Duohtavuođa- ja soabadankomišuvnna raporta almmustahttojuvvui Norggas duorastaga geassemánu vuosttas beaivve.
Raporttas leat 700-siiddu ja dat lohkkojuvvo Norgga Nationálateáhteris Oslos álggus gitta loahpa rádjai njuolggosáddagis. Raportta lohkan bistá badjel 30 diimmu ja dat álggii ikte gaskabeaivvi sulaid.
NRK Sámi politihkalaš kommentáhtor Mona Solbakk muitala davviriikalaš sámi tv-ođđasat -sáddagis 1.6.2023, ahte Norggas ii leat goassige leamašan ná stuorra dutkan ja guorahallan dáruiduhttima váikkuhusain sápmelaččaide, kvenaide ja meahcceláddelaččaide.
– Lea hui miellagiddevaš, ahte dál ferte olles Norgga servodat leat mielde dan soabahanproseassas. Go vel eaktodáhtolaš searvvit ja almmolaš ásahusat fertejit dál smiehttat, ahte makkár rolla lea sis loktet sápmelaččaid, kvenaid ja meahcceláddelaččaid dili sin doaimma bokte.
Solbakk mielas lea goittotge vel váttis dadjat, man láhkai dat lihkostuvvá.
– Dál lea goittotge geigejuvvon dat raporta stuorradiggái. Ja dat lea hui erenomáš, ahte dat lea stuorradiggi, mii galgá dál dan ovddasvástádusa váldit ja geahčadit, mo sin politihkka lea váikkuhan sápmelaččaide.
Raporttas evttohit doaibmabidjun earret eará giela- ja kultuvrra nannema
Raporttas evttohuvvojit doaibmabijut, mo buoridit sápmelaččaid, kvenaid ja meahcceláddelaččaid dili ja sajádaga. Raporttas leat viidát čilgejuvvon dáruiduhttima váikkuhusat dáid veahádagaide.
Sin sajádaga buorideapmái evttohuvvojit goit vihtta čielga doaibmabiju:
- Dieđu lasideapmi dáid vehádagain
- Sáme- ja kvenagiela nannendoaimmat
- Kultuvrra ja kultuvrralaš dáidduid nannen
- Riidduid čoavdin eanetlogu ja unnitlogu álbmogiid gaskkas
- Láhkaásaheapmi vehádagaid sajádaga nannemii
Raportta mielde maiddái servvodatráfi galgá ovddiduvvot. Dat mearkkaša dan, ahte boares boasttuvuođat dovddastuvvojit ja olmmošjoavkkuid gaskasaš dásseárvu ovddiduvvo.
Komišuvnna jođiheaddji: ”Dáruiduhttin dáhpáhuvvá ain”
Norgga duohtavuođa- ja soabadankommišuvdna geigii raportta stuorradiggái ja kommišuvdna jođiheaddji Dagfinn Høybråten dajai dilálašvuođas, ahte dáruiduhttin dáhpáhuvvá Norggas ain otná beaivvege. Áššis muitala NRK Sápmi.
– Dan dihte go gielat ain govssahallet, vaikko leat bidjan johtui doaibmabijuid daid seailluhit, de sáhttit dadjat, ahte dáruiduhttin ain dáhpáhuvvá, dadjá Høybråten.
Mona Solbakk lohkáge dál vuordit miellagittuin dan, man láhkai Norgga stáhta bargagoahtá raportta vuostáiváldima maŋŋá.
– Sii galget dál čuovvolit dan proseassa, ahte mo galgá rievdat Norga dál, go dat lea justa dat mas lea sáhka.
Duohtavuođa- ja soabadankomišuvdna ásahuvvui Norggas jagis 2018. Suoma bealde sullasaš komišuvdna ásahuvvui 2021.