Zamek w Haliczu
 Zamek w Haliczu | |
| Państwo | |
|---|---|
| Obwód | |
| Miejscowość | |
| Typ budynku |
zamek |
| Rozpoczęcie budowy | |
| Ważniejsze przebudowy |
1627, XVII |
| Zniszczono | |
| Pierwszy właściciel | |
| Kolejni właściciele |
starostowie haliccy |
Położenie na mapie Ukrainy  | |
Położenie na mapie obwodu iwanofrankiwskiego  | |
 49°07′18,4″N 24°43′49,3″E/49,121778 24,730361
| |
Zamek w Haliczu – pierwszy zamek zbudował tu XIV w. król Polski Kazimierz Wielki dla ochrony rubieży Królestwa Polskiego po włączeniu do niego Rusi Halickiej[1]. Obecne ruiny zamku starostów halickich górują na wzgórzu nad Haliczem[2].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Zamek polecił zbudować w Haliczu król Kazimierz Wielki, co wzmiankuje Kronika katedralna krakowska z XIV wieku. W 1436 r. zamek został nadany mołdawskiemu hospodarowi Eliaszowi I (po złożeniu przysięgi wierności królowi Władysławowi III Warneńczykowi). W 1509 r. zamek wytrzymał oblężenie Mołdawian pod dowództwem hospodara Bohdana III Ślepego. W 1520 zamek został wyremontowany przez wojewodę ruskiego Otto Chodeckiego herbu Powała. Zamek spłonął pod koniec XVI wieku. Warownię zniszczyli Tatarzy w 1621 roku. Odbudowano ją w 1627 r. już jako obiekt murowany[1]. W 1649 roku w trakcie Powstania Chmielnickiego zamek został zdobyty przez Kozaków. Pod władzę starostów królewskich zamek wrócił w 1658 r. i wkrótce rozpoczęto jego odbudowę pod kierunkiem oficera piechoty koronnej Franciszka Corazziniego z Awinionu, którą ukończono w 1661 r. Unowocześniono wtedy system obronny zamku poprzez budowę wałów i redut[1]. Podczas wojny polsko-tureckiej załoga w 1676 roku poddała bez walki zamek Turkom, za co komendant zamku Łachowski został ścięty na rozkaz króla Jana III Sobieskiego. Turcy uszkodzili zamek i od tego czasu obiekt pozostaje w ruinie[2]. Po zbudowaniu nowoczesnej twierdzy w Stanisławowie wartość strategiczna zamku w Haliczu znacznie spadła. Po I rozbiorze Polski w 1772 roku ruiny zamku wraz z okolicznymi ziemiami znalazły się w zaborze austriackim. Część murów rozebrano na rozkaz władz austriackich w 1796 r.[2] Do czasów współczesnych dotrwały resztki szlacheckiej wieży oraz kaplicy św. Katarzyny[2].
Architektura i wyposażenie
[edytuj | edytuj kod]Do obwałowanej warowni, otoczonej głęboką fosą, można było wjechać przez trzy bramy. Zamek miał pięć baszt[1]. Lustracja z 1627 r. tak opisuje obiekt: Zamek posiada murowaną bramę z piwnicą, w której są przechowywane księgi ziemskie i grodzkie; nad piwnicą jest sala albo izba nie posiadająca okien, przy niej izdebka, w której pracują pisarze. Przy bramie znajduje się dziewięć komór, w których szlachta i mieszczanie dla nieprzyjaciela rzeczy swe chowają. Budowla jest długa, w bok tego dziewięć komór; mała baszteczka, do której nowa budowla; baszta murowana i mur do kościoła, w którym jest ołtarz rzeźbiony z białego alabastru, w końcu baszta z drzewa; od rogu zamku do miasta na dół chodzenie pobite z dwoma basztami; przekop od południa. Wszystkie budowle z basztami, wymagają wielkiej i szybkiej naprawy. Wyposażenie: dwa działka spiżowe, dwa moździerze spiżowe; szesnaście hakownic, z których oddano tylko cztery, piąta bez łoża; baryła prochu, łańcuch żelazny[3].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d Halicz. [dostęp 2013-08-10].
- ↑ a b c d Aleksander Strojny, Krzysztof Bzowski, Artur Grossman: Ukraina zachodnia: tam szum Prutu, Czeremoszu... Kraków: Wyd. Bezdroża, 2005, s. 203. ISBN 83-921981-6-6.
- ↑ Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski: Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. III. Warszawa: 1880–1902, s. 15-19.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Halicz, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 15.
- zamek w Haliczu
- Galeria, m.in. ruiny zamku halickiego
- Archiwalne widoki zamku w bibliotece Polona