Gibelarrosa goiztiar
| Gibelarrosa goiztiarra | ||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||||||||||||||
| Iraute egoera | ||||||||||||||||||||||||||||
 Arrisku txikia (IUCN 3.1) | ||||||||||||||||||||||||||||
| Sailkapen zientifikoa | ||||||||||||||||||||||||||||
| Erreinua | Fungi | |||||||||||||||||||||||||||
| Klasea | Agaricomycetes | |||||||||||||||||||||||||||
| Ordena | Russulales | |||||||||||||||||||||||||||
| Familia | Russulaceae | |||||||||||||||||||||||||||
| Generoa | Russula | |||||||||||||||||||||||||||
| Espeziea | Russula vesca Fr., 1836 | |||||||||||||||||||||||||||
| Mikologia | ||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||
Gibelarrosa goiztiarra, gibelurdin gorritxa, telleperretxiku edo urritz-gorritza (Russula vesca) [1] Russulaceae familiako onddo jangarria da.[2]
Morfologia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Txapelaren diametroa 5 eta 10 zentimetro artekoa du. Hasieran ganbila izan ohi da, baina gero lau bihurtzen da, eta azkenerako erdigunean hondoratua agertzen da. Kutikularen kolorea aldakorra da, baina beti gorrixka edo marroixka, eta ilunagoa erdian. Kutikula erraz bereizten da haragitik.
Orriek 4 eta 9 milimetro arteko zabalera dute, adnatuak dira eta pixka bat dekurrenteak, estuak eta bitan zatitzen dira hankatik hurbil. Zuriak dira gaztetan, eta krema kolorekoak geroago, batzuetan orban arreekin.
Hankak 1,5 eta 2,5 zentimetro arteko diametroa dauka eta 3-10 zentimetroko altuera. Zilindro forma dauka, gogorra da eta zuria. Gainerako Russula espezieetan bezala, eskuarekin bihurritzen denean, ez da okertzen, eta klariona bezala apurtzen da. Esporak zuriak dira.[1]
Ekologia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Koniferoen edo hostoerorkorren basoetan hazten da. Perretxikoa (gorputz jangarria) udaberritik udazkenera hazten da, eta urteko goiztiarrenetako bat da. Hortatik datorkio "goiztiar" abizena. Izen zientifikoko vesca abizenak "jangarri" esan nahi du.
Nahasteak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Espezie hau Russula generoko beste batzuekin nahas daiteke, adibidez Russula aurora, Russula cyanoxantha eta Russula nobilis espezieekin.[1]
Banaketa eremua
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Kanada, Ameriketako Estatu Batuak, Europa, Errusia, Txina, Japonia, Korea.
Galeria
[aldatu | aldatu iturburu kodea]-
Gibelarrosa goiztiarra goitik. -
Gibelarrosa goiztiarra azpitik.
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ a b c (Gaztelaniaz) Russula vesca. Fungipedia (Noiz kontsultatua: 2018-04-05).
- ↑ Euskal Herriko perretxiko eta onddoak, 2013, 2014, 2016, 2017, Fernando Pedro Pérez, Kultura Saila, Eusko Jaurlaritza • Bizkaiko Perretxiko eta Onddoak, A.D.E.V.E., 2012 • Euskalnatura • Euskal Herriko Onddoak. 5 tomos, Luis García Bona, Kriselv, 1987 • Catálogo micológico del País Vasco, Aeranzadi, 1973 • Mendizalearen Hiztegia [mikologia], Ostadar Mendi Taldea.
Kanpo estekak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Datuak: Q851539
Multimedia: Russula vesca / Q851539
Espezieak: Russula vesca