Soahtedilli dagaha olbmuide baluid, fuola ja streassa, main livččii dehálaš beassat hállat ja gieđahállat ámmátolbmuiguin. Eandaliige dehálaš lea, ahte rašes fáttáid birra beassá hállat iežas eatnigillii.
Ohcejoga gieldda psykiatriijalaš buohccedivššár Kaarin West muitala, ahte lea hirbmat áddehahti, ahte bohtet vaikko makkár dovddut soađi dihte. West lohkáge, ahte livččii hui dehálaš, ahte oktage ii bázášii okto, muhto baicce livččii gii nu, geainna beasašii hállat.
Ovdamearkka dihte Ohcejoga gielddas gulahallamiin Westiin beassá ovddos guvlui fáttáin. Ohcejoga gielddas lea maiddái eará sámeguovllu gielddaiguin soahpamuš, ahte sii sáhttet ordnet dárbbu mielde sámegielat hállanveahki.
– Jus lea diekkár dilli ja dárbu, de gánneha váldit oktavuođa vaikko dearvvašvuođaguovddážii ja jearrat, ahte mo dat lihkostuvašii, West lohká.
Mánotbadji dassái álgán soahtedilli lea oidnon juo West barggus, go olbmot leat váldán sutnje njuolgga oktavuođa. Son lea maiddái gulahallan skuvllaiguin, ahte mo ášši galggašii oahppiiguin gieđahallat.
West muittuha, ahte lea dehálaš joatkit eallima ja árgga. Sus leat dearvvuođat maiddái olbmuide, geaid soahti fuolastuhttá.
– Háliidan lohkat, ahte mii leat dorvvus dáppe Suomas. Ii leat mihkkege heđiid. Lea dehálaš, ahte min eallin dáppe joatkašuvvá ja árga joatkašuvvá, ja mii lihkkat iđđes ja vuolgit bargui dahje skuvlii, deaivat olbmuid ja fitnat olgun, lohká West.
Áŧestumi sáhttá dikšut vaikko lávlumiin dahje olgun johtimiin
Olbmuin leat iešguđetlágán vuogit dikšut mielaset, jus lea hui áŧestuvvan dovdu. Kaarin West lohká, ahte vaikkoba lávlumiin dahje sárgumiin sáhttá geahččalit beassat luovus váivves mielladilis. Olbmuin lea goittotge lunddolaš dárbu beassat hállat, iige dasa dárbbaš vealttakeahttá leat ámmátolmmoš.
– Dat sáhttá leat gii beare, vaikko skibir dahje kránnjá. Sihkkarit susge leat dakkár dovddut, ahte beasašii juohkit daid dovdduid, dat máŋgii veahkeha. Galhan dat sáhttá leat vaikko beana, ii duođaige dárbbaš álo leat ámmátolmmos, muitala West.
Beaivvi ságaid ja Yle Ođđasiid Sámis sáhtát maid guldalit Yle Areenas.