Juõʹǩǩ täʹlvvsesooŋŋ aalǥâst čeʹvetjäuʹrrneǩ puäʒʒooumaž Juha Feodoroff serddai õõutsââʹjest jieʹrjeesvuiʹm Suâlčeâlǥa vuejted turiistid. Ǩeâđđa tueʹǩǩen lie kuʹǩes tuâjjpeeiʹv da sõrgg lij äiʹǧǧ jååʹtted eʹpet domoi di lueʹštted jieʹrjid čiõkkra. Feodoroff lij nuõrrpoodd rääʹjest reâuggam jieʹrjivuiʹm da jååttam pirr Lääʹddjânnam. Sesoŋŋtuâj poʹhtte lââʹsstiânnsid puäʒʒooumže.
Tuâjj puõccuivuiʹm vuäitt måtmešt šõddâd še õhttnaž tuâjjan da tõõzz paʹldde kaiʹbbjeʹči še kueiʹm. Puäʒʒhoiʹddjeei tuâjj da čårrpäiʹǩǩ-kåʹdd lie måtmešt vaiʹǧǧes õõutlõk.
Feodoroff mušttal, što son lij jieʹllmest kâʹl hieʹlǩeld kaunnâm rääʹǩǩesvuõđ: son kaauni jiijjâs päärnai jieʹnn toouʹni âʹlddsiidâst. Håʹt-i suännai čuõkku lie juʹn äigga rätkkjam, son vuäinn, što äävas da aktiivlaž miõlin vuäitt kaaunõõttâd ođđ oummivuiʹm.
– Vuäitt särnnad, što kâʹl toʹben lie leämma (rääʹǩǩesvuõđ), särnn Feodoroff mååjjnjaaʹlmi.
Pieʹllkueiʹmm ij puäʹđ dååma viǯǯâd
Juha Feodoroff lij jiõčč laaʹvjam jååʹtted tuâj mieʹldd: nuõrben son jooʹđi miâr âʹlnn da vueiʹni maaiʹlm.
Suʹnne lij leämmaž vääžnai pâi tobdstõõttâd ođđ oummuivuiʹm.
– Tinder lij mâʹte ouddâl leäi čâustõk, koin njuärstet kaavsõõzz, pååǥǥast Feodoroff.
Son vuäʹppast, što oummu kâʹl âʹlǧǧe tuõsttâd vueʹlǧǧed ǩiõččâd dommpõõrt åålǥbeälla, leʹbe siidâst nobba.
– Õõlǥči pâi jiõčč vueʹlǧǧed liikkeed, ko ij-han ni ǩii puäʹđ dååma viǯǯâd. Âlgg mõõnnâd jiõčč ooccâd ij-ǥa pâi vueʹrdded. Kaʹnnat mainsted oummuivuiʹm da vuõinnlõõttâd. Tõʹst kâʹl mii-ne aainâs puätt, smeâtt Feodoroff.
Puäʒʒhoiʹddjeeja lij še måtmešt vaiggâd jååʹtted, ko måtam pooddi puk äiʹǧǧ mâânn mieʹccest. Tõʹnt Feodorooff miõlâst leʹčči-i pueʹrmõs, što jiijjâs jieʹllemtuâj vuäitči jueʹǩǩed õõutâst kuõiʹmin.
– Tõt-han just leʹčči teâđast, jõs (kueiʹmm) âstt leeʹd mieʹldd puäʒʒhååidast da õõstči leeʹd mieʹldd da miõll ǩeäss tän tuõjju. Puk oummu jie tuʹǩǩed jieʹllʼjin. Taaurõš täʹst leʹčči pueʹrmõs, smeâtt Feodoroff.
Saaʹmi kõõskâst jiânnai õhttujälsteei
Tâʹvvriikkin lie õhttujälsteei eeʹjjest nobba jeänab di jeänab. Õhttnažvuõtt lij še Sääʹm päiʹǩǩ-kooʹddi vaiggâdvuõtt: Statistikk-kõõskõõzz mieʹldd Čeʹvetjääuʹr da Njauddâm vuuʹdest joba viiđõs leʹjje õhttujälsteei eeʹjj 2023.
Lääʹddjânnmest õhttujälsteeʹji mieʹrr lij še pâi lâssnam: õhttujälsteei leʹjje eeʹjj 2023 1,33 miljoon, kååʹtt lij 47 % puk jälstemkooʹddin. 45 % õhttujälsteeʹjin leʹjje 60-âkksa.
Lääʹddjânnam jeeʹres čårrvuuʹdin lie leämmaž seämmanallšem vaiggâdvuõđ ko še sääʹmvuuʹdest. Õhttnažvuõtt lij tuʹtǩǩummši mieʹldd še ååumoummid šuurab riskk tiõrvâsvuõʹtte ko neezznid.
Feodoroff tåbdd jiijjâs dommpääiʹǩ eettmõõžž nuʹtt koččum ”puäʹrespäärnain” leʹbe õhttu jälsteei ååumoummui sââʹj. Määŋgas lie jälstam õhttu ǩeeʹjjmieʹldd jieʹllem.
– Lie-han toʹben jiânnai, kook jälste aivv õhttu da jeäʹla kueiʹm kaunnâm.
Feodorooff mieʹldd saaʹmi kulttuurâst iʹlla takai äʹšš mainsted rääʹǩǩesvuõđâst.
– Taaurõõžži kõõskâst nuõrrân kâʹl mainstim da jeäʹp mij jiânnai maai nâst täʹst. Håʹt-i õõlǥči jeänab-ǥi, vuäinn Feodoroff.
