperl”inden nasıl farklı? (19:20)
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
8. Emin Şenyer'e göre, Karagöz oynatmak isteyen bir insanın neleri öğrenmesi ve bilmesi
gerekir? (20:25)
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
291
9. Hayâlî olmak ister miydiniz? Neden? (En az 3 neden yazınız!)
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
E. Karagöz Hacivat web sitesini biraz daha inceledikten sonra web sitesinin
yorum kutusunu kullanarak (comment box) Emin Şenyer'e bir mesaj yazınız.
http://www.karagoz.net/
Mesajınızı yazarken, şunlara dikkat ediniz: (1) Kendinizi tanıtınız ve onun web
sitesinden nasıl faydalandığınızı açıklayınız. (2) Web sitesini ve onun gölge
oyununu çeşitli seyircilere getirme çabalarını nasıl bulduğunuzu anlatınız.
Ayrıca, ona sorular da sorabilirsiniz.
(Be sure to: (1) introduce yourself and the context in which you've been using
his website, and (2) let him know what you think of his website and his efforts
to bring shadow theater to various audiences. You can also ask him questions.)
F. Edilgen fiiller ile ilgili bilgileri okuyunuz.

Edilgen Fiiller (Passive Voice Verbs)
The passive voice in Turkish is formed by adding one of the passive suffixes to the verb.
The passive suffix comes immediate after the verb stem but before the negative suffix and
other tense/mood and personal endings. The passive form is much more commonly used
in Turkish than in English.
Examine the following dialogue, which contains typical use of passive forms:
292
Affedersiniz, resim sergisi saat kaçta aç-ıl-acak, biliyor musunuz?

Melike Excuse me. Do you know what time the painting exhibit will open?
(Literally: will be opened)
Batu Tam bilmiyorum, ama galiba saat onda aç-ıl-ıyor.
Kaçta kapa-n-ıyor?
Melike
What time does it close? (Literally: will it be closed)
Batu Saat altıda.
Melike Teşekkürler.
Turkish passive forms are best learned in three groups:
1. After all consonants except l, the passive suffix is -Il- (-ıl-, -il-, -ul-, -ül-):
(Master Halinde) Etken Fiiller Active Verbs (in Infinitive Form)
Sergi aç- to open an exhibit

Fotoğraf çek- to take a photo
Elini sık- to shake his/her hand
Müzeye gir- to enter the museum
Ali'yi işten kov- to fire Ali (from work)
Resmi gör- to see the painting
Anahtarı unut- to forget the key
Yangını söndür- to extinguish the fire
(Çekimlenmiş) Edilgen Fiiller Passive Verbs (conjugated with

tense markers)
Sergi aç-ıl-dı. The exhibit has been opened.

Fotoğraf çek-il-ecek. A photo will be taken.
Eli sık-ıl-dı. His/her hand was shaken.
Müzeye gir-il-iyordu. The museum was entered.
Ali işten kov-ul-muş. Ali was fired from work, apparently.
Resim gör-ül-dü. The painting was seen.
Anahtar unut-ul-acak. The key will be forgotten.
Yangın söndür-ül-meli. The fire must be extinguished.
293
2. After l, the passive suffix is -In- (-ın-, -in-, -un-, -ün-):
Heykeli al- to buy/take the statue

Cevabı bil- to know the answer
Programı böl- to interrupt a program
Koltuğunu bul- to find one's seat
Filme gül- to laugh at the movie

tense markers)
Heykel al-ın-dı. The statue was bought.

Cevap bil-in-mez. The answer is not known.
Program böl-ün-üyor. The program is being interrupted.
Koltuk bul-un-du. The seat was found.
Bu filme gül-ün-ür. This movie will be laughed at.
3. After vowels, the passive suffix is -n-:

Ellerini yıka- to wash one's hands
Boya fırçalarını temizle- to clean the paint brushes
Film eleştirisini oku- to read film criticism
Duman atölyeyi bürü- (smoke) to cover the studio

tense markers)
Elleri yıka-n-dı. His/her hands were washed.

Boya fırçaları temizle-n-meli.. The paint brushes must be cleaned.
Film eleştirisi oku-n-acak. Film criticism will be read.
Atölye duman bürü-n-müş. Apparently, the studio was covered
by/in smoke.
Note: When a sentence is changed from active to passive voice, the definite direct object
of the active verb loses its accusative case ending and becomes the subject of the
passive sentence, (ie. is in the nominative case). For example:
294
Use of Active Verb:
• Yaşlı fotoğrafçı Meryem'in fotoğrafı-n- ı çek-ti.
• (Meryem's photo is the direct object of the elderly photographer's action,

ie. accusative .)
Use of Passive Verb:
• Meryem'in fotoğrafı çek-il-di.
• (Meryem's photo is the subject of the action, ie. nominative.)
Expressing Agency in Passive Voice

When the agent (noun) of the passive verb is present, it is followed by the postposition
tarafından (by).
Örnek – Passive with Noun Agent:
• Meryem'in fotoğrafı yaşlı fotoğrafçı tarafından çek-il-di.

Meryem's photo was taken by the elderly photographer.
If the agent of the passive verb is indicated by a first- or second-person singular or plural
pronoun, the possessive suffix at the end of the word taraf (side) also changes accord-
ingly. This postposition requires that the pronoun that it governs (except for the third-per-
son plural) to be in the genitive case:
ben-im taraf- ım -dan by me
sen-in taraf- ın -dan by you
o-nun taraf- ı -n-dan by him/her
biz-im taraf- ımız -dan by us
siz-in taraf- ınız -dan by you
ONLAR taraf- ı -n-dan by them
295
Örnek – Passive with Pronoun Agent:
Müze rehberi: Bu duvardaki resimler 25 senedir hapishanede yatan bir ressam

taraf- ı -n-dan yap-ıl-dı.
Turist: Şu büyük resim de mi o-nun taraf- ı -n-dan yap-ıl-dı?
Müze rehberi: Evet efendim.
Kaynak: CC BY-SA 3.0 by André Lage Freitas: https://en.wikipedia.org/wiki/Metropolitan_Museum_of_Art#/

media/File:European_paintings_at_Metropolitan_Museum_of_Art_(NYC,_USA).JPG
The double passive suffix –nIl-

The passive forms of the verbs de-, ye- and koy- are den-, yen- and kon- respectively.
The double passive suffix –nıl-, however, is used commonly nowadays: denil-, yenil-
and konul-
• Yemekler ye-n-di OR Yemekler ye-nil-di.

The food was eaten.
• Bana öyle de-n-di OR Bana öyle de-nil-di.

It was said/told like that to me.
Changing intransitive verbs into passive form

When a verb is intransitive, it is possible to make it transitive first and then generate the
passive form of the transitive verb:
Öl- (to die) + -dür- = öl-dür- (to kill) öl-dür-ül- (to be killed)
Otur- (to sit) + -t- = otur-t- (to seat) otur-t-ul- (to be seated)
296
Örnek:
• Filmdeki kahraman oğlu tarafından öl-dür-ül-dü.

The hero in the film was killed by his son.
G. Aşağıdaki diyaloğu okuyunuz ve boşluklara uygun edilgen fiilleri

yazınız. (Read the dialog below and write appropriate passive verbs in the
blanks. Use the verb stems given in parentheses, and in each case, add
the correct passive suffix and an appropriate tense marker.)
Nihan Hacivat Karagöz Neden Öldürüldü filmini izledin mi Burcu?
Burcu İzlemedim, ama Mert geçen hafta sonu izlemiş. Çok komik olduğunu söyledi.
Nihan Gazetedeki özetine bakıyorum da... Acaba bu akşam izlemeye mi gitsek?

Şöyle yazıyor: “Filmdeki olaylar 14'üncü yüzyılda Bursa'da geçer. Anadolu'da-
ki bütün devlet ve beylikler Moğol saldırısından yılmış, halk akın akın Moğol-
lar'dan kaçıp Bursa'ya yerleşmektedir.”
Burcu Evet, filmin senaryosu tarihi olaylara dayanıyor. 14'üncü yüzyılda Anadolu'da-
ki beylikler gerçekten Moğollar tarafından ____________________ (öldür-).
Ondan sonra bir sürü Anadolu beyliği Bursa'ya taşınmış.
Nihan Filmdeki Karagöz şöyle ____________________ (anlat-): “Karagöz, Moğol

vergi memurlarından kaçıp annesiyle Bursa'ya gelmiştir. Cahil ancak çok zeki,
özellikle de kızdığında söz ve hareketleriyle etrafındakileri güldüren bir Türk-
men göçmenidir...”
Burcu Cahil ancak çok zeki mi? O ne demek?
Nihan Adamcağıza okuma yazma ____________________ (öğret-) ama akıllıymış.
297
Burcu Doğrudur. Peki, filmde Karagöz'ü kim oynuyor?
Nihan Haluk Bilginer.
Burcu ve Hacivat'ı?
Nihan Hacivat Beyazıt Öztürk tarafından ____________________ (canlandır-).
Burcu O zaman izlemeliyiz! Beyazıt Öztürk süper bir oyuncu. Biletleri hemen alalım!
Nihan Dur dur! Daha özeti bitiremedik. Okuyorum: “Hacivat ise devletler arasında
haber götürüp getiren bir postacıdır. Zeki, lafazan, sefahat ve eğlenceye düşkün
bir fırsatçıdır. Düştüğü zor durumlardan konuşması sayesinde kurtulur.”
Burcu Tıpkı Mert gibi!
Nihan Ne demek istiyorsun?
Burcu Hani Mert de her zaman eğlenmek istiyor ya! Ayrıca o da fırsatçı ve çok
konuşkan. Okulda veya evde konuşarak çözemediği bir problem yok.
Nihan Haa... Haklısın. Okumaya devam ediyorum: “Hacivat, Karagöz'ün hasta

ineğini satın alınca tanışırlar. Hacivat, Karagöz'deki doğal yeteneğin farkına
varır ve bundan yararlanmak ister.”
Burcu Hangi doğal yeteneği? İyi yalan söyleyebilmesi mi?
298
Nihan Bilmiyorum, onu cevaplamak için filmi izlememiz lazım. Özeti sonuna kadar
okuyayım canım, sonra biletleri alırız: “İkili, Orhan Gazi'nin kendi adına
yaptırdığı camide taş ustası olarak çalışmaya başlar. Ne var ki karşılıklı
atışmalarıyla inşaat işçilerini güldürdükleri için işler ağırlaşmaktadır. Hacivat
ve Karagöz hem inşaatı yavaşlattıkları hem de herkese laf dokundurdukları
için Selçuklu veziri Pervane Sultan ve Orhan Gazi'nin imzaladığı ölüm fermanları
ile hazin son ile tanışacaktır.”
Burcu Haydi ya! Trajik sonu şimdiden biliyoruz: Hacivat ve Karagöz Orhan Gazi
tarafından ____________________ (öldür-).
Nihan Ama neden?
Burcu Çünkü dillerini tutmayı becerememişler. Zaten geçen yaz Bursa'ya git-
tiğimde Ulucami'de Karagöz Hacivat efsanesi turistlere aynen öyle
_____________________ (anlat-).
Nihan Peki filmi görmeye gidelim mi, gitmeyelim mi?
Burcu Gidelim canım. Patlamış mısır benden.
Ğ. “Hacivat Karagöz Neden Öldürüldü?” filmini izleyenler “Hepsi Bu-

rada” sitesine ne gibi yorumlar yazdılar? Filmi neden beğenmişler veya
beğenmemişler? Sınıf arkadaşınızla bu yorumları tartışınız. Siz bu filmi
izlemek ister misiniz? Neden? https://bit.ly/3l9KW0U
H. Aşağıdaki Karagöz-Hacivat skeçlerini okuyunuz ve soruları cevap-

layınız. (İsterseniz bu iki skeci verilen linklerden izleyebilirsiniz.)
299
Skeç 1: Ramazan İkramı

Bu skeci burada izleyebilirsiniz:
https://www.youtube.com/watch?v=imNbPPgIl1s
(Hacivat, arkadaşını kapıda karşılar.)
Karagöz Merhaba Hacı Cavcav!…
Hacivat Ooooo, Merhaba merhaba! Dükkânıma hoş geldin, sâfalar getirdin Karagöz'üm!
Karagöz Sopalar falan getirmedim.
Efendim, sözlerimi hemen yanlış anlamaya başladın. Sopalar olur mu! “Sâfalar
Hacivat
getirdin!” dedim. Yani seni görünce rahatladım ve çok sevindim demektir.
Karagöz Âmin, âmin!…
Hacivat Hele otur bakalım! Biraz dertleşelim.
Hay hay, biraz dert deşelim ama sen önce dükkânına gelen misâfire ikramını
Karagöz
yapsana!
Hacivat Aman Karagöz'üm, sen şaşırdın mı?
Karagöz Şimdi seni bir güzel pataklarsam, görürsün kimin şaşırdığını!…
Hacivat Allah Allah… Şaka mı yapıyorsun, yoksa benimle alay mı ediyorsun?
Karagöz İkisi de değil…
Hacivat Karagöz'üm Ramazan'dan haberin yok mu?
Karagöz Var… Şimdi eve gitti.
Hacivat O Ramazan değil, şu bildiğimiz Ramazan… Hani yılda bir kere geliyor ya!
Haaa, Almanya'daki Ramazan'ı mı soruyorsun? Anasına mektup yazmış da

Karagöz
Mayıs'ta gelecekmiş…
300
Allah iyiliğini versin! Mübârek günde yine benim sinirlerimi bozmaya

Hacivat
başlıyorsun.
Köftehor, asıl sen benim sinirlerimi bozacaksın! Geçen de uğradım da, hemen
Karagöz
“Sana ne ikram edeyim Karagöz Beyefendi?” demedin mi?!
Hacivat Canım dedim ama o zaman Ramazan gelmemişti.
Karagöz Köftehor, Ramazan'dan bana ne? Ona da geldiği zaman ayrı ikramını yaparsın!
Hacivat Yâ Rabbi, bana Ramazan sabrı ver!
Note: This dialog is a well known piece of oral shadow puppet theatre in Turkey, often staged at elementary schools
and Ramazan venues and dating to the 15th century.
“Ramazan İkramı” adlı skeçteki yeni kelimeler:
Sefalar getirdin! – You've brought ease/comfort/pleasure/joy (in coming here).

Sopa – stick, club
Dertleşmek veya dert deşmek – have a heart-to-heart talk; pour out one's grief to each other
İkram etmek/yapmak – to offer (something to eat or drink)
Pataklamak – to beat, thrash, give someone a beating
Mübarek – holy, blessed
Birinin sinirlerini bozmak – to get on someone's nerves, to frustrate someone
Sabır – patience
Sorular:
1. Karagöz, Hacivat'tan ne istiyor?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
2. Hacivat, Karagöz'ün istediği şeyi ona neden vermiyor?
_______________________________________________________________________________________________________
301
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
3. Karagöz, Hacivat Ramazan’dan bahsedince ne sanıyor?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
4. Sizce Karagöz'ün kullandığı kelime “köftehor” ne demek?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
Skeç 2: Bayramlaşma Bayramı

Bu skeci burada izleyebilirsiniz:
https://www.youtube.com/watch?v=2HbOBNO5JIM
(Karagöz gelir, içeri girerler.)
Hacivat Karagöz'üm hoş geldin!…
Karagöz Hoş bulduk Hacı Cavcav, hoş bulduk!… Ver elini öpeyim!
Hacivat Efendim, bu ne el öpmesi?…
Karagöz Pataklarım ha, öğrenemedin mi? Bayramlaşma el öpmesi tabi…
Hacivat Tamam, biliyorum da, bayramın daha ilk gününde bu kaçıncı bayramlaşma?
Karagöz Köftehor, kaçıncı olursa olsun, bayramlaşma kötü mü?
302
Hacivat Canım kötü olur mu? Bayram güzel, bayramlaşma çok güzel ama…
Karagöz İyi ya, benim bayramın ilk günü fırsat buldukça senin elini öpmem de hepsinden
güzel…
Hacivat Artık yeter efendim! Bayram namazından sonra sabah câmide bayramlaştık.
Karagöz Yalan söyleme! Bayram bahşişi almak herkesin içinde ayıp olur diye dışarıda
bayramlaştım.
Hacivat Her ne ise… Beraber yürüdük, evlerimize ayrılırken tekrar bayramlaştın! Yine
ses çıkarmadım.
Karagöz Hele ses çıkar da göreyim. “Hacivat benimle bayramlaşmıyor, elini öptürmüyor”
diye bağırırım.
Hacivat Zaten ben de, sana inanan çıkar da eşe dosta bayram günü rezil olurum diye
çekiniyorum.
Karagöz İyi yapıyorsun Hacı Cavcav!…
Hacivat İyi yapıyorum ya, durmadan elimi öpen sadece sen olsan ona da razıyım.
Çocukların torunların daha câmide iken senin arkanda kuyruk olmaya başladı.
Karagöz Ağzını bozma, bayram demem pataklarım. Köftehor ben kedi miyim de arkam-
da kuyruk uzasın?
Note: This dialog is a well known piece of oral shadow puppet theatre in Turkey, often staged at elementary
schools and Ramazan venues and dating to the 15th century.
“Bayramlaşma Bayramı” adlı skeçteki Yeni Kelimeler:
fırsat buldukça – when I find the opportunity

bayram bahşişi – holiday tip (money given to children by elders on major Islamic
religious holidays)
ayıp olmak – to be shameful, disgraceful, rude
rezil olmak – to be disgraced
bir şeye razı olmak – to agree to, consent to, be willing to
kuyruk – a line of people; a tail (of an animal)
303
Sorular:
1. Karagöz Hacivat'tan ne istiyor?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
2. Hacivat daha önce bunu neden kabul etti de artık kabul etmek istemiyor?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
3. Bu skeçte hangi kelime oyunları (word plays) var?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
I. Genç bir graffiti sanatçısı olan Muhammed Emin Türkmen'in web

sitesinde bulunan kısa biyografisini aşağıdaki linki tıklaya-rak okuyunuz.
Sonra kısa biyografisine dayanarak ve mümkünse edilgen yapıları (passive
verb constructions) kullanarak aşağıdaki soruları cevaplayınız.
http://www.meturkmen.com/hakkimda/
1. Muhammed Emin Türkmen hangi isimle tanındı?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
2. MET yaklaşık kaç yaşındayken graffiti ile ilgilenmeye başladı?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
304
3. MET, duvar çalışmaları dışında ne tür sanat yapmıştır? (3 farklı örnek veriniz.)
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
4. Meeting of Stars festivali 2006'dan bu yana kimler tarafından düzenleniyor?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
5. MET neden dünyaca tanınıyor?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
Cevaplarınızı sınıf arkadaşınızla paylaşınız. Sonra MET'in duvarlarını,

linki tıklayarak birlikte inceleyiniz. Duvar resimlerini ince-
lerken aşağıdaki soruları tartışınız:
http://www.meturkmen.com/category/duvar/
1. En çok beğendiğiniz duvar resmi hangisi? Neden?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
2. Beğenmediğiniz bir duvar resmi var mı? Varsa hangisi ve onu neden beğenmiyorsunuz?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
3. Sizce MET duvar resimlerini neden Türkçe değil, İngilizce yazıyor?
_______________________________________________________________________________________________________
305
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
4. Sizce MET, Malcolm X'i neden resmetmiş olabilir?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
5. Siz hiç graffiti yaptınız mı? Eğer yapmadıysanız, denemek ister miydiniz? Neden?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
İ. Genç bir graffiti sanatçısı olan Muhammet Emin Türkmen'in “Graffiti nasıl
öğrenilir?” adlı videosunu şu linki tıklayarak 2-3 kez izleyiniz. Sonra videoya
dayanarak aşağıdaki cümlelerin doğru mu yanlış mı olduğuna karar veriniz.
Cümle yanlış ise onu düzeltiniz.
http://www.uzmantv.com/graffiti-nasil-ogrenilir
DOĞRU YANLIŞ
1. Bu günlerde İstanbul'da graffiti kursları veriliyor ve MET'e göre
☐ ☐
graffiti en iyi, kurslardaki hocalardan öğrenilir.
_______________________________________________________________________________________________________
2. Graffiti, resim çizmekten çok farklı olduğu için MET yeni başlayan- ☐ ☐
ların ilk önce evde kağıtta pratik yapmalarını tavsiye etmiyor.
_______________________________________________________________________________________________________
3. MET'e göre iyi duvar resimleri yapabilmek zaman ve tecrübe ister. ☐ ☐
_______________________________________________________________________________________________________
306
J. Siz ve sınıf arkadaşınız çok ünlü birer falcısınız ve “2050 Yılında Ne

Olacak?” adlı televizyon programında birlikte sunuculuk yapıyorsunuz.
Bu haftanın programında gelecek zamandaki sanat, teknoloji ve bilim
hakkında bilgi vermeniz lazım. Örneğe bakınız ve birlikte cümleler kurarak
sunumunuzu hazırlayınız. İki orijinal cümle kurduktan sonra hangi
gelişmenin en önemli olduğunu tartışınız.
Örnek: Birçok hastalığın çaresi bul__________

Birçok hastalığın çaresi bul-un-acak
1. Yapay zekalı robotlar daha çok geliştir__________.
2. Sanatta çevrecilik, göç ve sınır politikası gibi konular ele al__________.
3. Bireysel sanata değil, kolektif ve deneyimsel sanata önem ver__________.
4. Gen düzenleme ile tüm canlılar genetik düzeyde değiştirebil__________.
5. Fosil yakıtlar tükenecek ve tamamen yenilenebilir enerjiye geç__________.
6. Çoğu insanın vegan olmasıyla endüstriyel ölçekli et üretimi sona erecek ve et, açık
alanda yetişen canlı hayvanlardan alınan biyopsi yoluyla üret__________.
7. Çoğu çocuğa, öğrenme becerilerine destek olmak için en yeni bellek geliştirme çipleri
tak__________.
8. Depresyon gibi akıl hastalıkları hızla tedavi ed__________.
9._____________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
10.___________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
307
* Bizce tüm bu gelişmelerden __________________________________ en önemli, çünkü
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
K. New York'ta bulunan şu resim sergisini kaldırıp onu İstanbul Mod-

ern sanat müzesine nakliye için hazırlamakla görevlisiniz. (You are
responsible for breaking down this art exhibit in New York and preparing
it for transport to the Istanbul Modern art museum). Sizin için çalışan
personele ne yapacaklarını söyleyiniz. Örneğe bakınız ve boşlukları
EDİLGEN gelecek zaman fiilleri ile doldurunuz. (Write passive, future
tense verbs in the blanks.)
Kaynak: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:New_York_View_Art_Exhibit_(18486043822).jpg
Örnek: Arkadaşlar, resimlere çıplak el ile dokun__________.

Arkadaşlar, resimlere çıplak el ile dokun-ul-ma-y-acak.
Beyaz pamuk eldiven giy__________. Çerçevesiz resimler asitsiz ince kağıt ile sar__________.
Sonra nemin girmesini önlemek için plastik ile sar__________. Resimlerin köşelerine
katlanmış ince kağıt koy__________. Sonra o kaplanmış köşeler kalın düz kartona bantla
308
yapıştır___________. Resmin her iki tarafına birkaç düz karton koyulup yapıştır__________. En
son iki oluklu karton kapak koyulup yapıştır__________.
Çerçeveli resimler ise uygun büyüklükte bir karton kutusu veya ahşap sandığa koy__________.
Kutu veya sandıkta resmin etrafında yaklaşık 8 santimetre yer olacak. Resimler ilk önce asitsiz
ince kağıt ile, sonra balonlu ambalaj ile sar__________. Kutuda kalan boş yerler köpük veya
gazete kağıdı ile doldur__________. Hiç boş yer kalmamalı.
Sonra tüm paketler ve kutuların üzerine “Dikkat ediniz! Kırılabilir!” yaz__________ ve hepsi
dikkatlice kamyona götür__________. Evet arkadaşlar, 3 saatimiz var, başlayalım!
L. “Karagöz'ün gözü hâlâ kara; ama sesi inceldi” başlıklı Zaman

Gazetesi Röportajı'nı okuyunuz ve metne dayanarak aşağıdaki cümlelerin
DOĞRU MU YANLIŞ MI olduğuna karar veriniz. Cümle YANLIŞ ise onu
lütfen düzeltiniz. Seçmeli (multiple choice) sorularda en uygun cevabı
daire içine alınız (circle).
Zaman Gazetesi Röportajı
Elizabeth döneminde bütün Shakespeare oyunlarında her rolü erkekler canlandırıyordu

sahnede. Geleneksel Türk tiyatromuzun bir alışılagelmişi olarak bu türden bir varlığın
paralelliğini kabul edebiliriz. Orta oyununda olsun Karagöz'de olsun, erkek oyuncular
sahnedeydi. Perdenin arkasından da daha çok duyduğumuz erkek sesiydi.
İstisnai durumlarda kadın kılığına girmiş erkek oyuncularla (zenne) ya da Karagöz'ü

konuşturan kişinin (hayâlî) sesini inceltmesiyle kadın oyuncu eksiği telafi edilirdi.
DOĞRU YANLIŞ
1. Birinci paragrafa göre, hem 16. yüzyıl İngiliz tiyatrosunda hem de
☐ ☐
geleneksel Türk tiyatrosunda erkek oyunculuğu egemendi.
______________________________________________________________________________________________________
309
DOĞRU YANLIŞ
2. Gerekli olduğunda erkekler, kadın kostümlerini giyerek veya kadın ☐ ☐
gibi konuşarak kadın rolünü üstlenirlerdi.
______________________________________________________________________________________________________
3. “İstisnai durumlarda” _______________ anlamına geliyor. ☐ ☐

a. quite often
b. in exceptional situations
c. almost never
____________________________________________________________________________________________________
4. “Kadın oyuncu eksiği telafi edilirdi” means __________________. ☐ ☐

a. the lack of actresses was made up for
b. made up for the lack of actresses
c. the lack of actresses was noticed
_____________________________________________________________________________________________________
Zaman ilerledikçe değişim de kaçınılmaz oluyor herhalde. Bugüne kadar genellikle

erkeklerin sesiyle izlemeye alıştığımız Karagöz ve Hacivat'ı artık kadınlar da seslendiriyor.
Anaokulu öğretmeni Seçil Köklü kadın hayalilerden bir tanesi. Köklü, Karagöz oyunlarıyla
çocuklara mesaj vermenin daha rahat olduğunu söylüyor.
DOĞRU YANLIŞ
5. İkinci paragrafa göre, kadınlar bugün bile Karagöz ve Hacivat
☐ ☐
tiyatrosuna çok zor giriyor.
______________________________________________________________________________________________________
Marmara Üniversitesi Okul Öncesi Öğretmenliği bölümü 3. sınıfta okuyan Köklü şu anda
değişik anaokullarında stajyer öğretmen olarak da görev yapıyor. Karagöz oyunuyla
komşusu hayâlî (Karagöz oynatan) Emin Şenyer vasıtasıyla tanışmış. Şenyer'in işini
yaparken özellikle çocukların eğitimine yönelik işlediği konular ve çocukların üzerinde
bıraktığı tesirden etkilenmiş. Bunun üzerine onun çırağı olmaya karar vermiş.
310
DOĞRU YANLIŞ
6. Üçüncü paragrafa göre, Seçil Köklü anaokulu öğretmenliğini
☐ ☐
bırakıp Karagöz ve Hacivat tiyatrosunu amcası Emin Şenyer'den
öğrenmek istedi, çünkü o feminist.
______________________________________________________________________________________________________
7. “Çocukların üzerinde bıraktığı tesir” refers to ________________.
a. the impression that Karagöz theater makes upon children

b. the impression made by Karagöz theater upon children
c. the impression children make upon Karagöz theater
8. "Onun çırağı olmak" means ___________________.
a. to be an apprentice
b. to become his apprentice
c. to be his helper
Okulu bitirdikten sonra bir anaokulunda öğretmen olarak çalışacak olan Köklü hayâlî
olmayı neden istediğini şöyle açıklıyor: “Karagöz oyunlarını çocuklar hem seviyor hem
de çok sempatik geliyor. Bu yüzden verdikleri mesajı direkt olarak alabiliyorlar. Örneğin
anaokulunda çocuklara sokağa tükürülmemesi gerektiğini öğretiyoruz. Fakat bu bazı
çocuklarda etki yapmayabiliyor. Ama gölge oyununda Hacivat “Karagöz'üm sokaklara
tükürülmez, yaşadığımız çevreyi temiz tutmalıyız değil mi?” diye bir soru soruyor. Bunu
duyan çocuklar, varsa, sokağa tükürme huyundan vazgeçiyor. Tabii anaokullarında ders
verdiğimiz için bu örnekleri çok yaşadık. Ayrıca çok değişik mesajları gölge oyunu aracılığı
ile vermek mümkün. Örneğin çok kitap okumanın önemini Hacivat ya da Karagöz'ün
ağzından duymaları onları çok daha fazla etkiliyor.
DOĞRU YANLIŞ
9. Seçil Köklü bir anaokulunda öğretmen olarak çalışmış, ama artık
☐ ☐
sadece Emin Şenyer'in yanında “yardak” olarak çalışmaktadır.
______________________________________________________________________________________________________
10. Seçil Köklü'ye göre, Karagöz oyunları anaokul ortamında çok etkili, ☐ ☐
çünkü çocuklar karakterlerin dediklerini (öğretmenlerinin dedik-
lerinden daha çok) dinler ve duyduklarını uygular.
______________________________________________________________________________________________________
311
11. “Sokaklara tükürmek” means ________________.
a. to spit in the street

b. to throw rocks in the street
c. to whistle in the street
Ancak hayâlî adayı Köklü'nün şimdilik bir sorunu var. Karagöz'ün sesi kalın olduğundan
şimdilik bir bayan olarak seslendirmekte zorlanıyor. Ancak bu sorununu eğitimle aşacağı-
na inanıyor. Bu konuda en büyük destekçisi de hocası Hayâlî Emin Şenyer. Öğrencisinin
hayâlî olma konusunda çok yetenekli olduğunu vurgulayan Şenyer, Seçil'in bayan olması-
na rağmen ileriki günlerde gırtlak sorununu halledeceğini belirtiyor.
DOĞRU YANLIŞ
12. Seçil Köklü'nün şu anki problemi, Karagöz'ün kalın sesini çıkara-
☐ ☐
mamaktır.
______________________________________________________________________________________________________
13. Hayâlî Emin Şenyer'e göre, Seçil Köklü, Karagöz'ün sesini öğrene-
☐ ☐
meyecek ve Karagöz-Hacivat oynatmayı bırakmak zorunda
kalacak.
______________________________________________________________________________________________________
14. “Gırtlak sorunu” refers to ________________.
a. a question related to his throat

b. a matter related to testosterone
c. a problem related to her larynx
Şenyer, en büyük Karagöz ustalarından Metin Özlen'den el almış. Ustalar çok seçkin
öğrencilerine el verirmiş. Her hayâlî'nin bir mahlası (takma ad) olduğundan, Özlen Usta da
Şenyer'e Hayâlî Saraç Emin mahlasını vermiş. Yaklaşık on yıldır Karagöz oynatan Şenyer
daha önce kendi atölyesinde ayakkabı imal ediyormuş. Bu yüzden hocası mahlas verirken
iyi deri işleyen manasında Hayâlî Saraç Emin demiş.
312
DOĞRU YANLIŞ
15. Seçil Köklü hem Emin Şenyer hem de Metin Özlen'den Karagöz ☐ ☐
eğitimini almaktadır.
______________________________________________________________________________________________________
16. Emin Şenyer'in takma adı “Hayâlî Saraç Emin”, çünkü o Saraçlıdır. ☐ ☐
______________________________________________________________________________________________________
17. “Mahlas” means _________________.
a. a pseudonym
b. a certificate
c. a tool for cutting leather
Hayâlî Saraç Emin, ustasının el vermesinden sonra asıl mesleği olan ayakkabıcılığı
bırakmış. Şimdi sadece Karagöz oynatıyor. Genellikle sünnetlerde, okullarda, yuva, kreş
ve anaokullarında çocuklara sesleniyor. Özellikle Ramazan aylarında kendisine olan talep
artıyormuş. www.karagoz.net adresli bir web sitesi de olan Şenyer'e web sitesi aracılığıyla
ulaşan yurt içi ve yurt dışı okullardan davetler alıyormuş. Hayâlî Saraç Emin'in en büyük
şikâyeti, Karagöz oyununa devlet desteğinin olmayışı. Yaklaşık altı yüz yıllık tarihi olan
Karagöz kültürünün kaybolmaya yüz tuttuğunu söylüyor.
Kaynak: http://www.karagoz.net/zamangazetesi.htm?relatedposts_hit=1&relatedposts_origin=189&relat-
edposts_position=0#.WNwW4M8rK70 Permission to include this text granted by the website author Emin
Şenyer. The original source (Zaman Gazetesi Turkuaz eki 7 Temmuz 2002) is no longer accessible as the
newspaper and its archives were closed by the Turkish government in 2016 and the reporter, Birol Aydın,
passed away in 2015.)
DOĞRU YANLIŞ
18. Emin Şenyer, Karagöz tiyatrosunun bugünkü durumundan mem-

☐ ☐
nun, çünkü oyunları hem Türkiye'de hem de Avrupa'da ilgi ve
devlet desteği görmektedir.
______________________________________________________________________________________________________
313
19. “Ustanın el vermesi” refers to __________________________.

a. his teacher shaking his hand
b. his teacher passing the baton to him
c. his teacher collaborating with him
20. “Kaybolmaya yüz tutmak” means _________________________.

a. to begin to disappear
b. to tend to get lost
c. to face the destruction
M. “Karagöz'ün gözü hâlâ kara; ama sesi inceldi” başlıklı Zaman

Gazetesi Röportajı'nda kullanılan şu 14 fiilin EDİLGEN ŞEKLİNİ yazınız!
(Write the passive form of the following 14 verbs used in the article.)
Sonra 3 edilgen fiili seçiniz ve onları kullanarak 3 orijinal cümle yazınız.
ETKEN EDİLGEN
canlandırmak canlandır-ıl-mak
kabul etmek
duymak
seslendirmek
mesaj vermek
söylemek
etkilemek
vazgeçmek
inanmak
vurgulamak
314
halletmek
demek
bırakmak
almak
Benim cümlelerim:
1. ____________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
2._____________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
3._____________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
N. Canvas'ta Ünite 4, Ders 1'in yeni kelimelerini

çalıştıran alıştırmayı tamamlayınız.
315
DERS 2: SANATIN SİYASİ ANLAM KAZANMASI
A. Sizce sanat eserleri ne gibi durumlarda siyasi anlam kazanabiliyor?

Aşağıdaki iki resme bakarak ve başka sanat örnekleri de düşünerek
bu soruyu sınıf arkadaşınızla tartışınız ve tespit ettiğiniz durumları not
ediniz. En az dört farklı durum tespit etmeye çalışınız.
Kaynak:Public Domain, by James Gillray,

Kaynak: CC BY-SA, “Mission Mural - Political Art”, by Fabrice Florin,

https://www.flickr.com/photos/fabola/28295583189
316
Bizce sanatın siyasi anlam kazandığı veya kazanabileceği durumlar şunlar:
1. ____________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
2._____________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
3._____________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
4._____________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
5._____________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
6._____________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
317
B. Karagöz ve Hacivat gölge tiyatrosunun Kıbrıslı film yönetmeni olan

Derviş Zaim'in “Gölgeler ve Suretler” adlı filminde kazandığı siyasi anlamları
anlamak için ilk önce Kıbrıs'ı ve Kıbrıs'ın yakın tarihini biraz tanıyalım.
“Dünyayı Geziyorum - Kıbrıs” başlıklı videonun ilk 6 dakikası ve 47 saniyesini
(6.47) linki tıklayarak izle-yiniz. Sonra aşağıdaki soruları cevaplayınız.
(Bonus soruları cevaplamak istiyorsanız, lütfen tüm videoyu izleyiniz.)
Derste cevaplarınızı sınıf arkadaşınızla tartışınız.
https://www.youtube.com/watch?v=fXh1fJJlQQk
Videodaki Yeni Kelimeler
keşfetmek – to discover
nefes kesen – breathtaking
liman – harbor
ata – forefather
ihmal etmek – to neglect
Girne – (Kyrenia) a city on the northern coast of Cyprus, noted for its historic harbor and castle.
koy – cove
Türk Silahlı Kuvvetleri – Turkish Armed Forces
çıkarma yapmak – to remove, evacuate
şehit düşmek – to die as a martyr (ie. sacrifice oneself for one's nation)
subay – military officer
sütun – pillar, column
tüyleri diken diken olmak – to get goosebumps
soykırım – genocide
1. Videonun ilk 1 dakika ve 44 saniyesinde “Dünyayı Geziyorum” adlı programın sunucusu olan
Özlem
Tunca bir program özeti veriyor. Özlem bize Kıbrıs hakkında neler anlatacak? En az 5 konu
yazınız. (0:00-1:44)
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
318
2. Özlem Tunca (ve ekibi) hangi havaalanından hangi havaalanına uçuyor? Onun Kıbrıs uçuşu
kaç saat sürüyor? (1:44-2:07)
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
3. Özlem Hanım, Kıbrıs'ın plajlarını ve denizini hangi kelimelerle tarif ediyor? (2:08-3:27)
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
4. Özlem Hanım, neden küçük bir bebekle geziyor? Bebeğin adı ne? (2:08-3:27)
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
5. Özlem Hanım'a göre, Kıbrıs'ın denizinde hangi mevsimlerde yüzülür? (2:08-3:27)
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
6. Özlem Hanım'ın gösterdiği ‘Çıkarma Plajı'nın tarihi önemi nedir? (3:28-3:47)
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
7. Özlem Hanım'a göre, Kıbrıs Barış Harekâtı* hangi gün ve nerede başladı? Hangi gün ve
nerede sona erdi? Toplam ne kadar sürdü? (3:47-4:09)
*Kıbrıs Barış Harekatı, Attila Harekatı ya da 1974 Kıbrıs'a Türk Müdahalesi olarak da bilinir. 20 Temmuz 1974
tarihinde Türkiye Cumhuriyeti Devleti Türk Silahlı Kuvvetleri'nin Garanti Anlaşması'nın III. maddesine istinaden
gerçekleştirdiği askeri harekâtın adıdır. İngilizcesi, “Cyprus - Operation Peace”.
_______________________________________________________________________________________________________
319
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
8. Karaoğlan Şehitliğinde neler görebiliriz? (4:09-6:06)
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
9. Karaoğlan Şehitliği'ni anlatan asker (Mehmetçik) nasıl konuşuyor? Neden? Özlem Hanım onu
nasıl dinliyor? Neden? (4:20-5:26)
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
10. Askere göre, iki sütun neyi temsil eder? Ona göre “kahramanlık” ne demektir? (4:20-5:26)
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
11. Kel ve pembe kazaklı adama göre, kim bir soykırım başlatmış? Nerede başlatmış? (5:27-6:06)
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
12. Özlem Hanım'a göre, Türkiye 1974'te Kıbrıs'a neden girmiş? (6:07-6:47)
_______________________________________________________________________________________________________
320
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
13. Özlem Hanım, Kıbrıs'tan bahsederken neden her zaman “yavru vatan Kıbrıs” diyor? (Tüm
videoya da, ama özellikle 6:07-6:47'e bakın.)
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
Bonus Sorular:
1. Özlem Hanım'ın gezdiği 5 tarihi yeri anlatın. Onlar ne zaman kimler tarafından inşa edilmiş?
Tarihi Yerin Adı Kim? Ne zaman?
321
2. Kıbrıs'ın özel yemekleri ne? Özlem Hanım onları nerede deniyor?
Yemeğin adı Nerede deniyor?
3. Kıbrıs hakkında başka neler öğrendiniz?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
C. Aşağıdaki Kıbrıs haritası ve Vikipedi'den alınan bilgi tablosunu

inceleyiniz ve soruları cevaplayınız.
322
Kaynak: By Golbez - Own work (traced from public domain UN or CIA maps.), CC BY-SA,
1. Kıbrıslıların çoğu Rum mu Türk mü?

Kıbrıs Adası
Kıbrıs, Κύπρος
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
Coğrafya
Bölge Güneybatı Asya
Denizi Akdeniz
İklim Akdeniz iklimi
Yüz ölçümü 9.251 km2
Zirve Karlıdağ, Olympos
Tepesi (1952m)
323
2. Lefkoşa şehrinin İngilizce adı nedir? Lefkoşa kimin

başkenti? Kıbrıs Cumhuriyeti'nin mi, Kuzey Kıbrıs
Siyasi Türk Cumhuriyeti'nin mi?
Adadaki Kıbrıs Cumhuriyeti (Eğer bilmiyorsanız şuraya bakınız:
ülke(ler) Kuzey Kıbrıs Türk https://bit.ly/34fdZJs)
Cumhuriyeti
Birleşik Krallık (Askeri Üs) _____________________________________________________
Birleşmiş Milletler
(Tampon Bölge) _____________________________________________________
Yerleşim Lefkoşa (309.500) _____________________________________________________
yerleri Lefkoşa (84.893)
_____________________________________________________
Demografi _____________________________________________________
Nüfus 803.147[1]
Nüfus 90 kişi/km2 3. Kıbrıs adasında neden iki farklı ülke var?
yoğunluğu Kimler sadece bir tane ülkeyi tanıyor?
Etnik Kıbrıslı Rumlar - %71 (Eğer bilmiyorsanız, şurayı izleyiniz:
grup(lar) Kıbrıslı Türkler - %29 https://bit.ly/377dPXb)
[1][2]
_____________________________________________________
Kaynak: https://tr.wikipedia.org/wiki/K%C4%B-
1br%C4%B1s _____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
D. Sonra Dr. İlhan Yılmaz Cömert'in yazdığı “Kıbrıs Neden Çok Önem-
lidir?” adlı yazıyı dinleyiniz ve/veya okuyunuz, okuma-anlama soruları
cevaplayınız ve altı çizilmiş olan edilgen yapılarının cümledeki işlevini
belirtiniz. (After listening and/or reading, answer the comprehension
questions and identify the function of each underlined passive construction
by checking the correct box.) Cevaplarınızı sınıf arkadaşınızla tartışınız.
Tüm metin: https://bit.ly/33zY4F9
324
“Kıbrıs Neden Çok Önemlidir?” - 1. Kısım:

https://bit.ly/3ldRbAH
1. Yazara göre, Kıbrıs'ın coğrafi konumu neden önemli?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
2. Tarihçilere göre, Kıbrıs adasına gelen ilk insanlar kimdi?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
Passive Acts as adjective Acts as adverb Acts as noun Acts as

Construction or adjectival or adverbial or verbal noun (conjugated)
clause clause verb
açılmak ☐ ☐ ☐ ☐
vazgeçilmez ☐ ☐ ☐ ☐
görüşmüştür ☐ ☐ ☐ ☐
açılım ☐ ☐ ☐ ☐
göz önüne ☐ ☐ ☐ ☐
alınarak
benzetilen ☐ ☐ ☐ ☐
ifade edilmektedir ☐ ☐ ☐ ☐

https://bit.ly/3liJQ30
4. Osmanlı Türklerinden önce kimler Kıbrıs adasını kontrol etmiştir?
_______________________________________________________________________________________________________
325
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
5. Ada üzerindeki Türk egemenliği 1517'den hangi yıla kadar sürmüştür?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
6. Yunanistan Kıbrıs ile ne zaman ve neden ilgilenmeye başlamıştır?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________

Construction or adjectival or adverbial or verbal (conjugated)
clause clause noun verb
kurulmuş(tur) ☐ ☐ ☐ ☐

https://bit.ly/36ytSxm
7. Yazara göre, Yunanistan 1922'de ve 1974'te iki yenilgiye uğradığı için savaşla elde edemediği
hedefleri nasıl elde etmeye çalışıyor?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
326
8. Yazara göre, Türkiye'nin Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ne (KKTC) karşı sorumluluğu nedir?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
9. Yazara göre Kıbrıs hep nasıl bir yer olmuştur? Ona göre, “Kıbrıs Görüşmeleri”nde “Annan
Planı” neden tehlikeli?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
(Bu plan hakkında biraz daha bilgi edinmek istiyorsanız şuraya bakınız:
https://en.wikipedia.org/wiki/Annan_Plan#:~:text=The%20Annan%20Plan%2C%20also%20known,the%20auspices%20
of%20the%20UN.)

Construction or adjectival or adverbial or verbal noun (conjugated)
clause clause verb
atılması(yla) ☐ ☐ ☐ ☐
önlenmesi(yle) ☐ ☐ ☐ ☐
bulunan ☐ ☐ ☐ ☐
güvenilir ☐ ☐ ☐ ☐
verilmiş olan ☐ ☐ ☐ ☐
yürütülen ☐ ☐ ☐ ☐
geçirilemeyen ☐ ☐ ☐ ☐
engel olunmalıdır ☐ ☐ ☐ ☐
327

https://bit.ly/30x8zIz
10. Atatürk'e göre, Kıbrıs neden önemliydi?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
11. Yazara göre, Kıbrıs'ın önemi küreselleşen dünyamızda neden artmaktadır?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
12. Yazara göre, Kıbrıs'ın kaderi Girit'in kaderine neden benzememelidir?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
Passive Acts as adjec- Acts as adverb Acts as noun Acts as

Construction tive or adjecti- or adverbial or verbal noun (conjugated)
val clause clause verb
korunması ☐ ☐ ☐ ☐
kaybedilirse ☐ ☐ ☐ ☐
kullanılması ☐ ☐ ☐ ☐
oynanmak ☐ ☐ ☐ ☐
istenen ☐ ☐ ☐ ☐
kabul edilmemelidir ☐ ☐ ☐ ☐
unutulmamalıdır ☐ ☐ ☐ ☐
bilindiği gibi ☐ ☐ ☐ ☐
328
E. Canvas'ta “Bir Kıbrıs Ziyareti” adlı gramer (edilgen fiil) alıştırmasını

tamamlayınız.
B. Kıbrıslı Film Yönetmeni Derviş Zaim'i tanıtan şu yazıyı okuyunuz

ve sözlüğe bakmadan soruları cevaplayınız. Ayrıca, metni okurken
gördüğünüz her EDİLGEN ekin altını çiziniz. (Answer the questions
without using a dictionary. Also, while reading, underline each PASSIVE
SUFFIX you see. The first one is done for you!) Derste cevaplarınızı
sınıf arkadaşınızla tartışınız.
Yönetmenlerle Buluşma'nın konuğu Derviş Zaim
İstanbul Modern Sinema'da Derviş Zaim'in sekiz filmi gösterilecek, söyleşi düzenlenecek.
Kaynak: http://www.istanbulmodern.org/tr/basin/basin-bultenleri/yonetmenlerle-bulusmanin-konugu-der-
vis-zaim_1398.html, Special permission to include this text and the two photos granted by Istanbul Modern
and the interviewee, filmmaker Derviş Zaim.
İstanbul Modern Sinema, Türkiye'nin güncel sinema kültüründe sanatsal kimliği ve özgün
yaklaşımlarıyla öne çıkan yönetmenlerin konuk olduğu, Reha Erdem ile başlayan buluşma
dizisi Yönetmenlerle Buluşma'yı sürdürüyor. Farklı kuşaklardan yönetmenlerin davet
ed-il-diği program, onların gözünden üretimlerine ve günümüz sinemasının dinamiklerine
odaklanıyor.
1. “Yönetmenlerle Buluşma” nasıl bir dizi? Bu dizinin ne tür konukları (guests) var?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
329
2. What is the English translation of the phrase “yönetmenlerin davet edildiği program”?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
Sinema Sponsoru D-Smart'ın katkılarıyla 15-22 Mayıs tarihlerinde gerçekleşecek

“Yönetmenlerle Buluşma” dizisinin ikinci konuğu, yakın dönem Türkiye sinemasına
getirdiği yeni bakış açısı ve kazandırdığı anlamlarla kendine özgü bir yere sahip olan
yönetmen Derviş Zaim.
3. Diziyi organize edenler, Derviş Zaim'i neden ikinci konuk olmaya davet etmiş?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
Buluşmada, 1996'da yaptığı ilk filmi Tabutta Rövaşata ile ülke sinemasında bir kırıl-
ma noktası yaratan yönetmenin marjinal karakterleri, geleneksel el sanatlarına
olan merakı ve tarihin dehlizlerinde dolaşmaktan çekinmeyen, yer yer sembolik ama
her daim politik sineması anılıyor.
4. What does “bir kırılma noktası yaratmak” mean?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
5. Bu yazıya göre, Derviş Zaim'in Tabutta Rövaşata filminin hangi özellikleri var?
_______________________________________________________________________________________________________
330
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
Programda Derviş Zaim'in Tabutta Rövaşata (1996), Filler ve Çimen (2000), Çamur
(2002), Cenneti Beklerken (2005), Nokta (2008), Gölgeler ve Suretler (2010) ve Devir
(2012) filmlerinin yanı sıra daha önce vizyona girmemiş belgeseli Paralel Yolculuklar
(2002) sunulacak.
6. What does “vizyona girmemiş belgeseli” mean?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
Film gösterimlerinden önce SİYAD üyelerinden Olkan Özyurt, Sevin Okyay, Janet Barış,
Burçin Yalçın ve Elif Tunca özel sunumlar yapacak. Programa Derviş Zaim'in filmlerinde
rol alan oyunculardan Mehmet Ali Nuroğlu, Mustafa Uğurlu ve Hazar Ergüçlü gibi isimler
katılacak.
7. Bahsedilen Sinema Yazarları Derneği (SİYAD) üyeleri ve oyuncuların katılması, sizce bu diziyi
nasıl farklı kılacak (will make different/unique)?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
Derviş Zaim, 21 Mayıs Çarşamba günü saat 19.00'da müzenin üst katında düzenlenecek
söyleşide, Olkan Özyurt ve Müge Turan ile birlikte sineması hakkında konuşacak.
331
8. Derviş Zaim, film dizisinin kaçıncı gününde katılacak?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
9. What does “düzenlenecek söyleşi” mean?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
Derviş Zaim'in 1996'da 33. Antalya Film Şenliği'nde En İyi Senaryo ödülünü kazanan
ilk uzun metrajlı filmi Tabutta Rövaşata araba sevdalısı bir otomobil hırsızının hüzünlü
öyküsü. 23. SİYAD Türk Sineması Ödülleri'nde En İyi Yönetmen ve En İyi Senaryo, 12.
Orhan Arıburnu Ödülleri'nde En İyi Film ve En İyi Yönetmen, 37. Antalya Film Şenliği'nde
ise En İyi Yönetmen ödülünü kazanan Filler ve Çimen ise “politik sinema türünün ustalık
gösterilerinden biri”. Dünya prömiyerini 60. Venedik Film Festivali'nde yapan Çamur,
gizemli bir hastalığa yakalanan Ali'nin şifalı çamura olan tutkusunu aktarıyor. Cenneti
Beklerken, 17. yüzyılda İstanbul'da yaşayan minyatür ustası Eflâtun'un Anadolu'daki zorlu
yolculuğunu anlatıyor. 27. Uluslararası İstanbul Film Festivali'nde En İyi Yönetmen; 45.
Antalya Altın Portakal Film Festivali'nde En İyi Yönetmen ve Dr. Avni Tolunay Jüri Özel
Ödülü; 4. Uluslararası Avrasya Film Festivali'nde Eleştirmenler Ödülü ile değerlendirilen
Nokta'da Derviş Zaim, bir zamanlar işlediği bir suç yüzünden çektiği azaptan kur-
tulmaya çalışan bir adamın hikâyesini anlatıyor. Geleneksel minyatür sanatını içeren
Cenneti Beklerken'den sonra çektiği bu filmde Zaim, hat sanatına odaklanıyor.
10. Bu paragrafa göre Derviş Zaim kaç tane uluslararası ödülü kazandı?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
332
_______________________________________________________________________________________________________
11. Cenneti Beklerken ve Nokta adlı filmlerinde Derviş Zaim hangi geleneksel Türk sanatlarını
motif olarak kullandı?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
12. What is the English translation of the phrase describing the focus of the film Çamur, ie. “Ali'nin
şifalı çamura olan tutkusu”?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
13. What is the English translation of the phrase describing the focus of the film Nokta, ie.
“bir zamanlar işlediği bir suç yüzünden çektiği azaptan kurtulmaya çalışan bir adam”?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
47. Uluslararası Antalya Altın Portakal Film Festivali'nden En İyi Kurgu ve SİYAD, 27. An-
kara Uluslararası Film Festivali'nden En İyi Film, En İyi Yönetmen ödülü ile dönen Gölge-
ler ve Suretler, Derviş Zaim'in Cenneti Beklerken ve Nokta ile başladığı “geleneksel Türk
sanatları üçlemesi”nin son halkası. Gölgeler ve Suretler, 1963'te Kıbrıs'ta Türklerle Rumlar
arasında başlayan olaylar sırasında bir Karagöz kuklacısı olan babasından ayrı düşen
genç bir kızın geçirdiği olgunlaşma sürecini aktarıyor. 32. İstanbul Film Festivali'nde
Ulusal Yarışma Jüri Özel Ödülü'ne layık görülen Devir ise Burdur'un Hasanpaşa köyünde
yüzyıllardır süren ve kitaplara geçen bir çoban yarışması üzerinden doğa-insan ilişkisine
odaklanıyor.
333
14. Derviş Zaim'in Gölgeler ve Suretler filmi, “geleneksel Türk sanatları üçlemesi”nin kaçıncı filmi?
Hangi geleneksel Türk sanatını motif olarak kullanıyor?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
15. What is the English translation of the phrase describing the focus of the film Gölgeler ve
Suretler,
ie. “bir Karagöz kuklacısı olan babasından ayrı düşen genç bir kızın geçirdiği olgunlaşma
süreci”?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
Derviş Zaim'in Panicos Chrysanthou ile birlikte gerçekleştirdiği Paralel Yolculuklar bel-
geseli, Doğu Akdeniz'de yaklaşık yarım yüzyıldır Türkler ve Yunanlar arasında sorun
teşkil eden Kıbrıs adasının insanlık dramına, Türk ve Rum yönetmenlerin perspektifinden
mercek tutuyor.
Kaynak:
http://www.istanbulmodern.org/tr/basin/basin-bultenleri/yonetmenlerle-bulusmanin-konugu-dervis-zaim_1398.
html, Special permission to include this text and the two photos granted by Istanbul Modern and the interview-
ee, filmmaker Derviş Zaim.
16. Paralel Yolculuklar belgeseli Derviş Zaim'in yönettiği diğer filmlerden nasıl farklı? (2 fark
yazınız!)
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
334
F. Derviş Zaim'in resmi web sitesini linki tıklayarak inceleyiniz ve

aşağıdaki soruları cevaplayınız. “Filmleri”, “Derviş Zaim” ve “Galeri”yi
tıklayacaksınız. Derste cevaplarınızı sınıf arkadaşınızla paylaşınız.
http://www.derviszaim.com/
1. 2014 ve 2016 yıllarında, yani “İstanbul Modern Sinema”nın “Yönetmenlerle Buluşma” dizisi
bittikten sonra Derviş Zaim'in hangi iki filmi ekrana çıktı? Bu iki film ne hakkında?
(See: http://www.derviszaim.com/kategori/filmleri/ )
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
2. Derviş Zaim hangi üniversitelerde okumuş? Ne okumuş? Filme başlamadan önce ne yapmış?
Bugün film yapmanın dışında ne yapıyormuş?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
335
3. Galeri'den Gölgeler ve Suretler filminin fotoğraflarına bakınız ve fragmanını izleyiniz.

Sizce bu film ne hakkında olacak? (See:http://www.derviszaim.com/golgeler-ve-suretler-
fotogaleri/ )
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
G. Derviş Zaim'in “Gölgeler ve Suretler” filmini dört bölümde

izleyeceksiniz. Her bölümden sonra film ile ilgili soruları cevaplayınız ve
cevaplarınızı kullanarak filmin o kısmını sınıf arkadaşınızla tartışınız.
Film şuradan izlenebilir:
https://itunes.apple.com/us/movie/shadows-and-faces/id1086179039
BÖLÜM 1: Derviş Zaim'in “Gölgeler ve Suretler” filminin ilk 25 dakikası ile ilgili olan
sorulara cevap yazınız ve fikirlerinizi sınıfta arkadaşlarınızla paylaşınız.
Karakter Listesi:
Karagözcü Salih
Ruhsar – Salih'in kızı
Veli – Salih'in eski tanıdığı
Cevdet – Veli'nin köyünde çoban
Ahmet – Veli'nin köyünde genç bir Türk
Anna – Veli'nin Yunan komşusu
Hristo – Anna'nın oğlu
336
1. Karagözcü Salih ve kızı Ruhsar köylerinden neden kaçıyor?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
2. Karagözcü Salih ve kızı Ruhsar neden şehre değil, Veli'nin köyüne kaçıyorlar?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
3. Salih o akşam ekmek yiyen çoban Cevdet ile konuşurken Karagöz-Hacivat sanatını nasıl
tanımlıyor (defines)?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
4. Veli ve Cevdet neden beyaz bir çarşaf (sheet) asarak kazıyorlar (dig)? Onları kim görüyor ve
tepkisi nasıl?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
5. Veli ve Cevdet yerden ne çıkarıyorlar? Veli onu inceleyince neden kızıyor?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
337
6. Veli ve komşusu Anna'nın ilişkisi nasıl?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
7. Hristo eve geldiğinde neden boya (paint) taşıyor? Veli gittikten sonra Hristo annesine neden
kızıyor?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
8. Anna'nın arabasına binmeden önce, Salih elindeki ‘Beberuhi' gölge kuklasını Veli'ye veriyor ve
“Ben ölürsem bunu benden uzakta göm!” diyor. Bunu Veli'den neden istiyor? Veli'nin tepkisi
nasıl?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
9. Anna, Salih ve Ruhsar'a neden yardım etmeyi kabul ediyor? Yardım planı nasıl bozuluyor?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
10. Salih ve Ruhsar nerede saklanıyorlar (hide)? Birbirlerini nasıl kaybediyorlar? Veli, Salih'i
ararken onun ve Ruhsar'ın sakladıkları yere bakınca ne anlıyoruz?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
338
11. Sizce Maria kim? Veli, Maria ile Salih arasında ne olmuş olabilir?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
12. Sizce bundan sonra filmde ne olacak?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
BÖLÜM 2: Derviş Zaim'in “Gölgeler ve Suretler” filminin 25.-49. dakikası ile ilgili olan
1. Köyde yaşayan Türklerin hayatta kalması için Veli’nin planı ne? Diğer Türkler hangi alternatif
tekliflerde bulunuyor? (make suggestions) Veli o teklifleri neden reddediyor (rejects)?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
2. Köyün yaşlı Yunanları Veli'nin planını nasıl buluyorlar? Neden?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
339
3. Veli'nin planına uymayan ilk genç kim? Planına nasıl ve neden uymuyor (doesn't conform to)?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
4. Türk grubu Ruhsar'la dönerken tarlada saklanırken (while hiding in the field) ne görüyorlar?
Nasıl tepki veriyorlar?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
5. Silah dolu kutular Anna ve Hristo'nun evine getirilirken şu insanlar nasıl tepki veriyor?
a. Veli ve Ruhsar
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
b. Ahmet
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
c. Anna
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
6. Hem Türk hem de Yunan kültüründe kadınların ciddiye alınmadığını görüyoruz. Filmi
inceleyerek her iki kültürde bulunan ataerkil tavırlardan (of patriarchal attitudes) örnek verebilir
misiniz?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
340
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
7. Kadınlar (yani Anna ve Ruhsar) bu ataerkil tavırların karşısında nasıl davranıyorlar?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
8. Anna neden Ruhsar'ın köyüne gitmeye karar veriyor? Anna orada ne bulacak sizce?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
9. Yönetmen (Derviş Zaim) filmdeki gerginliği bu bölümde nasıl arttırır? (increases the suspense)
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
BÖLÜM 3: Derviş Zaim'in “Gölgeler ve Suretler” filminin 49.-81. dakikası ile ilgili olan
1. Anna Ruhsar’ın köyüne gidince neler buluyor?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
341
2. Ruhsar'ın köyünden dönerken Anna'ya ne oluyor? Kendini nasıl savunmaya çalışıyor?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
3. Anna'ya karşı Ruhsar'ın tavrı nasıl (ve neden) değişiyor? Anna ve Ruhsar birbirlerine nasıl
benziyorlar?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
4. Ruhsar Karagöz kuklaları gömme konusunda neden ısrar ediyor (insists on burying)?
Ruhsar gece rüyasında ne görüyor? Bu rüyayı nasıl yorumluyorsunuz (interpret)?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
5. Genç Yunan yetkililer neden Ruhsar'ın (otobüsle) şehre gitmesine izin veriyorlar?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
6. Ruhsar, şehirdeki Türk komutanla konuşunca neler öğreniyor?

Babasını aramadan neden köye dönüyor?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
342
7. Cevdet, Ahmet ve Veli Ruhsar'ın dönüşünü nasıl karşılıyor? Neden?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
8. Ateşkes (ceasefire) varken Ahmet, Veli'nin sözüne nasıl (yani ne yaparak) karşı geliyor?
(Name 3 things he does in defiance of Veli's authority.)
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
9. Veli bunlara nasıl tepki veriyor?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
10. Anna neden kendi evi ve Veli'nin evinin çatısına pirinç atıyor? Veli bunun hakkında ne
düşünüyor?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
11. Ruhsar o akşam Veli'ye “Korkak bir adamsın” diyor. Sizce Veli korkak mı, tedbirli mi? Neden
öyle düşünüyorsunuz?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
343
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
12. Ruhsar Veli'yi bir gece uyandırınca Veli'nin geçmişi hakkında neler öğreniyoruz? Veli, “Gölgeler
büyüyebilir” dediğinde ne demek istedi sizce?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
13. Veli neden fikrini değiştirip Cevdet'i Karagöz kuklalarını gömmeye gönderiyor?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
14. Hristo'nun tarlada Cevdet'i gizlice seyretmesi ve yetkilileri çağırması hakkında ne

düşünüyorsunuz?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
15. Sizce bundan sonra filmde neler olacak?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
344
BÖLÜM 4: Derviş Zaim'in “Gölgeler ve Suretler” filminin 81. dakikası ve sonrası ile ilgili
olan sorulara cevap yazınız ve fikirlerinizi sınıfta arkadaşlarınızla paylaşınız.
1. Thanasis Cevdet'i neden öldürüyor? Beberuhi kuklasını neden Cevdet'in cebine koyuyor?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
2. Ruhsar, Cevdet'in ölümüne nasıl tepki gösteriyor? Neden?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
3. Anna, Cevdet'in ölümüne nasıl tepki gösteriyor? Neden? (Anna, Hristo ve Thanasis'e ne
söylüyor?)
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
4. Hangi Yunanlar Cevdet'in cenazesine (funeral) gelmeye çalışıyor? Ruhsar onları neden
kovuyor?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
345
5. Ruhsar Veli'nin karar verdiği ‘barış yolu'ndan ne zaman ayrılıyor?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
6. Ruhsar ve Ahmet'in aceleciliği ve öfkesi neye sebep oluyor? Ruhsar bu olaydan hemen sonra
nasıl davranıyor? Neden?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
7. Ahmet, Yunan polislerini tarlada pusuya düşürmeyi (to ambush) planlıyor, ancak pusu onun
planladığı gibi gerçekleşmiyor. Olaylar büyüyünce kimler ölüyor?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
8. Ahmet, Veli'nin cesedinin (dead body) otobüse götürülmesini nasıl sağlıyor?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
9. Şehre kaçan Türk köylüler şehirde ne buluyor? (Nerede kalıyorlar? Durum nasıl?)
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
346
10. Film hangi (olumlu) mesajla bitiyor? (Yani Ruhsar'ın babasına kavuştuğu sahnede Karagöz ve
Hacivat neler konuşuyor?) Neden?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
Ğ. Derviş Zaim'in “Gölgeler ve Suretler” filmini izleyip sınıf

arkadaşlarınızla tartıştıktan sonra aşağıdaki gazete yazısını oku-
yunuz ve soruları cevaplayınız. Sözlük kullanmaktansa metinde verilen
ipuçlarını değerlendirerek mantıklı tahminlerde bulunmaya çalışınız.
(Instead of using a dictionary, make intelligent guesses by evaluating
context clues in the text itself.) Sonra cevaplarınızı sınıf arkadaşınızla
tartışınız.
Karagöz'ün arada kalmışlığı bu filme esin kaynağı oldu

19/02/2011
Haber: ŞENAY AYDEMİR / Arşivi
Derviş Zaim, 11 Mart'ta gösterime girecek filmi 'Gölgeler ve Suretler'de Kıbrıs'ın 60'lı yılları-
na dair bir yüzleşme hikayesi anlatıyor. Kıbrıs sorununda yaşanan çözümsüzlüğün doğru
iletişim stratejisinin bulunamamasından kaynaklandığını belirten Zaim filmini anlattı.
11. “Yüzleşme” means _______________.
a. Coming to terms with

b. Counting by 100s
12. “Çözümsüzlük” means _______________.
a. Solution
b. Deadlock
347
13. Label the subject and direct object of the main clause in the underlined sentence: “Kıbrıs
sorununda yaşanan çözümsüzlüğün doğru iletişim stratejisinin bulunamamasından
kaynaklandığını belirten Zaim filmini anlattı.”
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
Then label the –DIK participle connected to “çözümsüzlüğün”. What is its case (ie. function) in
the sentence?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
Finally, label the ablative object of that –DIK participle. Is it a simple or compound object?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
Daha önce ‘Çamur' filminde Kıbrıs'ın tarihine bir bakış atmıştınız. ‘Gölgeler ve Suretler' ile
‘anavatan'ınıza dönme fikri nasıl ortaya çıktı? Bu iki filmi birbirine bağlayan ve ayrıştıran
noktalar neler?
‘Çamur', 1974 sonrasını, ‘Gölgeler ve Suretler' ise 60'lı yılları; atmosferi farklı dönemleri
anlatıyor. ‘Cenneti Beklerken'de vezir yola çıkan adamlara, ”Dünyaya hem adalet, hem de
güzellik lazımdır” der. Adalet, hakikat ve güzellik; gerek ‘Gölgeler ve Suretler'de, gerekse
‘Çamur'da benim için konuyu ele alırken yanımda götürdüğüm rehberler oldu. İki filmin
yoğunlaştığı dönemler farklı, her birinde farklı insanlar, farklı biçimde acı çekmişler. Ama
bir insanın acısını söyleyip, ötekini es geçersen bu boşluk senin filmografini ofsayta
düşürür. ‘Çamur' ve ‘Gölgeler ve Suretler' ve yine Kıbrıs'ın 74 sonrasını konu edinen
“Paralel Yolculuklar” adlı belgeselim birbirleriyle konuşan ve farklı bakımlardan birbirlerini
tamamlayan filmler.
14. Derviş Zaim'in bu paragrafta bahsettiği üç filminde hangi üç kavram (concepts) ona rehber
oldu?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
348
15. Using Google, find a sentence you understand that uses the phrase “... rehber oldu” and write
it here.What does the phrase mean in this sentence?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
16. The double phrase “gerek... gerekse” is very similar to “hem... hem de”. Using Google,
find another sentence you understand that uses “gerek... gerekse” and write it here.
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
17. “Acı çekmek” means _______________.

a. To suffer agony
b. To burn one's tongue
18. What soccer rule does Derviş Zaim reference in the underlined sentence: “Ama bir insanın
acısını söyleyip, ötekini es geçersen bu boşluk senin filmografini ofsayta düşürür.”?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
19. According to Zaim, a filmmaker commits this (soccer) offence if he _______________.

a. tells one person his sorrows, but doesn't confide in someone else
b. narrates one person's pain, but skips over another person's
Gölgeler ve Suretler'deki ‘gölge oyunu' motifinin filmin içinde diğer filmlerdeki sanatlara
oranla kendisini daha belirginleştirdiğini düşünüyorum. Buna katılır mısınız?
Filmler benden bağımsızlar ve farklı yorumlamalara açıklar tabii. Fakat ebru, hat, min-
yatür, gölge oyunu gibi geleneksel sanatlardan etkilendiğimi söylediğim her bir filmimde,
349
farklı yaklaşımlar, yöntemler ve saldırı noktaları oluşturmak istedim. Bazı filmlerde bazı
geleneksel sanatlar bazı insanlara örtük ve daha az hacimli gelecek, bazılarına birikimleri
ve ilgileri oranında görünürlük daha fazla gelecek. Bu doğal. Nedeni değişik yöntemlerin
uygulanması olabilir. ‘Cenneti Beklerken'de zaman ve mekânı oynak bir biçimde inşa
etmeyi önemli görmüştüm ve minyatür sanatını yorumladıktan sonra filmi bunun üzerine
inşa etmiştim. ‘Nokta'da bir hattatın kalemini kaldırmadan bir defada yazmasına benzer
bir tavrın filmin estetiğini belirlemekte ayırt edici olabileceğini düşündüm. Bu farklılıklara
rağmen her ikisinin aralarında zamanın ve mekânın yer yer oynak biçimde inşa edilmesi
ortaklığı vardır. Her defasında her bir film için o filmin gereksindiği farklı sıkletler, saldırı
noktaları oluyor. Ama aralarında ortak noktalar da olsun istiyorum. Beni mutlu eden taraf
bu kadar farklı olmalarına rağmen aralarında açık veya örtük ortak noktaların devam etmesi.
20. If “belirgin” means “apparent”, then “kendisini belirginleştirmek” means

_______________.
a. To cause something to be more apparent
b. To cause oneself to become more apparent
21. Bu paragrafın ilk 4 cümlesine göre, _________________. (Check all items that are correct.)
a. Farklı izleyicilerin Zaim'in filmlerini farklı şekillerde anlamaları gayet normaldir.
b. Geleneksel sanatları daha iyi bilen izleyiciler, o sanatların filmlerdeki işleyişini daha iyi
görecek ve anlayacaklar.
c. Zaim bu geleneksel sanatları filmlerinde kullandı, çünkü onları Türk olmayan izleyicilere
tanıtmak istedi.
ç. Zaim bu geleneksel sanatları filmlerinde kullanarak, tarihsel içeriği farklı bir şekilde
sunmak istedi.
22. In the sentence about his film “Cenneti Beklerken”, Zaim says he wants to construct time and
space “oynak bir biçimde”. This phrase means: ______________.
a. Loose, playful
b. Traditional, logical
23. In the sentence, “Bu farklılıklara rağmen her ikisinin aralarında zamanın ve mekânın
yer yer oynak biçimde inşa edilmesi ortaklığı vardır.”, the word “ortaklık” refers to a
_______________ in the construction of time and space in his films, “Cenneti Beklerken” and
“Nokta”.
a. Common feature
b. Partnership in crime
350
24. The phrase “Bu farklılıklara rağmen” means _______________, and refers to
________________.
a. in spite of these differences; the differences in how time and space are conveyed in
miniature art vs. in calligraphy
b. because of these differences; the differences in how time and space are conveyed in
miniature art vs. in calligraphy
Filmin bir yerinde Cevdet karakteri, ‘Karagöz'ün perdesini devirdiğini ve Karagöz

oynatıcısının kendisine ‘gölgeyi değil gerçeği aramasını söylediğini' anlatıyor. Filmde bizim
perdede gördüğümüz şey de bir tür ‘gölge oyunu' mu?
Gölge söz konusu olduğunda Eflatun'un ‘Mağara metaforu'na değinmeden olmaz.

Bu metafordan çıkacak ahlaki ve estetik ipuçlarının bu filmi anlamakta yardımcı
olabileceğini düşünüyorum. Cevdet o anısını anlatırken Karagözcüyü gerçekten merak
ettiğini ve perdenin arkasına geçmek istediğini söyler ve perdeyi yıkar. Aslında orada
Eflatun'un mağarasındaki kişilerin cesaret edemeyeceği bir şeyi gerçekleştirir. Filozof
Eflatun'un bahsettiği ve mağaradaki esirler için çok zor olduğunu söylediği gerçeği
keşfetme ayrıcalığını, sanırım, bu filmde yarı deli bir kaçığa verdim.
25. ‘Eflatun'un ‘Mağara metaforu' hakkında şu yazıyı okuyunuz:

https://faculty.washington.edu/smcohen/320/cave.htm
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
26. Bu metafor bize “Gölgeler ve Suretler” filmini anlamaya nasıl yardımcı oluyor? (How does this
metaphor help us to understand the film better? Attempt to answer this question in Turkish, but
if you cannot, answer it in English!)
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
351
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
27. Bu paragrafa göre, Cevdet'i Eflatun'un mağarasındaki kişilerden farklı kılan özellik
(characteristic that makes him different) nedir?
a. gerçeği keşfetmek için perdeyi yıkma cesareti
b. perdenin arkasında gerçeği keşfedince yarı deli olması
28. Sizce Cevdet karakterinin filmin ilk kurbanı (victim) olması tesadüf mü (coincidence)? Neden?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
Karagöz'ü nasıl yorumladığıma ilişkin bir şey daha söylersek, ‘arada olmak' durumunu
ileri sürebilirim. Bu durumu hem oynatıcı, hem seyirci, hem de Karagöz metninin ken-
disi için kullanıyorum. Bir Karagözcü oyun oynatırken ne tam manasıyla gerçeğin, ne de
illüzyonun içindedir gibi geliyor bana. Oynatıcı illüzyon ile gerçek arasında bir yerdedir.
Bu melez durum, bu filmin yapısı için bana esin kaynağı oldu. Eflatun'un mağarası adını
verdiğimiz o sinema salonundan bize kalan miras ve arada olma durumu önde gelen
birkaç kaynaklarım arasındadır.
29. Zaim bu paragrafta Karagözcü'nün “melez durum”unu nasıl tarif ediyor? (“Melez durum” ne
demek?)
30. Zaim'e göre, bir sinema salonu Eflatun'un mağarasına nasıl benziyor? Film yapanlar da ne
açıdan Karagözcü'ye benziyor?
31. “Esin kaynağı olmak” means ________________.

a. To be a source of inspiration
b. To be a windy place
352
Filmde dikkat çekici öğelerden birisi de ‘ekmek' vurgusu. Film boyunca ekmeğin olduğu
birçok sahne var. Ekmeğin kültürel referansları çok. Çok temel, eski bir yiyecek. Film buğday
tarlalarını sık sık gösteriyor. Bir de o dönem müthiş bir yoksulluk vardı. Bütün bunları
düşünerek; bir de o yoksulluğu daha netleştirmek adına filmin birkaç yerine ekmek koydum.
Yiyecekler yerleştiririm filmlere ama bazı karakterlerin bazı durumlarda, bazı şeyleri yemeyi
tercih edip etmemesi; filmdeki karaktere ve dramatik yapıya göre değişiklik göste-rir. Bu
film böyle okumalara el veriyor.
32. Zaim'e göre, filmin ‘ekmek' vurgusu neden önemli?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
33. Filmde kim (kiminle) ekmek yiyor? Kim yemiyor? Neden?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
34. If “net” means “clear, sharp, focused”, what does “o yoksulluğu daha netleştirmek adına”
mean?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
35. In this text, “bir şeye el vermek” means ________________.

a. To lend a hand with something
b. To permit, allow for something
353
Settar Tanrıöğen dışında kamuoyunun fazla tanıdığı oyuncular yok. Bir de Rum kökenli
oyuncular var. Onları ikna ederken nasıl bir süreç işledi ve çalışmak nasıl oldu?
Filmde Anna rolünü oynayan oyuncu Popi Avraam'la 1998'de İsveç'te tanışmıştım. Daha
sonra Selanik Film Festivali'nde tekrar gördüm ve senaryoyu gönderdim. Beğendi ve
oynayacağını söyledi. Bunun üzerine onun yardımıyla diğer oyuncuları bulmak için sık sık
Güney Kıbrıs'a geçip görüşmelerde bulundum. Bir kısmı riskli buldu, oynamadı.
36. “Kamuoyu” means _______________.

a. heater goers
b. the public
37. The verb “ikna etmek” suggests here that _______________.

a. Zaim had to convince Greek actors and actresses to take part in “Gölgeler ve Suretler”.
b. Zaim had to turn away many Greek actors and actresses who auditioned for “Gölgeler ve
Suretler”.
Nedir bu riskler?
Şöyle söyleyeyim. 60'lı yıllar için Rum tarafının resmi görüşü; o dönemin az çok, bütün
meselelere rağmen bir altınçağ olduğu şeklindedir. Bu filmin resmi görüşün dışında bir
tarihe ait cümleler söyleyeceğini bildikleri için filmde yer almak bazı oyuncular açısından
riskliydi. Örneğin Popi Avraam, 2003'te ‘Annan Planı'nı desteklediği için beş yıl iş bula-
madı. Yine de filmde Türkiyeli, Yunan, Kıbrıslı Rum, Kıbrıslı Türk oyuncu ve teknisyenler
çalıştı. Filmin post-prodüksiyonu tamamen Yunanistan'da yapıldı. Filmin bu kokteyl tarafı
ile ta başından itibaren bir yüzleşme girişimi olduğundan bahsedilebilir.
38. Bu paragrafa göre, Rum (yani Kıbrıslı Yunan) oyuncuların filme katılması riskliydi, çünkü film
______________.
a. Kıbrıs adasının yakın tarihine Rum tarafının resmi görüşünden daha eleştirel bir şekilde
yaklaşıyor.
b. Kıbrıs adasının barışı için yapılan ‘Annan Planı'nı dolaylı bir şekilde destekledi ve boykot
edilebilirdi.
39. When describing the film's “kokteyl”-like nature, what is the author referring to? Why does he
call that a “yüzleşme girişimi”?
_______________________________________________________________________________________________________
354
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
Filmin Rum kesiminde gösterilmesi gibi bir girişim ya da olanak var mı?
Sadece orada değil, Yunanistan'da, Kıbrıs'ın her iki kesiminde de gösterilmesi için çalışa-
cağız. İkinci galayı ise Lefkoşa'nın ortasındaki sınırda yapıp Rum ve Türklerin birlikte
izlemesini sağlamaya çalışacağız.
40. A synonym for “olanak” is _______________.

a. imkân
b. çaba
41. Filmin ikinci galası nerede ve nasıl yapılacak? Bu planın amacı nedir?
42. Sizce Kıbrıs sorununun çözümü için neler yapılmalı?
Yunanistan, Türkiye, Kıbrıslı Rumlar ve Türkler arasında varolan problemlerin, başka

nedenlerin yanı sıra büyük oranda iletişimsizlikten kaynaklandığını sanıyorum. Daha
sağlıklı iletişim kanalları bulunsa, meselenin çok büyük ölçüde hallolma şansı artabilir.
Pragmatik bir tavır, iç ve dış koşulların olgunlaşmasına paralel giderse; eninde sonunda
bir barış anlaşması imzalanır. Büyük ihtimalle imzalanacaktır da. Ama sürdürülebilir bir
barış yapmak, barış imzası atmaktan başka bir şeydir. Barışmak için yapılması gereken
en önemli şeylerden biri, yüzleşme sürecinin tarafların kültürlerine, sosyal yapılarına uy-
gun biçimlerini kurmaktan geçer.
43. “Bir şeyin yanı sıra” means ________________.

a. in spite of, even though
b. besides, in addition to
44. Derviş Zaim'e göre, Kıbrıslı Rumlar ve Türkler ileride daha iyi iletişim kurabilirlerse,
______________
a. herkesi memnun edecek bir barış anlaşmasına adlarını yazabilecekler.
b. bir barış anlaşmasına adlarını yazmadan ekonomik işbirliği yapabilecekler.
355
45. In sentence 5 of this paragraph, the word “sürdürülebilir” functions as _______________ and
describes _______________.
a. an adjective; a sustainable peace
b. a verb; the peace that Zaim wants to support
46. When the author says “iç ve dış koşulların olgunlaşmasına paralel giderse”, what is he
talking about?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
47. Derviş Zaim'e göre, hangisi doğru?

a. Her iki taraf bir barış imzası atarsa her şey düzelir ve o barış sürdürülebilir.
b. Uygun yüzleşme girişimleri olmadan o iki taraf arasında barış sürdürülemez.
Son dönemde Türkiye hükümeti ile Kuzey Kıbrıs arasında yaşanan gerilimi nasıl yorumlu-
yorsunuz?
Oradaki insanların büyük bir bölümü Türkiye ile olumlu bir ilişki içinde olunmasından
yana. Ayrıca yeni bir ekonomik yapılanmanın şart olduğunu da düşünüyorlar. Mesele
karmaşık olsa da birkaç bakımdan eksik olacağını bile bile, kabaca ele alınabilir. Mesela,
Kıbrıslılar bundan sonra hayatlarının nasıl devam edeceğini belirleyecek olan neoliberal
ekonomik yeni yapılanma paketlerinin oluşturulmasında kendilerinin de etkileyici olmasını
talep ediyorlar.
48. “Bir şeyden yana olmak” means _______________.

a. to be on the side of, support something
b. to be across from, against something
49. A synonym for “talep etmek” here is _______________.

a. reddetmek
b. istemek
356
50. Bu paragrafa göre, Kuzey Kıbrıslı Türkler, Avrupa Birliği'ne katılmak _______________.
a. isterler
b. istemezler
Peki Kıbrıslı Derviş Zaim olarak Başbakan'ın ‘besleme' tanımlamasını nasıl değerlendiri-
yorsun?
Bu aşamada her tarafın sağduyulu olması, akl-ı selimle konuşması lazım.
51. Without even knowing what the president was referencing when he talked about “besleme”
(servant girl), one can guess from Derviş Zaim's answer to the interviewer's question that
_________________.
a. the president's statement caused controversy and heated emotions among Cypriots.
b. the president's statement was received well by everyone in Cyprus.
‘Nokta' filminin Antalya'daki gösteriminden sonra “Her filmim için 200 bin kombine bileti
olan seyircim olsun istiyorum” demiştiniz. Bu talep hala geçerli mi?
200 bin kombine bilet bir temenni olarak yerinde duruyor…

Geleneğe yaslanıp yeni bir dil yaratmaya çalışıyorum.
52. Derviş Zaim neden filmlerine çok kombine bilet satmak istiyor? O mümkün mü?
‘Gölgeler ve Suretler' geleneksel sanatlarla sinema arasında bağlantı kurduğunuz

dördüncü film. Ebru, minyatür, hat ve son olarak gölge oyunu. Bu sanatları sinemada
kullanma fikri nasıl ortaya çıktı?
Öyle bir dünyada yaşıyoruz ki, merkezde ya da çevrede olsun herkes bir biçimde, birbiri-
ne benzetiliyor ya da az çok benzemek zorunda kalıyor. Sinema da bundan payını alıyor.
Evrensel olduğu öne sürülen dil ya da diller dayatılıyor ya da biz onları keşfediyor gibi
oluyoruz. Dolayısıyla bu tekdüzeleştirme bombardımanıyla nasıl baş edebiliriz diye ken-
dime sorduğumda iki ana damar karşıma çıkıyor. Bir tanesi minimal işler yapmak. İkincisi
yapıyla oynamak.
357
53. Derviş Zaim'e göre, evrensel (yani tek) bir film dilinin oluşturulması _______________.
a. dünyadaki kültürel zenginliği azaltıyor ve yönetmenler onun karşısında direnmeli.

b. dünyadaki iletişim başarısını artıyor ve yönetmenler onu desteklemeli.
54. “Öne sürülmek” ve “dayatılmak” are _______________ verbs that mean _______________
and _______________.
a. reflexive; to claim for oneself; to force oneself

b. passive; to be claimed; to be forced upon
55. “Bir şey ile baş etmek” means _______________.
a. to cope with, to stem the tide of

b. to avoid, to head off, to prevent
56. Bu paragrafa göre, Derviş Zaim geleneksel Türk sanatlarını filmlerinde kullanmaya başladı,
çünkü _______________.
a. bu sanatların yapısal özellikleri evrensel değil

b. bu sanatlar çok eski ve sade, yani minimalist
Bir tür yapımbozum gibi…
Evet. Tabii bu ikisi arasında melez bir yapı bulmak mümkün ki, bu da yeni açılım yaratma
adına sık sık yapılıyor. Sinemanın yapısıyla oynamayı amaçlayan filmlerin bu coğrafyanın
kültür tarihinin verilerine, biriktirdiklerine biraz daha yakın işler çıkarma olasılığı
sağladığını naçizane düşünüyorum. Tam da bu nedenle geleneğe yaslanmanın, oradan
hareket ederek sinema için yeni yapılar keşfetmenin enteresan sonuçlar doğurabileceğini
düşünüyorum. Daha da önemlisi; temellerinin az çok buralarda etkilendiği, buradan
beslendiği işler için olabildiğince otantik temel ve kavram bulmaya gayret ediyorum.
‘Otantik temsil'den kastım şudur: Başkasının sana dayattığı dile yaslanmaktansa, kendi
dilini ve omurganı ortaya koymaya çalışmak.
57. In the sentence - “Sinemanın yapısıyla oynamayı amaçlayan filmlerin bu coğrafyanın kültür
tarihinin verilerine, biriktirdiklerine biraz daha yakın işler çıkarma olasılığı sağladığını
naçizane düşünüyorum.” - Derviş Zaim offers his _______________ opinion that films that
_______________ with cinema's structure are ______________ likely to become works that
are _______________ the artefacts and accumulation of Kıbrıs' cultural history.
a. personal; avoid playing; more; representative of

b. humble; aim to play; more; closer to
358
58. “Geleneğe yaslanmak” means _______________.
a. to rely on tradition
b. to reject tradition
59. Zaim'e göre, bir film yönetmeninin “olabildiğince otantik temel ve kavram bulması” ne
demek?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
Peki bu durum sinemanıza estetik olarak nasıl bir hareket alanı sağladı?
Farklı geleneksel sanatlardan hareket ederek bu sanatları değiştirerek sinemaya bun-

ları nasıl uyarlayacağımı düşünmeye gayret ettim. Aynı damardan beslenen, ne kadar
farklı yol olabileceğini gösteren filmler bunlar. Örneğin ‘Susurluk'u anlattığım ‘Filler ve
Çimen'de ebru sanatını kullandım. ‘Susurluk kazası' bir defada oluştu. Başka bir biçimde o
kamyonun, o otomobile çarpması ve her şeyin ortaya çıkmasını tekrarlayamazsınız. Ebru
da bir defada olan bir şey. Daha sonra ‘Cenneti Beklerken'de minyatür, ‘Nokta'da hat ve
‘Gölgeler ve Suretler'de ise gölge oyununu başka bağlamlarda ve biçimlerde kullandım.
Bu anlamda plastik bakımdan filmler arasında bir zincir oluşturma çabası gerçekleşti.
Kaynak: http://www.mimesis-dergi.org/2011/02/karagozun-arada-kalmisligi-bu-filme-esin-kaynagi-oldu/ Special

permission granted by Mimesis Dergi to include this text.
60. “Uyarlamak” means ______________.
a. to conform to
b. to apply to
61. Derviş Zaim, “Filler ve Çemen” adlı filminde neden ebru sanatını kullanmaya karar verdi? (Hint:
what characteristic of ebru, or Turkish water marbling, fits the film's topic perfectly? If you are
unfamiliar with ebru, watch this short video to see what it's like:
https://www.youtube.com/watch?v=rD7s9UyTWTY
To learn about the Susurluk scandal, see: https://en.wikipedia.org/wiki/Susurluk_scandal.)
_______________________________________________________________________________________________________
359
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
62. “Bir zincir oluşturma çabası” is _______________ referring to Zaim's attempt to create a link
between his films.
a. a triple compound noun
b. a double compound noun
H.
Use of Passive Voice in -(y)An and -DIK Participles
Note that passive voice verb stems can be used to form -(y)An and -DIK participles. In a
passive voice participle, the action itself is more important than who did it; in fact, the doer
of the action remains anonymous.
Examine the differences between these active and passive voice participles:
Active Passive
Ali Bey'in dün ver-diğ- i karara inanama- Dün ver-il-en karara inanamadık.
dık.
We couldn't believe the decision that was
We couldn't believe the decision that Ali made.
Bey made.
Biz-im burada yap-acağ- ımız iş çok Burada yap-ıl-acak iş çok uzun sürmey-
uzun sürmeyecek. ecek.
The job that we'll do here won't last long. The job to be done here won't last long.
Siz-in de bil-diğ- iniz gibi, Coronavirüs Bil-in-diğ- i gibi, Coronavirüs (Covid-19)

(Covid-19) salgını bütün dünyada yayıl- salgını bütün dünyada yayılmaya ve risk
maya ve risk oluşturmaya devam etmek- oluşturmaya devam etmektedir.
tedir.
As you know, the Coronavirus (Covid-19) As is known, the Coronavirus (Covid-19)

pandemic continues to spread and pose pandemic continues to spread and pose
a risk all over the world. a risk all over the world.
360
Bir köpek size sal-dır-dığ- ı -n-da ne Köpek tarafından sal-dır-ıl-dığ- ı -n-da

yapmalısınız? ne yap(ıl)malı?
What should you do when a dog attacks What should one do when attacked by a
you? dog?
Yemekten önce çok dondurma ye-diğ- Yemekten önce çok dondurma yen-il-
im için midem ağrıyor. diğ- i -n-de mide ağrısı oluşur.
My stomach hurts because I ate a lot of When a lot of ice cream is eaten before a
ice cream before the meal. meal, a stomachache ensues.
Now translate the following sentences that contain passive voice participles from
Turkish to English and vice versa.
1. Çal-ın-an bu güzel şarkıyı daha önce duymuş muydunuz?
__________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________
2. Yap-ıl-an dedikodu hiç hoşuma gitmedi.
__________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________
3. Film-in göster-il-diğ- i salonun ses sistemi iyi değildi.
__________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________
4. Yarınki maratonda koş-ul-acak yol çok tepeli.
__________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________
361
5. Yemeğ-in fakirlere ver-il-me-diğ- i gün hangisi?
__________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________
6. This film which was made in Cyprus has not yet been screened in movie theatres in
Turkey.
__________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________
7. The scene in which the protagonist is killed is incredibly suspenseful.
__________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________
8. The priceless painting which was stolen from the museum in 1995 has still not been
found.
__________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________
I. Çok şeyin konuşulduğu ama hiçbir karar verilmediği ve hiç harekete

geçilmediği bir toplantıya katıldığınızı hayal ediniz. 1-2 sınıf arkadaşınızla
bu absürt toplantının notlarını edilgen yapıları kulla-narak yazınız. Sonra
notlarınızı diğer sınıf arkadaşınıza sununuz. (With 1 or 2 of your classmates,
use passive voice verbs to write the minutes of an absurd meeting, in
which many things are dis-cussed, but nothing is resolved and no action
is taken. You can pretend that this is a meeting held at the UN about
Kıbrıs. Or you can recount the meeting of a UT student organization,
a meeting at your workplace, or some other kind of meeting that could
spiral into absurdity. You have 15-20 minutes to write your minutes (here)
and then 5 minutes to present your minutes to the class! Each member
of your group should present part of the minutes.)
362
Örnek: Toplantı-nın saat 15.00'da başlat-ıl-ma-sı gerekiyordu, ancak saat 15.25'te başla-t-ıl-dı,
çünkü odanın projektörü çalışmadı.
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
i. Canvas'ta edilgen ve ettirgen eklerini çalıştıran “Kıbrıslı

Türk Şair ve Yazar Fikret Demirağ şiirleriyle LAÜ'de anıldı” adlı
alıştırmayı tamamlayınız.
363
DERS 3: SİYASİ BASKI ALTINDA SANATÇI OLMAK
A. Sizce aşağıdaki resim ne ifade ediyor? Sizce sanatçılar

(yani ressamlar, film yönetmenleri, müzisyenler, şairler ve
yazarlar) neden sansüre uğrarlar? Sansüre uğrayınca kendilerini
nasıl hissederler sizce? Çeşitli sanat ürünlerinin sansürlenmesi
(veya tam tersi olarak devletten destek görmesi) toplumu nasıl
etkiler sizce? Düşüncelerinizi aşağıya not ediniz ve sınıf
Kaynak: CC BY-SA 2.0 “Censorship” by Bill Kerr,

https://www.flickr.com/photos/billkerr/200721567/in/photostream/
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
364
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
B. Boğaziçi Gösteri Sanatları Topluluğu “Kardeş Türküler”, (2013

yazında yapılan) Gezi Parkı eylemlerine destek için bir şarkı yazdı.
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın Kuzey Afrika gezisi öncesi, tencere
tava çalarak protestoda bulunan eylemcilerle ilgili söylediği "Tencere
tava hep aynı hava" sözlerinden ilhamla yazılan şarkı, eylemcilerin pro-
testo nedenlerini ortaya koyuyor.
Şarkının video klibini şu linkten izleyiniz:
https://www.youtube.com/watch?v=o-kbuS-anD4
Videoyu ilk kez izlerken GÖRDÜKLERİNİZE dikkat ediniz ve İngilizce

altyazıları da okuyunuz. Videoyu 1-2 kez izledikten sonra video ile ilgili şu
soruları cevaplayınız:
1. Sokakta şarkı söyleyen grupta kaç kişi var? Onlar hangi enstrümanları çalıyor?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
365
2. Sokakta başka ne/kimi görüyorsunuz? (En az 8 şey yazınız.)
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
3. Gezi Parkı'nda ne/kimi görüyorsunuz? (En az 8 şey yazınız.)
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
4. Gezi Parkı'ndaki pankartlarda (banners) neler yazılmış? En az 3 pankartın sözlerini buraya

yazınız.
Pankart 1
Pankart 2
366
Pankart 3
5. Sizce, şarkıdaki “onlar” kim? Ve videonun sonunda neden bir penguen belgeselinden klipler
var? Bilmiyorsanız bir Türk arkadaşınıza sorunuz.
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
Videoyu tekrar izleyip bu sefer DUYDUKLARINIZA dikkat ediniz, yani şarkının sözlerini
dikkatle dinleyiniz. İzlerken aşağıdaki linki tıklayarak “Tencere Tava Havası” şarkı sözü
metnindeki boşlukları duyduğunuz kelimelerle doldurunuz. Sonra eşleştirme ve doğru/
yanlış alıştırmalarını tamamlayınız. https://bit.ly/36MnAKw
Şarkıdaki yeni kelimeleri İngilizce karşılıklarıyla eşleştiriniz.
yasak edict
illallah (demek) to be fed up with
başına buyruk ban
ferman maverick
bıkmak honestly
valla conceit
kibir wet
öfke to have enough of
yaş rage
367
devirmek shopping center

meydan to knock down
AVM public square
hüsnü perişan rock

bibaht miserable
gam/keder grief/sorrow
taş unlucky
Şarkının sözlerine göre şu cümleler DOĞRU mu, YANLIŞ mı?
DOĞRU YANLIŞ
1. Kardeş Türküler grubuna göre, devlet çok fazla buyurgan ☐ ☐
davranıyor.
______________________________________________________________________________________________________
2. Kardeş Türküler grubu, İstanbulluların yavaş gelmesini söylüyor, ☐ ☐

çünkü sokaklar tehlikeli.
______________________________________________________________________________________________________
3. Kardeş Türküler grubu, yeni AVM'ler ve yapılan üçüncü Boğaziçi ☐ ☐

köprüsünden memnunlar.
______________________________________________________________________________________________________
4. Kardeş Türküler grubu, “Gölgelerini satamayınca, ormanları ☐ ☐

sattılar” diyerek devletin sosyalist politikalarını eleştiriyor.
______________________________________________________________________________________________________
5. Esmer sakallı müzisyenin tek başına söylediği taksim, yani ☐ ☐

şarkının yavaş kısmı, İstanbul'a direkt hitap ediyor ve onun
durumuna üzülüyor.
______________________________________________________________________________________________________
368
Not: Eğer Gezi Parkı protestoları hakkında daha çok şey öğrenmek istiyorsanız şu web
sayfalarına bakınız:
https://tr.wikipedia.org/wiki/Gezi_Park%C4%B1_protestolar%C4%B1
https://en.wikipedia.org/wiki/Gezi_Park_protests
https://bit.ly/3jlhW5E
C. Özgür Gündem haber sitesinden alınan “Direniş şarkıları sahne

aldı” başlıklı yazıyı, linki tıklayarak okuyunuz ve aşağıdaki soruları
cevaplayınız. Derste cevaplarınızı sınıf arkadaşınızla tartışınız.
https://bit.ly/33uTdWY
1. İstanbul Caz Festivali kimin tarafından düzenlendi? İstanbul Caz Festivali genelde hangi ayda
yapılır ve kaç gün sürer? (İkinci soruyu cevaplamak için İnternete bakınız. Örneğin şuraya:
http://caz.iksv.org/tr)
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
2. “Joan Baez'a Kardeş Türküler eşlik etti.” ne demek? (Türkçe anlatınız.)
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
3. Bu paragrafa göre Joan Baez İstanbul'u nasıl bulmuş?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
4. Joan Baez'in bu konserde yorumladığı şarkılarına bakınca onun ve Kardeş Türküler'in
repertuvarlarının ortak noktaları hakkında ne söyleyebilirsiniz?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
369
5. Bir “şarkı yorumlamak” ne demek? (Türkçe anlatınız.)
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
6. Sahneye (projektör ile) yansıtılan ‘Gezi tablosu' resmini kim çizmiş? O ressamın babası
kimmiş? ‘Gezi tablosu' ne gösteriyormuş? Konsere gelenler resmi görünce nasıl bir tepki
göstermiş?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
7. Arthur Hnatek konserde hangi enstrümanı çalmış? Konser sırasında bir gökkuşağı bayrağı
neden çıkarmış?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
8. “Bir şeye göndermede bulunmak” ne demek? (Eğer bilmiyorsanız, sözlüğe bakmadan önce
şu örneği inceleyiniz: https://bit.ly/3n6paN8 )
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
9. “11 yıl önce gelmişti” başlıklı 1-cümlelik paragrafta Joan Baez hakkında ne öğreniyoruz?
(Break down this complex sentence/paragraph into at least 4 simple sentences.)
a. Joan Baez...
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
370
b. Joan Baez'in sesi...
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
c. Joan Baez...
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
ç. Joan Baez'ın...
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
10. Bu paragrafın ilk cümlesine göre, Joan Baez sanat ve siyasetin ilişkisini nasıl görüyor? Onun
şarkılarını dinleyen gençler, ne gibi “kötülüklere isyan etti” sizce? (Eğer bilmiyorsanız, şu
ünlü fotoğrafın nerede çekildiğini araştırın! O size bazı ipuçları vermeli.)
Joan Baez, Bob Dylan, Aug. 28, 1963. Public Domain:

https://en.wikipedia.org/wiki/File:Joan_Baez_Bob_Dylan.j
371
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
11. Kardeş Türküler ve konsere gelen birçok Türk seyirci için Joan Baez'in tekrar İstanbul'da
sahne alması neden çok önemliydi? (Make inferences using the information given in this
paragraph and, if you can, in the previous paragraphs. En az 3 neden çıkarmaya çalışınız.)
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
12. Uluslararası Af Örgütü ne tür iş yapıyor? (Eğer bilmiyorsanız, şuraya bakınız: https://bit.
ly/3ngJWKi)
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
Ç. Kardeş Türküler üyesi olan Feryal Öney, "Önce bir kibrinden

kurtul!" adlı videoda hayatı ve sanat anlayışı hakkında konuşur. Lütfen
videoyu şu linki tıklayarak birkaç kez izleyiniz:
https://www.youtube.com/watch?v=trkQ207lm6Y
372
Videoyu ilk kez izlerken Feryal Önay'ın söylediği (ve aşağıda kutuda bulunan) 5 cümleye
dikkat ediniz. Bu cümleleri hangi sırada söylüyor? Cümleleri doğru sıraya koyunuz.
(Put her statements in the correct order, ie. in the order in which she says them in the
video.)
_____ Herkes yaşadığı yerden, yaptığı işten başlayabilir.
_____ Mutluluğun bizim elimizde olduğunu öğrendim.
_____ Önce bir kibrinden kurtul, sonra bizi duymaya başlayacaksın.
_____ Müzik boş vakitleri geçireceğin bir şey değil.
_____ Yani bir şeylere müdahale olmadığın zaman da vicdanın yara oluyor.
Also note any other general order or structure to the interview

which you notice upon your first viewing.
Notlarım:
_________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________
373
Videoyu ikinci kez izlemeden önce aşağıdaki yeni kelimeleri ve anlamlarını inceleyiniz ve
kelimelerin İngilizce karşılıklarını yazınız. Gerekirse bir Türkçe-İngilizce sözlük veya bu
dersin sonunda verilen Quizlet kartlarını kullanabilirsiniz. Ayrıca, bu sefer videoyu izlerken,
isterseniz, Türkçe alt yazıları açabilirsiniz.
Videoda yeni kelime Kelimenin anlamı İngilizce karşılığı
1. Lojman Başka şehre taşınan Government housing for

bir devlet memurunun civil servants
kaldığı apartman
2. Hayalperest Çok hayal kuran
3. Temel ihtiyaç Basit gereksinim
4. Kabiliyet Yetenek
5. Öteki Diğeri
6. (Birini) Ötekileştirmek Kendinizden farklı

görmek, uzaklaştırmaya
çalışmak
7. Ön yargı bir kişi ya da olaya ilişkin

yeterli bir bilgi edinme-
den, önceden, peşin bir
karara varmış olma
8. (Bir şeyi) uydurmak Kafadan bir şey atmak,

yalan söylemek
9. (Bir şeyden) kurtulmak Tehlikeli veya kötü bir

durumu atlatmak
374
10. Bilinç İnsanın kendisini ve

çevresini tanıma ye-
teneği, şuur
11. Ayrımcılık Kişilere ve gruplara

gerçekten sahip olduk-
ları veya sahip oldukları
varsayılan bir özellikten
dolayı diğerlerine oldu-
ğundan daha farklı mua-
mele etmek
12. (Birini) mağdur etmek Zarara uğratmak
13. Sesini çıkarmak İtiraz etmek, hoş görme-

yerek karşı çıkmak
14. (bir şeye) müdahale Karışmak, araya girmek

etmek
15. Vicdan İyiyi kötüden ayırt etme

duygusu
16. Yara Keskin bir şeyle veya bir

vuruşla vücutta oluşan
derin kesik
Videoyu üçüncü (veya dördüncü) kez izlerken (veya izledikten sonra) aşağıdaki cümlelerin
(videoya göre) DOĞRU MU, YANLIŞ MI olduğuna karar veriniz ve işaretleyiniz. Cümle
YANLIŞSA onu düzeltiniz.
DOĞRU YANLIŞ
1. Feryal Konya'ya yakın bir kasabada, bir lojman evinde büyümüş, ☐ ☐
çünkü babası askermiş.
______________________________________________________________________________________________________
375
2. Feryal çok hayalperest bir çocukmuş. ☐ ☐
______________________________________________________________________________________________________
3. Feryal 8 yaşındayken şarkıcı olmaya karar vermiş. ☐ ☐
______________________________________________________________________________________________________
4. Müzik Feryal'in ailesinde yemek ve su kadar önemliymiş. ☐ ☐
______________________________________________________________________________________________________
5. Feryal'in 4. sınıf öğretmeni onu çok etkilemiş, çünkü çok sabırlı ve ☐ ☐

düzenliymiş.
______________________________________________________________________________________________________
6. Feryal Boğaziçi Üniversitesi'ne gelince çok zor adapte olmuş, ☐ ☐

çünkü okuduğu bölümü (matematik) sevmemiş.
______________________________________________________________________________________________________
7. Feryal, üniversitedeki arkadaşlarıyla memleketin (yani Türkiye'nin) ☐ ☐

sorunlarını tartışarak yeni sorular sormaya başlamış.
______________________________________________________________________________________________________
8. Feryal'la üniversitedeki müzisyen arkadaşları tek dilli olmayan ☐ ☐

ancak Anadolu halk müziği ile sınırlı bir müzik yapmaya karar
vermişler.
______________________________________________________________________________________________________
9. Feryal'a göre, kendinden, yani ego ve kibrinden vazgeçmek çok ☐ ☐

kolay.
______________________________________________________________________________________________________
10. Feryal’a göre, bizden farklı olan kişileri hemen ötekileştirme, onlar ☐ ☐
hakkında hikayeler uydurma, onlara önyargı ile yaklaşma ve herk-
esin bizim arkamızdan işler çevirdiğini düşünme, olumlu ve faydalı
hisler.
______________________________________________________________________________________________________
376
11. Feryal'a göre, kendi bilincimiz, ön yargılarımız ve dilimizi temizle- ☐ ☐

mezsek sorunun bir parçası oluruz.
______________________________________________________________________________________________________
12. Feryal'a göre, Türkiye'de bazı insanlar mağdur edilince o an sesini ☐ ☐

çıkarmazsan bir sonraki gün kendini çok suçlu hissedeceksin ve
vicdanın rahat olmayacak.
______________________________________________________________________________________________________
13. Feryal'a göre, biz her toplumsal olaya, her mahkemeye gitmeliyiz, ☐ ☐
sürekli sokakta olmalıyız, yoksa etkili eylemci olamayız.
______________________________________________________________________________________________________
BONUS SORU:
14. Feryal Öney'in hangi fikirlerine katılıyorsunuz? Hangi fikirlerine katılmıyorsunuz? Neden?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
D. Bir sınıf arkadaşınızla alıştırma Ç'de geçen yeni kelimeleri kulla-

narak 3 kısa diyalog yazınız ve derste diğer sınıf arka-
daşlarınıza sununuz. Hazırladığınız her diyalogda en az 3 yeni kelime
kullanınız.
E.
Reflexive Verbs vs. Passive Voice Verbs
The reflexive suffix -(I)n indicates that one does something for or to oneself. It occurs only
with certain verbs, the most common of which are the following:
377
giy- to put on (clothing) giyin - to dress oneself

hazırla- to prepare hazırla- n - to prepare oneself, get ready
kaşı- to scratch (an itch) kaşı- n- to scratch oneself

koru- to protect koru- n- to protect oneself
ört- to cover ört- ün - to cover oneself (hijab)
öv- to praise öv- ün - to praise oneself
soy- to undress soyun - to undress oneself
söyle- to tell, say söyle- n- to mutter to oneself
tara- to comb
tara- n- to comb one's hair
yıka- to wash
yıka- n- to wash oneself, take a bath
Örnekler:
• Ayşe soğuk suyla yıka- n -maz.
Ayşe won't shower/have a bath with cold water.
• Hemen giyin -mez-se-n geç kalırız.

If you don't get dressed immediately, we'll be late.
Not all verbs that have the suffix -(I)n have a reflective meaning, some can be passive
or simply intransitive verbs with different meanings, e.g. alın- ‘take offense', bakın- ‘look
around', kaçın- ‘avoid', sevin- ‘be happy'.
Some verbs with the -(I)n suffix can have both passive and reflexive meanings.
Örnek:
• Ali bu sabah yıka- n -dı.
(Depending on the context, this could mean that Ali was washed by someone or
that he had a bath/shower himself.)
• Savaş sırasında çocukların koru- n -ması sağlandı.
(Depending on the context, this could mean that the children were protected or that
a means for them to protect themselves was provided.)
Reflexivity can alternatively be expressed by using the pronoun kendi- ‘self'.
Örnekler:
• Adam kendi kendi-n- e konuşuyor.
The man is talking to himself.
378
• Kendi-m- e kocaman bir pizza yaptım.

I made myself a giant pizza.
• Ferah kendi-n- i iyi hissetmediği için okula gelmeyecekmiş.

I heard that Ferah won't be coming to school because she doesn't feel well.
F. Dönüşlü Fiiller (reflexive verbs) kullanarak 5 soru hazırlayınız ve

sınıf arkadaşınıza sorunuz.
Örnek: Tipik bir okul sabahında kaç dakikada hazırla- n -ır-sınız?
1. _____________________________________________________________________________________________________
2. _____________________________________________________________________________________________________
3. _____________________________________________________________________________________________________
4. _____________________________________________________________________________________________________
5. _____________________________________________________________________________________________________
G. DiHaber.com'dan alınan “Kardeş Türküler'den yeni albüm” adlı

yazıyı aşağıdaki linki tıklayarak okuyunuz ve altı çizilmiş olan her iki
seçenekten doğru olanı daire içine alınız. (Using context clues, choose
and circle the correct item in each underlined pair of items.) Sonra
aşağıdaki okuma-anlama sorularını cevaplayınız. Derste cevaplarınızı
sınıf arkadaşınızla karşılaştırıp tartışınız. https://bit.ly/3ktmGGF
1. Pontuşça nasıl bir dil? Nerede ve kimler tarafından konuşuluyor? (İnternetten bakınız!)
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
2. Kardeş Türküler çeşitli dillerde şarkı söyleyerek ne amaçlıyor?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
379
3. Kardeş Türküler solisti Vedat Yıldırım neye üzülüyor?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
4. Vedat Yıldırım'a göre sanatçılar son zamanlarda neye maruz kalıyor (are subjected to)?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
5. Son paragrafta “baskı”, “şevk” ve “kendi deyimiyle” kelimeleri _______________ anlamına gelir.
a. pressure; fervor; in his own words
b. printed copy; sacrifice; with his own style
6. Vedat Yıldırım'a göre, Türk devleti ülkenin içinde bulunan farklı kültürel grupları neye zorluyor?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
7. “Bir şeyde ısrar etmek” _________________ anlamına gelir.

a. to conflate something
b. to insist on something
8. Kardeş Türküler'in çok dilli repertuvarı neden “meşakkatli çalışmalardır”?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
380
9. Vedat Yıldırım, “Türkiye, tekrar TRT günlerine döndü” deyince, ____________________

demek istiyor.
a. Türk devleti yine kültürel üretim yönetimini ele alıyor
b. Türkiye'deki kültür ve sanat merkezi Ankara'ya taşınıyor
10. Temmuz (2016) darbe girişimden beri Olağanüstü Hal (OHAL) yasaları (state of emergency
decrees) Türkiye'de geçerli. Bazı Türklere göre, bu yasalar gerekli, çünkü devlet ülkede
güvenlik sağlayabilmeli; ancak Vedat Yıldırım'a göre bu yasalar “çok keyfi bir ortam”
yaratmaktadır. Ona göre, bu keyfi ortam sıkıntılı, çünkü _________________.
a. yetkililer istedikleri programları istedikleri zaman durdurabilirler
b. çok fazla insan hiçbir sebep olmadan hapishaneye atılıyor
11. “Yetkili memur çok keyfi bir karar verdi.” cümlesinde, keyfi __________________ anlamına gelir.
a. enjoyable
b. arbitrary
12. Vedat Yıldırım bir savaştan bahsediyor. Bu savaş ortamında muhafazakârlaşma artıyorsa, ne
azalıyor? (Note: the Arabic root in muhafazakâr (h-f-z) means “to preserve”, and the (m) at
the beginning of the word means “one who...” in Arabic.)
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
13. Vedat Yıldırım, örgütlenmenin öneminden ve Kardeş Türküler grubunun dayanışma ağından
bahsediyor. (Note: The base verb dayanmak means “to withstand, hold on”.) Ona göre, bunlar
neden lazım?
a. Siyasi baskıların karşısında yalnız kalmamak için
b. Yurt dışında güzel konserler ayarlamak için
14. Bu paragrafta Vedat Yıldırım Türkiye'deki duruma ______________ bakıyor.

a. olumlu
b. olumsuz
15. “Gündeme gelmek” ifadesi _____________________ anlamına gelir.

a. to come up, come into question
b. to be of significance, to matter
381
16. Bu son paragrafa göre yeni başlayan Kardeş Türküler projesi hangi konuya vurgu yapmış
(emphasized)?
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
17. Kardeş Türküler'in çalıştığı "Babamın Kanatları" filminin fragmanını aşağıdaki linke tıklayarak
izleyiniz. Sizce bu film ne hakkında ve film müziği nasıl?
https://www.youtube.com/watch?v=Y-n1xyyo1-k
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
Ğ. Canvas'taki “Türkiye'de Sanatçı Olmak” videolarını birkaç kez

izleyiniz ve not alınız. Her beş konuşmacı aşağıdaki soruları nasıl
cevaplıyor? Bu konuşmacıların cevaplarında hangi eğilimleri (trends)
tespit edebilirsiniz (can identify)? Notlarınızı aşağıdaki tabloya veya ayrı
bir kağıda yazabilirsiniz. Gerekirse, videoları izlerken Türkçe alt yazıları
açabilirsiniz.
Aycan: https://youtu.be/thafN7wot-U
Cemre: https://youtu.be/ih21Hk3vVsM
Nihan: https://youtu.be/Z9VRFH3ayRI
Merve: https://youtu.be/Dc58COXeOUQ
İpek: https://youtu.be/x1WlH6N3agk
382
1. Sanatsal bir tarafınız var mı? Varsa, hangi sanatla uğraşıyorsunuz ve kendinizi nasıl
geliştiriyorsunuz? Yoksa, hangi sanat türü hoşunuza gidiyor?
Konuşmacı 1
Konuşmacı 2
Konuşmacı 3
Konuşmacı 4
383
Konuşmacı 5
2. Sizce Türkiye'de sanat yapmak ve sanatçı olmak zor mu? Neden öyle düşünüyorsunuz?
Konuşmacı 1
Konuşmacı 2
Konuşmacı 3
384
Konuşmacı 4
Konuşmacı 5
3. Sizce Türkiye'nin eğitim sisteminde güzel sanatlara yeterince yer veriliyor mu?
Öğrencilerin yaratıcı yönleri teşvik ediliyor mu? Neden?
Konuşmacı 1
Konuşmacı 2
385
Konuşmacı 3
Konuşmacı 4
Konuşmacı 5
4. Sizce Türkiye'de sanatçı olmak küçük veya büyük riskler taşıyor mu? Bu konuda fikrinizi
açıklar mısınız?
Konuşmacı 1
386
Konuşmacı 2
Konuşmacı 3
Konuşmacı 4
Konuşmacı 5
387
Eğilim 1:
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
Eğilim 2:
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
Eğilim 3:
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
Araştıralım!
H. Çevrenizde bulunan bir Türk ile ‘Sanat ve Siyaset' ile ilgili bir
röportaj yapınız ve öğrendiklerinizi sınıf arkadaşınızla
paylaşınız. Bu araştırma projesine şöyle yaklaşınız:
1. Alıştırma Ğ'deki sorulardan yola çıkarak daha geniş bir soru listesi oluşturunuz. Röportaj
yapacağınız Türkten neler öğrenmek istiyorsunuz? Sorularınızı sormadan önce
öğretmeninize kontrol ettiriniz.

Röportajın içeriğinin anonim kalacağını (that the content of the interview will remain
anonymous) söylemeyi unutmayınız.
388
5. Notlarınızı kullanarak 1-2 sayfalık bir özet yazınız. Özetiniz 3. şahısta (in 3rd person)
olmalı ve kişinin gerçek adını vermemeli.
Kaynak: Photo by ayhan baris from Pexels,

https://www.pexels.com/photo/3-cocuk-besiktas-carsi-gezi-parki-207867/
I. Türkiye'de yaşayan (veya yaşamış olan) ve siyasi baskıya

uğrayan (veya uğramış olan) bir film yönetmeni, yazar, ressam veya
müzisyenin hayatını araştırınız. Seçtiğiniz kişi nasıl sanat yapmış ve
hangi sıkıntıları yaşamış? Sınıf arkadaşınız için 8-10 dakikalık bir
Powerpoint veya Prezi sunumu hazırlayınız ve öğrendiklerinizi sununuz.
Sunumunuza başlamadan önce sınıf arkadaşınıza sunumun içerdiği
en önemli 12-15 yeni kelimeyi öğretmeyi unutmayınız! (Not: sınıfta
olan her öğrenci farklı bir sanatçı araştırmalı ve sunmalı.)
389
Tavsiye edilenler: Diğerlerini de şu linkte bulabilirsiniz:

http://voiceproject.org/campaign/impris-
oned-artists/
Film yönetmenleri Güney Yılmaz

Metin Erksan
Yeşim Ustaoğlu
Kazım Öz
Yazarlar Nazım Hikmet

Sabahattin Ali
Mehmet Uzun
Elif Şafak
Aslı Erdoğan
Ressamlar Gülsün Karamustafa

Zehra Doğan
Musa Kart
Müzisyenler Hakkı Bulut

Şivan Perwer
Ahmet Kaya
Selda Bağcan
İbrahim Gökçek (Grup Yorum)
390

Quizlet links
İsimler: tasvir fırsat bulmak

bayram bahşişi |
tesir – etki | (birini) etkilemek
boya usta (birinden/bir şeyden)
çırak |
uygarlık – medeniyet | etkilenmek
(birini) idam ettirmek
deri
gölge oyunu Sıfatlar: (birine) ikram etmek
hayâlî istisnai kaybolmaya yüz tutmak
iftar topu kesin (birine bir şeyi) layık görmek
kukla kökenli (birine) mahlas vermek (takma
kuyruk mübarek ad vermek)
kültürel miras (bir şeye) razı olmak
muamma Bağlaçlar: tezil olmak
sabır kesinlikle (birinin) sinirlerini bozmak
sanat (bir şeyi) telafi etmek
sanatkâr Fiiller (bir şeyi yapmaya) teşvik etmek
sopa ayıp olmak
söylenti (biriyle) dertleşmek İfadeler
sünnet düğünü |
– dert deşmek | defalar getirdin!

Quizlet links
https://quizlet.com/merhaba_ile_baslar/folders/her-sey-bir-merhaba-ile-baslar-unite-4-ders-2/
İsimler: şehitlik düzenlemek

antlaşma Türk Silahlı Kuvvetleri ihmal etmek
ata yaklaşım (birini) ikna etmek
ateşkes yönetmen (bir şeyi) ilan etmek
Avrupa Birliği yöntem – metot| | ısrar etmek
bağımsızlık vatan |
imzalamak – imza atmak |
belgesel kazmak
Birleşmiş Milletler Sıfatlar: keşfetmek
cenaze ahlaki (birini) kurtarmak
ceset estetik (bir şeyden/birinden) kurtulmak
çözüm nefes kesen (bir şeye) odaklanmak
çözümsüzlük sürdürülebilir olgunlaşmak
eleştirmen (bir şeyi) öne sürmek
esin kaynağı Zarflar: (birini/bir şeyi) reddetmek
gerilim naçizane (birini) pusuya düşürmek
kahramanlık (birini/bir şeyi) saklamak
391
kavram Bağlaçlar: saklanmak

konuk gerek… gerekse suç işlemek
koşul (şart) (birine/bir şeye) rağmen şehit düşmek
koy (bir şey yapmak)tansa (bir şeyi) talep etmek
liman (bir şeyin) yanı sıra teklifte bulunmak
olanak (imkân) |
– teklif etmek |
olay zinciri Fiiller tüyleri diken diken olmak
Rum acı çekmek (bir şeye) uymak
soykırım azap çekmek (bir şeyden) yana olmak
söyleşi cesaret etmek (biriyle/bir şeyle) yüzleşmek
subay çıkarma yapmak vizyona girmek
sütun |
– çıkarmak |

Quizlet links
İsimler: Sıfatlar (bir şeyde) ısrar etmek

|
AVM – alışveriş merkezi | başına buyruk (bir şeyi) iptal etmek
ayrımcılık bibaht göndermede bulunmak
baskı hayalperest |
– gönderme yapmak |
bilinç hüsnü perişan gündeme gelmek
dayanışma keyfi (bir şeye/birine) isyan etmek
direniş meşakkatli (birini) mağdur etmek
ferman muhafazakâr (bir şeye) müdahale etmek
gam – keder| | örgütlenmek (birini) ötekileştirmek
ihtiyaç öteki sesini çıkarmak
kabiliyet şevk verici slogan atmak
kibir temel (bir şeyleri) tekleştirmek
lojman toplumsal (bir şeye) vurgu yapmak
meydan vahim |
– bir şeyi vurgulamak |
pankart (bir şeyi) yansıtmak
|
OHAL – Olağanüstü Hal | Zarflar (bir şeyi) yorumlamak
yasalar kendi deyimiyle
öfke Ünlemler
ön yargı Fiiller (Exclamations)
şevk (bir şeye) ait olmak illallah (demek)
taş bıkmak valla
vicdan (bir şeyi) dile getirmek
yara devirmek
yasak (birine) eşlik etmek
yaş
392
ÜNİTE 4 KÜLTÜR EKİ: TÜRK ŞİİRİNDE DİRENİŞ
A. “Nâzım Hikmet'in Türk şiiri üzerindeki otuz yıl gecikmeli

etkisi” adlı videoyu iki kez izleyiniz ve aşağıdaki sorulara en
uygun cevabı seçiniz. Derste cevaplarınızı sınıf arkadaşınızla
tartışınız. Gerekirse videoyu birlikte bir kez daha izleyiniz.
https://www.youtube.com/watch?v=UDOewWCuPIs
Videoda Geçen Yeni Kelimeler:
serbest vezin - free-meter verse

nesil - generation
utandırmak - to embarrass (sb.)
1. Yalçın Armağan'a göre, Nâzım Hikmet'in şiirleri, yazıldığı dönemde, yani 1930'lu yıllarda neden
çok etkili olamadı?
a. Çünkü metinlerin çoğu yasak edilmişti, dolayısıyla okuyucusu azdı.
b. Çünkü yazdığı konular o zamanki okuyucuların ilgisini çekmiyordu.
c. Çünkü şiirlerin çoğu, yurt dışında yaşayan okuyuculara hitap ediyordu.
2. 1930'lu yıllarda Nâzım Hikmet'in yazdığı gibi serbest vezin yazmak neden riskli bir şeydi?
a. Çünkü serbest vezin yazanlara ‘solcu' deniliyordu.
b. Çünkü serbest vezin yazanlara ‘muhafazakâr' deniliyordu.
c. Çünkü serbest vezin yazanlara ‘radikal' deniliyordu.
3. Nâzım Hikmet'in politik şiirleri neden 1965'ten sonra çok popüler oldu?
a. Türkiye'deki öğrenci protestolarında İsmet Özel ve Ata Behramoğlu gibi genç şairler Nâzım
Hikmet'in şiirlerini seslendirdi.
b. Türkiye'deki siyasi gelişmeler ve toplumsal hareketlerinden dolayı o dönemki şiir politikaya
kaydı ve Nâzım Hikmet'in şiirleri yeniden keşfedildi.
c. Türkiye'nin o zamanki başbakanı Süleyman Demirel, Nâzım Hikmet'in şiirlerini çok beğenip
yeniden yayınlattı.
393
4. 1960'lı ve 1970'li yıllarda Nâzım Hikmet'i model olarak gören genç şairler, onun aşk şiirlerini
neden problemli buldu?
a. Çünkü Nâzım Hikmet, aşk şiirlerini farklı farklı kadınlara yazarak Türk milletini utandırmıştı.
b. Çünkü onlar, Nâzım Hikmet'in bahsettiği aşkı yeterince anlayamamışlar.
c. Çünkü onlara göre, bir devrimci (bireysel lüks olan) aşk ile ilgilenmemeli.
5. Yalçın Armağan'a göre, Nâzım Hikmet neden her dönemde yeniden keşfediliyor?
a. Çünkü o Türkiye'nin en etkili slogan şiirlerini yazmıştır.
b. Çünkü o şiirin yapısını sürekli değiştirerek çok orijinal metinler ortaya koydu.
c. Çünkü her nesil onun politik şiirlerini farklı bir şekilde yorumluyor.
Kaynak: By 509th Operations Group - A photograph that was taken from "Enola Gay" flying over Matsuyama, Shikoku,
Public Domain, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=26909254
B. Aşağıdaki kısa açıklamayı okuduktan sonra “Hiroşima (Kız

Çocuğu)” adlı şarkıyı iki kez dinleyiniz ve boşlukları duyduğunuz ke-
limelerle doldurunuz. Cevaplarınızı sınıf arkadaşınızla birlikte kontrol
ediniz.
394
Açıklama: Tarihin ilk atom bombası Japonya'nın Hiroşima kentine atıldığında tarihler 6
Ağustos 1945'i gösteriyordu. Hemen ardından üç gün sonra ikinci atom bombası bu defa
Nagazaki kentine atıldı. Nükleer bombanın etkisi inanılmazdı. Aynı anda binlerce, on bin-
lerce insan ölüyordu birkaç saniye içinde. Üstelik radyasyonun etkisi ile ölümler devamlı
oluyor, yeni doğan nesiller de ölüyordu. Atom bombası, sadece öldürdüklerini öldürmüş
olmuyordu, o doğacakları da öldürecek müthiş bir silahtı.
Bizler Türkiye'de atom dehşetini Nâzım Hikmet'in şiirleri ile yürekten hissettik. Nâzım, Türk
insanının vicdanı olarak atoma isyan etti. Ve belki de atomun dehşetini dünyada onun
kadar iyi şiirleştiren olmadı. O şiirlerden biri, “Kız Çocuğu” adını taşıyordu…
İyi bilinir, Türkiye'de de Zülfü Livaneli'nin aynı şiir üzerine yine çok sevilen, klasik bir beste-
si var. Şimdi Sevingül Bahadır'ın seslendirdiği o besteyi (şarkıyı) dinleyiniz:
https://bit.ly/3jHd4YC
KIZ ÇOCUĞU
Kapıları çalan benim
kapıları birer birer.
Gözünüze görünemem
göze ________________ ölüler.
Hiroşima'da öleli
oluyor bir on yıl kadar.
________________ yaşında bir kızım,
________________ ölü çocuklar.
________________ tutuştu önce,

gözlerim yandı kavruldu.
Bir avuç kül oluverdim,
külüm ________________ savruldu.
395
Benim sizden kendim için

hiçbir şey istediğim yok.
Şeker bile yiyemez ki
Kâğıt gibi yanan çocuk.
Çalıyorum ________________,
teyze, ________________, bir imza ver.
Çocuklar öldürülmesin
şeker de ________________.
(Nâzım Hikmet, 1956)
C. Nâzım Hikmet'in “Hiroşima (Kız Çocuğu)” şiiri Türkiye'de ilgi gördüyse

de Zülfü Livaneli tarafından bestelenip Sevingül Bahadır, Joan Baez ve
Pete Seeger gibi ünlü ses sanatçıları tarafından seslendirildikten sonra
uluslararası ün kazandı. Sizce bu şiiri/şarkıyı çok etkileyici kılan nedir?
Sınıf arkadaşınızla birlikte bu şiirin içeriği ve şeklini inceleyip yorumlayınız.
Sizce şiir ve şarkı sözleri toplumsal ve/veya siyasal değişime vesile ola-
bilir mi? Neden ve hangi şartlarda?
Sınıf arkadaşlarınızla konuştuğunuz önemli fikirleri buraya not ediniz.
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
396
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
Ç. Sonra notlarınızı kullanarak düzenli bir kompozisyonda şiirin içeriğini

ve şeklini inceleyip yorumlayınız. Kompozisyonda şu iki soruyu cevaplamaya
çalışınız:
• Sizce bu şiiri/şarkıyı çok etkileyici kılan nedir?

• Sizce şiir ve şarkı sözleri toplumsal ve/veya siyasal değişime vesile
olabilir mi? Neden ve hangi şartlarda?
(In your opinion, what makes this poem/song have such a great impact?
In an organized essay, analyze and interpret the poem's content and form.
Also comment on whether or not you think poetry or song lyrics can bring
about social and/or political change, and explain why. Be sure to include
an introduction with a clear main argument, at least 2 supporting details/
examples from the poem, and a conclusion. Type your essay on your
computer.)
397
QR CODES
DERS 1:
C. Ç. D. E.
Ğ. H-1. H-2. I-1.
I-2. i.
DERS 2:
B. C-2. C-3. D.
D-1. D-2. D-3.1. D-3.2.
398
D-4. F-1. F-2. F-3.
G. Ğ-25. Ğ-61.1. Ğ-61.2.
DERS 3:
B-1. B-2. B-3. B-4.
B-5. C-1. C-2. C-8.
C-12. Ç. G-1. G-17.
399
Ğ-1. Ğ-2. Ğ-3. Ğ-4.
Quizlet, Ders 1 Quizlet, Ders 2

Ğ-5. I-1. Yeni Kelimeler Yeni Kelimeler
Quizlet, Ders 3
Yeni Kelimeler
KÜLTÜR EKİ:
A. B.
400

HSBMiB Turkish Textbook

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

HSBMiB Turkish Textbook

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

HSBMiB Turkish Textbook

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Her Şey Bir

Publishing & License Information

Produced by Jeannette Okur, Assistant Professor of Instruction in Middle Eastern Studies

Front cover art by Craig Kotfas.

Photos used on front cover:

Pixabay License, https://pixabay.com/photos/cat-cats-ephesus-turkey-fur-5195423/

CC BY 2.0, “Neighborhood” by Richard Ha, https://www.flickr.com/photos/richardha101/22291458340/in/

CC0 (public domain),

CC BY-SA 4.0, “ağaca asıllı nazar boncukları” by Eylulkizil,

You are free to:

Adapt — remix, transform, and build upon the material

Under the following terms:

Her Şey Bir Merhaba ile Başlar

Ünite 2: Aşk ve Evlilik 77

Ünite 3: Doğa ve Çevrecilik 169

Ünite 4: Sanat ve Siyaset 277

Introduction to Her Şey Bir Merhaba

• Balance the four communicative skills.

• Balance seriousness and fun!

Student's Guide vii

Student's Guide viii

Using the Her Şey Bir Merhaba ile

(1) Pre-reading Strategic Vocabulary Matching Exercises

Teacher's Guide xii

Teacher's Guide xiii

(3) Word/Sentence Dictation

(4) Quizlet Platform

Teacher's Guide xiv

(5) Using New Vocabulary in Short Writing or Speaking Assignments

Teacher's Guide xvi

Teacher's Guide xvii

Teacher's Guide xviii

(2) Additional examples and charts

Teacher's Guide xix

(3) Online, auto-correct exercises housed on Canvas

Teacher's Guide xxi

Teacher's Guide xxii

(4) Closed (ie. matching, fill-in-the-blank, multiple choice) writing exercises

(5) Short translation exercises

Teacher's Guide xxiii

Teacher's Guide xxiv

(6) Open writing and speaking tasks

Teacher's Guide xxv

Teacher's Guide xxvi

Teacher's Guide xxvii

(1) Directed Responses

Teacher's Guide xxviii

(2) Native Speaker Interviews

(3) Extended Writing (Draft and Revision)

Teacher's Guide xxix

Teacher's Guide xxx

Interpersonal Speaking Activities

Presentational Speaking Activities

Grammar Information and Practice

Map Reading Activities

Publishing & License Information:

Introduction to Her Şey Bir Merhaba ile Başlar (for students):

Cultural Knowledge / Mindset Objectives:

Language / Communication Objectives:

Identify and express opinions in oral conversation.

Dedemle çok fazla zaman geçir- ir - di - m .

Dedem sert ve kuralcıydı ama anneannem arada durumu idare ed- er - di .

Çocukken çok ağla- r mıy- dı - n ?

Sibel Teyze bize telefon et-me- z mi- y - di ?

Bu ağaçtan elma topla-ma- z mı- y - dı - k ?

Mutfağa girdiğimde Ayşe çikolatalı süt iç- i - yor - du .

Çocukken sabahları hep çikolatalı süt iç- er - di - m .