Sápmi

Ohcejohkalaččat dáistalit seaŋgaossodaga bealis – buresveadjinguovlu ordne gullama áššis čakčamánus

Ohcejoga gielda doaimmahii geassit ávžžuhusa buresveadjinguvlui, vai seaŋgaossodat seaillošii. Buresveadjinguovllus goit jeđđedit divššu joatkašuvvat boahtteáiggisge Ohcejogas.

Utsjoen terveyskeskus.
Ohcejohkalaččat ballet, ahte masset seaŋgaossodaga. Govva: Kirsti Länsman / Yle
  • Susanna Guttorm
  • Kirsti Länsman

Lappi buresveadjinguovllu guovlohálddahusa čoahkkimis lea ovddit vahkus almmustahtton plána das, mo sosiála- ja dearvvasvuohtabálvalusaid áigot nuppástuhttit. Das evttohit, ahte boahttevuođas Ohcejogas dálá seaŋgaossodatdivššu sadjái boađášii oanehut áiggi bálvalanássandikšu.

Katri Marja Pieski lea jo alla agis, 88-jahkásaš, ja sus leat jo máŋggalagan buozalmasvuođat. Son ii seastte sániid go lea sáhka Ohcejoga seaŋgaossodaga heaittiheamis.

– Dat lea dego dološ báhkináigi, ahte olbmuid doalvut eará sadjái, boaresolbmuid, iežaset ruovttuguovllus, gos fitnet iežaset fuolkkit ja oahpes olbmot. Dathan lea nu jallas ortnet gal diet, dadjala Pieski.

Katri Marja Pieski seisoo kotinsa keittössä, 13.8.2024 Utsjoki.
Katri Marja Pieski ii liiko ođđasiidda, ahte Ohcejogas áigot heaittihit seaŋgaossodaga. Govva: Kirsti Länsman / Yle

Ohcejoga gieldda luohttámušolbmot ja njunušjoavku čálle geassit ávžžuhusa Lappi buresveadjinguvlui, vai seaŋgaossodat seaillošii Ohcejogas. Ohcejoga gielda háliidii boktit ságastallama ja buktit oidnosii iežaset fuola gieldalaččaid buresveadjimis.

Ohcejoga gielddahoavda Päivi Kontio oaidná evttohuvvon málles moadde váttisvuođa.

– Dakkár oanehut áiggi ossodatdivššut, degomat infekšuvnnaid ja ravgama čuovvun, maid dál leat bastán ordnet Ohcejogas, sirdašuvvetge eará Lappi dearvvasvuođaguovddážiidda. Dalle olbmuid sirddašit báikkis nubbái eret iežas giellaguovllus ja iežas olbmotge eai vealttekeahttá beasa fitnat buohcci luhtte.

Maiddái joatkkadikšu, ovdamearkka dihte buohcceviessodivššu maŋŋá, lea Kontio mielas lunddolaš ordnet iežas ruovttugielddas.

Ohcejoga ávžžuhusa vuolláičálle badjelaš 900 olbmo. Dat addojuvvui Lappi buresveadjinguovllu guovlohálddahussii borgemánu 9. beaivve.

Buresveadjinguovlu lágida gullama

Lappi buresveadjinguovllu dearvvasvuohtahoavda Miia Palo mielas lea buorre, ahte olbmot atnet fuola iežaset guovllu dearvvasvuođabálvalusain. Buresveadjinguovlu ii goit leat vel dađi eanet reageren ohcejohkalaččaid ávžžuhussii.

– Jođus lea goit gullan, man oassin ávžžuhus boahtá leat. Dat doaimmahuvvo guovlostivrii, mii dasto mearrida golggotmánus bálvalanfierpmádaga nuppástusas, muitala Palo.

Palo joatká, ahte sii háliidit gullat Ohcejoga gieldalaččaid áibbas báikki alde. Buresveadjinguovlu ordne čakčamánu beallemuttus gullandilálašvuođa Ohcejogas. Palo sávvá, ahte olbmot bohtet dohko ja oassálastet viššalit ságastallamii.

– Ádden ohcejohkalaččaid fuola. Ságastallan dán áššis leamaš oalle abstrakta ja geavahuvvojit máŋggat sierra tearpmat. Ja das lea váilon konkrehtalaš diehtu das, mii dáhpáhuvvá. Sáván, ahte gieldalaččaid gullama oktavuođas bastit šearasmahttit olbmuid fuola.

Palo jeđđe ohcejohkalaččaid, ahte boahttevuođasge ii leat meinnet fievrridit olbmuid dikšui máŋggaid čuđiid kilomehteriid duohkái.

– Ulbmilin lea boahttevuođasge, ahte Ohcejogas livčče buohccedivššár guovtti vuorus, ahte doppe sáhtášii ain dikšut seammalágan buohcciid go dálge. Muđuige lea ulbmilin, ahte lagamus ossodagas oaččošii divššu.

Katri Marja Pieski lea hárve dárbbašan seaŋgaossodaga veahki. Sus eai leat nu stuorra vuordámušat boahttevuođa plánaide.

– Mun gal lean Ipmila háldui iežan guođđán, galhan mun in dieid máhte jurddašit. Iigoson Ipmil ane mus dan fuola, ja mun lean jo ná alla agis. Mushan leat mánát, ammal de dolvot mu dohko gosa mun gulan, bohkosa Pieski.