Eanariekti čoahkkana duorastaga 23.9. Ohcejotnjálmmis gieđahallat Veahčak dálolaččaid ja stáhta gaskasaš buhtadusášši. Váldogieđahallan álggii diibmu 9.
Gažaldat lea Deanu guolástansoahpamuša ja guolástannjuolggadusa muhtin mearrádusaid dagahan massimiid buhtadeamis. Stáhtaid gaskasaš soahpamušaid ja daid mielde bivddu ráddjemiid geažil dálut leat massán sállaša.
Vuostebealit leat Suoma stáhtta ja Veahčaka laiggusgotti dálut. Stáhta ovddasteaddjin dás lea Lappi ealáhus-, johtalus- ja birasguovddáš (EJB-guovddáš).
Veahčaka dálolaččat dolvo ášši eanariektái dan maŋŋá go eanamihtidanlágádus lei geargan lotnun- ja buhtadusdoaimmahusain jagis 2017.
Sierramielatvuohta guoská earret earáid dan, makkár massimiid stáhtta lea geatnegas buhtadit ja gii máksá giddodatmeroštallangoluid.
Eanamihtidanlágádusa lotnundoaibmagoddi mearridii gal buhtadusa Veahčak laiggusgotti buot 48 buođđosaji ovddas jagiid 1973–2016 sálašmassimiid ovddas. Buhtadusa vuođđun lei badjelaš 13 000 luossakilo massin ja das rehkenastojuvvui buhtadus badjelaš 102 000 euro. Go dasa lasiha indeaksabajádusa ja reanttuid, de olles buhtadussan šattai lagabui 533 000 euro.
EJB-guovddáš lea váidagisttis šiitán buhtadusgeatnegasvuođa. Dan mielas Veahčaka laiggusgotti buođđoguolásteapmái ii leat čuohcan buhtadanláhkai sálašmassin.
Buhtadusaid várás lea láhka, muhto mo galgá meroštallat buhtadanláhkai áššiid?
Veahčakaččat ledje gáibidan buhtadusa maiddái sápmelaš kultuvrralaš massimiid ovddas, muhto dan gáibádusa juo eanamihtidanlágádusa lotnundoaimmahus hilggui dainna ákkain, ahte dasa ii gávdno lágalaš vuođđu.
Buhtadusduomus lea dahkkojuvvon stáhta váidaga lassin logemađi váidaga ja ášši guoská moaddečuohte olbmui, geat gullet Veahčaka laiggusgoddái.
Okta váidiin lea Väinö Guttorm. Su mielas lea ártet, ahte man dihte guolástannjuolggadusa dagahan massiimiin oba leage buhtadusláhka addojuvvon 30 jagi dassá, jus dan vuođul massimat eai dattege buhtaduvvo.
– Stáhtta goit šiitá, ahte sis livččii mihkkege buhtadanláhkai. Dat gal orro hirbmat ártet ja de stáhtta lea vel bálkáhan dovddus advokáhtaid. Dat gáibidit mis vel ahte galgat máksit sin goluid. Orru nu eahpevuoiggalaš, dadjá Guttorm.
Eanariekti ferte dál čoavdit ášši
Gearretrievtti iehčanas ovttadagas eanarievttis ášši lea álggahuvvon skábmamánus 2017. Gearretduopmár Tuula Hiukka-Poikela muitala, ahte eanarievttis áššegieđahallan lea ádjánan koronadili geažil.
– Vuos váldogieđahallan galggai leat jagi 2020 álgobealis, muhto de čoahkkin maŋiduvvui. Ođđa čoahkkináigi lei juo šihttojuvvon guovvamánnui 2021, muhto datge ii šaddan korona geažil, muitala Hiukka-Poikela.
Eanariekteinšenevra Sakari Haulos dadjá, ahte Veahčaka dálolaččaid váiddaášši lea earenomáš.
– Spiehkastathan dát gal lea, ii dákkár leamašan ovdal. Buhtadusláhka lea jo gomihuvvon, muhto buot buhtadanáššiid, mat lága áigge leat biddjon johtui, ferte gieđahallat. Dákkár áššit soitet boahtit vel lasi boahttevaš jagiid áigge, árvala Haulos.
Eanariekti galgá dahkat mearrádusa buhtadusáššis otná váldogieđahallama maŋŋá.
– Duopmu celkojuvvo lagaš vahkkuid, muhto dárkilis áigi ii leat vel dieđus. Goittotge dán jagi bealde buriin áiggiin lea ulbmil addit duomu, dadjá Haulos.
Eanarievtti čoahkkimis ášši čovdet gearretduopmár, eanariekteinšenevra ja guokte lávdeolbmo.
Yle Ođđasiid Sámis ja Beaivvi ságaid sáhttá guldalit Yle Areenas.
Ášši beaividuvvon 23.9.2021 dii 10.15. Lasihuvvon eanariekteinšenevra Sakari Haulosa kommeanttat.