Riskkat leat máŋggaláganat, go assás dálvebiktasiidda gárvodan hárjánmeahttun turisttat njuikejit mohtorgielkkáid ala ja vuoddjájit meahccái.
Lappi guovddášbuohcceviesus dikšot dálvesesoŋŋaid áigge logiid olbmuid, geat leat lápmašuvvan mohtorgielkátuvrrain. Juohke nuppi dálvvi gii nu jápmá.
Turismafitnodatdoalliin lea stuorra ovddasvástádus. Vai fitnodagat sihkkarit muitet dan, de eiseválddit sáhttet boahtteáiggis áitit ráŋggáštusmávssuin, jus áššehasaid dorvvolašvuođas eai nagot fuolahit.
Ráđđehusa evttohusas ođđa geavaheaddjidorvvolašvuođaláhkan gohcci eiseváldi sáhttá mearridit fitnodagaide máksin láhkai ráŋggáštusmávssu, mii livččii okta proseanta gávpejođus ja eanemustá 100 000 euro.
Apukka Resort -turismafitnodaga okta oamasteaddji Markus Kolari mielas dat lea buorre jurdda.
– Dat sihkkarit bidjá olbmuid smiehttat, ahte nu sáhttá geavvat, jus prográmmabálvalusain eai čuovo lága ja njuolggadusaid. Dán dušše ferte fidnet buohkaid dihtui ja maid gohcit.
Kolari mielas mátkeofelaččaid buorre skuvlen lea dehálamos, maid fitnodat sáhttá dorvvolašvuođa ovdii dahkat. Dat máksá ja oidno maiddái tuvrraid hattis. Apukkas ođđa ofelaččat hárjehallet mohtorgielkkáiguin moadde beaivvi ja dárbbu mielde guhkitge áiggi.
– Sii vudjet nu guhká ahte máhttet, sihke iežaset ja skuvlejeaddji mielas.
Linnjábiillain jieŋa ala
Mátkeealáhusa dietnasiid maŋis šaddet olles áigge ođđa fitnodagat, mat fállet prográmmabálvalusaid. Dorvvolašvuođa- ja kemikáladoaimmahat Tukes gohcá daid dan mielde, man ollu riskkat dain leat. Riska lea dađi stuorát mađi eambo lea fárta dahje mađi guhkibun doaibma lea čoahkkebáikkiin.
Allagohcci Jaakko Leinonen bargun lea gohccit fitnodagaid, mat fállet mohtorgielkátuvrraid. Dakkárat gávdnojit máttimus Suoma rájes gitta Njuorggámii.
Leinonen sáhttá gohččut buoridit dorvvolašvuođa ja deattuhit mearrádusa vel áitinsáhkuin. Son ii leat goittot goassige ollašuhttán áitinsáhkkoproseassa lohppii.
– Dat leat nu áddjás ja lossa proseassat buot gullamiiguin.
Jus riikkabeivviin dohkkehit boahtte jagi álggus evttohusa ođđa geavaheaddjidorvvolašvuođaláhkan, fidne son vel ođđa bargoneavvu.
Leinonen dieđu mielde turismasuorggis vurdet dan, ahte ásahuvvošedje ráját dakkár fitnodagaide, mat eai čuovo nu dárkilit ávžžuhusaid ja njuolggadusaid. Dat leat haksán vejolašvuođa jođánis dinemii jearaldatvuloš doaimmaiguin.
– Mohtorgielkkáid fuolaheami healbadit ja ovdamearkka dihtii álgobaji vudjet rašes jieŋaid alde, eaige šluhtte tuvrra vaikko galggašedje.
Vaikko stuorámus oassi fitnodagain doaibmá vásttolaččat, lea Leinonen oaidnán ja gullan máŋggalágan fearániid. Mannan dálvvi linnjábiilafitnodat vujii biila dievva turisttaid jávrri jieŋa ala geahččat guovssahasaid.
– Doppe ii leat oba jiekŋageaidnu. Das gal lei vuoddjis garra jáhkku dasa, ja jiekŋa guoddá.
Allagohcci ohcá aviissain fitnodagaid maid gohcit
Fitnodagat galget lága mielde almmuhit bárttiin ja maiddái measta šaddan bárttiin dorvvolaš- ja kemikáladoaimmahat Tukesii ja seammás muitalit, mo áigot geahpedit riskkaid. Leinonen ii beare dávjá gal fidne almmuhusaid.
– Dát lea dušše mu árvalus, muhto jáhkán ahte bealli dain boahtá min dihtui. Earáin gullat vehážiid mielde. Sáhttá gollat jahki dahje guokte ovdal go gullat, ahte gos nu leat bártidan vearrábut.
Leinonen fitná maid dárkkisteamen fitnodagaid. Gohcima plánema váttásmahttá dat, ahte fitnodagain ii leat šat geatnegasvuohta almmuhit, ahte sii leat álggahan fitnodatdoaimma. Dušše huskyfitnodagat galget das ain almmuhit.
Dan dihtii allagohcci bláđe guovloaviissaid ja turismaneahttasiidduid, vai gávdná ođđa fitnodagaid maid gohcit. Ovdamearkka dihtii Lapin Kansa, Kainuun Sanomat ja Karjalainen muitalit guovllu fitnodagain, muhto ii doppege buot gávdno.
Jearahallama áigge Leinonen bláđe Tripadvisor-neahttasiiddu ja gidde fuomášumi fitnodahkii, man namma ii leat ovdalis oahpis. Go vuovdalanteavsttas vel namuhuvvo sátni adrenaliidna, virgeolmmoš njulgestaga ealáska.
– Duoinna sániin sii dinejedje áiddo alcceseaset dárkkistusa!
Yle lágida gaskavahku Roavvenjárggas boahttevuođadáhpáhus Aurora, gos fáddán lea earret eará turismma dorvvolašvuohta. Ságastallamiid sáhttá čuovvut Yle Areenas.