Sápmi

Sámediggi čoahkkana maŋemuš háve dálá áirrasjoavkkuin – oanehis bajis sihke hástalusat ja lihkosmuvvamat, oaidná ságadoalli

Maŋemuš dievasčoahkkin gieđahallá earret eará dálkkadatnuppástusa vuogáiduvvanprográmma ja maiddái Lappi boleslágádusa váidalusa Sámedikki stivrra mearrádusas.

Pirita Näkkäläjärvi
Sámedikki ságadoalli Pirita Näkkäläjärvi mielas dálá áirrasjoavku lea nagodan bargat bures ovttas. Govva: Vesa Toppari / Yle
  • Anni-Saara Paltto

Sámediggi čoahkkana otne gaskavahkko maŋemuš dievasčoahkkimii dálá áirrasjoavkkuin. Mannan čavčča válljejuvvon Sámediggi lea doaibman easka vádjit vihtta mánu, muhto ođđa válggaid geažil dálá áirasiid doaibmabadji báhcá oanehažžan.

Maŋemuš dievasčoahkkima áššelistu ii goit leat oatni, go áššit gal leat olu ja ollet guhkás boahttevuhtii. Sámediggi galgá vuosttas áššin gieđahallat Lappi boleslágádusa váidalusa Sámedikki stivrra mearrádusas. Dan goit gieđahallet gitta uvssaid duohken, dasgo ášši lea čiegus.

Sámedikki ságadoalli Pirita Näkkäläjärvi ii sáhte muitalit ášši birra eanet go dan mii almmolaš áššelisttus čuožžu.

– Das leat dihto paragráfat maid dihtii mii fertet gieđahallat dan čiegusin dárkkuhuvvon áššin ja ii almmolaš áššin, čilge Näkkäläjärvi.

Dievasčoahkkima deháleamos áššin Näkkäläjärvi namuha sáttaságastallama, mii guoská vuogáiduvvanprográmma dálkkádatnuppástussii buot sámi árbevirolašealáhusaide.

– Dieđusge dálkkádatrievdan lea midjiide eallima ja jápmima ášši, go smiehttá buot min sámi árbevirolaš ealáhusaid. Dieđusge mii oassálastit buot dáidda doaimmaide mat leat, mii geahččalit caggat dálkkádatrievdama, muhto mii fertet maid álgit vuogáiduvvat, jus mii háliidit sihkkarastit ahte buot min árbevirolaš ealáhusat bastet eallit boahtteáiggis, dadjá Näkkäläjärvi.

Bolesdutkamušat ja AHR dagahan turbuleanssa

Dálá Sámediggi ii guhká ollen bargat, ovdal go birrasis álggii duoldat. Stuorámus áššin várra leamašan ođđa válggaid lágideapmi ja maiddái dat, ahte sihke Sámedikki válgalávdegoddi go maid stivra leat gártan rihkusdutkama vuollái mannan čavčča válggaid oasil.

Sámedikki njunnoša vásáhusa mielde hástalusat leat gal barggahan, muhto buktán maid lihkosmuvvamiid. Näkkäläjärvi oaivvilda, ahte sii leat liikká nákcen bargat sámediggeláhkaevttohusa ovdii ja reageret konstruktiivvalaččat buot dáid váivves dáhpáhusaide.

– Dát turbuleansa ja buot dát bolesdutkamušat, mat lea biddjojuvvon sápmelaččaid ala, AHR mearrádusat, buot mii lea dáhpáhuvvan, de mii leat álot gávdnan vuogi doalvut ášši ovddos guvlui nu, ahte goittotge dovdo, ahte áššit ovdánit, dadjá Näkkäläjärvi.

Saamelaiskäräjien täysistunto,
Mannan čavčča válljejuvvon Sámediggi lea doaibman easka vádjit vihtta mánu. Ođđa sámediggeválggaid boađus čielgá suoidnemánu 2. beaivve Govva: Vesa Toppari / Yle

Ságadoalli rámiida dálá áirrasjoavkku

Alimus hálddahusriekti mearridii mannan giđa merket 65 olbmo Sámedikki jagi 2023 válgalogahallamii Sámedikki orgánaid mearrádusaid vuostá ja ordnet sámediggeválggaid ođđasit. Ođđa sámediggeválggat leatge dál jođus, ja boađus čielgá suoidnemánu 2. beaivve.

Näkkäläjärvi mielas ođđa válggaid ferte dál mannat čađa. Son goit oaivvilda, ahte oanehis áiggis Sámediggi lea bastán oažžut gullosii ja oidnosii daid jurdagiid, maid sii leat ovttas huksen.

– Mii leat háliidan hállat hui positiiva vuogi mielde, leat hui huksejeaddjit ja diplomáhtalaččat ja geahččalit dakkár positiiva geahččanguovllus ovddidit áššiid. Dán rádjai goit máhcahat doppe váldoálbmogis, váldoservošis ja mearrideaddjiin leamašan hui buorre.

Ovdal dievasčoahkkima ságadoalli rámiidage dálá áirrasjoavkku ovttasbarggu.

– Mis lea hui buorre vuoigŋa. Váikko leat muhtumin hui guhkes ságastallamat, de čoahkkimat eai leat gal fatnan dušši nákkuid dihtii. Mis lea hui konstruktiiva vuoigŋa leamašan, dadjá Pirita Näkkäläjärvi.