Instructivo - 10ma. Clase Quechua
Instructivo - 10ma. Clase Quechua
Instructivo - 10ma. Clase Quechua
AYLLUMANTA PARLASUN
• Pitaq pay?
- Payqa turaymi.
• Mayqintaq turaykipa sutin?
- Juanmi turaypa sutinqa.
• Maymantataq pay?
- Payqa Ayacuchomantam.
1
• Maypitaq pay tiyan?
- Payqa Huancavelicapim tiyan.
• Ima kikllupitaq turayki tiyan?
- Turayqa Mercurio kikllupim tiyan.
• Haykaptaq paypa santun?
- Iskay chunka suqtayuq, Noviembre killapim paypaqa santun.
• Payrí, hayka watayuqtaq?
- Payqa chunka pichqayuq watayuqmi.
AYLLUMANTA PARLASUN
• Rosachu kanki?
- Arí Rosam kani.
- Manam Rosachu kani, ñuqaqa Elenam kani.
• Elenapa ñañankichu kanki?
- Arí, ñuqaqa Elenapa ñañanmi kani.
- Manam ñuqaqa Elenapa ñañanchu kani.
• Arequipamantachu ñañayki?
- Arí, payqa Arequipamantam.
- Manam payqa Arequipamantachu.
• Ñañayki Cuscopichu tiyan?
- Arí, payqa Cuscopim tiyan.
- Manam payqa Cuscopichu tiyan.
2
• Taytaykichu Julio?
- Arí, Julioqa taytaymi.
- Manam taytaychu Julioqa.
• Anachu mamaykipa sutin?
- Arí, mamaypa sutinqa Anam.
- Manam mamaypa sutinqa Anachu.
- Wallpa = Gallina
- Wallpapaq = Para la gallina
- Wallpachapaq = Para la gallinita
- Wallpachanpaq = Para su gallinita
- Wallpachankunapaq = Para sus gallinitas
- Wallpachankunapaqpas = También para sus gallinitas
Ejemplos:
• Kunan punchawpim mamaypaq picharisaq (Hoy día limpiaré para
mi mamá)
• Kay wachay wasi yachaqkunapaq (Esta escuela es para los
estudiantes)
• Ñuqa aylluypaq yanuchkani / waykuchkani (Yo estoy cocinando
para mi familia.
- Mariapaq = Para María - Sunqupaq = Para el corazón
- Chakrapaq = Para la chacra - Qusaypaq = Para mi esposo
3
VOCABULARIO YACHASUN
VERBOS
Ñaqchay Peinar
Niy Decir
Tupay Encontrarse
Muyuy Girar
Kutay Moler
Mañay Pedir
Wasichay Techar
Saruy Pisar
Ñitiy Aplastar
Panyay Castigar
Kaqlla Igual
Qilla Perezoso; Ocioso
Quri Oro
Aqa Chicha
Apichu Camote
Wanwa Zancudo
Chaka Puente
Qaytu Hilo
4
RUWANAPAQ (Ejercicios)