Strażnica WOP Jarnołtówek

Strażnica WOP Zwierzynie

Strażnica WOP Jarnołtówek

Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1945
Rozformowanie	maj 1958
Tradycje
Rodowód	223 strażnica WOP 232 strażnica WOP 22 strażnica WOP Jarnołtówek
Kontynuacja	Strażnica WOP Konradów SSG w Konradowie GPK SG w Głuchołazach PSG w Głuchołazach PSG w Nysie PSG w Opolu
Komendanci / Dowódcy
Ostatni	por. Antoni Zalewski
Organizacja
Dyslokacja	Jarnołtówek
Formacja	Wojska Ochrony Pogranicza
Podległość	48 komenda odcinka 71 batalion OP 45 batalion WOP

Załoga strażnicy (1950–1958)

Strażnica Wojsk Ochrony Pogranicza Zwierzynie/Jarnołtówek – zlikwidowany podstawowy pododdział Wojsk Ochrony Pogranicza pełniący służbę graniczną na granicy polsko-czechosłowackiej.

Formowanie i zmiany organizacyjne

Strażnica została sformowana w 1945 w strukturze 48 komendy odcinka jako 223 strażnica WOP (Zwierzynie) o stanie 56 żołnierzy. Kierownictwo strażnicy stanowili: komendant strażnicy, zastępca komendanta do spraw polityczno-wychowawczych i zastępca do spraw zwiadu. Strażnica składała się z dwóch drużyn strzeleckich, drużyny fizylierów, drużyny łączności i gospodarczej. Etat przewidywał także instruktora do tresury psów służbowych oraz instruktora sanitarnego.

W związku z reorganizacją oddziałów WOP, 24 kwietnia 1948 223 strażnica OP Zwierzynie została włączona w struktury 71 batalionu Ochrony Pogranicza, a 1 stycznia 1951 45 batalionu WOP w Prudniku.

Żołnierze WOP podczas zajęć ze strzeleckiego (1950–1958)

15 marca 1954 wprowadzono nową numerację strażnic, a strażnica WOP Jarnołtówek otrzymała nr 232 w skali kraju i była w strukturach 45 batalionu WOP Prudnik.

Zajęcia z zatrzymywania osób, z wykorzystaniem pozoracji (1950–1958)

W 1956 rozpoczęto numerowanie strażnic na poziomie brygady. Strażnica III kategorii Jarnołtówek była 22 w 4 Brygadzie Wojsk Ochrony Pogranicza.

Strażnica znajdowała się na końcu wsi Jarnołtówek w kierunku tamy, w poniemieckim obiekcie należącym do niemieckiej policji granicznej. Z głównej drogi, by dostać się do zabudowań, należało skręcić w lewo, przejść po drewnianym moście (obecnie żelbetowy) na rzece Złoty Potok). Załoga strażnicy liczyła 20. kilku żołnierzy z kadrą zawodową).

Żołnierz WOP Eugeniusz Woźniak na koniu z córeczką (1950–1958)

Strażnica WOP Jarnołtówek została rozformowana w maju 1958. Odcinek został podzielony pomiędzy strażnice WOP: Pokrzywna i Konradów.

Od 1967 w budynkach byłej strażnicy zorganizowano Ośrodek Szkolno–Kolonijny Górnośląskiej Brygady WOP. W 1984 ośrodek został zlikwidowany.

Zarządzeniem nr 012 Komendanta Głównego Straży Granicznej z 7 maja 1991 w sprawie rozwiązania jednostek WOP oraz utworzenia jednostek organizacyjnych Straży Granicznej Minister Spraw Wewnętrznych polecił z dniem 16 maja 1991 rozwiązać Ośrodek Wczasów WOP w Jarnołtówku istniejący według etatu nr 44/0138 o stanie osobowym na okres „P” 1 pracownik cywilny.

Ochrona granicy

Strażnica WOP Jarnołtówek IV kategorii, ochraniała odcinek granicy państwowej między Srebrną Kopą, a wsią Starowice.

Wydarzenia

• 1951 – 12 marca doszło do dezercji trzech żołnierzy strażnicy (strzelcy: Józef Staniszewski, Karol Olszewski i Henryk Stańczak) wraz z trzema żołnierzami i praczką Walerią Kaczor z 222a strażnicy WOP Pokrzywna (starszy strzelec – kucharz Zenon Majchrzak, strzelcy: Józef Gałuszewski, Józef Waszkiewicz) pod dowództwem i z inicjatywy sierż. Jana Kępy zastępcy dowódcy ds. specjalnych strażnicy Pokrzywna. Dezerterów ujęto na terytorium Czechosłowacji, a następnie skazano na karę pozbawienia wolności, a sierż. Kępę na karę śmierci, którą wykonano w Areszcie Śledczym w Bytomiu.
• 1956 – koniec czerwca–początek lipca w okresie tzw. „Wypadków poznańskich”, przy linii granicznej i w strefie działania, odnajdywano pakunki zawierające ulotki z tzw. „bibułą”, przytwierdzone do balonów leżących na ziemi. W związku z masowością zjawiska, żołnierze otrzymali zezwolenie na użycie broni, celem zestrzelenia nisko przelatujących balonów (nawet jeśli znajdowały się na terytorium czechosłowackim, ale w zasięgu ognia – to samo czynili pogranicznicy czechosłowaccy).

Sąsiednie strażnice

• 222 strażnica WOP Kunzendorf ⇔ 224 strażnica WOP Głuchołazy – 1946
• 222a strażnica WOP Pokrzywna ⇔ 224 strażnica WOP Głuchołazy – po 1946
• 222a strażnica OP Pokrzywna ⇔ 224 strażnica OP Głuchołazy – 1949
• 231 strażnica WOP Pokrzywna ⇔ 233 strażnica WOP Konradów – 1954
• 21 strażnica WOP Pokrzywna II kat. ⇔ 23 strażnica WOP Konradów I kat. – 1956.

Komendanci/dowódcy strażnicy

Wykaz dowódców strażnicy podano za: Mirosław Kudasiewicz. Wspomnienia Weterana WOP (86) Strażnica jako ośrodek kolonijny cz. 1. „Tygodnik Prudnicki”. 13(800), s. 10, 2006-03-29. 

• por. Domański (był w 03.1951)
• por. Korusiewicz
• chor./por. Stefan Wolny
• por. Antoni Zalewski (09.1956–05.1958) – do rozformowania.

Zobacz też

• 6 pułk piechoty.

Bibliografia

• Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945–1985. Warszawa: Wojskowa Drukarnia w Łodzi, 1985.
• Stefan Gacek: Górnośląska Brygada WOP. Rys historyczny 1945–1991. Gliwice: Wydawnictwo Byłych Żołnierzy Zawodowych i Oficerów Rezerwy Wojska Polskiego, 2005.
• Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza: (1945–1991) : krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
• Jerzy Prochwicz: Wojska Ochrony Pogranicza 1945–1965. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-027-2.
• Grzegorz Goryński: Trudne początki – nieznane dokumenty dotyczące narodzin Straży Granicznej i ruchu związkowego. W: Biuletyn 1–2/2012. T. Z historii ochrony granic. Koszalin: Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej, 2012, s. 153–204. (pol.).
• Mirosław Kudasiewicz. Wspomnienia Weterana WOP (45) Sylwetki dowódców jedn. WOP - kpt. Franciszek Gajdemski. „Tygodnik Prudnicki”. 23(758), s. 10, 2005-06-08. ISSN 1231-904X. 
• Mirosław Kudasiewicz. Wspomnienia Weterana WOP (86) Strażnica jako ośrodek kolonijny cz. 1. „Tygodnik Prudnicki”. 13(800), s. 10, 2006-03-29. ISSN 1231-904X. 
• Mirosław Kudasiewicz. Wspomnienia Weterana WOP (87) Strażnica jako ośrodek kolonijny cz. 2. „Tygodnik Prudnicki”. 14(801), s. 10, 2006-04-05. ISSN 1231-904X. 
• Mirosław Kudasiewicz. Z archiwum odkrywcy – Balonowa propaganda. „Tygodnik Prudnicki”. 19(649), s. 8, 2003-05-07. ISSN 1231-904X. 
• Archiwum SGr., DWOP, sygn. 217/143, Wykazy dyslokacyjne Wojsk Ochrony Pogranicza 1946. Wykaz strażnic i miejsc ich rozlokowania adresowany do Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego i Ministerstwa Spraw Zagranicznych z 4 maja 1946.
• Archiwum SGr., zespół archiwalny DWOP, sygn. 1284/200, Struktury organizacyjno-dyslokacyjne. Wykaz dyslokacyjny etatowych oddziałów i pododdziałów Wojsk Ochrony Pogranicza z 18 maja 1957.
• Archiwum SGr., zespół archiwalny DWOP, sygn. 1284/200, Struktury organizacyjno-dyslokacyjne. Dyslokacja jednostek Wojsk Ochrony Pogranicza z 8 kwietnia 1954.