Kur'ân Kıssaları

ÖZET
Kur’ân-ı Kerîm, ilâhî iradenin insanlara bir rehber olarak gönderdiği ve hayatın hemen her yönüne dair muhataplarına ışık tutan bir kitaptır. İnsanların bu rehberden en verimli şekilde faydalanabilmeleri için Kur’ân’ı iyi bir şekilde tahlil etmeleri gerekir. Kur’ân’ı anlamanın ilk aşaması, vahyin nazil olduğu ortamı tanımak ve varsa ayetin nüzûlüne sebep olan olayları tespit ederek vahiy ile olgu arasındaki ilişkiyi saptamaktır. Zira Kur’ân ilk dönem muhataplarına doğrudan hitap etmiştir. Dolayısıyla Kur’ân’a muhatap ilk neslin ayetlerden ne anladığı meselesi Kur’ân’a dolaylı olarak muhatap olan sonraki nesiller ve bizler için daha da önemli hale gelmiştir. Kur’ân mesajını muhatabına iletirken çeşitli yöntemler kullanmıştır. Bu durum Allah kelâmı olan Kur’ân’ın muhatabın anlama ve algılama seviyesine göre çeşitli iletişim kanalları kullandığının göstergesidir. Bu bağlamda Kur’ân kıssaları vahyin mesajını muhataba iletmede önemli bir görev üstlenmişlerdir. Kur’ân’ın yaklaşık üçte birini teşkil eden kıssalar nâzil olduğu dönemle de toplumsal, sosyal ve siyâsî yönden bağlantısı bulunmaktadır. Bu anlamda kıssalar vahiy ortamı hakkında çıkarımlar yapabilmemize olanak sağlamaktadır. Kıssalar nâzil olduğu topluma ideal davranış örneği sunar; geçmiş ümmetlerde inkârcıların durumlarını haber vererek muhataplarını uyarır; özel ve etkileyici anlatımlarla muhatapların ibret almasını, durup düşünmesini önerir. Öte yandan peygamberlerin tebliğ mücadelelerini mevzubahis etmeleri yönüyle birtakım usûl ve ilkeler öğretir. Hz. Süleyman-Belkıs kıssasında da bu tür ilkeler mevcuttur. Bu çalışmada, kıssada mevzubahis edilen her iki karakterin de hükümdar olmaları sebebiyle siyâsî yönleri ele alınmıştır. Özellikle Hz. Süleyman’ın peygamberlik görevini bu arka plan dâhilinde nasıl yerine getirmeye çalıştığı anlaşılmaya çalışılmıştır. Bu husus Hz. Peygamber’in davet metotlarıyla ilişkilendirilmiş, benzerlikler ve farklılıklara değinilmiştir. Peygamberlerin davet üslûplarından örnekler sunulmuştur. Buradan hareketle davette üslûbun önemine işaret edilerek bu hususa dair üslûp ve ilkeler çeşitli yönleriyle ele alınmıştır. Hz. Süleyman-Belkıs kıssası bizim açımızdan siyâsî ilkeler ağırlıklı bir içeriğe sahiptir. Bunun yanında farklı davet üslûbu ve ilkelerle ilişkilendirebilme olanağı bakımından da önemli bir içeriğe sahiptir. Hz. Süleyman’ın diğer peygamberlerden farklı olarak hayvanlara hükmeden bir özelliği olması, onları istediği şekilde yönlendirebilmesi ve gerektiğinde kendisi gibi bir insan olan kişiyle iletişimde kullanması bu farklılığa bir örnektir. Girişle birlikte altı başlıktan oluşan bu çalışma, Hz. Süleyman-Belkıs kıssasından siyâsî iletişim öğretisine yönelik olarak çıkartılabilecek olan ilke ve prensipleri tespit etmeyi amaçlamaktadır.
Anahtar kelimeler: Kur’ân-ı Kerîm, Nüzûl-Sîret, Kıssa, Hz. Süleyman, Belkıs.
ABSTRACT
The Qur'an is a book that the divine will sent to people as a guide and sheds light on its interlocutors about almost every aspect of life. In order for people to benefit from this guide in the most efficient way, they need to analyze the Qur'an well. The first stage of understanding the Qur'an is to recognize the environment in which the revelation was revealed and to determine the relationship between revelation and fact by detecting the events that caused the revelation of the verse, if any. Because the Qur'an addressed the first period addressees directly. Therefore, the question of what the first generation, who addressed the Qur'an, understood from the verses has become even more important for us and the next generations who are indirectly addressed with the Qur'an. Qur’an used various methods while conveying the message of the Qur'an to the addressee. This is an indication that the Qur'an, which is the word of God, uses various communication channels according to the understanding and perception level of the addressee. In this context, the stories of the Qur'an have undertaken an important task in conveying the message of revelation to the addressee. The stories, which make up about one third of the Qur'an, have a social, social and political connection with the period when it was revealed. In this sense, the stories allow us to make inferences about the environment of revelation. The anecdotes present an example of ideal behavior to the society in which it was revealed; warns his interlocutors by informing about the situation of the deniers in the past ummahs; with special and impressive expressions, he recommends the interlocutors to take a lesson and stop and think. On the other hand, it teaches some methods and principles in terms of talking about the prophets' struggles to convey. There are also such principles in the story of the prophet Suleyman-Belkıs. In this study, the political aspects of both characters in the story are discussed, since they are rulers. Especially It has been tried to understand how Suleyman tried to fulfill his prophetic duty within this background. This matter, It has been associated with the invitation methods of the Prophet Muhammed, and the similarities and differences have been mentioned. Examples of the invitation styles of the prophets are presented. From this point of view, the importance of style in the invitation was pointed out and the style and principles related to this issue were discussed in various aspects. For us, the story of prophet Suleyman-Belkıs has a weighted content based on political principles. In addition, it has an important content in terms of the possibility of associating it with different invitation styles and principles. An example of this difference is that, unlike the other prophets, Suleyman had a characteristic of dominating animals, being able to direct them as he wished, and using them in communication with a human being like him when necessary. This study, which consists of six titles together with the introduction, It aims to determine the principles and principles that can be derived from the story of Suleyman-Belkıs for the teaching of political communication.
Keywords: Qur'an, Nüzül-Sîret, Parable, Hz. Süleyman, Belkis