Ardagai zapal
Ardagai zapala | ||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Sailkapen zientifikoa | ||||||||||||||||||||||||||||
Erreinua | Fungi | |||||||||||||||||||||||||||
Klasea | Agaricomycetes | |||||||||||||||||||||||||||
Ordena | Polyporales | |||||||||||||||||||||||||||
Familia | Ganodermataceae | |||||||||||||||||||||||||||
Generoa | Ganoderma | |||||||||||||||||||||||||||
Espeziea | Ganoderma applanatum Pat., 1887 | |||||||||||||||||||||||||||
Basionimoa | Boletus applanatus | |||||||||||||||||||||||||||
Mikologia | ||||||||||||||||||||||||||||
|
Ardagai zapala (Ganoderma applanatum) zuhaitzen enborretan bizi den Ganodermataceae familiako onddoa da.[1] Egur haragia du, sukaldaritzarako interesik gabea. Txinako medikuntza tradizionalak erabiltzen du tuberkulosia tratatzeko, hestegorriko minbizia, eta bestelako minbiziak, propietate antibiotiko, antihemorragiko eta inmunologikoengatik.
Deskribapena
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Kapela: 6 eta 70 cm-ko bitarteko diametrokoa, zirkuluerdi formakoa, laua, 10 cm arteko lodierakoa, gainazal mailatua edo bozeldua, ildo zentrokideekin. Estaldura gogorra, mehea, matea, batzuetan pitzatua, arrexka argi kolorekoa hasieran, ondoren gaztaina-gorrixka kolorekoa edo arre-grisaxka, esporek marroi-gorrixkaz hautseztatuta. Ertza lodi samarra, zuria hasieran, horia ondoren eta amaieran koloreztatua.
Himenioa: Hodi geruzatuak, urteko geruzetan, aurrekotik bereiziak, haragi geruza arre-gorrixka fin batekin. Poro txikiak, biribilak, gaztetan zuriak, ukitzean arrez zikintzen dira, zahartuaz arre-gorrixkak bihurtzen dira.
Hanka: Ez dauka.
Haragia: Mehea, kortxoaren antzekoa, harroa, feltroduna, kanela ilun kolorekoa edo marroi-gorrixka, helduaroan infiltrazio zuriak izaten ditu, eta itxura marroixka ematen diote.[2]
Etimologia: Ganoderma terminoa antzinako grekozko "ganos" hitzetik dator, distira esan nahi duena eta azala esan nahi duen "derma" hitzetik. Applanatum epitetoa latinetik dator, zapal esan nahi duen "aplanatus" hitzetik.
Jangarritasuna
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Ez da jangarria.[3]
Nahasketa arriskua
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Ganoderma adspersum delakoarekin, honek azal askoz lodiagoa du, 1-2 mm (0,2-0,5 mm Ganoderma applanatum delakoak).[4]
Sasoia eta lekua
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Urte osoan, saprofitoa, enbor hiletan edo zuhaitz hostoerorkorrak parasitatzen, ahulguneetan edo zaurietan. Pagoetan, haritzetan eta zurkaitzetan arruntagoa; urria erretxinadunen zuhaitzetan.[5]
Banaketa eremua
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Mundu osoan barreiatzen da, kontinente guztietan zehar, Antartikan izan ezik, eta habitat ugaritan garatzen da.[6]
Galeria
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ Euskal Herriko perretxiko eta onddoak, 2013, 2014, 2016, 2017, Fernando Pedro Pérez, Kultura Saila, Eusko Jaurlaritza • Bizkaiko Perretxiko eta Onddoak, A.D.E.V.E., 2012 • Euskalnatura • Euskal Herriko Onddoak. 5 tomos, Luis García Bona, Kriselv, 1987 • Catálogo micológico del País Vasco, Aeranzadi, 1973 • Mendizalearen Hiztegia [mikologia], Ostadar Mendi Taldea.
- ↑ (Gaztelaniaz) Mendaza, Ramon, Diaz, Guillermo. (1987). Guia fotografica y descriptiva 800 especies a todo color. Iberduero, 622 or. ISBN 84-404-0530-8..
- ↑ (Gaztelaniaz) Palacios Quintano Daniel. (2014). Disfrutando con las setas. Leitzaran, Grafikak S.L. Andoain, Gipuzkoa, 486 or. ISBN 978-84-617-0196-4..
- ↑ (Gaztelaniaz) Cetto, Bruno. (1987). Guia de los hongos de Europa. Ediciones Omega, S. A. Barcelona, 557 or. ISBN 84-282-0253-6 (T.I). ISBN: 84-282-0538-8 (O.C.)..
- ↑ (Gaztelaniaz) Palazon Lozano Fernando. (2006). Setas para todos. JoseLuis Añanos Echo Editorial Pirineo, 133 or. ISBN 84-87997-86-4..
- ↑ Ganoderma applanatum: GBIF—the Global Biodiversity Information Facility.