Sápmi

Kirsi Palttoi lei váttis gávdnat sániid dovdduide – dál son hálida cuvket jávohisvuođa ođđa diktagirjjiin

Dat masa eai leat sánit -diktagirji buktá ovdan sámi servoša jávohisvuođa dovdduid birra. Paltto háliida movttiidahttit juohkit dovdduid, vai miella geahppu.

Go eai leat sánit, dovddut sáhttet dahppasit siskkimužžii. Dain hállan goit álkidahtášii eallima, dadjá girječálli.
  • Sara Kelemeny
  • Anneli Lappalainen

Nu ollu

áššit

maid birra

ii heiven

muitalit geasage

lossa geađggit

lávkavuođus

ledjen jávohis vihtan

dego áibmu

álo mielde

muhto liikká

oaidnemeahttun

Dát lea oasáš girječálli ja dáiddár Kirsi Paltto ođđa diktagirjjis Dat masa eai lean sánit.

Divttain Paltto guorahallá dovdduid, mat leat darvánan olbmo sisa iige daidda gávnna sániid. Dákkár dovddut gahket, vaikko lossa áiggit livčče áigá jo meattá ja vajálduvvan.

– Lean ieš leamašan dakkár olmmoš, guhte ii leat gávdnan sániid. Lean šaddan hui olu bargat dainna, ahte jus mii nu lea váttis, nu máhtášin dan dadjat. Muitalit geasa nu. Lean maiddái vásihan, ahte lea álkit, go juogada áššiid nuppiiguin, smiehtada Paltto.

Kirsi Paltto pakkaspäivänä Inarissa.
Ii bere hállan muhto maiddái guldaleapmi soaitá leat hástaleaddji dálá hohppos máimmis. Mottiin sániinge sáhttá rahpat dovdduid. Govva: Anneli Lappalainen / Yle

Paltto divttat čuvvot váldopersovnna, geas álggus eai leat sánit dovdduide ja dáhpáhusaide, muhto vehážiid mielde oahppá, mo birgehallat váttes áššiiguin. Dat lea su mielas juohkehažžii oahpes dovdu.

– Mis buohkain leat dakkár áššit maidda mis eai leat sánit. Dat lea dakkár ášši mii bidjá jurddášit daid áššiid ja kánske gávdná maid sániid, dadjá Paltto.

Dovdduin lea ain váttis hállat

Ođđasamos diktagirjji Paltto čálligođii juo logemat jagi dassái. Dikten ovdánii gulul ja beavdeskuffa dievai áiggi mielde. Dasto son oaidnigođii ollisvuođa.

– Oidnen, ahte áibbas čielgasit dat háliidit boahtit girjji hámis olggos. Das leat ođđasut ja boarrásut divttat.

Girječálli mielas dál lei áigi buktit dovdduid oidnosii. Sámi smávva servošis dovddut eai leat dávjá fáddán gáfestallanbottuin.

Kirsi Paltto valmistelee näyttelyyn Heinät -teosta pajassaan Inarissa.
Girječálli Kirsi Palttoi dáidda ja čállin leat dálkkodanvuogit. Govva: Anneli Lappalainen / Yle

– Dovddan, ahte dát ášši lea dan muttos dehálaš go mis lea jávohisvuohta min servodagas. Danin háliidinge čohkket ja movttiidahttit olbmuid sihke hállat áššiid birra ja soaitá leat, ahte dat movttiidahttá gean nu čállit, muitala Paltto.

Muhtumin fas lea váddásamos hállat iežas áššiin buot lagamus olbmui. Girječálli mielas dat moadde sánige leat nohkka.

– Muhtumin lea doarvái, ahte beassá muitalit, ahte mus lea dál lossat ja nubbi de gullá ja oaidná. Juo datge lea veahkkin ja jeđđehussan nubbái, dadjá Paltto.

Vai dovdduin sáhttá hállat eambbo, gáibida dat juoidá maiddái guldaleaddjis. Dálá áigge eallin lea nu hohpolaš, ahte muhtumin soaitá leat hástalus bisánit guldalit, árvala Paltto.

– Muhtimin sáhttá leat váttis gávdnat asttu vai nubbi guldalivččii. Mis lea nu leaktu dain ságaiguin, ahte mii muitalit guvttiin sániin, ahte lea vehá lossat. Ii leat álo álki gávdnat saji čiekŋalut ságaide.

Kirsi Palttoi alcces stuorámus dálkkodanvuohki lea johtit luonddus.

– Jus lea váttis, manan meahccái. Aisttan luonddus lea juoga áibbas eará ráffi, go gávpogiin ja giliin. Gal mus lea luondu mii dálkkoda. Nu maiddái dáidda ja čállin. Dat lea mus dat, mas dovddut besset oidnosii.