Nuõrr Maija-Elina Oikarinen kuuli nuuʹbb säʹmmlast kõrr saaʹnid. Ton jiõk leäkku ni mii säʹmmlaž. Tõi saaʹni mâŋŋa Oikarinen paaʹʒʒi õhttu smiõttâd, mäʹhtt son možât leäi vuõiʹǧǧest. Ij veʹt son silttääm mainsted sääʹmǩiõl, jie-ǥa suu piârrjest leämmaž ni måkkam moošt ääkk Suõʹnnʼjel ääiʹj jieʹllmest.
Oikarinen lij tobddâm nuõrrvuõđ rääʹjest, što son iʹlla nokk säʹmmlaž. Piârrjest ij ni ǩii mainstam sääʹmǩiõl. Ij ni ǩii teâvõõttâm sääʹmpihttsid. Õhttvuõtt jiijjâs kulttuuʹre leäi puåtkknam. Oikarinen äkk leäi pääccam jieʹlled õhttu Âʹvvla nuuʹbb jõnn vääin mâŋŋa. Tõn mâŋŋa jie teänab mainstam sääʹmkulttuurâst.
– Muʹst leäi nåkkam tobddmõš, što jiõm leäkku vuõiʹǧǧest säʹmmlaž, ko jiõm silttâd sääʹmǩiõl da jiõm tieʹđ kulttuurâst ni mõõn, moštt Oikarinen.
Puk kuuitâǥ mottji tõn mâŋŋa, ko Oikarinen piâzzi sizz mättʼtõõttâd nuõrttsääʹmǩiõl da kulttuur. Siõmmnai siõmmnai õhttvuõtt jiijjâs preeddnid raajsmõõvškueʹđi.
– Vuõssmõsân juʹrddem, što mättʼtõõđam pâi ǩiõl, leâša toʹben mij mainstim identiteeʹttest da kulttuurâst di sooǥǥâst. Teʹl hoʹhssjem, što toʹben lie še muu ruåđ. Da mon leäm seämmanalla säʹmmlaž ko sij, rämmaš Oikarinen.
Sääʹmǩiõll leäi mâʹte veiddsõs päärr, koon diõtt jieʹllem täärmtõõvi
Sääʹmǩiõl da kulttuur škooultõs muuʹtti jiânnai Maija-Elina Oikarinen jieʹllem: ääkk ǩiõl mättjummuš puuʹti jieʹllma jiânnai räämm.
– Leʹjjem leklvaž, ko vuåǯǯum ǩiõllan mååust. Muʹnne šõõddi tobddmõš jiijjan identiteeʹttest, što vuäitam kuärrad pihttsid da piijjâd tõid ool.
Škooultõõzz mâŋŋa arggpeivva mäccmõš leäi suʹnne jõnn läuʹǩǩ.
Ko piârrjest da õõldâsoummui jooukâst jie leämmaž teänab oummu, kooivuiʹm sämsted, toobdi Oikarinen, što paaʹʒʒi õhttu jiijjâs ǩiõlin.
– Muʹnne paʹcce pâi jiânnai kõõččmõõžž škooul mâŋŋa, ko jiõm leäkku piâssâm mainsted ääkkain leʹbe sooǥǥin ääiʹjben täin aaʹššin, särnn Oikarinen.
Måkkam pihttâz, måkkam peʹssertuâj, leäm-a tuejjeʹmen täid vuõiʹǧǧest? Oikarinen ääkkast leäi juʹn mošttpuõʒʒâlm, ij-ǥa son silttääm teänab vieʹǩǩted Maija-Elina.
– Tõʹnt jiõm leäkku vuäǯǯam valmmšen muu sääʹmpihttsid. Leʹjjem čuuʹt nuõrr veâl teʹl, ko äkk mainsti, jiõm-ǥa hoʹhssjam kõõččâd suʹst täin aaʹššin. Leʹččem-ba mainstam suin täin aaʹššin teʹl, ko teänab jiõm vueiʹt kõõččâd suʹst, što måkkam pihttâz suʹst lie leämmaž, smeâtt Oikarinen.
Ommǥa šõddmõš puuʹti piârrja eʹpet kuärǥ
Sõrgg Oikarinen õõlǥi smiõttâd ǩiõl eʹpet aivv ođđ čõõʹlmivuiʹm: muäʹdd eeʹjj škooultõõzz mâŋŋa Maija-Elina Oikarinen leäi siõʹme årra. Suʹnne leäi vääžnai, što ommǥaž vuäǯǯ sääʹmnõõm da son vuäitči mainsted siõmže sääʹmǩiõl.
Ǩiõl vaajtummuš ij kuuitâǥ leämmaž nuʹt õõutǩeärddsaž äʹšš.
– Mainstem kuuʹǩǩ suʹnne pâi säämas. Teâđast toʹben leʹjje še lääddas måtam sääʹn, ko muʹst ij leämmaž viõkk kaunnâd saaʹnid pâi säämas. Muʹst ij leämmaž vuõimm väʹldded sääʹnnǩeeʹrj da ooccâd saaʹnid, mušttal Oikarinen vuõssmõs iiʹjjin.
Ko ommǥaž leäi pâʹjjel eeʹjj, Oikarinen toobdi, mäʹhtt sämstummuš lij še lossâd.
– Muʹst leäi toobd, što jiõm silttâd särnnad suʹnne puk, mâid mon haaʹlääm. Jiõm kaunnâm saaʹnid sääʹmǩiõʹlle, mâid mon haaʹleem särnnad muu niʹjdde. Jiõm piâssâm mainsted suʹnne muu tobddmõõžžin nuʹtt puârast ko haaʹleʹčem, mušttal Oikarinen.
Sääʹmpuärrsen suʹst leäi õõlǥtemvuõđ toobd mainsted pâi säämas päärnaid. Vuäʹmm moošt da riʹjttjeteʹmesvuõđ tobddmõõžž pueʹtte eʹpet miõʹlle. Son leʹčči haaʹlääm, što päärnaž vuäitt mainsted sääʹmǩiõl vuõssmõs ǩiõllân, leâša jieʹnnest jie riʹjttjam viõǥǥ.
– Tõt leʹčči tiõttlõs mooʹččes juurd da mon leʹččem haaʹlääm suʹnne tõn. Kuuitâǥ muʹnne šõõddi vaiʹǧǧes tobddmõš tän ääʹššest da mainsteškueʹttem suʹnne še lääddas, gåårtââll Oikarinen.
Maaddârääkk mieʹldd nõõmuum Maadrân lij ââʹn viiđekksaž. Jeänna lij leämmaž samai miârkteei, mäʹhtt juʹn uʹcc niõđâž silttad mušttled, mõõn kuärǥast son lij jiijjâs sääʹmnõõmâst. Oikarinen piâr lij vuäǯǯam jiânnai tuärj ǩiõʹlle ǩiõllpieʹzzest.
Uʹcc niõđ kuärgg lij teevvam mâid-ne jieʹnn õhttvuõđâst sääʹmpreeddnees. Siõmmnai siõmmnai sääʹmpihttâz še valmštâʹvve.
– Juõʹǩǩ vuâra, ko son vuäinn sääʹmliipp koʹst-ne, son särnn ”Nuõrttsääʹmlipp!” da son maainast jiânnai, što son lij säʹmmlaž. Tõt lij kâʹl pueʹrr tobddmõš.