Sápmi
Artihkal lea 3 jagi boaris.

Ođđasamos dieđut koronavirusis: Anára gielddas šaddá vuordit máŋggaid vahkuid, jus áigu ii hohpolaš -dikšui | Ráđđehus gieđahallá restoráŋŋaid ráddjendoaimmaid álgovahkkus

Yle Sápmi beaiváda dán artihkkalii ođđasamos dieđuid koronavirusa dagahan dilis eandalit davvin.

Pääministeri Sanna Marin ja sisäministeri Maria Ohisalo.
Suoma ráđđehus válmmaštallá spiehkastatdili ja válmmašvuođalága atnuiváldima. Válmmašvuođalága ja dan paragrafaid atnuiváldima dohkkeha riikkabeaivvit. Govva: Jorge Gonzalez / Yle
  • Mira Rauhala

17.1.2022 dii. 8.19 Errenáigi otnon – njoammunáitaga vuollái gártan ferte testet iežas ruovttus

Lappi buohccidikšunbiire ođđa rávvagiid mielde guktii dahje golbmii boahkuhuvvon olmmoš ii šat gárta erremii, muhto son ferte testet iežas ruovttus vihtta beaivvi ovddos guvlui dan rájes go, lea šaddan njoammunáitaga vuollái. Boahkukeahtes dahje oktii boahkuhuvvon olbmot goit gártet ain dás duohkoge karantenii viđa jándorii.

Dat guhte lea buohccán koronadávdii, ii dárbbaš leat erremis ođđa rávvagiid mielde šat go čieža beaivi dan rájes go dávdamearkkat leat álgán.

17.1.2022 dii. 8.09 Ráđđehus gieđahallá restoráŋŋaid ráddjendoaimmaid álgovahkkus

Ráđđehus čoahkkana álgovahkkus gieđahallat koronadili ja restoráŋŋaid vejolaš ráddjehusaid. Bargo- ja ealáhusministeriija ja sosiála- ja dearvvašvuođaministeriija leat ovttas válbmemin evttohusa restoráŋŋaid giddemis.

Ministeriija bargojoavku lea plánen lassiráddjehusaid restoráŋŋaide amas koronadilii vel vearránit. Ráddjendoaimmat guoskkaše dakkár restoráŋŋaide, maid váldodoaibman lea fállat alkoholajuhkosiid.

17.1.2022 dii. 8.05 Anára gielddas šaddá vuordit máŋggaid vahkuid, jus áigu ii hohpolaš -dikšui

Anára gielddas dahkkojuvvon korona teasttain sullii 15% leamašan positiivat. Gieldda dieđáhusa mielde Anáris leat ain koronanjoammumat, muhto dilli ii leat goit nu heitot, ahte dan eai basttáše dikšut. Korona goit hehtte dearvvašvuođaguovddáža doaimma ja ii jođánis -divššu olbmot gártet dál vuordit birrasiid gávcci vahkku.

Koivikko bálvalandálu ássiin leat gávnnahan máŋggaid njoammumiid ja oallugat leat maiddái šaddan njoammunáitaga vuollái. Gieldda sávaldahkan leage, ahte olbmot eai dál galledivčče bálvalandálus muhtin áigái.

Anára gielda rávve, ahte jus lea šaddan njoammunáitaga vuollái, de gánniha dahkat ruovttuteasttaid viđa jándora áigge ja garvit lagaš oktavuođaid. Jus fas dárbbaša njoammundávdabeaiveruđa, de positiiva bohtosa ferte sihkkarastit virggálaš teasttain dearvvašvuođaguovddážis dahje eará testen sajis.

14.1.2022 dii. 8.36 Norga ložže koronaráddjehusaid

Seammás go Suomas álmmuhit oppa áigge čavgasot ráddjehusain, ložže Norga bealistis ráddjehusaid.

Áššis muitala NRK Sápmi.

– Mii sáhttit ložžet máŋga doaibmabiju, mat leat ásahuvvon njealji vahku dassái, muitala Norgga stáhtaministtar Jonas Gahr Støre.

Ložžemat gusket earret eará dan, ahte alkohola sáhttá vuovdit guhkkelabbui eahkedii. Maiddái errennjuolggadusat rievdadit, go njoammunerrema sajis galgá váldit baicce koronaiskosa.

Suomas fas dilli lea earálágán, go ráđđehus galgá dieđihit odne ovdamearkka dihte das, váldojuvvogo gearggusvuođaláhka atnui.

13.1.2022 dii. 13.15 Broas: Davi gielddain korona váldá earenoamáš olu dearvvašvuođafuolahusa resurssaid

Davviguovllu garra koronanjoammumiid lassáneapmi lea ráfon juovllaid loguide veardidettiin. Áššis muitala Lappi buohccedikšunbiire infekšuvdnabajitdoavttir Markku Broas.

Broas árvala, ahte dillái váikkuha eandalitge dat, go loahppášiid maŋŋá eai leat šat nu olu mátkkálaččat. Liikká deaddu buohcceviesuin lea goittotge oba garas.

– Jus jurddašit gielddaid, gos dearvvašvuođafuolahusas leat unnan resurssat, deaddu lea garas. De mii fertet smiehttat doaibmavugiid, mo ovddidit áššiid, Broas lohká.

Son muitala, ahte Lappi buohccedikšunbiires čoahkkánit maid odne gieđahallat earret eará dearvvašvuođafuolahusa bajasdoallama vejolašvuođaid dákkár dilis, go koronadilli váldá resurssaid.

13.1.2022 dii. 6.51 Lappi čoahkkananráddjehusat bissot fámus

Lappi guovlohálddahusdoaimmahat avi joatká Lappis fámus leahkki čoahkkananráddjehusat mánotbajiin. Koronadilli lea ain váttis, man dihte Lappi avi gieldá ain siste lágiduvvon álbmotdilálašvuođaid ja almmolaš čoahkkimiid, maidda oassálastet badjel 20 olbmo.

Mearrádusat leat fámus guovvamánu 22. beaivve rádjái ja gusket buot Lappi gielddaid.

13.1.2022 dii. 6.51 Ráđđehus válmmaštallá spiehkastatdili ja válmmašvuođalága atnuiváldima

Suoma ráđđehus válmmaštallá spiehkastatdili ja válmmašvuođalága atnuiváldima. Áššis muitala Helsingin Sanomat -aviisa. Yle lea ožžon nannejumi áššái ráđđehusgálduin. Válmmašvuođalága atnuiváldimiin geahččalit dorvvastit buohcceviesuid doaimma koronaepidemiija vearrámus muttus.

Yle dieđuid mielde ministeriijain leat jearran, maid válmmašvuođalága paragrafain galggašii ráhkkanit váldi atnui. Ášši vejolaččat gieđahallet jo dán vahku áigge.

Spiehkastatdili atnuiváldimii dárbbašuvvo vel presideantta dohkkeheapmi. Válmmašvuođalága ja dan paragrafaid atnuiváldima dohkkeha riikkabeaivvit.

Loga lasi suomagillii: Hallitus valmistelee poikkeusoloja ja valmiuslain käyttöönottoa – sairaanhoidon kantokyky yritetään turvata

12.1.2022 dii. 12.30 Ollu njoammumat jeagárprikáhtas

Koronavirus leavvá dál jeagárprikáhtas Soađegilis ja Roavvenjárggas. Bálvalusgeatnegasain leat gávnnahan guovtti beaivve áigge oktiibuot 59 njoammuma. Suoma soahteveaga joavkoossodagain eanemus njoammumat leatge dál jeagarprikáhtain Lappis ja Gárjilis.

Jeagárprikáhta kommandánta, evearsta Sami-Antti Takamaa muitala, ahte dili váttásmahttá dat, go omikron-variánta njoammu hui álket ja eanaš njoammumiin eai leat makkárge dávdamearkkat.

12.1.2022 dii. 8.53 Anáris koronaboahkuheamit ovdánit bures,measta 45 % badjel 12-jahkásaččain ožžon jo goalmmát boahku

Anára gielddas boahkuheamit ovdánit bures. Goalmmát boahkuid oasil Anáris leat boahkuhan jo 44, 8 % badjel 12-jahkásaš gieldalaččaid.

Anára gieldda dieđáhusa mielde dearvvašvuođafuolahusas leamaš olu bargu, muhto dat leat vehá ložžen turisma geahppána maŋŋá. Ođđa koronanjoammumiid gávnnahit 10-20 beaivvis. Karantena- ja errenmearrádusat maŋŋonaddet vehá.

11.1.2022 dii. 18.58 Ráđđehus čavge restoráŋŋaid rabasáiggiid

Suoma stáhtaráđđi mearridii čavget ráddjehusaid nu, ahte buot restoráŋŋat giddejuvvojit diibmu 18 gaskavahku 12.1.2022 rájes.

Rabasáiggiid guoski ásahus boahtá fápmui boahtte ija ja lea fámus ođđajagimánu lohppii olles Suomas.

11.1.2022 dii. 15.47 Sámis oktiibuot 49 ođđa njoammuma

Sámeguovllus leat duođastuvvon oktiibuot 49 ođđa koronanjoammuma maŋŋebárga.

Dá sámeguovllu ođđasamos dieđut:

  • Anár 20 njoammuma
  • Ohcejohka 9 njoammuma
  • Eanodat 6 njoammuma
  • Soađegilli 10 njoammuma

11.1.2022 dii. 12.13 Suomas measta 10 000 ođđa njoammuma ja 10 ođđa jápmima ievttážis

Dearvvašvuođa- ja buresveadjima lágádusa ođđasamos dieđuid mielde Suomas lea duođastuvvon 9 768 ođđa koronanjoammuma maŋimuš jandora áigge.

Stuorámus oassi njoammumiin lea gávnnahuvvon Uusimaa nappo Helssega ja dan lagaš gávpogiid guovllus.

Koronavirusa dihte jápmán leat Dearvvašvuođa- ja buresveadjima lágádusa ođđa dieđuid mielde logi eanet go ikte.

Korona dihte Suomas leat jápmán dál oktiibuot 1 666 olbmo.

10.1.2022 dii. 16.28 Buot Roavenjárgga skuvlalaččaid ávžžuhit geavahit máska

Roavenjárggas ávžžuhit dál buot skuvlalaččaid geavahit máska. Ovddit ávžžuhus guoskai dušše badjel 12-jahkásaččaid, muhto ođđa ávžžuhusa mielde maiddái buot unnimus oahppitge galget geavahit máska.

Mánát ožžot máska skuvllas.

10.1.2022 dii. 15.04 Vahkuloahpas badjel 23 000 ođđa njoammuma

Koronadilli vearrána ain, go Suomas leat mannan bearjadaga maŋŋá gávnnahan badjel 23 000 koronanjoammuma.

Maiddái sámeguovllus ođđa njoammumat gávnnahuvvojedje vahkuloahpas valjit: Anáris 32, Eanodagas 9, Ohcejogas 2 ja Soađegilis 19.

Dearvvašvuohta- ja buresveadjinlágádus THL dieđuid mielde beavttalmahttojuvvon divššus leat dálá dilis olles riikkas 63 koronabuohcci.

10.1.2022 dii. 9.15 Soađegilis buohcceviesus njoammumat

Soađegili dearvvasvuohtaguovddáža doaimma šaddet olu geahpedit, go doppe leamašan koronavirusnjoammumat ja oassi bargiin lea šaddan njoammunvára vuollai.

Ákuhtavuostáváldima, veajuiduhttinossodaga, bátnedivššu, sosialabarggu ja mielladearvvasvuođabalvalusaid gohcimat goit doibmejit dábálaččat. Buot eará doaimmat giddejuvvojit guovtti vahkui ja eai hohpolaš vuostáváldináiggit sirdojuvvojit.

Gidden ii goit váikkut koronatesttemii ja boahkohemiidda.

Maiddái oassi jođánis divššu dárbbašeaddjiid ossodagas ja veajuiduhttinossodaga buohcciin leat vejolaččat šaddan njoammanvára vuollai eaige ossodagain leat dál galledeamit lobálaččat.

7.1.2022 dii. 16.30 Anáris vuođđoskuvllat bissot lagašoahpahusas

Anára gielddas eai leat sirdimin vuođđoskuvllaid oahpahusa gáiddusoahpahussan. Anára čuvgehusdoaimma hoavda** Ilkka Korhonen** dadjá, ahte sii leat álgovahkus mearridan skuvllaid koronadoaimmain.

– Mii leat leat mearridan doallat vuođđoskuvllaid oahpahusa lagašoahpahussan, namuha Korhonen.

Avvila logahat sirdása gáiddusoahpahussii guovtti vahkkui nappo áigodahkii 10.–21.1.2022. Gáiddusoahpahussii sirdásit dan dihte go oahppiid gaskkas leamašan koronanjoammumat.

Logahaga gáiddusoahpahusain geahččalit sihkkarastit dan, ahte vuođđooahpahusa sáhttet doallat dábálaččat lágašoahpahussan.

Škovlâi korona torvotooimâin Ilkka Korhonen
Guldal dáppe Anára gieldda čuvgehusdoaimma hoavdda Ilkka Korhonen jearahallama gáiddusoahpahusas. Govva: Anja Kaarret / Yle Areena

7.1.2022 dii. 7.06 Sosiála- ja dearvvašvuohtaministeriija evttohii gáiddusoahpahusa olles riikii, muhto dan vuosttildit garrasit

Sosiála- ja dearvvašvuohtaministeriija evttohus skuvllaid sirdášuvvamis gáiddusoahpahussii hedjonan koronadili dihte lea ožžon garra vuosttildeami.

Áššái lea šaddan garra vuosttildeapmi, go mánáin koronadávda ii leat dávjá nu garas, eaige mánát gárte nu dávjá buohccevissui dávdda geažil.

Ovdamearkka dihte logi infekšuvndnaspesiáladoaktára almmuhan rabas reivves muitalit, ahte koronavirus leavvá olles riikkas, iige skuvllaid gidden eastte virusa leavvámis.

Mearrideaddji joavku galggašii deaivvadit juogo odne bearjadaga dahje boahtte vahku álggus.

Loga áššis eambbo suomagillii dás.

5.1.2022 dii. 17.20 Anára gielddas sihkkaraston omikron-dáhpáhus

Anára gielddas lea sihkkaraston okta Omikron-dáhpáhus, dieđiha Anára gielda neahttasiiddustis.

Anára koronadilli lea sakka hedjonan ja njoammumat leamašan maŋimuš vahku áigge máŋgalogi. Njoammumat leamašan sihke báikkálaččain ja turisttain. Gielddas lea maid dál sihkkaraston okta omikron-dáhpáhus. Gielddas navdet, ahte stuoritge oasi njoammumiin dagaha omikron-varianta, go buohccán olbmuin leat dál unnán dávdamearkkat.

Gielda lea maid heaitán almmuheames báikkiid, main olbmot leat sáhttán šaddat njoammunáitaga vuollái. Maiddái njoammunáitaga vuollái šaddan olbmuid juksan ja positiivvalaš koronaiskosa ožžon olbmuid gitta fáhten ádjána dál, dieđiha Anára gielda.

Loga Anára gieldda ođđasamos koronadieđuid dáppe.

5.1.2022 dii. 16.26 Lagamuččaid galledeamit gildojuvvojit

Lagamuččaid galledeamit Lappi buohccedikšunbire sosiála- ja dearvvašvuođafuolahusa ovttadagain eanaš gildojuvvojit. Gielddus guoská maiddái Lappi guovddášbuohcceviesu Roavvenjárggas.

Galledemiid gildet vai sáhttet geahpedit buohcciid ja bargiid njoammunriskka.

Mearrádus ii guoskka mánáid ja riegádahttiid lagamuččaid, jus sis eai leat dávdamearkkat. Riegádahtti lusa beassá galledit dušše máná áhčči dahje son guhte lea almmuhuvvon lagamužžan. Mánáid besset galledit váhnemat dahje máná fuolaheaddjit.

Gohcimii sáhttá boahtit dušše okta mieđušteaddji.

Dakkár buohccit geat leat nu gohčoduvvon mieđuštandivššus dahje muđui duođalaččat buohccit, sin lusa lea vejolaš beassat, muhto galledeaddji galgá leat dearvvas ja fitnamis galgá sohppojuvvot sierra.

5.1.2022 dii. 13.28 Soađegilis vuoruhit návccaid boahkuhemiide

Soađegilis fertejit gáržudit dearvvasvuođabálvalusaid koronadili geažil. Gielddas leat gártan vuoruhit návccaid vai fidnešedje bargiid njoammunbálgáid guorramii ja boahkuhemiide.

5.1.2022 dii. 13.15 Otná koronalogut

Dearvvasvuođa ja buresveadjima lágádusa otná dieđuid mielde Suomas leat gávnnahan 6791 ođđa koronanjoammuma. Lappi buohccedikšunbiirres gávnnahedje 144 ođđa njoammundáhpáhusa.

Anára gielddas leat DBL dieđuid vuođul registreren 24 ođđa njoammuma, Ohcejogas guokte ođđa njoammuma, Eanodagas ja Soađegilis guktuin ovtta ođđa njoammuma.

Statistihkkaloguin lea goittot buorre diehtit, ahte almmolaš njoammunloguid dieđuid beaivideapmi sáhttá sievgat ja vel dasa lassin DBL ii registrere dárkilis njoammunloguid gielddain, main leat vuollel vihtta njoammuma.

5.1.2022 dii. 13.00 Vihkkedallet čoahkkananráddjehusaid viiddideami olgosajiide

Lappi guovlohálddahusdoaimmahat vihkkedallá, galggašiigo sissajiid čoahkkananráddjehusaid viiddidit maiddái olgosajiide. Sissajiin ožžot dálá ráddjehusaid mielde čoahkkanit eanemustá 20 olbmo.

Sosiála- ja dearvvasvuođaministeriija attii dán vahkus dárkilmahtton ávžžuhusaid, mat gusket nu gohčoduvvon heahtegoazanmekanisma.

Guovlohálddahusdoaimmahat áigu mearridit áššis maŋimustá boahtte vahku álggus dan maŋŋá go sii ožžot Lappi koronakoordinerenjoavkkus varrasamos dieđuid guovllu koronadilis.

Guovloválggat lágiduvvojit golmma vahku geažes ja vuordimis leat iešguđetlágan válgadáhpáhusat.

5.1.2022 dii. 10.50 Gielda ii almmut šat báikkiid, gos lea sáhttán šaddat njoammunáitagii

Anára gieldda njunušdoavttir Outi Liisanantti muitala dieđáhusas, ahte gielda ii almmut šat báikkiid, gos lea sáhttán šaddat njoammunáitagii. Dasa leat sivvan gieldda valjis njoammundáhpáhusat.

Liisanantti muittuha gieldalaččaid, ahte eandalit dál lea dehálaš geavahit máskka, doalahit dorvogaskkaid ja muitit gieđaid buhtisdoallama. Liisanantti namuha maiddái, ahte omikronvariánta sáhttá njoammut vaikko livččiige ožžon boahkuid.

4.1.2022 dii. 13.25 Otná koronalogut

Dearvvasvuođa ja buresveadjima lágádusa otná dieđuid mielde Suomas leat gávnnahan 5492 ođđa koronanjoammuma. Lappi buohccedikšunbiirres gávnnahedje 138 ođđa njoammundáhpáhusa.

Anára gielddas leat DBL dieđuid vuođul registreren 21 ođđa njoammuma, Eanodagas ovtta ja Soađegilis fas golbma ođđa njoammuma. Ohcejoga guhtta ođđa njoammundáhpáhusa eai vuos oidno almmolaš njoammunloguin, go dieđuid beaivideapmi sáhttá sievgat.

4.1.2022 dii. 12.52 Koronadilli vearáskan Muoná-Eanodaga guovllus

Enontekiön sanomat čállá neahttasiidduinis, ahte Muoná-Eanodaga dearvvasvuođafuolahusa guovllus leat dál 80 olbmo erremis korona geažil. Dasa lassin njoammunáitagii leat šaddan ollu olbmot. Gielddain leat gávnnahan omikronvariántta ja dilli sáhttá nuppástuvvat jođánit.

4.1.2022 dii. 12.30 Soađegilis badjelaš vahkus 30 koronanjoammuma

Soađegili gieldda dieđáhusas čállet, ahte gielddas leat gávnnahan 30 ođđa koronanjoammuma vahkuid 52 ja 1. Njoammumiid leat gávnnahan earret eará ruoktobuohccedivššu bargiin. Danin ássiin ja bargiin válddihit joavkokoronaiskosiid jeavddalaččat. Dássážii ođđa njoammumat eai leat gávnnahuvvon.

4.1.2022 dii. 11.45 Ohcejogas gávnnahan guhtta ođđa koronanjoammuma

Gielddadoavttir Heidi Eriksen muitala Ohcejoga koronanjoammumiin
Gielddadoavttir Heidi Eriksen muitala Ohcejoga koronanjoammumiin. Govva: Kaisa Aikio / Yle

Ohcejoga gielddadoavttir Heidi Eriksen muitala, ahte olles buohccedikšunbiirres lea fuones koronadilli ja dál dat joavddai maiddái Ohcejohkii. Gielddas leat gávnnahan dássážii goit guhtta njoammuma.

Sullii beali njoammumiin gávnnahedje mátkkálaččain ja beali fas báikegotti olbmuin. Máŋgalogi olbmo gártet karantenii.

– Dál mii riŋgestallat olbmuide ja dahkat karantena- ja errenmearrádusaid. Seammás geahččalat gávdnat olbmuide orrunsajiid daid várás, Eriksen lohká.

Vaikko čoahkkananráddjehusat leat fámus de Eriksen deattuha, ahte Ohcejoga mahtosaš gielddas 20 olbmo čoahkkaneapmi lea jo viehka olu.

– Gánneha muitit garvit buotlágan čoahkkanemiid, Eriksen muittiha.

Son ávžžuha maiddái geavahit FFP2-njálbmesujiid sajiin, gos olbmuid ii sáhte garvit.

4.1.2022 dii. 10.22 Máŋga koronanjoammuma Ohcejogas

Ohcejoga gieldda dieđáhusas čállet, ahte gielddas leat gávnnahan vahkkoloahpas ja ikte vuossárgga máŋga koronanjoammuma iešguđet njoammunbálgáin. Okta koronabuohcci lea buohcceviessodivššus.

Gielddas čielggadit dál njoammunbálgáid. Sii váldet oktavuođa olbmuide, geat leat gártan njoammunáitagii. Gieldda dearvvasvuođadoaibma rávve olbmuid báhcit eaktodáhtolaš karantenii ja válddihit koronaiskosa jus dávdamearkkat ihtet.

4.1.2022 dii. 8.00 Guovdageainnus mánáidgárdi gitta korona geažil

Guovdageainnus leat gártan giddet mánáidgárddi, go bargi bođii bargui iige lean váldán koronaiskosa nu mo lei ávžžuhuvvon. Bargi dagai ruoktoteastta barggus ja oaččui positiiva bohtosa. Áššis čállá Ávvir-áviisa neahttasiiddustis.

  • Beasat lohkat ovddit koronaartihkkala dáppe.