Sápmi

Sámi duoji báiki ii leat glássaskáhpes – Magga nákkosdutkamuša dáiddalaš oassi čájeha duoji buot áiccuid bokte

Galleriijai ceggejuvvon lávus sáhttá vásihit, haksit ja doalvut iežas duoji šaddanbirrasii.

Magga nákkosdutkamuša dulkonvuohki lea álgoálbmoga iežas oaidnu čábbodagas ja heivvolašvuođas.
  • Kaija Länsman

Jus manná museai, dahje dáiddačájáhussii, de lea viehka sihkkar mo duodji dahje dáidda lea biddjon oaidninláhkái. Dasa dolkkai beakkán duojár, dáiddár ja dutki Maarit Magga. Son hálidii cegget čájáhusa nu, ahte sámi duodji ii leat lohkkaduvvon glássaskáhppii.

– Dat lea hui dábálaš, ahte oarjemáilmmi vuogi mielde duodji livčče dego objeakta. Dat lea vitriinna siste dahje vilgesčiegaga nalde. Mun lean viggan dan ovdanbuktit makkár lea duoji šaddanbiras.

Magga čájáhusas leat sámiide oahpes elemeanttat, mat bibmet áiccuid ja boktet dovdduid, muittuid ja gullevašvuođa.

Čalmmiid lassin čájáhusa sáhttá vásihit njuni ja beljiid bokte. Ostokástrollas boahtá oahpes ostohádja, jienain gulat neaskima, videos oainnát sistti dibmema dibmenmuora vehkiin.

Lávvu lea duoji šaddanbiras – ”Mis lea ain čanastat lávvui”

Lávvostudio govvida duoji, dego Magga lea iešge oahppan, nu leat nuorabut oahppan boarrásabbuin. Lávu guoras sáhttá doalvut iežas dološáigái ja govahallat mo ostokástrolla duolddada árranis, okta čuoldá, nubbi dibme sistti dahje batná suona.

– Mii geahččalat buktit lávvostudio bokte duoji šaddanbirrasa, dan mearkkašumi ja mo dat lea gitta eatnamis, konkrehtalaččat. Dan sáhttá maiddái govahallat. Dathan lea mu šaddanbiras ja mu máttuid šaddanbiras.

Lávu geavaheapmi čájáhusas sáhttá jurddan orrut boaresáigásaš, muhto dán čájáhusas dat doalvu modearna vugiin buolvvaid duohkái.

– Eathan mii oro šat lávus, muhto mis lea dat symbolavuohta, mis lea ain čanastat lávvui.

Duojárat eai duddjo Arktikumis guhtta vahku, sii ledje dušše rahpandoaluin. Ostokástrolla ja hádja báhcet. Magga báddii duddjonjienaid jagi, ja dat jienat maid báhcet čuodjat, gitta čájáhusa lohppii, gitta njukčamánu 23. beaivvi rádjai.

Čájáhus lea oassi Magga nákkosdutkamušas

Duoji magisttar Maarit Magga nákkosdutkamuš Gákti lohpádussan dárkkistuvvui bearjadaga 16.2. Lappi universitehtas.

Čájáhusas lea oaidninláhkái maiddái dáiddaduodji, mas leat 23 gávtti, mat eai leat šat anus. Magga leage dutkan duoji namalassii gávttiid bokte.

Maarit Maggan väitostutkimus tarkastelee duodjia gáktin kautta.
Dán dáiddaduojis lea mielde maiddái Magga rihppagákti. Govva: Antti Mikkola / YLE

Dulkonvuohki lea álgoálbmoga iežas oaidnu čábbodagas ja heivvolašvuođas.

– Háliidan čalmmustahttit dan mii lea min sámiid vuohki. Dat dohkke maiddái akademalaš dutkamuššan ja teorehtalaš gáldun. Das lea dáiddalaš inspirašuvdna, govvida Magga.

Teorehtalaš dutkanteavstta sisdoalut vástidit dievdogávtti gákteosiid namahusaid. Ovdamearkka dihte hárdodilli govvida dutkamuša linjemiid ja sealgehearvvat-oasis Magga ovdanbuktá dáiddalaš proseassa.

Maarit Magga duodječájáhus
Guldal Maarit Magga olles jearahallama duodječájáhusas.