Sápmi
Artihkal lea 2 jagi boaris.

Kielâtrauma puáhtá leđe soro, ilo já vaje, já tom lii feerim meid Iiris Kangas – ääšist savâstâllâm lii algâttum já toos oro lemin tárbu

Nuorttâlâškielâ kielâtraumast láá savâstâllâm kyehti eehid, mutâ meid anarâš- já tavesämikielân lii tárbu savâstâllâđ ääšist.

Iiris Kangas ja hänen tyttönsä Tilma.
Iiris Kangas sárnu Tilman äijihis kielâ, anarâškielâ. Govva: Iiris Kangas
  • Anja Kaarret

Anarâškielâ iälláá, párnááh uáppih já sárnuh kielâ já kielâ puáhtá kevttiđ já kuullâđ maaŋgâ saajeest. Tääl lii-uv asto vuáijuđ čieŋâlubboid aššijd, tego kielâtrauman. Nuorttâlâš párnáid vuávájum Kielâpiervâlist škoovlân -haahâ ornij kieskâd savâstâllâmehidijd ääšist nuorttâlâškielâlâš párnái vaanhimáid.

Kielâtraumast iä lah ennuv savâstâllâm ovdil. Jo vuosmuš eehid čaaitij tom, ete kielâtraumast savâstâllâm lii tehálâš, muštâl Sämitige kielâpiervâlstivrejee Niina Aikio-Siltala. Sun lâi ohtâ savâstâllâmeehid uárnejeijein.

– Juáhhást lâi hirmos tárbu sárnuđ jieijâs fiäránijn já ooinij, ete lijjii stuorrâ tobdoh, muštâl Aikio-Siltala.

Eehid maŋa lâi čielgâs, ete meid anarâš- já tavesämikielân kalga orniđ sierâ kielâtrauma ehidijd.

Mutâ mii kielâtrauma jiešalnees lii? Aikio-Siltala mield sämikielâi ohtâvuođâst saahâ lii tast, ete sämikielâ kolgâččij leđe puohâi eenikielâ, mut maaŋgâi suujâi tiet ij lah maaŋgâikin.

Niina Aikio-Siltala muštâl, maht moonâi vuosmuš kielâtrauma eehid:

Mestâ jyehi sämmiliist lii mottoomlágán kielâtrauma

Niina Aikio-Siltala arvâl, ete kielâtrauma lii uápis mestâ jo jyehi sämmilâžžân.

– Puávtáččij ettâđ, et ereslágáneh traumah láá siämmáá ennuv ko maid láá sämmiliih-uv, muštâl Aikio-Siltala.

Aanaarlâš Iiris Kangas kieđâvušâi jieijâs kielâtrauma, ko opâttâlâi äijihis kielâ rävisolmožin. Sunjin kielâi máttááttâllâm lii táválávt lamaš älkkee, mutâ anarâškielâ luuhâm lâi ereslágán.

– Tot puovtij maaŋgâlágánijd tobdoid, tego soro, ilo, kunnee já vaje, muštâl Kangas.

Suu puárásub párnááh iä lamaš kielâpiervâlist, mut suu nuorâmus páárnáš piäsá oppâđ sämikielâ pääihist já maŋeláá kielâpiervâlist.

Sämikielâ oppâm lii adelâm Kangasan máhđulâsvuođâ valjiđ olssis pargosaje. Tääl sun lii enniluámust, mutâ lii pargoost Säämi máttááttâskuávdáást anarâškielâ máttáátteijen. Talle ko sun jieš opâttâlâi anarâškielâ, te uážui iše škovlâskipárijn kielâhuoláid.

– Mun lam keččâlâm muštâliđ uáppeid, ete elleđ huolâ, puohlágáneh tobdoh šaddeh já jis taigin ij jieš piergii, te puáhtá koijâdiđ iše, muštâl Kangas.

Kielâtrauman puáhtá uážžuđ torjuu meid Uvjâst, Säämi psykososiaallâš torjuu ohtâduvâst.

Iiris Kangas muštâl jieijâs kielâtraumast:

Kuldâl lase Anarâš saavâid tääbbin.