Norgga birasdirektoráhtta evttoha bissehit mearraluossabivddu Finnmárkku guovllus dán jagi. Dasa lassin direktoráhtta áiggošii gáržžidit maid luossabivddu golmma vuonas ja 42 jogas miehtá riikka. Áššis muitala NRK.
Birasdirektoráhta jođiheaddji Ellen Hambro muitala, ahte sii evttohit viiddis luossabivdogáržžidemiid danin, go dálá dilis luosat máhccet Norgga rittuide uhcit go goassege ovdal historjjás.
Biresdirektoráhtas oaivvildit, ahte lea hui dehálaš gáržžidit luossabivddu Finnmárkkus ja erenoamážit Deanus, go Deatnu lea okta máilmmi deháleamos luossajogain.
– Deanu eamiluosa guolástit mearas olles Finnmárkku guovllus. Danin Deanu luossanáliid dilli stivre čavga dan, ahte makkár guliid mearas sáhttá bivdit, dadjá Hambro.
Gođđuguliin buoret vejolašvuohta beassat goargŋut
Luondduriggodatguovddáža dutkanprofessor Jaakko Erkinaro mielas Norgga birasdirektoráhta evttohus lea maŋemuš vuohki váikkuhit Davvi-Norgga jogaid luossanáliid dillái.
Erkinaro goit deattuha, ahte sivvan Atlántaluosa heajos dillái leat nuppástus mearraekosystemas ja dálkkádatrievdan, ii nuge riddoguolásteapmi.
– Mearas dáhpáhuvvet dakkár áššit, mat eai gal ovddit luossanáliid dili. Iige daidda leat vejolaš olus váikkuhit. Danin guolástangielddus lea bures ákkastallojuvvon, dadjá Erkinaro.
Luossadutki mielas evttohus lea positiiva ášši ja vuosttasveahkki luosa vártnuhis dilis.
Vaikko vejolaš mearrabivdogielddus sáhttáge dagahit duhtameahttunvuođa báikkálašservošiid, guolásteaddjiid ja riekteoamasteaddjiid gaskkas, de gođđuguliin lea buoret vejolašvuohta beassat goargŋut Detnui, dadjá Erkinaro.
– Dat guolit mat muđuid goddojuvvoše Norgga rittus, soitet dál beassat goargŋut johkii. Dán dilis juohke áidna guolli, mii beassá gođđat ja lassánit, lea divrras, dadjá dutkanprofessor Jaakko Erkinaro.
Luossanáliid dilli leamašan heitot jo máŋga jagi
Deanus leamašan luossabivdogielddus fámus maŋimuš njeallje geasi. Mannan geasi báikkálaš servošat besse bivdit luosa muhtin vahkuid spiehkastatlobiin. Njávdánjogasge bivddu leat ráddjen maŋemuš jagiid.
Diibmá Mátta- ja Gaska-Norggas luossabivdu gaskkalduhttojuvvui gaskan bivdobaji 33 jogas, go luosat gorgŋo nu unnán jogaide. Birrasiid bealli dáin jogain goit rahppojuvvui fas ođđasit suoidnemánus.
Dutkiid dieđu mielde luondduluosa heajos dili duohken leat máŋggalágan ovttaskas dahkkit ja sivat. Váttisvuohtan lea earret eará, ahte luosaid vánddardangeainnut boatkanit ja čáziid kvalitehta hedjona. Dálkkádatrievdan fas dagaha nuppástusaid dasa, ahte man sáltásat mearat leat ja mearrarávnnjit maid rivdet.
Maiddái mearaid ekosystemain ja biebmogollosiin leat dáhpáhuvvan stuorra rievdadusat ja dat váikkuhit njuolga luosaid ceavzimii.