Sápmi

Jurssánis juŋkkát ráfehuhttet giliolbmuid Deanus – guivásitgo roahtut farga maiddái Suoma beallái?

Deanus álget jo leat beanta čáhcegeađggi alde roahttováttisvuođain. Gielda ávžžuha buohkaid fuolahit luniin ja biebmobázahusain, vai roahtut eai beasa daid snoahpat.

Dát roahttu lea govvejuvvon Deanus. Heikki Pettersen čájeha makkár vahága roahtut sáhttet dagahit. Govva: Lohkki govva. Video: Hans Ravna-Pieski
  • Hans Ravna-Pieski

Heikki André Pettersen bargá Frode Utsi gávppis Deanus, ja sin firpmá vuorkkás leat vuossárgga fitnan moadde jurssánis juŋkká.

– Roahtut leat dákko fitnan jursamin vehá dáid bohccoduljiid ja alárbmage lea čuodjan, Pettersen dadjá ja geahčada guolgadukku, man roahtut leat guođđán.

Bohcco guolggat.
Roahtut gal leat jo áigá čáhpodan geidnosis, muhto hirbmat guolgadukku gal leat guođđán muitun. Govva: Hans Ravna-Pieski / Yle

Vuosttamuš roahtut bohte giđđat, muhto dalle eai eará go finihan, muitala Pettersen. Dál huncás billárat goittotge vileštit miehtá gili.

– Gal dat leat laskan, dáppe leat olu roahtut dál.

Vuorkái leat maiddái bidjan gilláriid roahtuide, muhto bahábeakkálmas bigohasat eai leat vel daidda deaivan njoamihit.

Yle lea ožžon báikkálaččain govaid ja videoid roahtuin maid sii leat áican. Video: Lohkki video.

Gos dat leat boahtán?

Lea mealgat vejolaš, ahte roahtut leat boahtán biebmobázahusaid mielde guovllu ruskabáikái. Jáhkkimis roahttováttisvuohta lea álgán Detnui buktojuvvon bázahusain. Bázahusaid leat fievrridan riddogielddain, main roahtut leat leamaš jo guhkká, čállá Deanu gielda dieđáhusastis.

Maiddái Pettersen árvala, ahte roahtut leat boahtán ruskabiillaid mielde. Deanu ruskabáiki lea sullii golmma kilomehtera geahčen gávppis gos son bargá.

Roahttogillár.
Gillár ii leat vel beassan bargui. Govva: Hans Ravna-Pieski / Yle

Jursedutki lea hirpmahuvvan

Suoma luondduriggodatguovddáža áššedovdi, meahcceeallidiehtaga professor, emeritusprofessor ja jursedutki Heikki Henttonen lea hirpmahuvvan, ahte ná davvin lea bohciidan roahttováttisvuohta.

– In leat gullan roahttováttisvuođas davvin Lappis 50 jahkái. Ovttaskas roahtut sáhttet goas nu boahtit guorbmebiillaid mielde, muhto dat eai guhkká ceavzze goavis dálvviid dihte.

Henttonen imaštallá bázahusaid fievrrideami rittus siseatnamii.

– Jos báikkis ii leat ovdal leamaš roahttováttisvuohta, de dasa eai leat máhttán ráhkkanit. Dát čájeha man dehálaš jierpmálaš bázahusfuolahus lea. Vejolaččat sáhttá leat sáhka bázahusfuolahusa hilggodemiin, Henttonen smiehtada.

Henttosa deatnolaš kollega Jan Erik Knutsen, muitala ahte Skiipaguras eai leat dán jagi ožžon áicamiid roahtuin, muhto diibmá gal bohte jeavddálaččat.

Deanus lea badjelaš guokte miilla Suoma rádjái geainnu mielde, muhto Anára ja Ohcejoga gieldda dearvvasvuođasuodjaleami dárkkisteaddji Paula Niskala ii duššiid dihte gal heahtádutta. Niskala nanne, ahte Suoma bealde eai leat vel áican roahtuid.

– Gielddaid birasovttadahkii eai leat boahtán dieđut eaige áicamat roahtuin. Dat eai maiddái leat fuomášuvvon dárkkistangallestemiin, lohká Niskala.