Çocuk Edebiyatı

Özet Çocuk Edebiyatı, çocuğu eğlendirme, ona hoş vakit geçirmenin yanında eğitici yönüyle de öne çıkar. Bu edebiyat, çocuğu doğrudan eğitmek amacıyla vücuda getirilmese de, onda olumlu etki ve izlenimler bırakmayı amaçlar. Çocuğun çevreyi algılayış, olayları seziş ve karşılaşabileceği durumlar karşısında olumlu tutum ve davranış sergileme, geliştirme ve kazanmasına olanak sağlar. Çocuk edebiyatı ürünleri arasında yer alan masal, bir yandan çocuğun dil becerilerini geliştirirken bir yandan da çocukta millî ve evrensel kültür değerlerine karşı bir bilinç uyandırır. Çocuğun dil ile ilgili herhangi bir probleminin çözümünde dil edinimi için hazırlanan öğretim materyallerinin etkili ve verimli olması, dil eğitimi üzerine yapılan bilimsel çalışmaların takibine bağlıdır. Günümüzde ulaşılan bilimsel bulguların sürekli olarak çeşitlenmesi, dil edinimi ve kültür aktarımı için hazırlanan öğretim materyallerinin de ona göre yenilenme ve değiştirilmesini gerektirmektedir. Bu çalışmada, " Anonim Halk Edebiyatı " ürünlerinden masalın, eğitsel işlevi ve önemi tartışılmıştır. Çalışmada, çocuk edebiyatı ve masal kavramları tanıtılmış; masalın, dil edinimi sürecinde çocuğun olumlu tutum geliştirmesi ve sosyalleşmesinde oynadığı rol üzerinde durulmuştur. Bunun için ilgili edebiyat kaynakları taranmıştır. Anahtar Sözcükler: Çocuk edebiyatı, masal, dil edinimi, kültürel değer. Abstract Children literature, besides entertaining the child and regale him/her, it sick out an educational way. This literature aims to leave positive impression and influence on children. It conducts child's perception of the environment, perceiving the events and displaying positive attitude towards the situations which she/he may across. Tales which takes place among the literature products, not only does it improve child's language ability, but also it arouses awareness towards the national and global cultural values. Teaching materials for language acquisition in solving any language problem of child can be efficient and productive is possible with permanent practices of scientific studies about language education. As language teaching strategies and scientific findings in nowadays vary continually, it is necessary that teaching materials should be renewed and varied. In this study, educational importance and function of tale; which is a product of " Anonymous Folk Literature " , have been discussed. Child literature and tale concepts have been discussed in the study; and it has been emphasized the role of tale in developing of child's positive attitude and socialization of child. For that study related literary is investigated.

ÖZET
Dünya edebiyatının bilinen ve çok ses getiren klasiklerinden Küçük Prens ve Küçük Kara Balık çocuk edebiyatına özgü türler olarak karşımıza çıkmaktadır. Bilinenin aksine her iki kitabında aslında bir masal kitabı olmalarının altında yatan ana tema, yazarlarının hayatından ve ölümlerinden yola çıkılarak bir yetişkinin hayallerini, dünya, özgürlük, bağımsızlık, adalet ve eşitlik algılarını yansıtmaktadır.
Fransız yazar Exupery, aristokrat bir ailenin çocuğudur ve babasını 4 yaşında kaybetmiştir. Bu yaş, hemen hemen Küçük Prens’in yaşıdır. İkinci Dünya Savaşı yıllarında savaş pilotu olarak görev yapan Exupery, Fransa’nın Alman işgali altında olduğu dönemde bu durumdan son derece rahatsız olmuş ve dönemin toplumsal hayatı hususunda eleştirilere yer verdiği Küçük Prens’i kaleme almıştır. Bu masal, Exupery’nin yaşamına ve hayat görüşüne paralel olarak toplum içinde yaşayan tiplerin eleştirisini göz önüne getirmektedir. Küçük Prens’in diğer gezegenlerde karşılaştığı kral, iş adamı, bilim adamı, sarhoş gibi tiplere “sevgi” kavramını öğretmeye çalıştığı düşünüldüğünde bir çocuğun gözünden yetişkinlere yol göstermesi olayın tamamını kapsamaktadır. Küçük Prens’e bu açıdan bakıldığında “bilinmeyenden bilinene doğru bir yolculuk (uzaydan-dünyaya)” dikkat çekmektedir. Exupery tıpkı küçük bir gezgende yaşayan Küçük Prens gibi 1944 yılında henüz 44 yaşındayken uçağının vurulması sebebiyle Marsilya yakınlarında bir denize düşmüş ve kaybolmuştur. 
İranlı yazar Samed Behrengi ise İran’ın Şah yönetiminde yaşamış bir öğretmendir. Şahlık rejimine karşı olan yazar, bunu eserlerinde açıkça ortaya koymaktadır. Onun eseri Küçük Kara Balık ise “bilinenden bilinmeyene doğru yolculuk (ırmaktan-denize)” olarak karşımıza çıkar. Küçük Kara Balık tüm itiraz ve baskılara karşı, yaşamı pahasına da olsa amacına ulaşmıştır. Samed Behrengi de tıpkı kendi oluşturduğu karakteri Küçük Kara Balık gibi 28 yaşında şüphe uyandıran biçimde Aras Nehri’nde ölü olarak bulunmuştur.
Doğu ve Batı kültürünün dünyaya farklı noktalardan baktıkları bu iki şaheser aslında her iki yazarın da aynı amaçlarla yaşadıklarını ve hatta aynı amaç uğruna öldüklerini göstermektedir. Bu iki eser de yazarlarının hayatlarından yola çıkılarak okunduğunda çocuk ve yetişkin zihinlerde çok daha derin izler bırakacaktır.
Anahtar Kelimeler: Küçük Prens, Küçük Kara Balık, özgürlük anlayışı

Çocuklara küçük yaşlardan itibaren okuma alışkanlığının ve sevgisinin aşılanması büyük önem taşımaktadır. Bunun en eğlenceli ve etkili aracı ise çocuk kitaplarıdır. Erken yaşlardan itibaren çocukların ilgi ve meraklarına hitap eder nitelikte hazırlanmış çocuk kitapları ile etkileşime girmelerine olanak sağlanması yoluyla onların okumayı eğlenceli bir uğraş olarak görmeleri ve dolayısıyla okumaya karşı olumlu tutum geliştirmeleri sağlanabilir. Bununla birlikte çocuğun ilgisini çeken veya okurken eğlendiren her çocuk kitabının çocuğun gelişiminde olumlu etkiler bırakacağını söylemek mümkün değildir. Bu doğrultuda çocuk kitabı yazarlarına, yayınevlerine ve ebeveynlere çocuk kitabı biçimi ve içeriği açısından rehberlik edecek genel bir çerçeveye ihtiyaç olduğu görülmektedir. Türkiye’de hedef kitlesi okul öncesi olan çocuk kitaplarında bulunması gereken özelliklerin belirlenmesi üzerine yapılan çalışmalar incelendiğinde çalışmaların genelinde alanyazında yer alan biçim ve içerik açısından genel kabul görmüş görüşler derlenerek çocuk edebiyatı metinlerinde bulunması gereken özellikler ortaya konmuştur. Çocuk kitaplarının çocukların gelişim düzeylerine uygunluğunun değerlendirilmesinde kriter olabilecek bir çerçeve bulunmamasına karşın çocuk kitaplarının niteliklerini farklı boyutlar açısından inceleyip değerlendiren çok sayıda çalışma yapılmış olduğu görülmektedir. Çocuk kitaplarının çocukların gelişim düzeyine uygun olup olmadığı konusunda hem yazım sürecinde çocuk kitabı yazarlarına hem de kitap seçim sürecinde ebeveynlere rehberlik edecek kriterler bulunmamaktadır. Şayet çocuk kitaplarının okurken eğlendirmesi dışında çocuğun gelişimini olumlu yönde etkilemesi ve çocuk üzerinde olumsuz etki bırakmaması isteniyorsa, yazar ve çizerlerin gelişimi destekleyici nitelikte kitaplar yazması ve ebeveynlerin de bu nitelikte kitaplar seçmesi gerekmektedir. Bu bağlamda, çocuk kitaplarında bulunması gereken çocuğun gelişimini destekleyici niteliklerin neler olduğunun ortaya konması önem kazanmaktadır. Bu doğrultuda çalışmada “48-66 aylık çocukların gelişim düzeylerine uygun çocuk kitapları nasıl olmalıdır?” sorusuna cevap aranmıştır. Çalışmada alan uzmanlarının görüşleri arasında fikir birliğine ulaşmayı amaçlayan Delphi tekniği kullanılmıştır. Delphi tekniği, Türkiye’de çocuk edebiyatı alanında çalışmalar yapan akademisyenler ve çocuk kitabı yazarlarının katılımıyla 3 tur olarak gerçekleştirilmiştir. Delphi birinci turunda uzmanlara “48-66 aylık çocukların gelişim düzeylerine uygun çocuk kitabı özellikleri nasıl olmalıdır?” sorusu yöneltilmiş ve gelen cevaplar içerik analizi tekniği ile incelenerek 2 ana tema, 14 alt tema ve 217 madde belirlenmiştir. Delphi ikinci ve üçüncü turlarında ise medyan, üçüncü çeyrek, birinci çeyrek ve çeyrekler arası genişlik hesaplamaları yapılmıştır. Araştırmanın sonucunda iki ana tema (biçim ve içerik) ve 14 alt tema altında yer alan toplam 108 madde üzerinde görüş birliği sağlanmıştır.

It is of a great importance to cultivate a reading habit and affinity for books in children from an early age. The most fun and effective tool for this endeavor is children's books. Through the provision of children's books that are elaborated to appeal to interests and curiosity of children from an early age, conducing children to regard reading as fun and thus develop a positive attitude towards reading can be achieved. However, it is not possible to say that each child's book that entertains children will have a positive impact on the development of children. In this respect, there is a need for a general framework that can guide the children's book authors, publishers, and parents in terms of what format and content these book should have. When the studies conducted in Turkey with a view to determinate what properties should be included in children's books and whose target group is preschool are examined, it is seen that studies generally compile opinions generally accepted in terms of content and form and has they introduce features to be included in compiling children's literature text. It can be seen that although there is not a framework for evaluating the suitability of the children's books to children's development, there are numerous studies carried out to inspect and assess the quality of children's books from different dimensions. There is a lack of criteria to determine whether or not children's books contribute to the development of children, both for the process of redaction that can help authors and to guide parents through the process of selection. If it is requested that not only children's books entertain while reading but also they have a positive effect on the child's development and not any negative effects on children, it is necessary that authors and illustrators produce books supporting the development and parents choose the books with these qualities. In this context, it is becoming increasingly important to put forward what qualifications are needed in children's books that can contribute to the development of children. In this respect, the study is looking for an answer to this problem: "What kind of children's books are appropriate for the children aged between 48 and 66 months?" In this study, Delphi technique designed to reach consensus among field experts' views was used. Delphi technique was carried out in 3 rounds with the participation of academics and children's book authors who work in the field of children's literature in Turkey. In the first round of the Delphi study, experts were asked: "What are the appropriate features children's book should have according to the development level of children aged between 48 and 66 months?" and responses received were examined with the content analysis technique and 2 main theme, 14 sub theme and 217 article were determined. In the second and third rounds of the Delphi, median, third quarter, first quarter and inter-quarter width calculations were made. As a result of the research, consensus was reached on two main themes (format and content) and total of 108 articles enumerated under 14 Sub-themes.

Bu çalışma, işlevsel kuram açısından masala yaklaşmak, masalın günümüz
Kütahya'sındaki durumunu, yerini ve işlevini belirlemek ve analiz etmek amacıyla
tarafımızdan hazırlanan 17 tanesi çoktan seçmeli, 1 tanesi ise açık uçlu olmak üzere 18
soruluk bir anketin Kütahya merkezinde rastlantısal ve gönüllülük esasına uygun olarak
seçilen 235 ortaokul ve lise öğrencisine uygulanarak elde edilen sonuçların
değerlendirilmesi üzerine kurulmuştur. İlk olarak farklı değişkenler göz önünde
bulundurulmadan katılımcıların yanıtları genel olarak değerlendirilmiş, tablo ve
grafikler ile gösterilmiştir. Sonrasında anket soruları; yaş ve cinsiyet değişkenlerine
göre incelenmiş sonuçlar tablo ile gösterilmiştir; bu değişkenlere göre verilen cevaplar
karşılaştırılmıştır. 18. soru açık uçlu olduğundan cevaplar ayrıca yorumlanmıştır. Ancak
değişkenlerin aralarındaki ilişkinin anlamlı olup olmadığı araştırma dahilinde
incelenmemiştir.
Bunların dışında çalışmaya, masallarının şekil ve muhteva özellikleri, derleme
alanı hakkında genel bilgiler, derleme sırasında edinilen gözlemler ve bu sırada
karşılaşılan sıkıntılar, Türk masalları üzerine daha önceki yıllarda yapılmı ş olan
çalışmalar, işlevsel kuram açısından halk edebiyatına genel bir bakış ve masalın çocuk
gelişimine ve eğitimine katkısı dahil edilmiştir. 
Anahtar Kelimeler:  Folklor, Masal, İşlevsel Kuram, Çocuk Eğitimi, Masal Derlemesi.

Değerler, davranışlara kaynaklık eden ve onları yargılamaya yarayan anlayışlardır. Toplumun tarihi birikimi ile ortaya çıkan; toplumun tamamı tarafından kabul gören; toplumun varlık, birlik ve devamının sebebi olarak görülen; tasvip ve teşvik gören; korunan kabulleniş ve inanışlardır. Değerler ve normlar, kültürel kimliğin şekillenmesinde etkili olan kültür unsurlarıdır. Kuşaktan kuşağa aktarılan değerler, toplumların ayakta kalabilmesi ve sağlıklı bireyler yetiştirilebilmesi için eğitimde önemli bir yere sahiptirler. Değerlerin öğretimi ilk olarak ailede başlar, çevre ve okulla devam eder. Çocuk dünyasının vazgeçilmez öğelerinden biri olan çizgi filmlerle de değer öğretimi yapılabilmektedir. Bu çalışmanın amacı, okul öncesi 2-6 yaş grubuna hitap eden ve tematik bir çocuk kanalında yayınlanan Niloya isimli çizgi filmin Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı (6, 7. sınıflar)’nda yer alan yirmi değeri göz önünde bulundurarak incelemek ve barındırdığı değer unsurlarını sınıflandırmaktır. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden biri olan doküman incelemesi yöntemi kullanılmış ve random metoduyla seçilen 18 bölüm incelenmiştir. İncelenen 18 bölüm içerisinde toplam 157 değer tespit edilmiş ve en çok “sevgi, duyarlılık, hoşgörü, iyilik” değerlerini yansıtan örnekler bulunmuştur. Bu değerleri “çalışkanlık, dayanışma, saygı, sorumluluk, yardımseverlik” değerlerinin izlediği görülmüştür.
Anahtar Kelimeler- Değer, Okul öncesinde değer eğitimi, Türkçe eğitimi

Özet Bir milletin ya da devletin kültürel kimliğini oluşturan, onu diğer toplumlardan farklı kılan her türlü yaşayışı, geleneği, göreneği, âdeti, sözü, şarkısı, şiiri, masalı, efsanesi, atasözü, o millete ait akla gelebilecek her türlü halk verimi; milletin, tarih sahnesinde var oluşunu ve duruşunu belirleyen, bu nedenle de korunması zorunlu olan mirasıdır. Bu mirasın korunması ve gelecek nesillere doğru bir şekilde aktarılabilmesi için herkese görev düşmektedir. Bu araştırmada amaçsal örnekleme yöntemlerinden ölçüt örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Bu yöntemde gözlenecek birimler içerisinde örneklemi karşılayacak birimler örnekleme alınırlar. Bu bağlamda TRT Çocuk kanalında yayınlanmakta olan Maysa ve Bulut isimli çizgi film incelenmiştir. Amaç çizgi filmlerin kültürel mirasın aktarımında katkısı olup olamayacağını tespit etmektir. Nitel bir çalışma olan bu araştırmada nitel verilerin analizinde içerik analizi, verilerin toplanması ve çözümlenmesinde ise kategorisel içerik analizi kullanılmıştır. Yörüklerin hayatını anlatan çizgi filmde Türk kültürünü ve yaşam tarzını yansıtan pek çok unsur tes pit edilmiştir. Kültürel unsurlar tespit edilirken ilk olarak Unesco'nun 2013 yılında kabul ettiği 11 kültürel mirasın çizgi filmde varlık yokluk durumuna bakılmıştır. Sonuç olarak Maysa ve Bulut isimli animasyon çizgi filmin kültür aktarımı ve somut olmayan kültürel mirasın korunması yönünden önemli bir yapım olduğu düşünülmektedir. Her bölümde farklı örf, adet, gelenek ve göreneklere değinilirken bugün unutulmuş halk inanışları canlandırılmakta; Türk'ün misafirperverliği, öğretmene/hocaya verdiği değer, hayvanları sevmesi ve koruması gibi önemli toplumsal değerlerin üzerinde durulmaktadır. Anahtar Kelimeler: Somut olmayan kültürel miras, kültür aktarımı, animasyon çizgi filmler, Maysa ve Bulut. Abstract Forming a nation or a state's cultural identity, all kinds of modes of living that distinguish it from other societies, its tradition, its customs, its songs, its sayings, its poetry, its tales, its legends, its proverbs, and all kinds of imaginable productivity of a nation determine that nation's existence and its position in the history; for this reason, these are the heritages needs to be protected. The protection and the correct transmission of these heritages to the future generations are everybody's duties. In this study, criterion sampling which is one of the purposive sampling methods was used. In this method, the units that will meet the sampling are observed (Sonmez and Alacapinar, 2011). The cartoon named Maysa and Bulut that is broadcasted on TRT (Turkish Radio Television) Children's channel has been analyzed in this context. The objective is to determine whether the cartoons contribute to the transmission of the intangible cultural heritage or not. In this study which is a qualitative research, content analysis was used for data analysis, and categorical content analysis was used for both data collection and analysis. In the cartoon in which the life of Yoruk tribe has been animated, many factors reflecting the Turkish culture and lifestyle have also been identified. When determining the cultural factors, firstly it has been searched whether 11 cultural heritages recognized by Unesco in 2013 are referred in the cartoon or not. As a result, the animated cartoon named Maysa and Bulut is considered to be an important production for the cultural transmission and the safeguarding of intangible cultural

MUSTAFA RUHI SIRIN’S  VIEWS AND WORKS ON CHILDREN’S LITERATURE

"In this thesis, Mustafa Ruhi Şirin’s views on children’s literature and works that he wrote for children are studied.

Mustafa Ruhi Şirin has studied on children’s issues and children’s literature over thirty years and has written his knowledge and experience in these subjects. He is an author who wrote intellectual works in which he brought forward his views on
children’s literature, and literary works such as poems, tales, stories, and letters. Şirin, who stated his ideas on the theoretical aspects of subject and created new methods, is a very important literary figure for applying genuine theories and methods in his literary works.

This study consists of three parts: In the first part, the start and development of children’s literature in West and in Turkey is studied, and also Mustafa Ruhi Şirin’s works and his contributions in children’s literature are rendered. In second part, views derived from Şirin’s works are studied under two titles which are “views on
children” and “views on children’s literature.” In third part, literary works written by the author for the children are studied in line with their types and themes.

In this study, Mustafa Ruhi Şirin’s importance and place in children’s literature, which is ever getting richer and being more functional in Turkish literature, have been tried to be determined."

Öz
Çocuklara çocukların dünyası ile seslenerek onlara okuma sevgisi ve okuma alışkanlığı
kazandırmayı amaçlayan çocuk edebiyatı eserleri, biçim özellikleri ile onların görsel algılarını
geliştirirken içerik özellikleri ile onlara tabiat, yaşam ve insan gerçekliğine dair duyarlılık
kazandırır. Nasihat etmek yerine onları gerçek yaşam durumları ile baş başa bırakarak da
çocukların, eğitim ilke ve değerlerini kendilerinin keşfetmelerini sağlar. Biçim ve içerik
özellikleri, eğitim ilke ve değerleri ile kuşatılan bu eserler, böylece birer çocuk edebiyatı
eserine dönüşür. Bu çalışmanın amacı, Sevim Ak’ın Karşı Pencere adını taşıyan öykü kitabını
çocuk edebiyatı metinlerinde bulunması gereken içerik özellikleri açısından incelemektir.
Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden biri olan betimsel tarama yöntemi kullanılmıştır.
Üzerinde çalışılan öykü metinleri, metin merkezli bir yakın okuma ile ele alınmış; elde edilen
veriler, içerik analizi yapılarak çözümlenmiştir. Çalışmada çocuk edebiyatı metinlerinde
bulunması gereken içerik özellikleri konusunda Sedat Sever, Alemdar Yalçın ve Gıyasettin
Aytaş, Tacettin Şimşek ve Mustafa Ruhi Şirin’in çocuk edebiyatı üzerine yazdıkları kitaplarda
üzerinde durulan veriler, ölçüt kabul edilmiştir. Bu ölçütlerden bazıları, bu eserlerde
çocuklara öğüt veren bir yaklaşım yerine onları güldürürken düşündüren bir anlayışın
benimsenmesi, kurgulanan olaylarda şiddet ve kaba gücün asla bir sorun çözme yöntemi
olarak belirmemesi ve çocukların ölüm olgusu ile doğrudan doğruya karşı karşıya
getirilmemesi gerektiği, hayvan sevgisinin önemi ile anne- çocuk etkileşiminde dikkat
edilmesi gereken noktalardır.
Anahtar Kelimeler: Sevim Ak, Karşı Pencere, Çocuk Edebiyatı Metinlerinin İçerik
Özellikleri, Betimsel Tarama. INVESTIGATION ON THE CONTENT CHARACTERISTICS OF THE KARŞI PENCERE STORY BOOK OF SEVİM AK Abstract
Children's literary works aiming at giving children a reading love and reading habit by calling out to the world of the children give them sensitivity about nature, life and human reality with their characteristic features while developing their visual perceptions with their form features. Rather than admonishing them, they allow children to discover educational principles and values by leaving them with real life situations. These works, which are surrounded by form and content features, educational principles and values, thus become a work of children's literature.
The aim of this study is to examine the story book bearing the name of the Karşı Pencere of Sevim Ak in terms of the characteristics of the contents that should be found in the texts of children's literature. Descriptive screening, one of the qualitative research methods, has been used in the study. The story texts studied were handled by a close text- centered reading; the obtained data were analyzed by analyzing the content. The criterion that is mentioned in the books written about children's literature by Sedat Sever, Alemdar Yalçın and Gıyasettin Aytaş, Tacettin Şimşek and Mustafa Ruhi Şirin about the characteristics of the contents that should be found in the children's literature texts in the study is accepted as a criterion. Some of these criteria are the adoption of an understanding that suggests that children are laughing instead of an approach that gives advice to children in these works, the violence and brute force never become a method of problem solving in the fictitious events, and that children should not be brought directly face to face with death, and the points that should be considered in mother- child interaction.
Key Words: Sevim Ak, Karşı Pencere, content characteristics of children's literature texts, descriptive screening.

Öz: Çocuk, yaşama hazırlanma sürecinin her aşamasında çeşitli eğitsel uyarıcılarla karşı karşıya gelmektedir. Çocuklara yönelik hazırlanan resimli hikâye kitaplarının da bu eğitsel uyarıcılar arasında kabul edildiği bilinmektedir. Bu bağlamda, bu araştırmayla resimli hikâye kitaplarında yer alan çocuk oyunlarının Piaget'nin oyun gelişimi kuramına göre incelenmesi amaçlanmaktadır. Araştırma nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi yöntemi ile kurgulanmıştır. Araştırmanın veri seti, benzeşik (homojen) örnekleme yöntemi ile belirlenmiştir. Araştırmanın veri setini 2012-2015 yılları arasında yayımlanmış 200 resimli hikâye kitabı ve üzerinde " 4-6 yaş aralığı için tavsiye edilmektedir " ibaresini taşıyan kitaplar oluşturmaktadır. Araştırmanın temel problemine uygun olarak incelenen 200 adet resimli hikâye kitabından 18'inde oyun olduğu belirlenmiştir. Araştırmanın veri setinden elde edilen sonuca göre 4-6 yaş aralığındaki çocuklara yönelik olarak yayımlanmış resimli hikâye kitaplarında yer alan oyunların Piaget'nin oyun gelişimi kuramına göre ya çocukların normal gelişimlerinin gerisinde ya da normal gelişimlerinin ilerisinde oyun türlerinden olduğu, çocukların oyun gelişimlerine uygun oyun türlerine çok az yer verildiği bulunmuştur. Bulgular çocuklar için üretilen resimli hikaye kitaplarının Piaget'nin oyun gelişimi kuramı bağlamında çocukların oyun gelişimine uygunluğunun yeterli düzeyde olmadığı yorumlanmıştır. Anahtar Sözcükler: Resimli hikâye kitabı, çocuk edebiyatı, oyun gelişimi, Piaget'nin oyun kuramı Children and Books: An Evaluation According to Piaget's Play Theory Abstract: The child faces various educational stimuli at every stage of the life-preparation process. It is known that picture story books prepared for children are also accepted among these educational stimuli. In this context, this paper aims to examine the children's plays in pictorial story books according to Piaget's play development theory. The document analysis as a qualitative research technique was employed, and the data set of the study was determined by homogeneous sampling method. The data set of the researcher encompasses 200 illustrated story books published between 2012 and 2015, and the books with an inscription of " Recommended for 4-6 years of age". Upon examination of the books, it was found out that only 18 of the 200 illustrated storybooks contain plays. According to the result obtained from the research data set, it was also found out that the plays included in the picture story books published for the children between the ages of 4 and 6 are either plays types behind the normal development of children or beyond normal development according to Piaget's play development theory, and plays suitable for children's play development was given only little place. Based on the findings, picture story books written for children were interpreted to be not suitable enough for children's play development level with regard to Piaget's play development theory.

Çalışmada masalların masal unsurları bağlamında sınıfsal açıdan incelemesi ve karşılaştırılması yapılarak toplum içerisindeki sınıfsal temelin masallara nasıl yansıdığının ortaya konması amaçlanmaktadır. Çalışmada dünyanın farklı coğrafyalarından seçilen on farklı masalın ikili karşılaştırmaları doğrultusunda masallardaki ekonomik temelden kaynaklı sınıf ilişkisinin hangi şekilde yer aldığını ortaya çıkarmak hedeflenmektedir. Eklektik yöntemle ele alınacak olan masallar Tarihsel, Sosyolojik ve Marksist yöntemlerle incelenecektir. Masallardan yapılacak alıntılar ile masallardaki sınıf olgusu ortaya konacaktır.
Masallar toplumun süreç içerisindeki düşüncelerinin bir toplamı olarak görüldüğü için masallarda yer alan düşünceler o masala sahip olan toplumu anlayabilmek açısından önemli bir yere sahiptir. Masalların sınıfsal boyutunu ele almak toplumun içinde bulunduğu sistemdeki çatışmaları çözümlemeye ve bu çatışmaların temeline inerek bu çatışmaları neden-sonuç ilişkisi içerisinde anlayabilmeyi sağlayacağı için oldukça önemlidir.

The aim of the study is to investigate the novel "Kapiland'ın Kobayları" written by Miyase Sertbarut by using critical discourse analysis which is one of the qualitative research method. This method can be defined as an approach that determine power factors/relationship within discursive structure, how to create force/power by using discourse and their effects to group(s) applied pressure/power. The based model on analysis is Vienna School (Wodak, de Cillia, Matouschek, Januschiek ve Liebhart)'s approach. Depending on this model, the novel were analyzed in terms of contents, strategies and means and forms of realisation. Also was made socio-psychological descriptions. Finally, the findings of the study were presented, evaluated and recommendations were made accordingly. Reading texts play an important role in improving critical thinking skill. Hence it is expected that the research will contribute to teaching Turkish in the step of deep structure made clear.

Bu çalışmada Feridun Oral’ın 0-6 yaş resimli hikaye kitaplarının MEB’in belirlediği değerler açısından incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada nitel araştırma deseni kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen veriler doküman incelemesi yoluyla incelenmiştir. Doküman incelemesi sonucunda ortaya çıkan verilerin analizinde içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini Feridun Oral’ın 14 kitabı oluşturmaktadır.
Örneklem Feridun Oral’ın 0-6 yaş resimli hikaye kitapları ve 2015 Ekim ayından
önce yayınlanan kitaplarıyla sınırlıdır. Feridun Oral’ın resimli çocuk kitaplarındaki metinler incelenerek yer verilen değerler tespit edilip kodlar oluşturulmuştur. Bu kapsamda olumlu değer ifadeleri dikkate alınmış, olumsuz şekilde geçen değer ifadeleri ve mecazi ifadeler araştırma kapsamına alınmamıştır. İçerik analizi ve değerlendirmenin yapılmasında MEB Değerler Kontrol listesi kullanılmıştır. Birinci aşamada kitaplar
hiçbir analize tabi tutulmadan bağımsız bir şekilde okunmuştur. İkinci aşamada değer özelliği olup olmadığı kontrol edilmiştir. Üçüncü aşamada ise hangi değer özelliklerinin olduğu incelenmiştir. Araştırmanın güvenirliğini sağlamak için yedi araştırmacı tarafından kitaplar bağımsız şekilde, MEB’in değerler kontrol listesi ile değerlendirilmiş, ilk önce kodlama yapılmış daha sonra kategoriler ve temalar oluşturulmuştur. Ayrıca araştırmanın Güvenilirliğini arttırmak amacıyla 2 alan uzmanı tarafından rastgele örneklem yöntemiyle kitaplar analiz edilmiş ve güvenilirlik %88 bulunmuştur. Araştırma sonucunda
9 kitapta “Sevgi” değeri, 10 kitapta “Yardımlaşma-Dayanışma” ve “Çalışkanlık” değeri, 9 kitapta “Nazik Olmak”, “Şefkat-Merhamet” değeri, 8 kitapta “Dostluk” değeri, 7 kitapta “Hoşgörü - Duyarlılık” değeri 5 kitapta, “Aile Birliğine Önem Verme” değeri, 5 kitapta “Paylaşımcı Olmak” değeri, 4 kitapta “Sorumluluk”, “Temizlik” ve “İyilik Yapmak” değeri, 2 kitapta “Doğruluk - Dürüstlük” değeri, 2 kitapta “Misafirperverlik” değerine yer verildiği görülmüştür. Resimli çocuk kitaplarında “Sevgi”, “Sorumluluk”,
“Hoşgörü - Duyarlılık”, “Nazik Olmak”, “Dostluk”, “Yardımlaşma - Dayanışma”, “Temizlik”,
“Doğruluk - Dürüstlük”, “Aile Birliğine Önem Verme”, “İyimserlik”, “Misafirperverlik”,
“İyilik Yapmak”, “Çalışkanlık”, “Paylaşımcı Olmak”, “Şefkat - Merhamet”
gibi belirgin şekilde işlenen değerlerin yanı sıra “Saygı”, “Adil Olma”, “Cesaret,
“Vatanseverlik”, “Alçakgönüllülük”, “Kültürel Mirasa Sahip Çıkma” ve “Fedakarlık”
gibi farklı değerlerde ele alınmıştır.

Öz 'Ağaç yaş iken eğilir' sözünden hareketle, şayet kişide bir eylemin alışkanlık haline getirilmesi hedefleniyorsa, erken yaşlardan itibaren okuma kendisine sevdirilmelidir. Çocuk kitapları çocuğun okumayı sevmesinde, ileriki dönemde bunu alışkanlık haline getirmesinde en etkili kitaplardır. Geleceğin okuyan bireylerini yetiştirmeyi önceliyorsak, bütün çocuk kitaplarının kahramanlarını ve konularını doğru seçmeli, onlar için cazip olan iyi belirlenmeli. Bir edebî eser olan çocuk kitabı çocuğa çok güzel duygular, hazlar verebileceği gibi, kötü etkileşimlerde de bulunabilir. Bu sebeple edebî eserler hazırlanma aşamasında çok dikkatli olunmalı ve büyük bir titizlikle 'çocuk kitapları' meselesi ele alınmalıdır. Oluşturulacak edebî eser, çocuğun zevklerine, tercihlerine, kendin özgü gerçekliğine, hayallerine, algılamasına ve özellikle yaşına uygun olmalıdır. Nitelikli çocuk kitapları, çocuğun bilişsel, zihinsel, dilsel, sosyal becerilerini geliştirir ve ona belli bir estetik zevk kazandırır. Anahtar Kelimeler: Çocuk Kitapları, Çocuk Edebiyatı, Okuma Alışkanlığı, Çocuk Gerçekliği, Çocuğa Görelik. Abstract On the basis of the famous proverb-You cannot teach an old dog new tricks, reading activity should be ingratiated in childhood if it is aimed to get an individual adopt it as a habit. Children's books are the most efficient books that can make a child love the activity of reading and have the habit of reading in the future. If it is prioritised to raise the individuals of the future who have reading habit, it is important to choose the "right" protagonists and subjects for all of the children's books, and what appeals to the children most should be determined. A children's book, as a literary work, can give a child very good emotinons and pleasures but it can also interact with them in a bad way. Thus, when literary works are being edited, it is significant to be careful and to deal with the matter of "children's books" scrupulously. The work to be created should be appropriate for the children's pleasures, preferences, idiocratical authenticity, dreams, perception and especially for their age. A qualified children's book improves a child's cognitive, mental, linguistic, social skills and makes them have impeccable aesthetical taste. ÇOÇUK KİTAPLARI VE OKUMA ALIŞKANLIĞI 1. ÇOCUĞUN KİTAPLA TANIŞMASI Kendisine ne okunduğunu, ne anlatıldığını bilmese de, resimleri çok güzel olan kitabın içinde bulunan harflere ve ebeveynin ağız hareketlerine bakarak, onun huzur dolu sesini dinleyen çocuklar erken yaşata dinleme becerisini kazanmış, uzaktan da olsa okumayla selamlaşmış çocuklardır. Harflerle ağız hareketleri arasındaki sihirli bağı çözebilen çocuk, konuşmayı ve aynı zamanda kitabın da konuşan, konuşturan bir varlık olduğunu keşfeder. Okumak, kitaptaki resimleri konuşturmaktır onun dünyasında. Çocukta okuma kültürü, kitabın konuşturulmasıyla başlayan, zaman içinde gelişen uzun ve eğlenceli bir süreçtir. Bu uzun yolculukta, ona refakat eden en önemli rehberi ebeveynidir. Alışkanlık, bir şeyin aşinası olmakla başlanılan bir tutumdur. Çocuğun okuma alışkanlığı kazanması, elbette onun 'kitap' adı verilen nesneyle erken dönemde tanışması ve aşina olmasıyla oluşan bir durumdur. Okuma kültürü edinimi çocukta kademeli bir seyir takip eder. Okuma becerisinin kazanımı öncesi ve sonrasıyla birbirine bağımlı ve birbirini bütünleyen diğer becerilerin de varlığını zorunlu kılar. Bir becerinin kazanımı, bazen bir diğer becerinin kazanımı olduğu gibi sonucu da olabilir. Aşamalı bir süreç olan okuma ediniminin ilk basamağını 'dinleme alışkanlığı' oluşturur. Bunun akabinde sırayı 'okuma-yazma becerisi' izler. Kazanılan 'okuma becerisi' eğer başarılı bir eğitimle 'okuma alışkanlığı becerisi'ne dönüştürülebilirse bir sonraki adımda 'eleştirel okuma becerisi' ve 'evrensel okuryazarlık becerisi' birbirini takip eder (Sever, 2012: 4). Başarılı bir okuma başlangıcı için önemli olan dört unsur vardır. Bunlardan birincisi, çocuğun dil açısından zengin bir çevreye sahip olmasıdır. Okumayı teşvik eden ve çocuk için model olan, çocuktaki okuma eylemini takdir eden yetişkinlerin bulunması ise ikinci önemli unsurdur. Somut işlemlere ulaşılması ve etkili bir öğretim programının olması da şarttır. Diğer koşulların da eşit olduğu varsayılırsa, yani çocuk en azından ortalama zihinsel yeteneklere sahipse ve duygusal ya da fiziksel herhangi bir sorun mevcut değilse, bu dört unsurun bulunması, çocuğun okumayı zorlanmadan ve severek öğrenmesini sağlayacaktır • Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Doktora Öğrencisi.

In this study it is aimed to compare the book of Aziz Nesin which is named "Şimdiki Çocuklar Harika" and the book of Zehra İpşiroğlu "Şimdiki Çocuklar Hâlâ Harika" in the terms of layout and content criteria. Whereas size, paper, cover, binding, pictures, letters are the layout criteria of the books, theme, subject, heroes, plan, language and expression are the content criteria. These books are examined and compared in this context. In the research screening method is used. As a result, it is concluded that tere are some similarities and differences in terms of content criteria whereas layout criteria completely different.

Emile, çocuk eğitimi üzerine yazılmış bir romandır. Eser, sadece bir roman yapısına sahip olmayıp Rousseau'nun eğitim, çocuk eğitimi ve yaşadıkları üzerine görüşlerini de içerir. Özellikle bu kayda değer görüşleri nedeniyle eserin günümüz eğitim bilimleri açısından incelenmesi, yorumlanması ve değerlendirilmesi gerekiyor. Bu noktada yaptığımız çalışmada, Emile'in çocukların gelişiminde ve eğitiminde özgürlükçü, doğal ve yaparak-yaşayarak öğrenmeyi esas aldığı görülüyor. Ancak yazarın eğitim adına aksayan fikirlerini ve idalist bir roman ortaya koyduğunu da göz ardı etmemek gerekir.

Günümüzde daha pek çok çalışmayı gerektiren dilbilim ve psikoloji alanına giren sorunlar, dil edinimi ile ilgili çalışmalardan gelecek verilerle aydınlanma bulmakta ve ortaya çıkan bilgi ise bir takım soruları beraberinde getirmektedir. Kavram mı yoksa sözcük mü önce edinilir? Dil gelişimi ile birlikte öğrenilen yeni kavramların zihinde örgütlenmesi, nasıl bir düzeni takip eder? Bu soruları merkezinde bulunduran Öntür Kuramı, ulamın dereceli bir içyapısı olduğunu öne sürerek ulam öğelerinin, bulunduğu ulamı en iyi temsil eden öğeler etrafında odaklandığını savunmaktadır. Dereceli bir üyelik söz konusu olunca, zihinden çağrılma ve kavranma zorluğu üzerinde kavramın öntürlüğü etkili olmaktadır. İşte bu çalışma, deyimlerin bileşen adlarının öntürlüğü ve deyimin anlamlandırılması arasında bir koşutluğun olup olmadığını sorgulamaktadır. Araştırma grubu, anasınıfı, 3. sınıf, 5. sınıf ve 8. sınıflardan çocukları kapsamakta olup ilk uygulamada BEDEN BÖLÜMÜ üst ulamına ait kavramların bu yaşlara göre öntürlük değerleri sormaca yöntemiyle belirlenmiştir. Ortaya çıkan verilerden yola çıkarak seçilen kavram adlarını bileşeni olarak bulunduran ad + eylem yapısındaki deyimler, ad bileşeninin öntürlüğüne göre derecelendirilmiş ve her biri bir öykünün sonuç tümcesi olarak verilmiştir. Deyimlerin ya değişmeceli ya da gerçek anlamlarını yansıtan ya da konu dışı olan resimler hazırlanarak, bir kavrama testi oluşturulmuştur. Çocuk katılımcılar, öyküleri dinleyip sonundaki deyimi duydukları anda, öyküden anladıklarına dayalı olarak resimlerden birisini seçmişlerdir. Verilen yanıtların doğruluğu ve tepki süresi dikkate alınarak, deyimlerin anlamlandırılmasında bir öntürlük etkisi olup olmadığına yönelik çözümleme yapılmıştır. Anasınıfı grubu, ağırlıklı olarak gerçek anlamı seçmiş olup, diğer gruplarda ise ilerleyen yaşla birlikte değişmeceli anlama bir yönelim gözlenmiştir. Deyimlerin anlamlandırılmasında öntürlük etkisinden bahsetmeyi mümkün kılan bu bulgular, deyimlerin kalıplaşmış ve tek parça sözcükler olduğunu dolayısıyla bileşen sözcüklerin deyimin değişmeceli anlamı üzerinde bir etkisi olmadığını öne süren varsayımlara karşıt veri niteliğindedir. Diğer bir deyişle, deyimlerin anlamlandırılmasında, değişmeceli anlama erişildiği durumda bile gerçek anlama bir şekilde erişim sağlandığına dair, alanda yaygın çalışılmış tanınırlık ve saydamlık kriterlerinden farklı olarak, öntürlük kriteriyle kanıt sunulmuştur.

Bu çalışmada, Türk edebiyatının ilk ve en büyük manzum
nasihatnamesi olan Kutadgu Bilig, çocuk eğitimiyle ilgili görüş,
düşünce, öneri ve nasihatler bakımından ele alınıp incelenmiştir.
Eserin günümüze hitap eden bilgi ve açıklamalar içerdiği tespit
edilmiştir. Çocuk eğitiminin ciddiye alınması gerektiğinin vurgulandığı
çalışmada çocuğun bilgi ve erdemle donatılması, küçük yaşlarda
eğitilmesi, özel eğitime ihtiyaç duyulan çocukların fark edilmesi gibi
hususların irdelendiği görülmüştür. Çalışma, tarama modelinde olup
doküman incelemesi yöntemine dayalı olarak yapılmıştır.
Anne ve babanın çocuğun eğitimiyle ilgili olarak görev ve
sorumluluklarına sık sık vurgu yapılmış, doğrudan anne ve babalara
önemli öğütler verilmiştir. Ancak bu öğütler içerisinde eserin yazıldığı
dönemin bakış açısını yansıtan batıl inançların bulunduğunu da
belirtmek gerekir.

Bir kavramın bir toplum tarafından nasıl algılandığını anlamanın en iyi yolu, o toplum tarafından kavrama yüklenen anlamın ve değer yargılarının bilinmesidir. Toplum ve bireyin karşılıklı etkileşim içinde olduğu bir düzende bireyin toplum tarafından şekillendirildiğine dair mevcut çalışmalar vardır. Ancak Geçtan'ın ifadesiyle "Toplumun birey üzerindeki etkisi ne denli yoğun olursa olsun yine de kendi küçük dünyasında olup bitenler onun için öncelik taşır ve içinde yaşadığı toplum ne tür dönüşümlerden geçerse geçsin davranışlarını insan doğasının gereği doğrultusunda sürdürür" (Geçtan, 2000: 27). Bu ifadelerden toplumun bireyi etkilediği, bununla birlikte bireyin de kendi dünyasını toplumdan bağımsız olarak kendince şekillendirmeye çalıştığı anlaşılmaktadır. Bu şekillendirme, bireyin algısal değişimler yaşamaya başladığı çocukluk yıllarına denk gelmektedir. Böylece çocuk kavramına yüklenen anlamın toplumsal ve bireysel olmak üzere iki yönü vardır. Dolayısıyla çocuk algısının da bireysel ve toplumsal iki yönünün olması muhtemeldir. "Duyu, alıcı hücrelerin dış çevredeki fiziksel enerjilerini yakalayarak sinirsel enerjiye çevirmesiyle oluşur. Bu sinirsel enerji beyinde işlenir ve işlemin sonucunda bir algısal ürün ortaya çıkar. Bu işleme algılama (perceiving) ve ortaya çıkan ürüne de algı (perception) adı verilir" (Cüceloğlu, 2013: 118). Algı, o hâlde, bir kavrama, bir olaya ya da bir bireye karşı olan düşüncenin zihinsel bir süreç ile tamamlanması sonucu meydana gelmektedir. "Algı duyudan farklıdır. Algılama anında beyin, bireyin içinde bulunduğu durumdan beklentilerini, geçmiş yaşantılarını, diğer duyu organlarından gelen başka duyuları, toplumsal ve kültürel etkenleri hesaba katar" (Cüceloğlu, 2013: 118). Bu nedenle algı, insan yaşamını önemli ölçüde etkiler. Bireysel ve toplumsal ilişkiler, arkadaşlıklar, komşuluklar, iş ilişkileri, kültürler arası diyalog vs. hep algıdan etkilenir. Gerek bireysel gerekse toplumsal olaylarda, algının yönlendirici olduğuna ve bakış açısını doğrudan etkilediğine şahit olunur. Söz gelimi bütün Almanların sarışın, İskandinav ülkelerindeki bireylerin hep uzun boylu olduğuna yönelik algılar gibi. Ancak algı, birey ve toplumun tutumunda olumsuz etkiye de sebep olabilir. Söz gelimi bazı ülkelerdeki ya da toplumlardaki bireylere yönelik gerek iş ilişkilerinde, gerek sosyal ilişkilerde yapılan olumsuz değerlendirmeler ve yakıştırmalar algının, insanların tutum ve davranışlarına olumsuz yön vermesine birer örnektir. Son yıllarda Batı dünyasında İslamiyet'e 1 Bu çalışma, Prof. Dr. Gıyasettin AYTAŞ danışmanlığında tamamlanan "İlköğretim Türkçe Dersi (6-7-8. Sınıflar) Öğretim Programında Yer Alan Temel Becerilerin Kazandırılmasında Çocuk Edebiyatı Ürünlerinin Etkisi (21. Yüzyıl Örneklemi)" adlı doktora tezinden hareketle hazırlanmıştır.

Bu çalışma, uzman görüşleri yoluyla, 48-66 aylık çocukların gelişimine uygun çocuk kitabı kriterlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Delphi tekniğinin kullanıldığı çalışmada 28 farklı üniversitenin Okul Öncesi Öğretmenliği Bölümü, Çocuk Gelişimi Bölümü, Çocuk Gelişimi Programında görev yapmakta olan akademisyenler ile çocuk
kitabı yazarlarına ulaşılmış ve görüşleri alınmıştır. Birinci Delphi anketinde 24 akademisyenle 6 çocuk kitabı yazarına, ikinci ve üçüncü Delphi anketinde 15 akademisyenle 4 çocuk kitabı yazarına ulaşılmıştır. Veri toplama işlemi ardışık üç delphi anketi kullanılarak ve elektronik posta aracılığıyla yapılmıştır. Birinci Delphi anketi doğrultusunda 2 ana tema, 14 kategori ve 217 maddeden oluşan 7’li likert tipi ölçek oluşturulmuştur. İkinci ve üçüncü Delphi anketinde ölçek maddeleri uzmanlar tarafından puanlandıktan sonra istatiksel analizleri yapılmış ve görüş birliği sağlanan maddeler belirlenmiştir.
Anahtar Kelimeler: Çocuk Edebiyatı, Çocuk Kitabı, Delphi Tekniği, Okul Öncesi Dönem

The aim of this study was to determine the criteria for children's books that are appropriate for the development of children aged 48-66 months through expert opinions. In the study used by the Delphi technician, academicians and children's book authors who were working in the Pre-school Teaching Department, Child Development Department, Child Development Program of 28 different universities were reached and opinions were received. In the first Delphi survey, 24 children attended to 6 children's books, and in the second and third Delphi survey, 15 children and 4 children's book authors were reached. Data collection was carried out by three consecutive delphi and electronic mail. In order to understand the first Delphi, 7 scale likert type scale consisting of 2 main themes, 14 categories and 217 items were created.
After scoring by the scale experts in the second and third Delphi questionnaire, statistical analyzes were made and the items provided with the opinion were evaluated

Keywords: Children's Literature, Children's Book, Delphi Technique, Preschool Period

Biyografi; yaşamlarıyla ün kazanmış toplum için önemli insanların hayatlarını objektif bilgiler ışığında ortaya koyan eserlerdir. Bu edebî tür, çocuklara yol gösterici olabilecek, kendilerini anlamalarına, tanımalarına imkân sağlayabilecek, kişisel gelişimlerinde model olabilecek, hayatı ve başarıları ile çocuklarda özdeşleşme duygusunu ortaya çıkarabilecek bireylerin yaşamlarını konu alır. Çalışmanın amacı; Türkçe ders kitaplarındaki biyografilerin niteliklerinin incelenmesidir. Bu amaçla, 2016-2017 ve 2017-2018 Türkçe ders kitaplarında yer alan biyografi türündeki metinler seçilerek 2017 Türkçe Dersi Öğretim Programı’ndaki “Ders Kitaplarına Alınacak Metinlerin Nitelikleri” ne göre incelenmiştir. Çalışma nitel bir çalışma olup doküman incelemesi yöntemi kullanılmıştır. İncelemeler sonucunda, 2017 Türkçe Öğretim Programı’nda 7. ve 8. Sınıf düzeylerine uygun görülen biyografi türünün, çocukların sorgulama, ergenlik ve kimlik edinme çağları olan 10-11 ve 12-15 yaş aralıklarında özdeşleşebilecekleri rol modelleri sunmasından dolayı İlköğretim ikinci kademe sınıf düzeylerinin tümünde yer almasının gerekli olduğuna dikkat çekilmektedir.

Çocuğun her yönüyle sağlıklı yetişmesi için başta aileye, çevreye, sonra da radyo televizyon gibi iletişim araçlarına ve elbette eğitim kurumlarına büyük sorumluluklar düşmektedir. Bu bağlamda, yazılı ve görsel birer uyaran olarak "çocuğa göre"lik ilkesine uygun yazılmış ve gelişmiş ülkelerin üzerinde titizlikle durdukları yazınsal çocuk kitapları da çok önemli bir işleve sahiptir. Dilin anlatım olanaklarını, zenginliklerini, inceliklerini; kısaca tüm özelliklerini yansıtan ve çocuğa uygun kurguların yer aldığı, onların gelişim özelliklerine uygun bu kitaplar, okulöncesi dönemden başlayarak ortaöğretim çağına kadar uzanan evrede çocuğun dilsel gelişiminin yanı sıra, bilişsel, duyuşsal, kişilik ve toplumsal gelişiminde de çok önemli bir etkiye sahiptir. Kendisine göre yazılmış kitaplardaki kahramanlarla özdeşim kuran çocuk, orada yazarın sezdirmeyi amaçladığı iletilerle, farkında olmadan, bilişsel ve duyuşsal olarak zenginleşecek, kişiliği gelişecek, toplumsal ve kültürel değerlerin yer aldığı kitaplar yardımıyla da içinde bulunduğu topluma ve dünyaya uyum sağlamayı, bu arada farklılıkları görerek hoşgörülü olmayı öğrenecektir.

Öz: Çokkültürlülük, en genel tanımıyla dil, inanç ve etnik farklılıkları olan insanların kamusal alanda bir arada yaşamasıdır. Türkiye Cumhuriyeti medeniyetlerin beşiği olan Anadolu coğrafyasında yer aldığı için çokkültürlü toplumsal yapıya sahiptir. Bu coğrafyada değişik kültürlerden insanlar yüzlerce yıl bir arada yaşamıştır. Ulus devlet anlayışının oluşturduğu ortak kültürün yanında Rum, Arap, Ermeni, Süryani gibi farklı kültürler toplumsal hayatta varlığını göstermektedir. Çokkültürlülüğün etkilerini ve izlerini Türk edebiyatında da görmek mümkündür. Bu çalışmada amaç Türkçenin anlatım olanaklarını şiirsel bir dille kullanan, küçük olaylardan ve sıradan insanların hayatından evrenseli yakalayabilen Sait Faik Abasıyanık'ın öykülerini çokkültürlülük açısından incelemektir. Bunun yanı sıra yazarın öykülerinin çocuk edebiyatındaki yeri ve kullanımı ile ilgili tespitlerde bulunmaktır. Sait Faik ilk kitabı Semaver'de yer alan bir öyküde ''Ben bayrakları değil insanları seviyorum'' diyerek sanatını geniş bir hümanizma üzerine kurmuştur. Yaşadığı dönemde İstanbul ve Burgazada'nın Rum, Ermeni, Yahudi sakinlerini öykülerinde ele almış, bu kültürel zenginliği eserlerinde insan sevgisi ile yansıtmıştır. Farklı milletlerden, farklı dillerden, farklı dinlerden bir arada yaşayan insanları ele aldığı öykülerini çocuklar ve gençler için seçerek, Türkçe ve edebiyat ders kitaplarında yer verilmesinin, okuma etkinliklerinde kullanılmasının, olumlu değerlerin gelişmesinde etkili olacağı düşüncesindeyiz. Sait Faik'in öykülerinden bu bağlamda çocuklarda insan sevgisi ve kardeşçe bir arada yaşama düşüncesi konusunda faydalanıp, edebiyat ile bilinç oluşturmak bir diğer amacımızdır. Abstract: Multiculturalism is the coexistence of people who have linguistic, belief and ethnic differences in the public area by the broadest definition. As Republic of Turkey is located in the Anatolia, which is the cradle for many civilizations, it has a multicultural social structure. For hundreds of years, people from different cultures have lived together in this geography. Different cultures such as Rums, Arabs, Armenians, and Assyrians manifest themselves in the social life as well as the common culture created by the understanding of nation state. It is possible to see the traces and effects of multiculturalism in the Turkish literature. In this study, the aim is to examine the place and use of the stories of Sait Faik Abasıyanık, who used the expressions of Turkish language in a poetic manner and could find the universality in the small incidents and the lives of small people, in the children and youth literature in terms of multiculturalism. Sait Faik established his art on a broad humanism by saying " I love humans, not flags " in a story in his first book Semaver. In his period, he wrote over Rum, Armenian and Jewish inhabitants of İstanbul and Burgazada, he reflected this cultural richness in his works with love. We believe that if the stories of Sait Faik in which he told about people from different nations, religions and languages living together are chosen for children and young people, they are included in ** Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Türkçe Eğitimi Anabilim Dalı öğrencisi, Edirne, Türkiye, emrahhcelikkan@gmail.com * Bu bildiri 1. Uluslararası Balkan Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Kongresi'nde sunulmuştur.

ÖZET Estetik, sanat felsefesinin bir alt disiplini olarak 18. yüzyılda A. Baumgarten'ın estetik terimini kullanmasıyla ortaya çıkmıştır. Estetik, günlük hayatta farkında olmadan maruz kaldığımız ve doğal bir şekilde tepki verdiğimiz sürecin kendisidir. Her toplumun ve kültürün kendine ait bir estetik anlayışı bulunmakla birlikte o topluma ait her türlü sanat ve edebiyat ürünü estetik çerçevesinde değerlendirilmektedir. Toplumunun "güzel" olarak nitelendirdiği bu ürünler estetik kavramına tarih boyunca yön vermiştir. Estetiğin en önemli amacı, güzele ilişkin değer yargılarını belirlemek ve güzeli güzel yapan ölçütleri ortaya koymaktır. Bunun için öncelikle güzelin tanımı, özellikleri, belirleyicileri (nelerin güzel sayılabileceği) ortaya konur. Bireyde bir estetik duyarlılık ve estetik değer yargısı oluşturmak, toplumsal bir problem olarak algılanmaktadır. Zira estetik günlük hayatımızda en çok toplumsal değer yargılarımız, kullandığımız kelimeler, olaylar karşısında verdiğimiz tepkilerle ilişkilidir. Toplumu istenilen düzeye ulaştırmak için öncelikle, altında yatan bozuklukları ve eksiklikleri görmek gerekir. Bundan dolayı bireyde bir estetik duyarlılık ve değer yargısı oluşturmak yaşadığımız çevreyi ve iletişim hâlinde olduğumuz toplumu güzelleştirmek için önem arz eder. Bunun için en uygun zaman dilimi çocukluktur. Çocukta güzellik duygusunun doğuştan var olduğu göz önüne alınarak yaratılan ürünlerin görsel ve dilsel olanaklara uygun şekilde oluşturulması birincil amaç olmalıdır. Çocuklarda estetik beğeni oluşturmak ve bunun gelişimini sağlamak onun sürekli temas hâlinde olduğu ve birçok eğitsel işlevi bir arada sunan ders kitapları aracılığıyla gerçekleştirilmelidir. Araştırmanın amacı, bu temelde 6. sınıf Türkçe ders kitabındaki metinlerin çocuk edebiyatındaki estetik ölçütler ışığında değerlendirilmesidir. Araştırmanın verilerine nitel araştırma deseni olan doküman analizi kullanılarak ulaşılmıştır. Araştırmanın sonucunda incelenen 10 hikâye edici metinden hiçbirinin incelenen ölçütleri tam anlamıyla karşılamadığı görülmüştür. Araştırmanın sonucu doğrultusunda sanat eğitimi ve estetik açısından ders kitaplarında bulunması gereken nitelikler öneriler hâlinde verilmiştir. ABSTRACT Aesthetics came into being in the 18th century when A. Baumgarten used the term aesthetics as a sub-discipline of philosophy of art. Aesthetics is the process in which we are unwittingly exposed and reacting naturally in daily life. Although each society and culture has its own aesthetic understanding, all kinds of art and literary products belonging to that society are evaluated within the framework of aesthetics. These products, which the society characterizes "beautiful", have guided the concept of aesthetics throughout history. The most important aim of aesthetics is to determine value judgments

The research is a case study of the process of reading culture in Turkish education in relation to the discourse of the Turkish teachers and the books they recommend with the aim of determining the worldview/ideology in relation to it. It is aimed to determine the type of individuals through the applications carried out about the situation and the level, the quality and the scope of Turkish teachers' utilization of children's literature; the books proposed in this context and their discourses and therefore the present understanding of reading culture and worldview/ideology.

Özet İnsanların yaratma arzusu sonucu ortaya çıkan çizgi filmlerin tarihi çok eskilere dayandırılır. Mağara duvarına çizilen görsellerle devam eden yaratma tutkusu, Yunan ve Romalı heykeltıraşların eserlerine de yansır. Çizgi film, Mısır'da yaşayan Yunanlı Filozof Ptoleym'in bir mum sayesinde görüntünün göz retinasında kısa bir süreliğine izinin kaldığını keşfetmesi ile farklı bir noktaya ulaşır. Günümüzde bilgisayar ortamında hazırlanan ve büyük küçük herkesin ilgisini çeken çizgi filmler eğlendirici ve eğitici bir tür olmakla birlikte, reklam sektöründen eğitim-öğretime kadar pek çok alanda kullanılmaktadır. Günümüzde devlet kurumları ve özel sektör tarafından çok farklı ve çeşitli çizgi filmler üretilmektedir. Bu çalışmada ilköğretim öğrencilerinin çizgi film izleme durumlarının araştırılması amaçlanmış olup çalışmada tarama modelinden yararlanılmıştır. Toplam 697 ilköğretim öğrencisinin katıldığı araştırmada; katılımcıların çoğunluğunun iki saat ya da daha kısa bir süre televizyon izlediği, yarış ve savaş temalı çizgi filmlerin öğrenciler tarafından daha çok izlendiği vb. gibi sonuçlara ulaşılmıştır. Anahtar Kelimeler: çizgi film, televizyon, eğitim, dinleme, izleme. Abstract The history of the cartoons which emerged as a result of the desire of people to create goes back to the ancient times. The desire for creation, which continued with the images drawn on the cave walls, can also be seen in the works of Greek and Roman sculptors. The cartoon gets a different perspective when the Greek Philosopher Ptoleym, who lived in Egypt, discovered that a candle caused the trace of the image remained on the eye retina for a short time. Today, the cartoons which are prepared * Bu çalışma, Osman Kara'nın (2019) "Çizgi filmlerin çocukların karakter eğitimine etkisi" adlı yüksek lisans tezinden üretilmiştir. ** Bu çalışma, aynı zamanda Giresun Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projesi olarak desteklenmiştir (Proje numarası:

Her gelişim döneminde kazanılması gereken beceriler birbirinden farklı olup birbirini tamamlayarak gelişmektedir.
Bu yüzden bu yaş çocukları için yayınlanan kitapların içeriği, resimlemesi ve konusu oldukça önemlidir. Kitap
çocuğu eğitmekle kalmayıp onun yaşamını da yönlendirir. Çocuk kitapları resimlerindeki karakterlerin örnek
alınması çocuğun estetik açıdan eğitiminde ve kendi kişilik yapısının gelişiminde önemli rol üstlenir” (Mardi, 2006).
Erken çocukluk yıllarındaki çocuklar için yayınlanan resimli hikaye kitaplarında öz bakım becerilerine değinilmesi
gelişimleri açısından önemli bir yer tutar. Okul öncesi dönemde önemli bir yer tutan temizlik, sağlık, beslenme,
giyim, düzen, kendini tehlike ve kazalardan koruma gibi beceriler kitaplardaki resimler yoluyla çocuklara daha
kalıcı bir şekilde aktarılabilir. Bu araştırma 3-6 yaş resimli hikaye kitaplarında yer alan resimlerde özbakım
becerilerinin incelemesini amaçlamaktadır. Araştırmada 3-6 yaş resimli hikaye kitaplarındaki özbakım becerilerinin
resimlerde yayın evlerine göre; temizlik, giyinme, düzen, sağlık ve kendini tehlikelerden ve kazalardan koruma
becerilerinin yayın evlerine göre farklılık gösterip göstermediği alt amaçlarına cevap aranmıştır. Bu araştırma nitel
bir çalışma olup amaçlı örnekleme yöntemlerinden uygun örnekleme yaklaşımı ile çocuk edebiyatı alanında yayın
yapan 4 yayınevinin 250 kitabı veri setini oluşturmaktadır. Araştırma 3-6 yaş aralığında ve 2012 Ekim-2015 Ekim
ayından önce yayımlanmış kitaplarla sınırlıdır. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden biri olan içerik analizi
yöntemi kullanılmıştır. 250 veri setindeki kitaplardan Özbakım becerilerinin varolduğu karar verilen 145 kitapla
çalışma gerçekleşmiştir. Araştırmada M.E.B 2012 Okul öncesi Eğitim Programı’nda belirlenen kazanım ve
göstergeler Resimde Öz Bakım Becerileri İnceleme Formu’na dönüştürülmüştür. Hazılanan bu formun maddeleri
alan uzmanları tarafından değerlendirilmiş ve en son şekli verilmiştir. M.E.B. 2012 Okul Öncesi Eğitim programda
yer alan 36-72 aylık çocukların eğitimleri için belirlenen öz bakım becerilerinde geçen kazanımlara göre;
“Bedeniyle ilgili temizlik kuralları” “Giyinme” “Yaşam alanları” “Yeterli ve dengeli beslenme.” “Dinlenme.”
“Günlük yaşam becerileri için araç ve gereçlerin kullanımı.” “Kendini tehlike ve kazalardan koruma.” “Sağlığı ile
ilgili önlem alma.” adı altında kategoriler oluşturulmuştur. İçerik analizi sonucunda resimli kitapların resimlerinde
en fazla yeterli ve dengeli beslenir becerisine rastlanılmıştır. Yeterli ve dengeli beslenme becerisi %31.42 oranında
resimli kitaplarda bulunurken; %14.75 sağlığı ile ilgili önlem alma becerisi, %13.39 giyinme becerisi , %12.57
günlük yaşam becerileri için araç ve gereçlerin kullanımı becerisi, %10.38 kendini tehlike ve kazalardan koruma
becerisi, %8.20 yaşam alanları becerisi, %4.92 bedeniyle ile ilgili temizlik kuralları becerisi, ve % 4.37 dinlenme
becerisine rastlanmıştır. Bu oranların bu becerilerin verilmesi açısından yeterli olmadığı söylenebilir. Bu yaş
grubundaki çocukların okuma-yazmayı bilmemesi ve kitaplardaki resimlerin çocuklarda işitsel algı yanında görsel
algıya da hitap ediyor olması resimlemenin çocuklara kazandırılmak istenen becerilerin kalıcılığının daha da
arttırılmasını sağladığı söylenebilir. Çocukların ilgisini çekme fırsatı yakalayan resimler onların gelişimlerine,
yaratıcılıklarına ve hayal güçlerine olumlu katkı sağlayacaktır. Elde edilen bulgular tartışılmış ve bu bağlamda
öneriler sunulmuştur.

ÖZET Çocuk edebiyatı kapsamında ilköğretim öğrencilerine yönelik oluşturulmuş mizahî ögelerle yüklü çocuk hikâyeleri, öğrencileri kendi gerçeklikleri ile karşı karşıya getirebilme özellikleriyle birlikte taşıdıkları gülmece ve eğlence unsurlarıyla dili sevdirme ve dilin temel özelliklerini sezdirme maksadıyla dil öğretim sürecinde kullanılabilecek önemli metinlerdir. Yapılandırmacı yaklaşımın ana dili öğretimi için metin seçimi konusunda benimsediği " özel ve özgün metin " ile " edebî metin " dikkate alındığında Mavisel Yener'in " Üşengeç " eseri daha bir anlam kazanmaktadır. Bu çalışmanın amacı, çocuk edebiyatı alanında farklı edebî türlerde eserler kaleme alan bir yazar olan Mavisel Yener'in " Üşengeç " adlı çocuk hikâyesinde yer alan cümleleri, Prof. Dr. Leylâ Karahan'ın Türkçede Söz Dizimi kitabı çerçevesinde söz dizimi açısından çözümlemek ve bu çözümlemeden elde edilen analitik verilerden hareketle Türkçe öğretmenlerine sezdirme yoluyla metin merkezli söz dizimi öğretimine yönelik önerilerde bulunmaktır. Çalışma, Mavisel Yener'in " Üşengeç " adlı hikâyesi ve Leyla Karahan'ın Türkçede Söz Dizimi adlı kitabında kullanılan söz dizimi çözümleme yöntemi ile sınırlandırılmıştır. Çalışmanın temel problemleri şu şekilde ifade edilmiştir: Mavisel Yener'in " Üşengeç " adlı hikâyesinde yer alan cümlelerin ve kelime gruplarının özellikleri nelerdir? Söz dizimi çözümlemesinden elde edilen verilerden hareketle ortaokul öğrencileri için (özellikle 8. sınıf öğrencileri için) sezdirme yoluyla söz dizimi/ dil bilgisi öğretimine yönelik öneriler nelerdir? Söz dizimi çözümlemesinde yer alan cümlenin ögeleri ile hikâye metinlerinin temel unsurları (zarf tümleci ile zaman, yer tamlayıcısı ile mekân, özne ile kişiler, yüklem ile olay örgüsü, … gibi) arasında bir eşleştirme yapmak, bağ kurmak mümkün müdür? Anahtar Kelimeler: Mavisel Yener, Üşengeç hikâyesi, söz dizimi, yapılandırmacı yaklaşım, sezdirme yöntemi. ABSTRACT: Child stories with its fun elements, which were formed aiming at primary school students under the scope of child literature have property to encounter students with their own reality, are important texts to be used for allowing students to love and perceive the basic concepts of language. Considering special and unique text and literate text which are adopted by constructivist approach for text selection aiming at mother language teaching the " Üşengeç " piece of art of Mavisel Yener gains more importance. The aim of this study is to resolute the sentences of child story written by Mavisel Yener (who writes literate books in child literature field) named " Üşengeç " in terms of syntax within the frame of Türkçede Söz Dizimi/ Syntax in Turkish book written by Prof. Dr. Leylâ Karahan and to make suggestions to Turkish teachers aiming at text based syntax education by acknowledgement from the analytical data obtained from this resolution. The study was limited with " Üşengeç " story of Mavisel Yener and syntax resolution method used in Türkçede Söz Dizimi/ Syntax in Turkish book of Leylâ Karahan. The main problems of the study were expressed as follows: What are the properties of sentences and word groups in the " Üşengeç " story of Mavisel Yener? What are the suggestions related with syntax education by acknowledgement method aiming at secondary school students (especially 8th grade) based on the data obtained from syntax resolution? Is it possible to establish a connection between the elements of the sentence in the syntax resolution and basic elements of story texts (such as time and adverb of time, location and adverb of place, individuals and subject, course of events and verb)? Key Words: Mavisel Yener, Üşengeç short story, syntax, constructivist approach, discovery learning.

ÖZET
Günümüzde gelişen ve değişen dünyada doğanın tahrip edilmesi, sanayileşmenin ve kentleşmenin artması çevre sorunlarına neden olmaktadır. Meydana gelen bu çevre sorunlarının nedenleri insan faktörünü işaret etmektedir. Çevre sorunlarına neden olan insanların çevre eğitimi aracılığıyla çevre sorunlarına çözüm olacağına inanılmaktadır. Bu nedenle bireylerin çevreye karşı olumlu davranışlar sergileyebilmeleri için, tüm bireyler okul öncesi dönemden itibaren çevre eğitimi kapsamında oyun temelli öğrenme yöntemiyle doğa bilgisi ve doğa sevgisi kazanmaları gereklidir. Çevre eğitimi uygulamalarında önemli eğitim materyallerinden biri olan resimli çocuk kitapları çocukların çevreyi tanımalarını, çevre farkındalığı edinmelerini, çevre problemlerini görmelerini ve var olan problemlere çözümler geliştirmelerin sağlamaktadır. Bu kitaplar ele aldıkları konular ve çevre eğitiminin amaçlarına yönelik çocuklara verdikleri alt mesajlar ile çocuklara yararlı olmayı hedeflemektedir. Bu bilgiler doğrultusunda, erken çocukluk dönemine uygun olan ve çevre eğitimine yönelik olarak yazılmış resimli çocuk kitaplarının hangi konuları ele aldığını ve çevre eğitiminin hangi amaçlarına yönelik yazıldığını incelemek amaçlanmıştır. Bu araştırmada nitel araştırma yöntemi kullanılmış ve doküman analizi yapılmıştır. Araştırma kapsamında incelenen 98 kitaptan 50 resimli çocuk kitabı araştırmanın çalışma grubunu oluşturmuştur. Sonuç olarak; araştırma kapsamında incelenen kitapların çoğunluğunun, çevre sorunları ve çevre sorunları için neden önlem alınması gerektiği durumlarını çocuklara anlatma bakımından yetersiz olduğu ve kitapların çocuklarda çevreci birey olma anlayışıyla özdeşim kurabileceği konular içermediği düşünülmektedir.
Anahtar Kelimeler: Çevre Eğitimi, Çocuk Edebiyatı, Ekolojik Yaşam, Erken Çocukluk Dönemi, Resimli Çocuk Kitapları.

Nowaday, the destruction of nature, the increase of industrialization and urbanization in the developing and changing world cause environmental problems. The causes of these environmental problems that come to the square are pointing to the human factor. It is believed that people who cause environmental problems will solve environmental problems through environmental education. For this reason, it is necessary for all individuals to acquire nature knowledge and love of nature by means of game-based learning within the scope of environmental education from the pre-school period in order for individuals to exhibit positive behaviors towards the environment. Picture books, one of the most important educational materials in environmental education practices, provide children with an understanding of the environment, acquiring environmental awareness, seeing environmental problems, and developing solutions to existing problems. These books aim to be useful to children with the topics they deal with and the sub messages they give to children for the purposes of environmental education. In the light of this information, it was aimed to examine the picture books which are written for environmental education which are suitable for early childhood and which topics they describe and for which purposes environmental education is written. Qualitative research method was used in this research and document analysis was done. Within the scope of the research, 98 books were examined. 50 of these books have formed the study group of the research. As a result; it is thought that the majority of the books examined in the research are inadequate in telling children about why environmental precautions should be taken for environmental and environmental problems and that books do not contain the topics that children can identify with being an environmentalist individual.
Keywords: Environmental Education, Children’s Literature, Ecological Life, Early Childhood Period, Illustrated Children's Books.

Çocuk edebiyatı ürünleri, çocukların zihinsel, duygusal ve ruhsal gelişimlerini desteklemekte, çocuklara farklı düşünme becerileri ve problem çözme kabiliyeti kazandırmaktadır. Ancak alan yazın taraması yapıldığında çocuk edebiyatının genel olarak ‘’söz varlığını geliştirmede’’ ve ‘’değerler eğitiminde’’ kullanılabileceği düşüncesi hâkim olmuştur. Teknolojik gelişmelerle birlikte çok yönlü düşünebilen ve değerlendirebilen Z kuşağına hem edebi unsurları tek bir kalıp halinde sunmak, hem de matematiksel becerileri çocukların hayal dünyasından geçirmeden aktarmak oldukça sıkıcı ve dikkat dağınıklığına sebebiyet verecektir. Bunun önüne geçebilmenin en etkili yolu, STEM uygulamalarında olduğu gibi çocuk edebiyatının merak uyandıran ve eğlenceli sözel becerilerinin yanında, matematiksel işlem becerilerini de katarak sunmak olacaktır. Bunun içinde matematik dersinde kullanılabilecek çocuk edebiyatı unsurlarının varlığı önemli bir ihtiyaç olacaktır. Bu çalışmanın temel amacı, birinci sınıf matematik derslerinde her alt öğrenme alanı için kullanılabilecek çocuk edebiyatı unsurlarını araştırmaktır.
Araştırmada veriler, nitel araştırma yöntemlerinden biri olan doküman incelemesi kullanılarak ve seçkisiz olmayan örnekleme yöntemlerinden amaçsal örnekleme ile elde edilmiştir. Bu çalışmadan elde edilen veriler kategorize edilerek, tablolar haline dönüştürülmüştür. Masal, hikâye, fıkra, tekerleme, deyim gibi edebi unsurlarda yer alan matematiksel beceriler, Matematik Dersi Öğretim Programı(1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar)’nda yer alan birinci sınıf öğrenme alanlarının içeriği ve alt öğrenme alanları ile ilişkilendirilmiştir. Çalışma sonunda Milli Eğitim Bakanlığının Matematik Dersi Öğretim Programında (İlkokul ve Ortaokullar İçin) yer alan birinci sınıf alt öğrenme alanları için konu olabilecek çocuk edebiyatı ürünlerinin olduğu ve öğretmenlerin bu ürünleri kullanabilecekleri tespit edilmiştir.

ÖZET
Çizgi filmler, günümüzde çocukların eğlenerek vakit geçirdiği bir olgu durumuna gelmiştir. Bu nedenle çizgi filmler günümüzde sadece bir eğlence aracı olarak kullanılmamakta; bir toplumun kültürel, tarihi ve sosyolojik değerlerinin aktarımında bir araç görevi üstlenmektedir. Yazınsal metinlerin yeterince kullanılamaması ve görsel ögelere nazaran etkinlik eşiğinin düşük olması çizgi filmlere olan bakış açısını bu yönde değiştirmiştir. Bu çalışmada ise İstanbul Muhafızları örneğinden hareketle çizgi filmlerde genel anlamda öğreticilik, özel anlamda ise tarihi bilgilerin öğretilmesi araştırma konusu olarak seçilmiştir. Nitel özellikteki bu araştırma, TRT ÇOCUK kanalında yayınlanan " İstanbul Muhafızları " adlı çizgi filmin ilk 10 bölümü araştırma kapsamı olarak seçilmiş, veri toplamada belgesel tarama, veri analizinde ise içerik analizi kullanılmıştır. Çocuğa görelik ilkesinin anlaşılması adına Gültepe İmam Hatip Ortaokulunda 6. Sınıfa gitmekte olan 100 öğrenciye, çizgi filmin ilk 10 bölümü izletilmiş ve hazırlanan sorulara verilen cevaplar bulguların doğru yorumlanmasında yardımcı olmuştur.

In this respect, objective of the study consists of analysis of content and illustration features of fear and anxiety figures in picture story books published in Turkey during the years 2005-2012. In the research, scan descriptive method was used. For the theoretical part of the research, sources were scanned and information was compiled. The study group of the research was determined using appropriate sampling method. 155 book published between 2005 and 2012 in libraries and bookstores of state and private institutions in Ankara were scanned by researchers in order to collect data related to the research and was filled the Picture Story Books Review Form. As a means of collecting data in the research, the Picture Story Books Review Form developed for and was used by the researchers, the purpose of examining the fear and anxiety figures in illustrated children's books. The Picture Story Books Review Form is composed of 33 items with expert opinions taken after the literature is scanned. The first 16 items of the form are based on the general characteristics of the book (title, title, age group, hero, theme, subject matter); the second part relates to the physical characteristics of the book, and the third part deals with the contents of the book. The Picture Story Books that can be reached are read and evaluated according to the form. Five of the books included in the context of study were examined by researchers with a specialist and it is seen that the results are highly consistent between the examiners. Percent and frequency values were calculated and evaluated in the analysis of the data obtained at the end of the study. The findings are discussed in the light of the relevant literature.

Özet Küreselleşme olgusu, sosyal yaşamımızın önemli bir parçası olarak eğitim-öğretim faaliyetlerini de etkilemektedir. Küreselleşen dünyada, farklı kültürler ve toplumlar hakkında bilgi ve fikir sahibi olmak artık lüks olmaktan çıkmış, gereklilik hâline gelmiştir. Bu sebeple de çok kültürlülüğe, ortak bir dünya görüşüne ve ortak değerlere sahip çıkan " Uluslararası Çocuk Edebiyatı " kavramı son yıllarda ön plana çıkmaya başlamıştır. Günümüzde çeviri eserler, çocuk edebiyatımız içinde geniş bir yer tutmaktadır. Hatta MEB tarafından ortaokul için hazırlanan yüz temel eser listesindeki yabancı kaynaklı yirmi dokuz eser bu gruba girmektedir. Ancak bu kitaplar, farklı toplumlarla bizlerin sahip olduğu ortak değerleri, ortak dünya görüşünü anlamak maksadıyla incelenmemektedir. Oysa Uluslararası ve Çok Kültürlü Çocuk Edebiyatı eserleri, öğrencilerin farklı toplumları anlamalarını, kendilerinden farklı olan insanları ve farklılıkları kabul ederek onlara önyargısızca yaklaşabilmelerini sağlayan önemli bir öğretim materyalidir. Bu çalışmada, Uluslararası Çocuk Edebiyatı kavramı çok kültürlülük çerçevesinde bir eğitim değeri olarak ele alınmış olup öğretmenlerimize yol göstermesi bakımından örnek bir uygulama çalışmasına da yer verilmiştir. Abstract The fact of globalization affects education system as part of our social life. In a globalizing world, today, in order to have information and ideas about other cultures and societies is not a luxury, in contrast it is a necessity. For these reasons, in recent years, the notion of " international children's literature " and " multicultural children's literature " which address common values and common world thoughts have been at the forefront. Today, there are many translated books in Turkish children's literature. Moreover, there are twenty nine translated books in the reading list, which was prepared for middle school by the Ministry of National Education. However, these books are not examined in detail during the teaching and learning processes to understand other cultures and societies. Whereas, international and multicultural children's literature are good teaching materials since they help students to understand different people, cultures and societies disinterestedly. In this study, the notion of international and multicultural children's literature were addressed from different point of views. In addition to that, a classroom application was given at the end of the study.

Anadili öğretimi, ilköğretim süreciyle başlayan ve bütün derslerin başarısını etkileyen önemli bir süreci kapsamaktadır. Bu süreç içerisinde anlama ve anlatma becerileri gelişmiş, düşünen, duyarlı ve okuma kültürü edinmiş bireylerin yetiştirilmesi hedeflenmektedir. Bu amaç doğrultusunda ilk çocukluk dönemlerinden itibaren kitap-çocuk etkileşiminin kurulabilmesi önemlidir. Bu etkileşimin kurulabilmesi, Türkçe öğretiminde öğrencilerin ilgi, gereksinim ve dil evrenlerine uygun metinlerin etkili bir şekilde kullanımına bağlıdır. Bu çalışma da, Türkçe öğretmeni adaylarının Türkçe ders kitabına metin seçiminde çocuk edebiyatı ürünlerinin kullanımına ilişkin görüşlerini belirlemeyi amaçlamaktadır. Bu araştırma, nitel araştırma çerçevesinde olgubilim (fenomenoloji) araştırması olarak desenlenmiştir. Araştırmada görüşme formu kullanılmıştır. Veri toplama aracı olarak kullanılan görüşme formu ile elde edilen veriler içerik analizi tekniği ile incelenmiştir. Araştırma, 2018-2019 eğitim yılı bahar dönemi Aksaray Üniversitesi Eğitim Fakültesi 4.sınıf Türkçe öğretmeni adaylarından oluşan bir çalışma grubu ile yürütülmüştür. Çalışma grubu amaçlı örnekleme yöntemi ile belirlenmiştir. Araştırma bulguları alanyazından elde edilen bulgularla birlikte değerlendirilmiştir. Öğretmen adayları, yazınsal nitelikli metinlerin çocuğun gelişim sürecinde önemli rol oynadığını belirtmektedirler. Bu nedenle Türkçe öğretiminde metin seçimi titizlikle yapılmalı, öğretmenler hem öğretimin hem de dersin amacına, çocukların yaş ve gelişim düzeylerine, ilgi ve beğenilerine, gereksinim ve yaşantılarına uygun, türünün en iyi örnekleri olan farklı metin türleriyle öğrencileri buluşturmalıdırlar.

Göç bireyin veya topluluğun kendi kararıyla gerçekleştirildiği için, bir bakıma, gönüllü göç olarak nitelenebilir. Ancak bazı durumlarda, birey veya topluluğun bulunduğu yeri terk edip başka bir yerde yaşamını sürdürmesi zorunlululuğu bir siyasal yaptırım olarak dayatılabilir. Zorunlu göç olarak adlandırılan bu durumlardan ilki, " sürgün " (İng. exile) olarak betimlenen, " ceza olarak belli bir yerin dışında veya belli bir yerde oturtulan kimsedir ". Bu denli insanla özdeşleşmiş, insan yaşamının her boyutunu ilgilendiren bu önemli olgunun, kültürel ve özellikle de yazınsal açıdan incelenmesi, göç olgusunu daha iyi anlamamız açısından büyük önem taşımaktadır. Bu derlemede göç olgusu ekseninde bir dizi yazın inceleme çalışmasını okurlarla buluşturuyoruz.

Kitap çocuğun okuma kültürü kazanmasında etkisi yadsınamayacak araçlardan biridir. Çocuğun okuma kültürünü kazanabilmesi için nitelikli kitaplarla etkileşim içinde olmalıdır. Nitelikli kitaplar çocuğun bilişsel gelişimini, dil gelişimini, sosyal ve duygusal gelişimini desteklemektedir. Nitelikli kitaplar çocuğun gelişimine ve ilgisine uygun kitaplardır. Nitelikli çocuk kitapları hem biçim hem de içerik özellikleri yönünden çocuğun gelişimine uygun olmalıdır. Yapılan çalışmalar çocuk kitaplarının yazılması, resimlenmesi, basılması ve okurlar tarafından seçilmesi sürecinde dikkat edilecek kriter olduğunu göstermektedir. Bu doğrultuda Güzelyurt'un (2017) uzman görüşleri alarak geliştirdiği çocuk kitabı kriterleri nitelikli bir çocuk kitabının hangi kriterlere sahip olması gerektiğini ortaya koymaktadır. Bu bağlamda Dünya'da çocuk edebiyatı alanında önemli çalışmalar yaptığı bilinen Eric Carle'ın Türkçe'ye çevrilmiş çocuk kitaplarının Güzelyurt'un (2017) geliştirdiği biçim ve içerik özellikleri yönünden incelenmesi bu çalışmanın amacıdır. Eric Carle'ın Türkçe'ye çevrilmiş kitaplarının incelenmesinde biçim ve içerik kavramı ele alındığı için, doküman incelemesi yöntemi kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen verilerin toplanması, analizi ve yorumlanmasında nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Bu araştırmanın çalışma grubu için Eric Carle'ın Türkçe'ye çevrilmiş 7 kitabı belirlenmiştir. Veri toplama aracı olarak, Güzelyurt'un (2017) çocuk edebiyatı alan uzmanlarından görüş alarak geliştirdiği çocuk kitabı kriterleri kullanılmıştır. İnceleme sonucunda Eric Carle'ın Türkçe'ye çevrilmiş çocuk kitaplarının kriterleri karşılama frekansları ve yüzdeleri belirlenmiştir. Sonuç olarak, Eric Carle'a ait 1969-2002 yılları arasında yazılmış ve orijinal dilinde basılmış kitapların 2017 yılında belirlenmiş birçok kriteri sağladığı görülmektedir. Kağıt, ciltleme, dil ve anlatım gibi konularda eksikliklere rastlanmaktadır. Bu eksikliklere Türkiye'de yayıncıların maliyeti düşürmek için kullandığı yöntemlerin neden olduğu düşünülmektedir. Bunlara ek olarak, dil ve anlatımdaki eksikliklerin, çocuğun gelişim özelliklerine tam olarak hakim olmayan çevirmenlerden kaynaklandığı düşünülmektedir.

One of the tools with an undeniable effect on acquiring reading habits in children are books. The child must interact with qualitative books in order to be able to acquire a taste for reading. Qualitative books support the child's cognitive development, language development, social and emotional development. Qualitative books are books that are appropriate for the development and interest of the child. Qualitative children's books are books that are appropriate for the child's development, both in terms of format and content. Studies show that there is a criteria in the process of writing, illustrating, printing and selecting children's books by readers. In this respect, the criteria of the children's books developed by Güzelyurt (2017) with expert opinions reveal what criteria a qualitative children's book should have. The objective of this study is to examine the features of children’s books within the context of format as well as content developed by Güzelyurt (2017) for children’s books written by Eric Carle who is known for his sensitive work in the area of children’s literature in the world which have been translated into Turkish. Since the concept of format and content was examined in the study of Eric Carle's books translated into Turkish, the document review method was used. A qualitative research method was used in the collection, analysis and interpretation of the data obtained in the study. 7 books of Eric Carle translated into Turkish were determined for the study group of this study. As a means of collecting data in the survey, children's book criteria developed by Güzelyurt (2017) by using opinions from experts in the field of children's literature were used. As a result of the review, the frequencies and percentages of Eric Carle's criterion-fulfilling criteria for children's books translated into Turkish have been determined. It appears that Eric Carle's books published in the original language between 1969-2002 counter many criteria set in 2017. There are some deficiencies in terms of paper, language and narration. This deficiency is believed to be caused by the method to reduce cost of publishers in Turkey. In addition, the deficiencies in language and expression are thought to be due to translators who are not fully aware of a child's developmental characteristics.