Strażnica WOP Jastarnia
 Budynek strażnicy SG w Jastarni (II połowa 1991) | |
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1945[a] |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Formacja | |
| Podległość |
20 komenda odcinka WOP |
Strażnica Wojsk Ochrony Pogranicza Hel/Jastarnia – zlikwidowany podstawowy pododdział graniczny Wojsk Ochrony Pogranicza pełniący służbę ochronną na granicy morskiej.
Strażnica Straży Granicznej w Jastarni – zlikwidowana graniczna jednostka organizacyjna polskiej straży granicznej realizująca zadania bezpośrednio w ochronie granicy państwowej.
Formowanie i zmiany organizacyjne
[edytuj | edytuj kod]Strażnica została sformowana w 1945 w strukturze 20 komendy odcinka Sopot jako 96 strażnica WOP[2] (Hel)[3] o stanie 56 żołnierzy. Kierownictwo strażnicy stanowili: komendant strażnicy, zastępca komendanta do spraw polityczno-wychowawczych i zastępca do spraw zwiadu. Strażnica składała się z dwóch drużyn strzeleckich, drużyny fizylierów, drużyny łączności i gospodarczej. Etat przewidywał także instruktora do tresury psów służbowych oraz instruktora sanitarnego[4]. Sformowane strażnice morskiego oddziału OP nie przystąpiły bezpośrednio do objęcia ochrony granicy morskiej. Odcinek dawnej granicy polsko-niemieckiej sprzed 1939 od Piaśnicy, aż do lewego styku z 4 Oddziałem OP ochraniany był przez radziecką straż graniczną wydzieloną ze składu wojsk marszałka Rokossowskiego. Pozostały odcinek granicy od rzeki Piaśnica, aż po granicę z ZSRR zabezpieczała Morska Milicja Obywatelska[5].
96 strażnica WOP zamiast w Helu zorganizowana była w Jastarni i bez objęcia służby. W Helu w owym czasie stacjonowały jednostki radzieckie[5]. 7 lipca 1947 strażnica nr 96 została włączona do 20 odcinka WOP, a 31 sierpnia 1947 nastąpiło przeniesienie strażnicy z Jastarni do Helu[b][6].
Od 15 marca 1954 wprowadzono nową numerację strażnic[c]. Strażnica WOP Jastarnia I kategorii otrzymała numer 92[8].
Jesienią 1956 rozpoczęto numerować strażnice w systemie brygadowym. Podległa bezpośrednio brygadzie strażnica Jastarnia otrzymała numer 2[9].
Latem 1957, po przekazaniu 161 batalionu WOP 15 Brygadzie WOP, zmieniono po raz kolejny numerację strażnic w systemie brygadowym[10]. Strażnica Jastarnia otrzymała numer 2[11].
1 stycznia 1960, pozostając nadal w systemie brygadowym, odwrócono numerację. Strażnica otrzymała numer 6[12].
1 stycznia 1964, strażnica WOP nr 3 Jastarnia uzyskała status strażnicy lądowej i zaliczona została do III kategorii[13].
Ochrona granicy
[edytuj | edytuj kod]Do 1948, czyli do czasu powołania punktów kontroli ruchu rybackiego (PKRR), strażnica zajmowała się także kontrolą kutrów rybackich[14].
Strażnice sąsiednie
[edytuj | edytuj kod]- 95 strażnica WOP Puck ⇔ 97 strażnica WOP Gdynia – 1946.
Komendanci/dowódcy strażnicy
[edytuj | edytuj kod]- por. Adam Choma[2]
- Andrzej Bielawski (4.12.1951–9.04.1952)[d][15]
- ppor. Stanisław Zdziechowski (1952)
- ppor. Henryk Rejowski (od 1952)
- mjr Łapeta (był w 1986–1991).
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Od 1991 strażnica Straży Granicznej.
- ↑ Położenie strażnicy w Helu → 54°36′08″N 18°48′48″E/54,602194 18,813194
- ↑ Rozkaz dowódcy Wojsk Ochrony Pogranicza nr 04 z 22 lutego 1954[7].
- ↑ Andrzej Bielawski 10.04.1952 został d-cą 102 strażnicy WOP w Babich Dołach.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Skorek 1997 ↓, s. 27.
- ↑ a b Skorek 1997 ↓, s. 29.
- ↑ Wykazy dyslokacyjne 1946 ↓, k. 119–123.
- ↑ Dominiczak 1985 ↓, s. 46.
- ↑ a b Historia KBWOP ↓, s. 5.
- ↑ Historia KBWOP ↓, s. 51.
- ↑ Prochwicz 2011 ↓, s. 207.
- ↑ Dyslokacja jednostek WOP 1954 ↓, k.10.
- ↑ Wykaz dyslokacyjny 1957 ↓, k.195.
- ↑ Historia KBWOP ↓, s. 163.
- ↑ Historia KBWOP ↓, s. 163-164.
- ↑ Historia KBWOP ↓, s. 168.
- ↑ Wykaz dyslokacyjny 1964 ↓, s. 590–620.
- ↑ Historia KBWOP ↓, s. 34.
- ↑ Andrzej Bielawski. [w:] Biuletyn Informacji Publicznej IPN [on-line]. katalog.bip.ipn.gov.pl, 2019. [dostęp 2024-02-24]. (pol.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Ireneusz Bieniecki. Kaszubska Brygada Wojsk Ochrony Pogranicza w ochronie granicy morskiej. „Biuletyn 1/2005. Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej”, 2005. Koszalin. ISSN 1429-2505.
- Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945-1985. Warszawa: Wojskowa drukarnia w Łodzi, 1985.
- Jerzy Prochwicz: Wojska Ochrony Pogranicza 1945–1965. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-027-2.
- Andrzej Skorek. Zabezpieczenie wybrzeża środkowego po II wojnie światowej. „Biuletyn Centralnego Ośrodka Straży Granicznej”. 1/97, 1997. Koszalin: Centralny Ośrodek Straży Granicznej. ISSN 1429-2505.
- ASGr.Historia Kaszubskiej Brygady Wojsk Ochrony Pogranicza. Gdańsk 1965.
- Archiwum SGr., DWOP, sygn. 217/143, Wykazy dyslokacyjne Wojsk Ochrony Pogranicza 1946. Wykaz strażnic i miejsc ich rozlokowania adresowany do Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego i Ministerstwa Spraw Zagranicznych z 4 maja 1946.
- Archiwum SGr., zespół archiwalny DWOP, sygn. 1284/200, Struktury organizacyjno-dyslokacyjne. Dyslokacja jednostek Wojsk Ochrony Pogranicza z 8 kwietnia 1954.
- Archiwum SGr., zespół archiwalny DWOP, sygn. 1284/200, Struktury organizacyjno-dyslokacyjne. Wykaz dyslokacyjny etatowych oddziałów i pododdziałów Wojsk Ochrony Pogranicza z 18 maja 1957.
- Archiwum SGr., zespół archiwalny DWOP, sygn. 1400/3, k. 590–620; Rozkazy zarządzenia i wytyczne w zakresie wszelkiego rodzaju zaopatrzenia. Wykaz dyslokacyjny jednostek i pododdziałów WOP na dzień 1 stycznia 1964.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]