Zarf

Dilbilgisi araştırmalarında farklı bakış açıları bazı konuların öğrenimini ve öğretimini güçleştirmektedir. Türkçenin yapı taşlarından zarf ve edatlar da bu konulardan biridir. Sadece tanımlarından yola çıkıldığında bile bunlarla ilgili bazı çelişki ve eksiklikler göze çarpmaktadır. Bu çalışmada, adı geçen kelime çeşitlerinin ilişkili oldukları birimler, bunların cümle içindeki konum ve anlamları, görevleri itibariyle benzer ve farklı yönleri incelenmiş, eksik noktalar açıklığa kavuşturulmaya çalışılmıştır.

Türkçe dil bilgisinin hemen her alanında bir terim ve tasnif sorunun yaşandığı bilinen bir gerçektir. Aynı kavram için farklı terimlerin kullanılması veya aynı terime farklı anlamlar yüklenmesi, terimlerin kavramsal sınırlarının farklı genişlikte çizilmesi Türkçe dil bilgisi öğretiminin terim temelli başlıca sorunlarındandır. Dil bilgisindeki sorunlu terimlerden biri de hem söz(lük) bilimsel hem de söz dizimsel terim olarak kullanılan zarftır. Kavramsal sınırının yeterli netlikte çizilememesi, eklerin, yamak sözlerin, söz öbeği veya cümle kuruluşundaki çok bileşenli geçici söz dizimsel ifadelerin kalıcı söz(lük) birimlerle birlikte sözcük türü başlığında zarf terimiyle etiketlenmesi zarf teriminin başlıca sorunlu yanlarındandır. Bu çalışmada doküman analizi yoluyla elde edilen verilerden hareketle zikredilen sorun ele alınmış, sonuç olarak zarf kategorisinin fiili çeşitli açılardan sınırlayan, ona sorulacak birtakım zarflık sorulara doğrudan cevap verebilen sözlük birimlere hasredilmesinin; farklı türden çeşitli dil birimlerinin önüne ve sonuna gelen pekiştirici, vurgulayıcı unsurların, zarf değil, edat/ekedat sayılmasının; zarf tümlecini de kapsayan cümle ögeleri konusundaki karmaşayı önlemek için, tümleçlerle ilgili işlev esaslı bir terimlendirme yapılmasının gerekliliği vurgulanmıştır.

Kiplik (modality), konuşurun bir önermeyle ilgili yaklaşım ve tutumunu yansıtan dil ile ilgili işaretleyicilerdir ve genellikle önerme ve olay kipliği olmak üzere ikiye ayrılır. Olasılık kipliği de daha çok önerme kipliğinin bir alt başlığı olan bilgi kipliği içinde konumlanmıştır. Olasılık kipliğinde konuşurun önermeyle ilgili tahmin, muhtemellik, varsayım, tereddüt, şüphe, kararsızlık, kesinlik ve kesin dışılık gibi kipsel alanlarıyla ilgili farklı olasılık dereceleri ortaya çıkar. Bu çalışmada Tuva Türkçesinde olasılık bildiren işaretleyiciler Rubin'in (2010) kesinlik derecelendirmesi tablosu temel alınarak incelenmiştir. Bu doğrultuda Tuva Türkçesi üzerine yazılmış gramerler, ders kitapları, sözlükler ve edebî türlerden taranan örneklem neticesinde olasılık kipliğinin biçimsel, biçim-sözdizimsel, sözlüksel ve sözdizimsel işaretleyicilerden oluştuğu tespit edilmiştir. Her bir işaretleyici ile ilgili verilen örnekten sonra önermenin hangi olasılık derecelendirmesi (kesinlik-yüksek olasılık-orta olasılık-düşük olasılık-kesin dışılık) içinde değerlendirildiği belirtilmiştir. Bu çalışma, Tuva Türkçesinde olasılık kipliği işaretleyicilerini belirlemek ve alandaki eksikliği gidermek üzere hazırlanmıştır.

Özet: Kelime çekimi (düzeneği), sözcük birimlerinin sahip olduğu (çoğunlukla bağımsız) leksik anlamlara bu anlamların kendisiyle özdeşliğini bozmadan biçim birimleri aracılığıyla yardımcı anlamlar katmayı amaçlayan dil araç ve işlemlerinin tümü veya bu araç ve işlemleri içeren şekil bilimi alt dizgesidir. Makalede bu görüş doğrultusunda Türkiye Türkçesi fiil çekimi ulamları ele alınmakta ve sınıflandırılması yapılmaktadır. Anahtar sözcükler: kelime çekimi, kelime çekimleyici biçim birimi, fiil çekimi ulamları.

Dili doğal yapısına uygun biçimde kategorilere ayırarak incelemek, dil çalışmalarının başlangıcından beri izlenen bir yoldur. Bunun sonucunda çalışma alanlarının sınırları belirlenmiş; ses bilgisi/bilimi, yapı bilgisi, kelime bilgisi ve söz dizimi gibi dil bilgisi dalları oluşturulmuş ve bu sınıflandırmaya uygun terimler kullanılmıştır. Sözcüklerin türlerine göre sınıflandırılması da kelime bilgisi bağlamında değerlendirilmiştir.

Afazi, genellikle inme ya da kafa travması sonucu beynin dil ile ilişkili alanlarının hasarlanmasından kaynaklanan ve bireyin alıcı dil ve/veya ifade edici dil becerilerini bozabilen edinilmiş bir dil bozukluğudur. Afazili bireylerin leksikal-semantik karmaşıklığa neden olan homonim kelimelerde eksiklikler yaşadığını gösteren çalışmalar vardır. Bu çalışmada akıcı ve tutuk afazili bireylerin farklı dilbilgisel kategoriye sahip homonim kelimeleri anlamalarının ve tepki sürelerinin karşılaştırılması hedeflenmiştir. Yöntem: Çalışmaya 20 afazili birey (10 tutuk, 10 akıcı) dahil edilmiştir. Farklı dilbilgisel kategoriye sahip 40 homonim kelime seçilmiştir, bu kelimeler sözcük eşlerinden birinin ad birinin eylem olduğu (20 ad, 20 eylem) kelimelerden oluşmaktadır. Bu kelimeler benzer sentaktik özellikler gösteren cümleler içerisinde kullanılmıştır. Her bir cümleye ait ses kayıtları, görseller ve okuma aşamaları için gerekli yazılı materyaller bir bilgisayar programında bir araya getirilerek [işitsel] ve [okuma+işitsel] olmak üzere iki ayrı aşama oluşturulmuştur. Afazili bireyden işitsel ve/veya okuma olarak aldığı uyaranla ilişkili olarak mümkün olan en hızlı sürede ekrandaki görsellere dokunarak bir seçeneği işaretlemesi beklenmiştir. Elde edilen veriler doğrultusunda afazili bireylerin doğru/yanlış oranları ve uyarana tepki süreleri ölçülmüştür. Bulgular: Analizler sonrasında, tutuk afazili bireylerin ikinci aşamada birinci aşamaya göre daha başarılı oldukları görülürken akıcı afazili bireylerde böyle bir farklılık bulunmamıştır. Ayrıca tutuk afazili bireylerin ikinci aşamada akıcı afazili bireylere göre daha başarılı olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Tutuk afazili bireyler birinci aşamada isim ve eylem D/Y oranları açısından benzer performans ortaya koyarken akıcı afazili bireylerin eylem soylu kelimelerde isimli soylu kelimelere göre daha başarılı oldukları sonucu bulunmuştur. Sonuç: Homonim kelimelerin anlaşılması ve bu kelimelere karşı tepki süreleri afazi tipine ve uyaranın sunuluş biçimine göre farklılaşmaktadır.

Örtük yapının unsurlarından sayılabilecek olan önvarsayım, konuşurun sözcesinde muhatabına ilettiği gizli bilgi parçalarını anlatan bir kavramdır. Önvarsayımlar, konuşurun yüzey yapıda sınırlı birimle gösterdiği ancak derin yapıda karşılığı olan anlamsal arka plandır. Söylenen ile iletilen arasındaki farkla da açıklanan önvarsayımların anlamlı olabilmesi için konuşur ve muhatap arasındaki bağlamın ve bağlamı şekillendiren geçmiş yaşantıların, deneyimlerin, genel-geçer bilgilerin vs. ortak olması gerekmektedir. Olumsuzlanabilme, kesinlik taşıma, gerektirme ilişkisine sahiplik, yüzey yapıda görünüm sunma, odaksıl olmama gibi özellikleri sıralanabilen önvarsayımlar sözcede farklı türden dilsel göstericilerle işaretlenebilme durumlarına göre farklı kategorilere ayrılmaktadır. Bu çalışmanın derlemini Köktürkçe metinlerinden Köl Tigin Yazıtı (KT) oluşturmaktadır. Önvarsayım türleri ve önvarsayım göstericilerinin tarihî bir metindeki görünümünü ortaya koymak amacıyla yapılan bu incelemede önvarsayımlar; varoluşsal önvarsayım, olgusal önvarsayım, sözlüksel önvarsayım, yapısal önvarsayım, olgusal olmayan önvarsayım, karşı olgusal önvarsayım ve çıkarımsal önvarsayım kategorilerine göre değerlendirilmiştir. (KT)’de bu yedi kategorinin belirlediği önvarsayımlar; morfolojik, sözcüksel ve söz dizimsel göstericilerle kodlanma durumlarına göre ayrıca bir tasnife tabi tutulmuştur. Böylece belirli bir metin üzerinden olsa dahi Türkçenin tarihî lehçelerinden biri olan Köktürkçede önvarsayım türleri ve göstericilerinin durumu ve kullanımı hakkında fikir sahibi olunması ve benzer çalışmalara da kaynaklık etmesi hedeflenmiştir.

Makalenin amacı, bilgi kipliğinin olasılıksal inceleme kolunun bir alt anlam kodu olan tereddüt ve şüpheyi; Karahanlı Türkçesinde, özellikle en çok veri sağlaması bakımından Kutadgu Bilig özelinde irdelemektir. Kutadgu Bilig’de tereddüt ve şüphe kipliği konusuna başlamadan önce Karahanlı Türkçesindeki diğer temel eserler, erki parçacığının kullanımı açısından kısaca gözden geçirilmiştir. Bu açıdan; Kutadgu Bilig başta olmak üzere Dîvānü Luġāt-it-Türk, Atabetü’l Hakayık, Divān-ı Hikmet ve Satırarası Kur’an Tercümesi incelenmiştir. Anlama dayalı dilbilimsel bir çalışma olmasından dolayı kısaca kiplik konusuna değinilmiştir. Kiplik, konuşurun önerme doğrultusundaki kendi tutumu, algısı ve seçiminin ürünü olduğu için kiplik işaretleyicileri de çok çeşitlilik sergileyebilmektedir. Belirli paradigmalar içeren kip olgusu yanında, kiplik değerlerin ifadesinde zengin bir ifade yoluyla karşılaşılır. Bu anlamda Kutadgu Bilig’de tereddüt ve şüphe kipliği anlam kategorisinde işlevsel bir görünüm...

Öz: Bu çalışmada tümleç ve zarf terimleri, klâsik tanımlardan hareketle değerlendirilmiş; hâl tümleci ve hâl zarfı ayrımı üzerinde durulmuştur. Tümleç ve zarf kavramındaki hâl/durum ifadesinin Türk dil bilgisinde neyi karşıladığı ifade edilmiştir. Fiilin önünde yer alan ve fiilin niteliğini belirttiği düşünülen hâl zarflarından bazılarının sadece fiilin niteliğini belirtmediği, ayrıca sözdizimi içinde özne/nesnenin niteliği hakkında da bilgi verdiği örneklerle açıklanmıştır. Bu iki farklı hâl kategorisi zarfların sıfat menşeili olduğu görüşünden hareketle çözümlenmeye çalışılmıştır. Anlam ve şekil özelliklerine bağlı olarak bu hâllerin farkları ortaya konulmuş ve bu alanda bir terim eksikliği olabileceği ifade edilmiştir.

Türkiye'de yapılmış olan ilk ağız çalışmalardan birisi, Cumhuriyetten sonra 1932 yılında Atatürk'ün himayesinde başlatılan halk ağzından söz derleme faaliyetidir. Bu ilk çalışma iki yıl sürmüş ve bu çalışmanın sonucunda altı ciltlik Söz Derleme Dergisi yayımlanmıştır. İkinci derleme faaliyeti de 1952-1959 yılları arasında yapılmış ve daha sonra her iki derlemenin sonunda elde edilen sonuçlar, 12 cilt halinde Halk Ağzından Derleme Sözlüğü adıyla yayımlanmıştır. Ağız çalışmalarında dünden bugüne çok mesafe katedilmiş, bu alanda çok değerli çalışmalar hazırlanmıştır. Teknolojinin sunduğu yeni imkânlarla bu alandaki çalışmalara yenileri eklenmeye devam etmektedir. Bu çalışmada Mersin'in Gülnar İlçesi, Arıkuyusu (Kuşak) Köyü'nde konuşulan yerel ağızdan derlenen bazı metinler ve yine ağızdan derlenen bazı kelimeler sunulacaktır.

Let R be a commutative ring with non-zero identity and M be a unitary R-module. Let S(M) be the set of all submodules of M and φ : S(M) → S(M) ∪ {∅} be a function. We say that a proper submodule P of M is a φ-semiprime submodule if r ∈ R and x ∈ M with rx ∈ P \ φ(P ) implies that rx ∈ P . In this paper, we investigate some properties of this class of sub-modules. Also, some characterizations of φ-semiprime submodules are given.

Eski Anadolu Türkçesi metinlerinde geçen "gerek", "-mAk gerek" , "-sA gerek" ve "-e/-a" gereklilik kipi işaretleyicileri Yûnus Emre Divanı içerisinde sıklıkla kullanılmaktadır. Tasarlama kiplerinin genelinde olduğu gibi söz konusu gereklilik yapıları da temelde gelecek zamanı karşılamaktadır. Gereklilik kipi Divan içerisinde zihinsel açıdan duygu ve düşünceleri yansıtmasının yanında pek çok anlamsal işlev de üstlenmektedir. Zorunluluk, gücü yetme, sorumluluk, yol-yöntem, farkındalık, ayrıcalık, değerli olanı elde etmek, üstünlük anlamları bu işlevlerden bazılarıdır. Divan içerisinde yer alan gereklilik işaretleyicisinin anlamsal açıdan daha fazla çıkarımı ve bilgiyi işaretlemesi bu yapıların işlevini artırmaktadır. Divan içerisindeki "-mAk gerek" , "-sA gerek" ve "-e/-a" gereklilik işaretleyicileri aynı zamanda tasarlama kiplerinden dilek-istek, şart anlamları yanında bağlam, pragmatik (kullanım) ölçütleri, çeşitli söz varlığı ve cümle yapıları aracılığı ile yükümlülük (deontic) ve bilgi (epistemic) kipliğinin alt ulamlarıyla da bağlantılıdır. Bu çalışmada gereklilik işaretleyicilerinin Yûnus Emre Divanı'ndaki yeri ve işlevleri bağlam, pragmatik (kullanım) ölçütleri, çeşitli söz varlığı ve cümle yapıları aracılığı ile belirlenmeye çalışılacaktır.

Söz varlığı, dilin en temel taşlarından biridir. Sözcük dağarcığı ise konuşanın ihtiyaçları doğrultusunda dinamik bir şekilde değişmektedir. Gelişen ve değişen toplumsal normlar sözcüklerin kullanımını da etkilemektedir. Teknoloji çağının da getirdiği yenilikler dünya dillerini farklı ölçülerde değiştirmektedir. Bu değişim her dilde var olmaktadır. Sözcüklerdeki bu değişimleri inceleyen, sınıflandıran ve anlamlandıran bilim biçimbilim olarak adlandırılmaktadır. Temel inceleme ilkesi dilin anlam taşıyan en küçük birimi olan biçimbirimdir. Almancanın sözcük bakımından zengin bir dil olarak kabul edilmesi sözcük türetme olanaklarının çok fazla olmasından kaynaklanmaktadır. Almancada sözcük türetme ise birleştirmeden sonra en sık başvurulan sözcük yapım yöntemlerinden biri olarak kabul edilmektedir. Bu çalışmada kuramsal olarak Almancanın en üretken sözcük yapım ekleri tespit edilmeye çalışılmıştır. Yapılan incelemede isim ve sıfatlarda kullanılan en üretken eklerin sonekler olduğu ve fiil türetmelerinde ise en üretken eklerin önekler olduğu sonucuna varılmıştır. Yabancı dil olarak Almanca öğretiminde sözcüklerin türetme yöntemleri, biçimsel yapılarının incelenmesi ve bu farkındalığın da bireylerde oluşturulması Almanca öğrenenlerin sözcük dağarcığının zenginleştirilmesinde önemli bir rol oynayacağı varsayılmaktadır.

In this study, we introduce the concepts of S-prime submodules and S-torsion-free modules, which are generalizations of prime submodules and torsion-free modules. Suppose S ⊆ R is a multiplicatively closed subset of a commutative ring R , and let M be a unital R-module. A submodule P of M with (P :R M) ∩ S = ∅ is called an S-prime submodule if there is an s ∈ S such that am ∈ P implies sa ∈ (P :R M) or sm ∈ P. Also, an R-module M is called S-torsion-free if ann(M) ∩ S = ∅ and there exists s ∈ S such that am = 0 implies sa = 0 or sm = 0 for each a ∈ R and m ∈ M. In addition to giving many properties of S-prime submodules, we characterize certain prime submodules in terms of S-prime submodules. Furthermore, using these concepts, we characterize some classical modules such as simple modules, S-Noetherian modules, and torsion-free modules.

Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde ortak bir programın olmayışı ders kitaplarının önemini oldukça artırmaktadır. Ders kitapları çoğu zaman öğretim programlarının yerini tutmakta ve öğretim süreçleri ders kitaplarına göre sürdürülmektedir. Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde ders kitaplarından sonra en yaygın biçimde kullanılan ikinci öğretim materyali çalışma kitaplarıdır. Çalışma kitapları; daha çok ders dışı süreçlerde, ders kitaplarında öğrenilenlerin tekrar edilmesini, pekiştirilmesini ve öğrenciye geri dönüt verilmesini amaçlamaktadır. Öğrencilerin çalışma kitaplarında yer alan metinleri anlayabilmeleri, metinlerde yer alan söz varlığının anlaşılabilir girdi düzeyine göre değişkenlik göstermektedir. Bu sebeple çalışma kitapları ile ders kitapları arasındaki söz varlığının uyumu oldukça önem arz etmekte olup çalışma kitaplarında bulunan içeriğin ders kitaplarında öğrencilere kazandırılmak istenen yeterliklerle uyumlu olması gerekmektedir. Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde kullanılan ders ve çalışma kitaplarındaki söz varlığı uyumunun incelenmesini amaçlayan bu çalışma, nitel araştırma olarak planlanmıştır. Çalışmada nitel araştırma desenlerinden durum araştırması yapılmış olup verilerin elde edilmesi için doküman incelemesi yöntemine başvurulmuştur. Çalışmanın inceleme nesnesini, alanda yaygın bir şekilde kullanılmakta olan Yedi İklim Türkçe Öğretim Seti (YİTÖS) ve Yeni İstanbul Uluslararası Öğrenciler İçin Türkçe Öğretim Seti’ne (İTÖS) ait A1 ders ve çalışma kitapları oluşturmaktadır. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre YİTÖS A1 ders kitabında yer alan farklı söz varlığı sayısının YİTÖS A1 çalışma kitabındaki farklı söz varlığı sayısından %36,12 daha fazla; İTÖS A1 ders kitabında yer alan farklı söz varlığı sayısının İTÖS A1 çalışma kitabındaki farklı söz varlığı sayısından %80 daha fazla olduğu tespit edilmiştir. YİTÖS çalışma kitabında bulunan farklı söz varlığı sayısının %24,69’u YİTÖS ders kitabında; İTÖS çalışma kitabında bulunan farklı söz varlığı sayısının %17,94’ü İTÖS ders kitabında bulunmamaktadır.

Tez (Doktora) -- İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 2013Thesis (PhD) -- İstanbul Technical University, Institute of Science and Technology, 2013Halka teorisinde bir radikalin ideali için bilinen tanımlamayı modüllere genellediğimiz zaman bir alt modülün asal radikali ve bir alt modülün zarfı tarafından üretilen alt modül kavramları karşımıza çıkmaktadır. Bu iki kavramın hangi modüller için birbirine eşit olduğu son yirmi yıldır üzerinde çalışılan problemlerden biridir. Bu kavramlar ile ilişkili olarak Shing Hing Man tarafından her yarı asal alt modülü asal alt modüllerin kesişimi olarak yazılabilen değişmeli Noether halkalar için bir tanımlama belirlenmiştir. Bu durumda akla gelen ilk soru “Hangi şartlarda her yarı asal alt modül klasik asal alt modüllerin kesişimi olarak yazılabilir?” olacaktır. Bu çalışmanın ana amaçlarından bir tanesi bir alt modülün zarfı tarafından üretilen alt modülün hesaplanması için bir yöntem geliştirebilmektir. Ayrıca M modülü Noether ...

Öz Türkiye Türkçesi dil bilgisi kaynaklarında tümcenin tanımı, açıklaması ve sınıflandırılmasında yargı terimine başvurulmaktadır. Ancak dil bilgisi kaynaklarında yargının tanımlanmadan kullanılması bahsi geçen hususlarda sorun yaratmaktadır. Bu sorunun ortadan kaldırılabilmesi için öncelikle yargının tanımının ve açıklamasının yapılması gerekmektedir. Bu amaçla, öncelikle dil bilgisi kaynaklarında yargının tanımı ve kullanımı üzerinde durulmuştur. Yargı teriminin dil bilgisi ve dilbilim sözlüklerindeki tanımları araştırılmış, bu kaynakların çoğunda da yargının tanımının yapılmadığı tespit edilmiştir. Dil bilgisindeki bu kaynak eksikliği, felsefe sözlükleriyle giderilmeye çalışılmıştır. Türkiye Türkçesi dil bilgisi kaynakları yargıyı tümcenin türlere ayrılmasının açıklamasında da kullanmaktadır. Bu sebeple, dil bilgisi kaynakları taranarak konuyla ilgili bilgiler derlenmiş ve değerlendirilmiştir. Yargının tanımı ve kapsamıyla ilgili daha açık bir fikir edinebilmek için sözcüğün kökenin incelenmesi uygun görülmüştür. Böylece sözcüğün günümüzdeki anlamı ile ilk anlamı arasında bir bağlantı kurmanın ve dil bilgisindeki yargı teriminin kapsamını saptamanın mümkün olabileceği düşünülmüştür. Son olarak tüm bu incelemelerden elde edilen veriler ışığında yargı teriminin tanımı ve kapsamı ile ilgili bir sonuca varılmıştır.

Antik Yunan’dan itibaren yapilan dil calismalarinin temelinde yer alan sozcuk turlerinin tasnif calismalari devam etmektedir. Calismamizda oncelikle, simdiye kadar yapilmis calismalara deginilecektir. Bu calismalarda ortaya konan bulgular degerlendirilecektir. Ancak yapilan calismalarda ortak noktalarda bulusulamamistir. Bu calismada hermeneutik felsefeden ve dil felesefesinin sorularindan, onerilerinden yararlanilacaktir. Buna gore Wittgenstein’in da vurguladigi gibi dilin kullanimi uzerinde durulacaktir. Felsefi sorular ve tartismalar belki onumuzu acacak, belki daha fazla karisikliga sebep olacaktir. Yine de bu sorularin sorulmasi, cevap alinmasa bile onem arz etmektedir. Neticede bu calismada bu konuya genel giris yapilip yapilan calismalar hakkinda bilgi verilecek, hermeneutik felsefe aciklanacak, dil uzerine dusunmus pek cok dusunurun fikirlerinden yararlanilacak, ozellikle de Wittgenstein’in Felsefi Sorusturmalari bu calismada onemli yer tutacak, sonuc olarak ise genel bir de...

um mm ma ar ry y O Ob bj je ec ct ti iv ve e: : Because of the fundamental differences between Turkish and Indo-European languages, translated forms of currently available aphasia tests would not be adequate for the Turkish language. This fact promoted us to develop a new aphasia evaluation test named Ege Aphasia Test (EAT). The present study describes the development of the test, its normative data in Turkish population, and its reliability. Also the effects of the demographic data on the various subtests are reported. M Ma at te er ri ia al ls s a an nd d M Me et th ho od ds s: : EAT consisted of nine subtests including spontaneous speech, praxis, understanding what is heard, production of language, repetition, naming, reading and understanding what is seen, writing and picturing, calculations. The test was administered to 133 healthy volunteers. Subjects were classified according to their age, gender and educational levels. Twenty-five were tested twice to collect test-retest reliability data. R Re es su ul lt ts s: : Educational level was the demographic variable mostly influenced the performance of the EAT. Detrimental impacts of aging have also been demonstrated, but coexisting effect of educational level could not be ruled out. EAT showed excellent test-retest reliability for the overall score and for the subtests. C Co on nl lu us si io on n: : EAT presented here allows evaluation of several aspects of language with high reliability. The test is influenced by demographic variables, thus adjustments in the test scores based on a particular patient's characteristics should be made and precise indicators of socio-cultural reality of the country should be considered. Diagnostic validity and acceptability of the test should be determined in further studies on the aphasic patients.

Anahtar kelimeler Dilbilgisi çözümlemesi, anlamsal çözümleme, öbek-kavramın yüklem uyumluluğu, cümlenin vektör temsili. Özet Tümcenin anlamsal ve dilbilgisi açısından çözümlenmesi Doğal Dil İşleme (DDİ)'nin ana konulardan biridir. Çalışmamızda, tümcedeki temel dilbilgisi ve anlamsal yanlışları saptamak için yüklemi temel alan yeni bir yöntem önerilmektedir. Türkçe tümcede yüklem özne ve zaman bilgisi içerir. Ayrıca yüklem, o tümcenin hangi öbeklerden oluşabileceği konusunda da belirleyicidir. Örneğin, "büyümek" yüklemi tümce içinde nesne almazken,-de ekiyle biten dolaylı tümleç öbeğini alır. Yüklem ayrıca her bir öbeğin içereceği kavram hakkında da bilgi içermektedir. Örneğin "düşünmek" yüklemi insanlara özgüdür. Dolayısıyla özne olarak insan kavramıyla ilişkilidir. Bu saptamalardan yola çıkarak çalışmamızda, tümcelerin öbekleri bulunmuş; her bir öbeğin hangi kavramla ilişkili olduğu belirlenmiş ve tümcenin dilbilgisi çözümlemesini ve anlam çözümlemesini yapan bir model tasarlanmıştır.

Anahtar kelimeler Dilbilgisi çözümlemesi, anlamsal çözümleme, öbek-kavramın yüklem uyumluluğu, cümlenin vektör temsili. Özet Tümcenin anlamsal ve dilbilgisi açısından çözümlenmesi Doğal Dil İşleme (DDİ)'nin ana konulardan biridir. Çalışmamızda, tümcedeki temel dilbilgisi ve anlamsal yanlışları saptamak için yüklemi temel alan yeni bir yöntem önerilmektedir. Türkçe tümcede yüklem özne ve zaman bilgisi içerir. Ayrıca yüklem, o tümcenin hangi öbeklerden oluşabileceği konusunda da belirleyicidir. Örneğin, "büyümek" yüklemi tümce içinde nesne almazken,-de ekiyle biten dolaylı tümleç öbeğini alır. Yüklem ayrıca her bir öbeğin içereceği kavram hakkında da bilgi içermektedir. Örneğin "düşünmek" yüklemi insanlara özgüdür. Dolayısıyla özne olarak insan kavramıyla ilişkilidir. Bu saptamalardan yola çıkarak çalışmamızda, tümcelerin öbekleri bulunmuş; her bir öbeğin hangi kavramla ilişkili olduğu belirlenmiş ve tümcenin dilbilgisi çözümlemesini ve anlam çözümlemesini yapan bir model tasarlanmıştır.

Fransızca "öznellik" (subjonctif) kipi ile Türkçedeki eşdeğeri olduğu öne sürülen "dilek-istek" kipinin dil tipolojisi ve karşıtsal dilbilgisi açısından ele alındığı bu çalışmada, hem biçimbilimsel hem de anlambilimsel bakımdan bu iki kip arasındaki farklılıkların benzerliklerden daha ön planda olduğu ileri sürülmektedir. Biçimsel açıdan Fransızcada tek bir biçimle karşımıza çıkan "öznellik" kipini, Türkçede dilek-istek bildiren {-E} biçimbiriminin yanında {-mElI}, {-Ebil-} ve {-sE} biçimbirimleri ile daha birçok başka sözcük türleri karşılamaktadır. Anlamsal açıdan ise, Fransızca "öznellik" kipinin kullanım alanlarının Türkçeye göre çok daha geniş olduğu görülmektedir. Fransızca öznellik kipinin kullanıldığı on dört alanı, Türkçede ne dilek-istek kipi ne de daha genel anlamda tasarlama kipleri karşılamaz. Fransızca öğretimi ve çeviriye yönelik dilbilgisi kitaplarında dilek-istek kipi olarak sunulan "öznellik" kipinin öğrenimi ve öğretimi konusunda karşılaşılan sorunun temelinde, bu kipin çekiminden daha çok, kullanım alanlarının tam olarak kavranamaması yatıyor olmalıdır. Bunun nedeni ise, kullanım alanlarının öğrenenin anadilindeki alanlarla birebir örtüşmemesi olmalıdır.

Gerunds and gerundial formations are inflectional, finite and non-finite, impersonalized, and aspect-free structures that derive from verbs and can be used for different tasks in the sentence; they act as a verb when they form a clause and as a conjunction when they attach the subordinate clause they form to the main clause. Gerunds lead to great simplicity and functionality in the Turkish language while increasing the expressive power, enabling the expression to become more concise and fluent. In the Common European Framework of Reference for Languages (CEFR, henceforth), an accepted guide in teaching Turkish as a foreign language, the correct and effective use of gerunds and gerundial formations is accepted as one of the grammatical competences required for learners in C1 level.  However, a few studies in the literature have investigated the learners' success in C1 level regarding grammatical competence. Based on this literature gap, the purpose of the research is to examine t...

İlk olarak yüzyıllar önce felsefeciler tarafından ele alınan kiplik, bugün de tartışılmaya ve üzerine yeni bilgiler eklenmeye devam edilen güncel bir konudur. Tanımı, tasnifi, işaretleyicileri ve kapsam alanı hakkında birçok farklı görüş bulunan kiplik, en genel tabirle konuşurun bir olay ya da durum karşısında kendi tavrını, görüşlerini ve ruh hâlini dilbilgiselleştirmesiyle oluşan anlamsal bir kategoridir. Hem yazılı hem de sözlü iletişime bakıldığında var olan kipliklerin sayısını tahmin etmek imkânsızdır. Çünkü bir soru karşısındaki suskunluk veya bir baş hareketi bile sözlü iletişimde kipliğin alanına girmektedir. O nedenle bu yazıda, yazılı iletişimde kiplik bildiren dil ögelerinden (biçim bilgisi ögeleri, sözlük ögeleri, söz dizimi ögeleri, bağlam) genellikle sözlük ögelerin içinde değerlendirilen zarflar, kiplik görünümleri açısından ele alınacaktır. Yunus Emre’nin Risâletü’n-Nushiyye adlı kitabındaki zarflar; zaman, yer ve yön, miktar, durum, soru zarfları olarak beş başlıkta gruplandırılmıştır. Tespit edilen zarfların hangi kiplik alanına dâhil olduğu belirlenmeye çalışılmıştır. Aynı başlık altındaki zarflar, benzer ya da farklı kiplik kategorilerini işaretleyebildiği gibi aynı cümle içindeki tek bir zarf bile farklı kiplik görünümleri sergileyebilmektedir. Örneğin “sabır kanı buşu gelince ölmiş/düzenile safa andak bozulmış” cümlesinde “andak” durum zarfı bilgi kipliklerinden kesinlik anlamını işaretlerken “eyidüŋ sabrı kim tîz dutsun anı/harab itdi il ü şehri diyârı” cümlesinde “tîz” durum zarfı yükümlülük kipliklerinden emir anlamını bildirmektedir.

Türkiye Türkçesi dil bilgisi kaynaklarında tümcenin tanımı, açıklaması ve sınıflandırılmasında yargı terimine başvurulmaktadır. Ancak dil bilgisi kaynaklarında yargının tanımlanmadan kullanılması bahsi geçen hususlarda sorun yaratmaktadır. Bu sorunun ortadan kaldırılabilmesi için öncelikle yargının tanımının ve açıklamasının yapılması gerekmektedir. Bu amaçla, öncelikle dil bilgisi kaynaklarında yargının tanımı ve kullanımı üzerinde durulmuştur. Yargı teriminin dil bilgisi ve dilbilim sözlüklerindeki tanımları araştırılmış, bu kaynakların çoğunda da yargının tanımının yapılmadığı tespit edilmiştir. Dil bilgisindeki bu kaynak eksikliği, felsefe sözlükleriyle giderilmeye çalışılmıştır. Türkiye Türkçesi dil bilgisi kaynakları yargıyı tümcenin türlere ayrılmasının açıklamasında da kullanmaktadır. Bu sebeple, dil bilgisi kaynakları taranarak konuyla ilgili bilgiler derlenmiş ve değerlendirilmiştir. Yargının tanımı ve kapsamıyla ilgili daha açık bir fikir edinebilmek için sözcüğün kökenin...

In this paper we examine the word sense disambiguation problem and the difficulties of Turkish word sense disambiguation process. We present our research results obtained from Turkish texts by using machine learning approaches. METU-Sabancı Turkish Treebank that is provided in XML format is used as our text and sense tags are annotated manually. Then WEKA system which is a collection of machine learning algorithms for data mining tasks, is used for sense disambiguation. The selected suitable algorithms are: J48(C4.5) that is a decision tree algoritm, IBk and KStar that are exemplar-based algorithms and AODE that is an improved version of Naïve Bayes statistical algorithm.

Dil, onu kullanana dair önemli veriler barındırır. Konuşmak kişiler arası bir eylemdir ve konuşan kişi yaptığı tercihler ve uyguladığı stratejiler aracılığıyla niyetini, tutumunu, varsayımlarını, düşüncelerini ve duygularını istemli yahut istemsiz şekilde yansıtır. Dilin belirsizliğine, anlamın mahiyetine, söylenen ve kastedilen arasındaki ilişkiye, sözcelenen önermenin başarılı olmasına ve doğru anlaşılmasına dair görüşlerden bir tanesi Austin tarafından ortaya atılan ve Searle'ün geliştirerek sistemleştirdiği söz edimleri kuramıdır. Austin'in konuşmak bir eylemde bulunmaktır düşüncesini temel alan bu kuram çerçevesinde Searle, zihnin işleyişi ve sezdirim bağlamında sözcelenen önermelerin amaçlarına ve anlaşılmasına dair açıklamalar getirmiştir. Sözlerin içerisindeki edimsel yargıyı sezdirmenin pek çok yolu bulunur. Birçok dilde olduğu gibi Türkçede de edimsel fiillerin içerdiği niyet, tutum ve varsayımları yansıtmada kiplik ve zarflar önemli araçlardır. Bu makalenin amacı, dili kullanırken yapılan tercihlerin, söz edimlerinin ve kullanılan kiplik işaretleyicilerinin taşıdığı verileri araştırmaktır. Bu bağlamda Orhan Kemal'in “Küçücük” adlı öyküsünden örnekler ele alınmıştır.

Amaç: Bu çalışma; afazili bireylerde Afazi Dil Değerlendirme Testi sonuçları ile ambulasyon düzeyi ve fonksiyonel bağımsızlık arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi amacıyla planlandı. Hastalar ve Yöntemler: İnme sonrası konuşma bozukluğu şikayeti bulunan bireylerin dosyaları incelenerek demografik veriler ve hastalık ile ilgili bilgiler kaydedildi. Bireylerin fonksiyonel bağımsızlık seviyesinin belirlenmesinde; Fonksiyonel Bağımsızlık Ölçeği (FIM), ambulasyon düzeyinin belirlenmesinde; Fonksiyonel Ambulasyon Skalası (FAS) ve afazi değerlendirmesinde Afazi Dil Değerlendirme Testi (ADD) kullanıldı. Bulgular: Bireylerin yaş ortalamaları 57.4±8.8 yıl olup, 11'i (%23.4) kadın ve 36'sı (%76.6) erkekti. ADD puanları ve yaş arasında istatistiksel olarak anlamlı negatif orta düzeyde korelasyon saptandı (p<0.05). ADD puanları ve FIM Total arasında istatistiksel olarak anlamlı pozitif orta düzeyde, FIM Kognitif ve ADD puanları arasında pozitif güçlü düzeyde korelasyon (p<0.001), FAS ile ADD puanları arasında ise anlamlı pozitif orta düzeyde korelasyon saptandı (p<0.05). ADD alt testlerinden spontan dil ve konuşma, işitsel anlama, tekrarlama, adlandırma, okuma, dilbilgisi ve yazma puanları ile FIM Total skorları arasında istatistiksel olarak anlamlı pozitif orta düzeyde korelasyon (p<0.05) ve spontan dil ve konuşma, işitsel anlama, tekrarlama, adlandırma, okuma ve dilbilgisi puanları ile FIM Kognitif skorları arasında istatistiksel olarak anlamlı pozitif güçlü düzeyde korelasyon saptandı (p<0.001). ADD alt test sonuçlarından spontan dil ve konuşma, işitsel anlama ve adlandırma ile FAS seviyeleri arasında istatistiksel olarak anlamlı pozitif orta düzeyde korelasyon belirlendi (p<0.05). Sonuç: Çalışmadan elde edilen bulgular ADD puanları düşük olan afazili bireylerde, ambulasyon düzeyi ve fonksiyonel bağımsızlık düzeyinin olumsuz yönde etkilendiğini göstermiştir.

Bu kitap birinci dili Türkçe olan ve yabancı dil olarak Almanca öğrenmek
isteyenler için hazırlanmıştır. Türkçe ve Almanca farklı iki dil ailesine mensuptur.
Bu nedenle dil bilgisel özellikleri benzememektedir. Kitabın amacı, iki dil
arasındaki farklılıkların, yabancı dil öğrenmede neden olabileceği olası zorlukları
ortadan kaldırmaya çalışmaktır. Kitapta mümkün olduğunca bütün dil bilgisi
konularına yer verilmiş, her konu Türkçe, Almanca ve karşılaştırma bölümleriyle
yapılandırılmıştır. Türkçe dil bilgisi konuları ele alınırken temel amaç, dil
öğrenenlerin ön bilgilerini canlandırma olarak düşünülmüş, bu nedenle sıkıcı
yinelemelerden kaçınılmıştır. Almanca dil bilgisi konuları ise daha ayrıntılı ve hem
yeni başlayanlar için hem de ileri düzeyde dil öğrenenlere yararlı olacak biçimde
işlenmiştir. Karşılaştırma bölümlerinde konu ana hatlarıyla eşleştirilmiş, zaman
zaman tablolardan da yararlanılarak, dil bilgisine bilinçli bir bakış açısı getirilmesi
amaçlanmıştır.

Bu çalışmanın amacı Almanca ve Türkçede adın belirtme durumunu karşılaştırmalı olarak incelemek, benzerlik ve farklılıklarını ortaya çıkarmak ve Almanca öğrenen Türkler için bu konudaki öğrenme zorluklarına çözüm önerileri geliştirmektir. Çalışma iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde adın belirtme durumu her iki dilde de ayrıntılı olarak incelenmektedir. Adın belirtme durumunda iki dil arasındaki en belirgin fark nesnenin belirtililik özelliğinde ortaya çıkmıştır. Türkçe tümcede nesne ekli ya da eksiz bulunabilmektedir. –İ ekini alan nesne belirtilidir. Almancada ise nesne ister belirtili ister belirtisiz olsun artikeli mutlaka Akkusativ durumda çekimlenmek zorundadır. İkinci bölümde öğrenci uygulamalarına yer verilmiştir. Öğrencilere çalışma kağıdı dağıtılmış ve üç farklı değişkende adın belirtme durumunu kullanma başarıları ölçülmüştür. Tümce kurmada ve Türkçeden Almancaya çeviride “ein” belirsiz artikelinin Akkusativ durumda çekimlenmemesi, Almancadan Türkçeye çeviride ise belirtisiz nesneye “–İ” ekinin getirilmesi en sık yapılan hatalar olarak bulunmuştur. Hatalar çözümlendiğinde bunların yalnızca Türkçe ile Almancanın yapısal farklılığından kaynaklanmadığı, birinci yabancı dil olarak öğrenilen İngilizcenin de etkisi olduğu anlaşılmıştır. Bu sonuçlara göre öğrencilerin dillere daha çözümleyici yaklaşmasının sağlanması ve dil bilinci oluşturulması yönünde çaba harcanması gerektiği ortaya çıkmıştır.

İfade ettikleri tüm anlamların ve sözdizimsel özelliklerinin ele alındığı Çağdaş Yunancada kullanılan 42 ilgeç;
İlgeçlerin çeşitli anlamlarını gösteren ve günlük dil, bilim, hukuk, basın dili gibi  bağlamlarda karşılaşılabilecek  892 örnek tümce;
Anlatılanların anlaşılmasını ve rahatça izlenebilmesini kolaylaştıran 34 tablo; 
Toplu bir biçimde hiçbir yerde rastlanmayan, ilgeçlerin yer aldığı 500 kalıplaşmış ifade;
Pratik yapma olanağı sunan 20 alıştırma ile;
Α(πό)-(έ)Ως: A’dan Z’ye Yunanca İlgeçler, Yunanca öğrenmekte olan, çeşitli dil sınavlarına hazırlanan ve çevirmenlere kapsamlı ve eşsiz bir kaynak oluşturmaktadır.

Diller, iç yapılarının el verdiği fonetik, morfolojik, leksik ve sentaktik unsurları eş zamanlı çeşitli şekillerde devreye sokarak ifade oluşturur. Türkçede de bu unsurlar farklı birleşimlerle ve kullanımlarla bir araya gelerek gerçeklik ve gerçekdışılık kavramlarını işaretler.
Gerçeklik (realis) bir kavramın, olayın, durumun gerçek olduğunu ifade etmede kullanılarak konuşurun ruh durumunu da gösteren çeşitli dilbilgisi kategoriyle işaretlenen bir üst anlam alanıdır. Gerçekdışılık (irrealis) ise bir kavramın, olayın ya da durumun gerçek olup olmadığının tam olarak bilinmediği, bilindiği durumlarda da gerçekliğin kesin olarak olmadığının ifade edildiği bir üst anlam alanıdır. Gerçeklik ve gerçekdışılık, isim ve fiil temelinde ortaya çıkabilir. İsim temelinde ortaya çıktığında varlık-yokluk düzleminde yer almaktadır. Ancak bazı ifadeler varlık-yokluk bağlamında yakınlık ifade edebilmektedir. Türkçede yakınlık ifadeleri gerçeklik-gerçekdışılık kümesinde yer alsa da diğer kümeyi andırabilmektedir. Bu da varlık-yokluk arasında kalan ara alanların ifadesini sağlamaktadır. Bu çalışmada isim temelinde gerçeklik ve gerçekdışılık kümesinde yer alan varlık-yokluk ifadeleri, yakınlık bakımından incelenmiştir. Türkçede yakınlık anlamı sağlayan çeşitli işaretleyiciler değerlendirilmiştir.

Dil, kendi doğasına ve kurallarına sahip, insan üretimi olan bir olgudur. Dil belirli ilkeler çerçevesinde oluşum ve gelişimini devam ettirirken bir yandan da toplumdan topluma değişebilen özellikleri taşımaktadır. Salt dil olgusuyla ilgilenen dilbilimciler, bu üretim aracı için çeşitli kuramlar ortaya atmıştır. Bu yaklaşımlardan biri olan Evrensel Dil Bilgisi ya da Üretici Dönüşümsel Dil Bilgisi, Chomsky tarafından 1950’lerden itibaren gelişme kaydederek dilin ve dillerin yapısını anlama üzerine kurulmuş öncül kuramdır. Kuramın özünde yatan görüşler arasında tüm dillerin ortak ilkeler (principles) barındırdığı ancak her dilin de bir diğerinden ayrılan değiştirgenler (parameters) içerdiği yer almaktadır. Bahsi geçen ilkeler arasında söz dizimi sınırları içinde sayılacak olan dönüşüm (transformation) kavramı bulunmaktadır. Tüm dillerde derin yapısı aynı kalmak koşuluyla farklı dönüşüm işlemlerinden geçen yüzey yapılar görülmektedir. Kuramda söz edilen değiştirgenlerden biri dönüşümlerin dilden dile farklılık gösterebileceğidir. Dönüşümler ise ekleme, yeniden yazma, eksiltme (silme) ve taşıma gibi alt işlemleri içermektedir.
Bu çalışmada, kuramda yer alan ve Chomsky’nin ad öbeği taşıma (AÖ-taşıma), ne taşıma (ne-taşıma) ve baş unsur taşıma (baş-taşıma) olmak üzere üç türüne işaret ettiği taşıma türleri Türkçe örnekler üzerinden ele alınmıştır. Ancak bununla birlikte kuramda yer almayan ve Türkçede karşılaşılan bir ad öbeği taşıma örneği olan ettirgenleştirme, eylemsi taşıma ve tümce taşıma gibi taşıma işlemlerinin de uygulandığı dönüşümlere yer verilmiştir.

Öz: Bu çalışmada tümleç ve zarf terimleri, klâsik tanımlardan hareketle değerlendirilmiş; hâl tümleci ve hâl zarfı ayrımı üzerinde durulmuştur. Tümleç ve zarf kavramındaki hâl/durum ifadesinin Türk dil bilgisinde neyi karşıladığı ifade edilmiştir. Fiilin önünde yer alan ve fiilin niteliğini belirttiği düşünülen hâl zarflarından bazılarının sadece fiilin niteliğini belirtmediği, ayrıca sözdizimi içinde özne/nesnenin niteliği hakkında da bilgi verdiği örneklerle açıklanmıştır. Bu iki farklı hâl kategorisi zarfların sıfat menşeili olduğu görüşünden hareketle çözümlenmeye çalışılmıştır. Anlam ve şekil özelliklerine bağlı olarak bu hâllerin farkları ortaya konulmuş ve bu alanda bir terim eksikliği olabileceği ifade edilmiştir. Anahtar Kelimler: zarf, tümleç, hâl, eksiltili zarf-fiil. Abstract: In this study, terms of object and adverb were evaluated with being studied the classical definitions; It was focused on the distinction between object of manner and adverb of manner. Expression of manner/ case in the object and adverb concept was stated that corresponded to what in the Turkish grammar. It has been explained with examples that some of the adverbs of manner situated just in front of the verb and thought that indicate the verb quality do not only indicate the verb quality but also give information about the quality of the subject / object in the syntax. These two different manner categories have been tried to be solved with the view that the adverbs are adjective origin. Depending on the meaning and shape characteristics, the differences of these manners are explained and it is stated that there may not be a term in this field.

Öz: Dil biliminde yerleşmiş görüşe göre, ulaç, esas eyleme tâbi ikincil (yani yardımcı, ilâve) eylem ileten bitimsiz (infinit) ve şahıssız fiil şeklidir. Ancak bu tanım, ulaç oluşumları bakımından zengin Türk dili malzemesi verileriyle doğrulanmadığı için, bizce yeniden işlenip geliştirilmelidir. Türkiye Türkçesinde-Dİ-(y)Elİ,-Dİ mİ,-mİş-mEmİş (idi),-Dİ mİ (idi),-mİyor mİ,-mEz mİ,-sE gibi belirteç (sirkonstans) anlamlarına sahip bitimli (finit) şekillerin varlığı, ulaçların bitimsiz fiil ad(lık) şekilleri oldukları tezini şüpheli kılar. Bu oluşumların bitimli şekil olması, ulaç olmalarına engel teşkil etmemekte, diğer bir deyişle belirteç anlamı, bitimli şekil anlamıyla çelişmemektedir. Üstelik yukarıda sıralanan bitimli ulaç şekilleri ile-DİğİndE gibi belirteç anlamlı oluşumlar, yerleşmiş görüşün tersine, ulaçların çekimlenebilen, dolayısıyla şahıs anlam birimcikleri (semleri)'ne sahip olabilen şekiller de olduğunu gösterir. Makalede bu görüşler doğrultusunda ulaç kavramı ele alınıp işlenmektedir. Anahtar Kelimeler: fiil çekimi ulamları, ulaç ulamı, ulaç (fiilin zarfsı şekli, zarf-fiil, gerundium). Abstract: According to the prevalent opinion in linguistics, the gerund-indicating the complementary secondary action which is dependent on the main action-is an infinite (nonfinite) and impersonal verb form. However, in our opinion, this definition must be cultivated and improved because it is not confirmed with the data on Turkish language which is rich in terms of its adverbial formations. The existence of finite forms in Turkish language [such as-Dİ-(y)Elİ,-Dİ mİ,-mİş-mEmİş (idi),-Dİ mİ (idi),-mİyor mİ,-mEz mİ, and-sE, which have adverbial (circumstantial) meanings] raises doubts about the thesis on the peculiarity that the gerunds are infinite verbal noun forms. The fact that these formations are finite forms is not obstacle to their being gerunds. In other words, adverbial meaning does not contradict with infinite form meaning. Besides, the abovementioned finite gerundial forms and the forms with adverbial meaning (such as-DİğİndE) show, contrary to the prevalent opinion, that the gerund can be conjugated and therefore, they are the forms which may have their own personal semes. The gerundial concept is analysed in this article in accordance with these opinions. Keywords: conjugational categories of the verb, category of the gerund, gerund (converb, adverbial form of the verb).

ÖZET Eski çağlardan beri dil incelemeleri en çok sözcük üzerine yapılmış, sözcük denilen dil birimi; birçok dil bilimci ve düşünür tarafından " anlam, dizim, istem, işlev, konum, köken, kullanım değeri, ses, yapı " vb. ölçütler bakımından ele alınmıştır. En genel şekliyle " Yazı dilinde aralarında belli bir boşluk bırakılan, konuşma dilinde ise belli duraklamalarla sezilen, çeşitli vurgulama/tonlama ve diziliş özellikleri gösteren dil birimi " şeklinde tanımlanabilecek olan sözcük için; anlam birim (İng. moneme), biçim birim (İng. morpheme), gösterge (İng. sign) gibi karşılıklar kullanılmıştır. Bu incelemede; temel problematik olarak belirlenen sözcüğün tanımlanmasında ve tasnif edilmesinde hangi dil düzleminin/düzlemlerinin ve hangi ölçütün/ölçütlerin temel alınması gerektiği kuramsal olarak tartışılmış ve-örneklere dayalı olarak-diğer dillerle de karşılaştırmalar yapılarak irdelenmiştir. İncelemede; sözcüğün tanımı ve tasnifi ile ilgili daha önce yapılan araştırmalar gözden geçirilmiş, tarafımıza ait olan tanım ve tasnif önerisi dile getirilerek dil bilgisi/dil bilimi araştırmalarına katkı sağlanması amaçlanmıştır. Bir söylem birimi olan sözcük ile ilgili daha önce yapılan araştırmalarda; bağlamlama (İng. contextualization) işleminin sözcükler arasındaki ilişkileri ve rolleri belirleyiciliğinin ihmal edildiği sonucuna varılmıştır. Anahtar Sözcükler: Bağlamlama, işlev, söz dizimsel ilişkiler ve roller.

Öz Deyimler (tabirler), gerçek anlamlarından uzaklaşıp yeni kavramlar meydana getiren kalıplaşmış sözlerdir. Türk milletinin varoluşuyla beraber düşündüğümüz deyim kullanımı bu aziz milletin farklı coğrafyalarda ve iklimlerde edindiği deneyimi yansıtması bakımından da çok büyük bir önem arz etmektedir. Deyimler, ifadeye canlılık, akıcılık ve zenginlik katmalarından dolayı dilin söz varlığı içinde önemli bir yere sahiptirler. Bu çalışmada Batı Trakya-Gümülcine ağzında görülen deyimler üzerinde bir tesbit ve gruplandırma yapılmıştır. Yöre ağzıylayla ilgili ağız çalışmamızda geçen metinlerden ve metin dışı derlemelerimizden elde edilen bu deyimler; köken, yapı, anlam ve söz dizimi bakımından değerlendirilmiştiri. Abstract Idioms are made up phrases that do not imply the literal meaning but create new concepts in the form of formulaic expressions. Considering the use of idioms since the existence of the precious Turkish nation, it is an essential issue as an accumulated experience and reflection in vast geographical lands and climates. Since idioms attribute liveliness, fluency and richness to the expression, they play an important role on the vocabulary of a language. This study aims to identify and classify the idioms detected in Western-Thrace – Komotini Turkish accent. The idioms that were obtained are from compilation texts of studies conducted on local accent, and also from other type of evaluation; an analysis conducted on origin, structure, meaning and syntax.