Sápmi

Sarvá botnjamii lea vel áigi, muhto čearpmahiid gal juo doahpuba – badjemánáid dáiddut lassánit meahcis jođedettiin

Vuos ferte hárjánit čearpmaha dohppet. Go fámut lassánit, de sarvá bonjastit. Vai mánát ohppet boazobargguid, de galget meahcis johtit vánhemiiddiset fárus.

Aslat-Niillas Länsman liiko go ieš beassá mohtorgielkkáin vuodjit ja doahput čearpmahiid gitta.
  • Kirsti Länsman

Nuorra boazoeaiggádat leamaš oidnosis dán jagi bivnnuhis Poronuoret tv-ráiddus. Ráiddus bođii ovdan, ahte badjeolmmožin oahppá boazomeahcis ja bargguid bokte.

Suoma Sámis boazodoallu lea dehálaš ealáhus, mii doalaha giela ja kultuvrra ja masa nuorra olbmot háliidit álgit. Boazodoallojagis 2021–2022 Suomas ledje oktiibuot 592 vuollel 18 jahkásaš boazoeaiggáda. Sámis nuorra boazoeaiggádat leat birrasiid guoktečuođi.

Bálgosiid ovttastusa mielde mánáid ja nuoraid mearri boazodoalus lea bisson seamma dásis olles 2000-logu, go fas boarrásut badjeolbmuid mearri lea geahppánan. Dat dárkkuha dan, ahte nuorra olbmuid oassi ealáhusas lea stuorit go ovdal.

Boazodoalus mánná oažžu dábálaččat juo unnoražžan boazomearkka ja oahpahallagoahtá vánhemiiddis fárus, mo bohccuiguin galgá rassat vai ollesolmmožin birge.

Ohcejohkalaš 8-jahkásaš verddežat Ántte Issát Länsman ja Aslat-Niillas Länsman muitaleaba, ahte soai leaba leamaš boazodoalus mielde aivve unnivuođa rájes. Lunttaguoktá gullaba Gálddoaivvi bálgosii, gos leat dál sullii loginar vuolleahkásaš boazoeaiggáda.

Soai maid váldiba oasi máŋggalágan boazobargguide. Gándda guovttos leaba mielde čohkkemin bohccuid, oassálastiba rátkimiidda, biebmaba meahcis bohccuid ja dikšuba ruovttus šilljobohccuid.

– Moai ledne dál Skállováris. Dál leat rátkimat. Mun maid doabun bohccuid ja vuoján gielkkáin, muitala Aslat-Niillas.

Fievrrut ja luonddus johtin geasuhit

Ántte Issáha ja Aslat-Niillasa geasuhit boazodollui čáppa luondu ja mohtorfievrrut. Lunttaide eandaliige mohtorfievrruiguin luonddus johttin lea miela mielde. Dálvit goabbáge láve johtit mohtorgielkkáin vánhemiid fárus ealu luhtte.

– Mun láven mannat ovttas áhčiin čohkket čorraga, dadjá Ántte Issát.

– Lea somá beassat ieš vuoddjit. Suohtas das lea fárta ja beassá ieš stivret, movttáska Aslat-Niillas.

Ántte Issát Länsman muitala, ahte luondu ja mohtorfievrrut geasuhit boazodoalus.

Máŋgga bálgosis bohccuid čohkkejit gárdái helikopteriin. Helikoptera fárus girdi rávvemin láve dábálaččat muhtin hárjánan badjeolmmoš. Ántte Issát maid sávašii beasat helikoptera fárrui čohkket ealu ja seammás oaidnit bohccuid ja eatnamiid badjin ja viidát. Dasa lassin son sávašii beassat oahppat sprayamálain málet bohccuid gárddis.

Mánáid eallin ii leat gárddi luhtte goittotge dušše beare bargu, muhto skihpáriiguin beassá maid stoahkat. Bigálusáiddi lahkosii leatge ihttán máŋga muohtašloahtta ja -tunnela, gos beassá čáŋadit.

Boazodoalus gándda guovttos eaba jur gávnna fuones beliid. Veháš goittotge smiehtadeaba, ahte leatgo buot barggut dorvvolaččat.

– Ii leat somá rávgat ja duolmmahallat bohccuide, Aslat-Niillas namuha.