Chojny (Łódź)

Chojny – osiedle w południowej części Łodzi, w dawnej dzielnicy Górna, do 1906 roku obszar ten był jedną z podłódzkich wsi. Do 1946 roku miejscowość była siedzibą gminy Chojny.

Chojny to jednocześnie:

osiedle administracyjne zamieszkiwane przez 33 448 osób^[1],
obszar wydzielony na potrzeby Systemu Informacji Miejskiej (obszar SIM),
potocznie określany obszar
- Chojen – osiedle administracyjne i obszar SIM,
- Starych Chojen – obszar SIM,
- Nowych Chojen – osiedle,
- Chojen Zatorza – osiedle położone na południe od linii kolejowej D540, na zachód od ul. Rzgowskiej
- Komorniki – osiedle,
- części obszaru SIM Kurak – od ul. Jarosławskiej do ul. Tuszyńskiej.

Historia

Pierwsze wzmianki pisane o wsi Chojny pochodzą z 1396 roku. W XIX wieku majątki szlacheckie zostały sprzedane i rozparcelowane na działki budowlane pod powstające robotnicze przedmieście „Nowe Chojny”. Z 1469 roku^[2] pochodzą pierwsze informacje o „Chojnach Dużych” i „Chojnach Małych”, kiedy to obie wsie miały wejść do parafii rzgowskiej.

Prawdopodobnie nazwa tego rejonu pochodzi od licznego drzewostanu sosen. Dopiero w drugiej połowie XVIII wieku sprowadzono olędrów polskich i niemieckich, a na wykarczowanych polach stały Holędrów Choiński i wieś Dąbrówka, zwana też Dąbrową. Nowo powstałe osady weszły w skład parafii Mileszki erygowanej przez Jana Bogorię Skotnickiego, arcybiskupa gnieźnieńskiego.

W 1822 roku według Tabeli miast i wsi we wsi Chojny istniał dom kantora ewangelickiego.

W latach 1870–1890 nastąpił okres najintensywniejszej w dziejach Łodzi rozbudowy przemysłu. Terytorium miasta nie było przygotowane ani do racjonalnego wchłonięcia ogromnej rzeszy nowych mieszkańców, ani do właściwego zlokalizowania dużej liczby nowych fabryk (w 1908 roku 340-tysięczne miasto zajmowało ten sam obszar, na którym w 1840 roku zamieszkiwało zaledwie 13 tys. osób). Głód terenów budowlanych spowodował przełamanie granic administracyjnych miasta. Powstały pierwsze przedmieścia łódzkie: Bałuty i Chojny – dzielnice nędzy, chaotycznie i prymitywnie zabudowane, pozbawione jakichkolwiek urządzeń komunalnych. Rodziła się nowa struktura klasowa wywołująca nowe konflikty^[3].

Pod koniec XIX wieku Chojny zaczęły się niezmiernie intensywnie urbanizować. Powstały zakłady przemysłowe, zaczęła się parcelacja lasów i pól oraz ziem należących do chłopów. W jej rezultacie powstało drugie co do wielkości przedmieście Łodzi, którego centralnym placem był Czerwony Rynek. W 1903 roku na terenie Chojen wytyczono linię kolej obwodowej. W 1906 roku władze carskie włączyły do miasta sąsiadujące z nim tereny, wśród nich Dąbrówkę oraz Chojny Kolonię.

Po I wojnie światowej, powstawać zaczęły na Chojnach i Dąbrowie osady domków jednorodzinnych oraz gospodarstw ogrodniczych, zamieszkało tu wielu tramwajarzy.

Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 20 grudnia 1945 roku wieś i cały obszar gminy zostały 13 lutego 1946 roku włączone do obszaru miasta Łodzi^[a]^[5].

W latach 1970–1990 zbudowano tu wielkie osiedla mieszkaniowe. Dworzec kolejowy Łódź Chojny przez wiele lat pełnił funkcję jednego z najważniejszych dworców w Łodzi, był również dworcem międzynarodowym. W związku z zamknięciem przebudowywanego dworca Łódź Fabryczna od października 2011 roku, po wielu latach przerwy, dworzec Łódź Chojny został reaktywowany.

Granice

Teren osiedla administracyjnego Chojny obejmuje obszar SIM Stare Chojny, w tym Chojny Zatorze. Natomiast obszar SIM Chojny jest zachodnią częścią osiedla administracyjnego Chojny-Dąbrowa.

**Granice obszaru SIM i osiedla administracyjnego**
granica	sąsiadujące osiedla SIM	ulice lub inne	sąsiadujące osiedla administracyjne	ulice lub inne
północ	Górniak	gen. Jarosława Dąbrowskiego, al. marsz. Edwarda Rydza-Śmigłego i Władysława Orkana	Piastów-Kurak	wzdłuż torów PKP trasy Łódź Kaliska – Łódź Chojny i trasy Łódź Chojny – Koluszki (od bocznicy kolejowej do ul. Przyjacielskiej)
wschód	Dąbrowa		Wiskitno	ul. Przyjacielską (od torów PKP trasy Łódź Chojny – Koluszki do ul. Kolumny), wzdłuż linii rozdzielającej prawnie tereny dawnych wsi Józefów i Bronisin (od ul. Kolumny do granicy miasta)
południe	Stare Chojny	linia kolejowa D540	granica administracyjna miasta	granica administracyjna miasta
zachód	Kurak	Jarosławska, Bednarska i Rzgowska	Ruda Pabianicka	ul. Graniczna – numery parzyste (od granicy miasta do rzeki Olechówki), wzdłuż granicy zakładów przemysłowych (od rzeki Olechówki do ul. 3 Maja), ul. Pryncypalną – numery parzyste (od ul. 3 Maja do bocznicy kolejowej), wzdłuż bocznicy kolejowej (od ul. Pryncypalnej do torów PKP trasy Łódź Kaliska – Łódź Chojny)

Obszar SIM

Galeria zdjęć

Miejska Przychodnia przy ul. Leczniczej 6
(czerwiec 2008)

Widok na pergolę w parku przy ul. Leczniczej (czerwiec 2008)

Czerwony Rynek – część południowa,
widok od ul. Rzgowskiej (czerwiec 2008)

Budynek dworca kolejowego Łódź Chojny (kwiecień 2007)

Ważne obiekty

Czerwony Rynek

Kościoły i obiekty religijne

Parki

Zabytki

Przychodnia Miejska przy ul. Leczniczej

Obiekty sportowe i rekreacyjne

Osiedle administracyjne

Teren osiedla administracyjnego Chojny obejmuje obszar SIM Stare Chojny.

Adres rady osiedla

93-321 Łódź, ul. Powszechna 15

(Szkoła Podstawowa nr 162)

za BIP:

Osiedle Chojny

ul. Rzgowska 151, 93-303 Łódź

Uwagi

↑ Faktycznie obszar gminy Chojny został już włączony w granice administracyjne Łodzi wcześniej – 26 lipca 1945 roku, o czym prezydent miasta Kazimierz Mijal powiadomił okólnikiem nr 41 z dnia 2 sierpnia 1945 roku^[4].

Przypisy

↑ Tabela nr 13 do Uchwały budżetowej Rady Miejskiej w Łodzi z dnia 16 stycznia 2014 r.
↑ Oprac. Andrzej Janecki na podstawie monografii Łódź. Dzieje miasta pod red. R. Rosina
↑ Wirtualna Łódź; Łódź w latach 1870–1918
↑ Okólnik nr. 41. „Dziennik Zarządu Miejskiego w Łodzi”, s. 29 (PDF – 15), 1945-09-15. Łódź: Zarząd Miejski w Łodzi. [dostęp 2017-04-11]. Cytat: [...] Z dniem 26 lipca 1945 r. Starosta Grodzki Południowo-Łódzki przejął z rąk Tymczasowego Zarządu Gminnego sprawowane przezeń czynności. [...] W związku z powyższym polecam poszczególnym Wydziałom Zarządu Miejskiego objąć swym zasięgiem od zaraz dotychczasowy teren gminy Chojny, który w ten sposób zostaje inkorporowany do m. Łodzi.
↑ Dz.U. z 1946 r. nr 4, poz. 35, s. 66 (PDF – 2), kol. 1.

Linki zewnętrzne

Chojny (4), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 623 .

[uwaga1-5] Faktycznie obszar gminy Chojny został już włączony w granice administracyjne Łodzi wcześniej – 26 lipca 1945 roku, o czym prezydent miasta Kazimierz Mijal powiadomił okólnikiem nr 41 z dnia 2 sierpnia 1945 roku^[4].

[1] Tabela nr 13 do Uchwały budżetowej Rady Miejskiej w Łodzi z dnia 16 stycznia 2014 r.

[2] Oprac. Andrzej Janecki na podstawie monografii Łódź. Dzieje miasta pod red. R. Rosina

[3] Wirtualna Łódź; Łódź w latach 1870–1918

[4] Okólnik nr. 41. „Dziennik Zarządu Miejskiego w Łodzi”, s. 29 (PDF – 15), 1945-09-15. Łódź: Zarząd Miejski w Łodzi. [dostęp 2017-04-11]. Cytat: [...] Z dniem 26 lipca 1945 r. Starosta Grodzki Południowo-Łódzki przejął z rąk Tymczasowego Zarządu Gminnego sprawowane przezeń czynności. [...] W związku z powyższym polecam poszczególnym Wydziałom Zarządu Miejskiego objąć swym zasięgiem od zaraz dotychczasowy teren gminy Chojny, który w ten sposób zostaje inkorporowany do m. Łodzi.

[6] Dz.U. z 1946 r. nr 4, poz. 35, s. 66 (PDF – 2), kol. 1.

[1]

[2]

[3]

[a]

[5]

[4]