Çocuk Edebiyatı

Okumalar başlığı altında yaptığı bu keşif çalışması, günümüz çocuk kitaplarından Dede Korkut Hikâyelerine uzanan bir kazı yürütüyor. Bugün okuduğumuz çocuk edebiyatı metinlerinin kökenlerini 14. ve 15. yüzyılda Oğuz Türkçesiyle yazılmış anonim metinlere kadar götürüyor ve kopuk bir zincirin halkaları gibi saçılmış duran masalları kurduğu metinlerarası ilişkilerle, tesis ettiği anlatısal köprülerle yeniden birbirine bağlıyor. Kendi sözleriyle "Edebiyatın insanlığın var olduğu günden bugüne gelen bir zincir olduğunu" düşünen Günyüz'ün çalışması, bu alandaki akademik incelemelere anlamlı bir katkı sunma çabasıdır.

Acaba anlaşıp aynı anda zıplasak yer yerinden oynar mıydı? Elimizde bir şalter olsaydı ve yer çekimini şıp diye kapatsaydık ne olurdu? Sizin aklınıza da böyle sorular geliyor mu? "Olmaz öyle şey!" deyip geçmeyin. Bunları hayal etmek bile çok ilginç. Hem biliyor musunuz, birçok bilimsel keşif ilk başta hiç de mantıklı durmayan soruların açtığı maceralı yolun sonunda ortaya çıktı. Bu kitapta, Dünya, uzay, teknoloji, yaşam ve daha birçok konuyla ilgili sorular soracak, bu soruların bilimsel ama aynı zamanda son derece şaşırtıcı yanıtlarını birlikte öğreneceğiz. Genç bilimciler, hadi iş başına!

Mirjam Pressler Haydi, Konuş Artık adlı romanında, 13 yaşındaki Karin'in yaşadığı ergenlik sancılarıyla bizi ergenlik denilen alacakaranlığın içine çekiyor. Pressler'in kitabı bir ergenlik çağı kitabı, ama bu kitabı sadece ergenlik çağında olanlar değil, "ergenlerle didişme çağında olanlar" da okumalı.

çağdaş dil kuramları ve göstergebilim verilerine dayalı olarak ortaya çıkan şiirbilimin ilkeleri açısından betimlenmiş ve buna göre şiirin doğal dil üstünde yapılan özel bir biçimleme sonucunda ortaya çıktığı anlatılmıştır. Şiir dilinin tözü olarak ele alınan doğal dilde iletişimsel boyutun öncelikli olmasına karşın şiirsel dilde ileti bastırılır. Şiir, iletinin bastırılması yoluyla dilin ve sözcüklerin birer alım nesnesine dönüşmesi sonucunda yapılanır. Ancak çocuk yazınının bir türü olarak değerlendirilen çocuk şiirlerinde eğitme ve öğretme temel amaç olarak ele alındığından ileti öne çıkarılır. İletinin okura aktarılması incelendiğinde şiirsel nitelikler kaybolmaya başlar. Yalnızca belli bir ölçü ve uyakla yazılmış dizeli anlatımlar, söz konusu betiklerin şiir olmasını sağlamakta yetersiz kalır. Dolayısıyla çocuk okurlar, birçok çocuk şiirini okurken gerçekte şiirsel bir deneyim yaşamaz. Bunun yerine şiirsel olmayan metinlere özgü iletişimsel bir edim içinde bulunurlar. Bu durum,...

Video oyunları ustası, karate dehası bir babaanne; sosyal mesafeye, maskeye, temizliğe son derece dikkat eden kırmızı kapüşonlu bir kız, maskesiz gezen ve kendine fazlaca güvenen bir kurt, mikropların düşmanı bir avcı ve virüslere savaş açan gizli bir kahraman bir araya gelirse ne olur? Dev anasının anlattığı bu masal, dinleyiciyi komik ama bir o kadar da heyecan dolu bir maceraya sürüklüyor. Yoksa avcı bu sefer kurdu kurtarmak için mi geliyor?
Akıllarda deli sorular…
Herkes burada, peki sen neredesin?

Dünyada artan çok kültürlü toplum yapısı erken yaşta dil öğretimi çalışmalarına büyük ivme kazandırmıştır. Erken yaşta Türkçe öğretim çalışmaları ise sahada duyulan büyük ihtiyaca rağmen henüz kuramsal altyapıdan yoksundur. Konuyla ilgili kuramsal bilgi azlığı, materyal oluşturma ve öğretim süreçlerinde de eksikliklere yol açmaktadır. Bu bağlamda elinizdeki kitap “Çocuklara ve ergenlere yabancı dil olarak Türkçe öğretimi nasıl yapılabilir?” sorusundan yola çıkılarak hazırlanmıştır.
Bu kitapta çocuklara ve ergenlere yabancı dil olarak Türkçenin öğretiminde yaş gruplarına ve öğrenici ihtiyaçlarına göre sınırlandırılmış dinleme, konuşma, okuma ve yazma becerilerine dayalı etkinliklerin nasıl oluşturulabileceğine dair bir yol haritası ve örnek bir ünite oluşturulması amaçlanmıştır. Kullanılacak yöntem ve teknikler, ölçme-değerlendirme esasları gibi unsurların da dâhil edildiği bu yol haritasının belirli bir yaş aralığındaki çocuklara Türkçe öğretiminde yol gösterici olması beklenmektedir.

ISBN: 6057990703

ÖZETÇE  ve AÇIKLAMA :
“Resimlerle Kompozisyon” yaklaşımına  örnek olmak üzere bu yazımızda  “Bir nehirde köprü altına yakın bir kıyıda balık avlama “ konusunu ele alıyoruz.  “ Köprü altına yakın bir yerde balık avlama” konusunu,  aşağıdaki  Kaynakça’da belirtilen “İngilizce resimlerle kompozisyon”  kitabından yararlanarak hazırlamış bulunuyoruz. Bu sahada yapılacak çalışmalara örnek olabilecek nitelikte  54 sayfalık  bir kitaptır. Belirlediğimize göre bu kitap ilk kez 1966  yılında İngiltere’de  yayımlanıyor ve  1997 yılında 80inci baskısını yapıyor. Gerek İngiltere’de ve gerekse Amerika Birleşik Devletleri’nde yaygın bir şekilde kullanılmaktadır. Resimlerle Kompozisyon yaklaşımı  hem Türkçe anadil öğretimi derslerinde ve hem de yabancı dil  öğretimi derslerinde  de kullanılabilir. Nitekim  de  yaygın olarak kullanılmaktadır.

Bu yazı buraya 31.01.2021-01-02.2021 tarihlerinde eklenmiştir.

Özet Yapılan araştırmalar göstermiştir ki, çocuk edebiyatı, bütün dünyada oluşum hâlindeki bir edebiyat yönelişidir ve yüz yılı aşkın bir süredir gündemde kalmayı başarmıştır. Çocuk klâsiklerinin çocuklar tarafından keşfedilmesinin ardından çocuklar için kitapların yazılmaya başlanmasıyla yeni bir döneme geçilir. Çocukluk çağlarına uygun bir edebiyat yapılması düşüncesi, bu alandaki gelişmelere yeni boyutlar kazandırır. Dünyada meydana gelen bu gelişmeler, Türkiye'de de görülür. Bu çalışmada çocuk edebiyatı alanında birçok eser vermiş ve hâlâ hayatta olan bir yazarımızdan; Aytül Akal'dan bahsedilecektir. Onun hikâye ve masal türlerinde birçok eseri bulunmaktadır. Bunlardan, hikâye kitapları ele alınacak, o hikâye kitaplarındaki gençlik imgesi, eski ve yeni nesil bağlamında değerlendirilecektir. Tespit edilen öykü kitaplarında eski ve yeni nesil çatışmaları şu bağlamlarda incelenecektir: aile ilişkileri, eğitim, sosyal ve kültürel ortam. Bu üç başlıkla ilgili, kitaplarda tespit edilen örnekler sosyolojik ve psikolojik bilgiler ışığında çözümlenecektir. Bu açıklamalar, yaşanan bu tartışmaların sebeplerini ve sonuçlarını belirgin hâle getirecektir. Aynı zamanda gelişim evresini yaşayan gencin profili çizilecektir. Bu belirlemelerin yapılmasındaki amaç, Aytül Akal'ın gözlemlediği "genç" tipinin ortaya konulmasıdır. Anahtar Kelimeler: çocuk edebiyatı, Aytül Akal, çatışma AYTÜL AKAL'IN ÖYKÜLERİNDE ESKİ NESİL-YENİ NESİL ÇATIŞMASI BAĞLAMINDA "GENÇ" İMGESİ Bu bölümde Aytül Akal'ın resmi internet sitesinde yapılan tasniften faydalanılarak tespit edilen öykü kitapları incelenecektir. Sitede verilen listeye göre Aytül Akal'ın basılmış öykü kitapları şunlardır:

Toplumun normlarını bilinçli şekilde genç dimağlara aşılamaya araç olan masallar; bilinçaltında, taraflı bir yaşam senaryosu için çok sayıda klişeleşmiş rol, konum ve eylem değerine yol açmaktadır. Bu çalışmada, Külkedisi masalının özgün dokunuşlarla yeniden yazıldığı, bakış açısının değiştirildiği, cinsiyetçilik, güçsüzlük gibi algıların yapıbozuma uğratıldığı Külprensi ve Vejetaryen Külkedisi adlı resimli kitaplar odağında postfeminist bir çözümleme hedeflenmektedir. İki farklı edebiyattan seçilen, aralarında yirmi iki yıllık zaman farkı bulunan, toplumsal cinsiyet kurgularını farklı yaklaşım ve daha eşitlikçi bir perspektiften yansıtan eserlerde; ikiliklere dayandırılan pozisyonların mutlaklığı sorgulanacak, köktenci yapılarla mücadele edilirken klişeler üretilip üretilmediği tartışılacak ve yeniden yazım sürecinde tespit edilen benzerlik ve farklılıklar üzerinde durulacaktır. Çalışmanın özgün değeri; tek yönlü çocuk yetiştirme temayülünü besleyen klasik masalların, resimli çocuk kitapları aracılığıyla postyapısalcı yöntemlerle yapıbozuma uğratıldığının tespiti ve çok boyutlu kavramlar merkezinde mutlak ve ideal addedilen durumların reddedildiğinin, cinsiyetler arasında insan eliyle yaratılan sınırların belirsizleştiğinin ortaya konulmasıyla çoğulcu kültürel bir karşılaştırmanın mümkün kılınmasıdır. Çalışmanın teorik çerçevesini, tüm mağduriyetleri üstlenen postfeminizm; metodunu postyapısalcı teorilerin yöntemi olan yapıbozum ile çözümlenen resimli kitapların derin yapısına ulaşmak ve söylem çözümlemesini yapmak için kullanılan metinlerarasılık ve göstergelerarasılık oluşturmaktadır. Çalışmada anlamı derin yapıdan çıkararak metnin ve resmin açık açık söylemese de varsaydıklarını ya da ima ettiklerini tespit etmek için yorumlayıcı bakış açısıyla metin ve resim odaklı çözümleme yapılacaktır. Çalışmanın amaçladığı yaygın etki, yazılı ve görsel bir uyaran olarak öne çıkan resimli kitapların empoze edilen eril tahakkümü reddettiğinin ortaya konulmasıyla farklılık fikrine vurgu yapılması, eşitlik yerine özerklik kavramının konularak farklı düşünme, farklı tercihlerde bulunma ve farklı olabilme hakkının talep edilmesidir.

“İstanbul’da Boğaziçi’nde,
Bir fakir Orhan Veli’yim;
Veli’nin oğluyum…”

diye tanıtıyor Orhan Veli kendisini bir şiirinde ve nasıl biri olduğunu merak edenlere anlatmayı sürdürüyor başka dizelerinde:

“Ispanağı çok severim.
Puf böreğine hele bayılırım.
Malda mülkte gözüm yoktur.
Vallahi yoktur.”

Kimi gün alıp başını gidiyor denizden yeni çıkmış ağların kokusunda, kimi gün başıboşluk ediyor Galata Köprüsü’nde ve bu şekilde dünyaya hayata dair ne varsa yazıp duruyor ömrü yettiğince.
Hazırladığımız bu seçkiyle hem Orhan Veli şiirlerini Çocuk Yüreklerimizle buluşturmak, hem de okuma zevklerinin şekillenmesine katkıda bulunmak istedik. Çünkü ne demişti ünlü Şair:

“Sevgili Çocuklar,
Güzel şeyleri siz de büyükler kadar anlar, büyükler kadar seversiniz…”

Özet İnsanların yaratma arzusu sonucu ortaya çıkan çizgi filmlerin tarihi çok eskilere dayandırılır. Mağara duvarına çizilen görsellerle devam eden yaratma tutkusu, Yunan ve Romalı heykeltıraşların eserlerine de yansır. Çizgi film, Mısır'da yaşayan Yunanlı Filozof Ptoleym'in bir mum sayesinde görüntünün göz retinasında kısa bir süreliğine izinin kaldığını keşfetmesi ile farklı bir noktaya ulaşır. Günümüzde bilgisayar ortamında hazırlanan ve büyük küçük herkesin ilgisini çeken çizgi filmler eğlendirici ve eğitici bir tür olmakla birlikte, reklam sektöründen eğitim-öğretime kadar pek çok alanda kullanılmaktadır. Günümüzde devlet kurumları ve özel sektör tarafından çok farklı ve çeşitli çizgi filmler üretilmektedir. Bu çalışmada ilköğretim öğrencilerinin çizgi film izleme durumlarının araştırılması amaçlanmış olup çalışmada tarama modelinden yararlanılmıştır. Toplam 697 ilköğretim öğrencisinin katıldığı araştırmada; katılımcıların çoğunluğunun iki saat ya da daha kısa bir süre televizyon izlediği, yarış ve savaş temalı çizgi filmlerin öğrenciler tarafından daha çok izlendiği vb. gibi sonuçlara ulaşılmıştır. Anahtar Kelimeler: çizgi film, televizyon, eğitim, dinleme, izleme. Abstract The history of the cartoons which emerged as a result of the desire of people to create goes back to the ancient times. The desire for creation, which continued with the images drawn on the cave walls, can also be seen in the works of Greek and Roman sculptors. The cartoon gets a different perspective when the Greek Philosopher Ptoleym, who lived in Egypt, discovered that a candle caused the trace of the image remained on the eye retina for a short time. Today, the cartoons which are prepared * Bu çalışma, Osman Kara'nın (2019) "Çizgi filmlerin çocukların karakter eğitimine etkisi" adlı yüksek lisans tezinden üretilmiştir. ** Bu çalışma, aynı zamanda Giresun Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projesi olarak desteklenmiştir (Proje numarası:

Emile, çocuk eğitimi üzerine yazılmış bir romandır. Eser, sadece bir roman yapısına sahip olmayıp Rousseau'nun eğitim, çocuk eğitimi ve yaşadıkları üzerine görüşlerini de içerir. Özellikle bu kayda değer görüşleri nedeniyle eserin günümüz eğitim bilimleri açısından incelenmesi, yorumlanması ve değerlendirilmesi gerekiyor. Bu noktada yaptığımız çalışmada, Emile'in çocukların gelişiminde ve eğitiminde özgürlükçü, doğal ve yaparak-yaşayarak öğrenmeyi esas aldığı görülüyor. Ancak yazarın eğitim adına aksayan fikirlerini ve idalist bir roman ortaya koyduğunu da göz ardı etmemek gerekir.

Balkan Türklerinin Çocuk Edebiyatı, Türk Dünyası Çocuk Edebiyatlarının en zengin olduğu sahalar arasında yer alır. Bu hususta yapılan bazı tespitlerde, Balkan Türkleri Çocuk Edebiyatı ürünlerinin bazı dönemlerde Türkiye sahasının nitelik ve nicelik olarak önüne geçtiği de iddia edilmektedir.
Gerek Balkan Türkleri Çocuk Edebiyatı eserlerini kendi özelinde inceleyen çalışmalarda gerekse Türkiye sahası ile mukayeseli inceleyen çalışmalarda, söz konusu edebiyatın birçok yönü ortaya konulmaktadır. Bu noktada belki de yeterince üzerinde durulmayan husus Balkan Türkleri Çocuk Edebiyatı eserlerinin teşekkülünde yer alan derin ideolojik tesirdir. Balkanlarda Türk Çocuk Edebiyatının varlığı ve zenginliği bir gerçek olmakla birlikte bu durumun temelinde yer alan belirgin ideolojik tesir – 1944-1989 yılları arasında gelişen sosyalist dönem göz önünde bulundurulduğunda- söz konusu edebiyatın gelişiminde oldukça belirleyicidir. Bu sahadaki niceliksel zenginliğin önemli bir bölümü ideolojik unsurlarla örülü çocuk edebiyatı ürünlerinden oluşmakta iken, 1990 sonrası özellikle Türkiye’de ortaya konulan çalışmalarda söz konusu edebiyatların ideolojiden uzak eser örneklerine yer verilmiş ve tanıtımı yapılmıştır. Bu bağlamda Yugoslavya sahasında Necati Zekeriya, Bulgaristan’da Nevzat Fuat, Latif Karagöz vb. örneklerin, ekseriyeti sosyalist çizgide gelişim sürdüren çocuk edebiyatçıları kadrosu içinde çizgi dışına çıkabilmiş örnekler oldukları bilinmez. Bu durum, Balkanlarda gelişen Türk çocuk edebiyatlarına dair yanlış bir algıyı da beraberinde getirmiş; bir dönem güdümlü bir çizgide ideolojik sınırlılıklar gösteren söz konusu edebiyatın bütüncül bir yaklaşımla tespit edilmesinde engel oluşturmuştur.
Bu çalışmada, Balkanlarda kültürel ve edebî faaliyetleri derinden etkileyen sosyalist ideoloji altında gelişim gösteren Balkan Türkleri Çocuk Edebiyatı ürünlerinde edebiyat estetiği ve çocuk edebiyatı ilkeleri bakımından görülen belli başlı sorunlar ortaya konulmuştur. Bu bağlamda, söz konusu çocuk edebiyatı ürünlerinde çocuğun bir özne olarak merkeze ne kadar alınabildiği, çocuk edebiyatı ürünlerinin imgelem dünyasında ideolojiye kurban edilen estetik ve edebî değerler ve söz konusu eserlerin seslendiği hedef kitle ile arasındaki bir takım engeller konusunda değerlendirmeler yapılmıştır.

This study has been carried out to examine Miyase Sertbarut's novels in terms of values transfer. In this study, qualitative research method is adopted and document review tecnique is benefitted from. Values handled in works are carded after being determined. Researcher has read each novel three times to provide credibility. In addition, three certain novels have been read by five other specialists in Turkish language education. After comparing the values determined, they have been analysed in terms of frequency of occurence. The data examined, separately for each book, has been tabulated with the sentences and the page numbers they take place. Finally, the data has been made a graph after it was collected with "positive and negative" descriptions, which was in a meaningful and logical way as to how they were handled in the books. According to the findings of the study, positive description of value of love with a maximum of 132 frequency of occurence and negative description of value of honesty with 128 frequency of occurence have been seen in Sertbarut's eleven novels. Neither negative nor positive description of the value of independence hasn't been seen in the novels. The other values found are: justice, caring the unity of family, peace, scientificness, industriousness, solidarity, sensitivity, aesthetics, equality, freedom, respect, responsibility, saving, patriotism, helpfulness, friendship, self-control and patience. Based on these findings, it has been found that Miyase Sertbarut's eleven works that were examined have rich examples of transfering the values of love and honesty to children. For this reason, it is considered that these novels can be benefitted from upon transfering values to children.

Bu çalışmada halk masallarıyla Batı’daki 19. ve 20. yüzyıl çocuk ve gençlik edebiyatında görülen “yetim-öksüz çocuk” kalıbı ele alınmıştır. Bu kalıpla yazılmış dünya halk masallarının Batı’daki çağdaş çocuk ve gençlik edebiyatı yapıtlarına da yansıdığı, çok bilinen yetim-öksüz kahramanların ortaya çıktığı bilgisine ulaşılmıştır. Türkiye’deki halk masallarıyla çocuk ve gençlik edebiyatı yapıtlarında “yetim-öksüz” çocuk kalıbına rastlansa da ikisi arasında Batı’dakine benzer bir paralellik kurulamayacağı, Keloğlan dışında çok bilinen yetim-öksüz kahramanların bulunmadığı doküman incelemesi yoluyla tespit edilmiştir. Çalışma sonucunda “yetim-öksüz çocuk” kalıbının üç işlevi belirlenmiştir. Maceraya başlamayı hızlandıran bir etken olduğu, insanı kendisi olabileceği bir yolculuğa hazırladığı, daha iyi bir yaşam için umut verdiği sonucuna ulaşılmıştır.

Değerler, insanları ve olayları değerlendirmede kullanılan, bireylerin davranışlarında istenilen ve istenilmeyen durumları belirlemeye yarayan önemli ölçütlerdir. İçinde bulunulan toplumun ya da grubun çoğu tarafından benimsenen ve sürdürülen değerler, bireylere rehberlik eden, onların toplum içinde nasıl hareket etmeleri istendiğini ortaya koyan, toplumu bir arada tutmaya yarayan ve devamlılığını sağlayan, ortak duygu, düşünce ve inanışlarını yansıtan kurallar, inançlardır.
Değerlerin yaşayabilmesi ve devamlılığının sağlanması gelecek kuşaklara taşınabilmesine bağlıdır. Değerlerin gelecek kuşaklara ulaşmasını sağlayacak önemli unsurlardan bir tanesi de edebî eserlerdir; çünkü edebiyat, toplumda kabul gören/görmeyen değerlerin taşınmasında bir aracıdır.
Çocuk edebiyatı, çocukluk çağındaki bireyler için, onların her türlü gelişimlerine (beden, ruh vb.), zevklerine, hayallerine uygun olarak üretilmiş eserleri içeren edebiyattır. Çocuk edebiyatı ürünleri, çocukların okuma alışkanlığı ve zevki kazanmalarında, dil bilinci oluşturmalarında ve geliştirmelerinde, hayal dünyalarının gelişmesinde, kişiliklerinin oluşumunda etkili olmalarının yanında, içerdikleri değerlerin çocuklara aktarılması bakımından da önemlidir.
Aytül Akal, yazdığı yüzden fazla çocuk kitabı ile Türk çocuk edebiyatı içinde önemli bir yer tutmaktadır. Bu bildiride, Aytül Akal’ın sekiz kitaplık öykü kitapları serisi, içerdiği değerler bakımından betimsel tarama modelinde literatür tarama ve belgesel tarama yaklaşımı kullanılarak incelenmeye çalışılmıştır. Çalışmada betimsel analiz ve içerik analizi yöntemi kullanılmış, yapılan inceleme sonunda elde edilen veriler açıklama, karşılaştırma, yorumlamaya dayalı olarak sunulmuştur.
Anahtar Kelimeler: Değerler, öyküler, çocuk edebiyatı.

Öz. İnsanlığı etkileyen pek çok olay olmakla birlikte savaş ve göç, etkisi itibarıyla daha uzun süreli ve daha kalıcıdır. Söz konusu bu etki, yaşları ve dünyayı algılayış biçimleri göz önüne alındığında en çok çocuklara yansımaktadır. Bu çalışmada, sanatın birçok alanına olduğu gibi edebiyata da yansımış olan savaş ve göç olgusunun, çocukların gözünden anlatıldığı " Uçurtma Avcısı " ve " Kuş Olsam Evime Uçsam " adlı eserler incelenmiştir. Çalışmanın amacı, insanlara derinden tesir eden savaş ve göç olgularının etkilerini, çocuk gözünden ortaya koymanın yanında bu etkilerin çocuk edebiyatı ürünlerinde nasıl ve ne şekilde yer aldığını ifade etmek ve her iki eserde savaş ve göç ile ilgili benzer, ortak ve farklı noktaları tespit etmektir. Nitel bir araştırma olan bu çalışmada " doküman incelemesi " den yararlanılmıştır. İncelenen eserlerde tespit edilen benzer, ortak ve farklı noktalar bulgular kısmında sunulmaktadır. Anahtar Kelimeler: Savaş, göç, çocuk, ...

ÖNSÖZ

Elisa, 7 yaşında küçük bir kızdır ve gerçeği aramak için bir gün evden çıktığında, ormanda kaybolur ve takip ettiği siyah bir tavşan, onu çok eski bir su sarnıcına götürür. İçine girdiğinde sihirli bir aynayla karşılaşır ve aynaya dokunduğunda bir anda kendini 400 yıl önceki bir zamanda bularak, bir zaman tünelinde kaybolur. Buraya geldiğinde kim olduğunu ve nereden geldiğini hatırlayamaz, fakat karşısına çıkan ve isminin Seyyah olduğunu söyleyen adamın gerçekte kim olduğunu araştırmaya başladığında, kendini bambaşka bir öykünün içinde bulur.

Gezgin Seyyah:
Elisa ile tanışmamızdan önce Müslümanların kitabında şöyle bir şey okumuştum:

“Dünya yaşamı, bir nevi bir eğlence ve bir oyundan ibarettir.”
(Kur’an, İslam’ın temel kitabı)

Bu nasıl mümkün olabilirdi ki? Veya hayatın esas (gerçek) anlamı bu mu? diye kendi kendime ilk başlarda bunu okuduğumdan beridir soruyordum. Bir hayali dünya ile bir de gerçek dünya mı var? Fakat Elisa ile tanıştıktan sonra, bu alternatif (hayali) dünyaları gördükten sonra, gerçekten de bir eğlenceler dünyasında olduğuma kanaat getirmeye başladım. Her şeyin aslında sanal (kurgulanmış) bir oyun olduğunu bu kitapta görebiliyordum artık.

                                              *  *  *

Şimdi, o aslında gelecekten gelmiş olan bir zaman yolcusudur ve tekrar geldiği yere, geleceğe dönmek için çok zorlu bir mücadeleye girişecek ve zaman makinasını tekrar çalıştırmayı başararak Agartha denilen bilinmeyen bir yeraltı ülkesine gidecek ve orada bir zamanlar bir kraliçe olduğunu ve esas isminin –Alice– olduğunu öğrenince çok daha şaşıracaktır. Üstelik, bununla da kalmayıp orada yüzyıllar ötesinde kaybettiği ailesini, anne ve babasını tekrar bulunca, çok daha sihirli ve bambaşka duygusal bir hikaye başlayacak ve hikayenin sonunda Elisa ailesini bulduğunda, aslında onların da bir zaman yolcusu olduğunu garip bir şekilde öğrenince çok şaşıracaktır…

“..Hayatta hep eksik bir şeyler kalır. Ya yapılmamış bir iş veya kavuşulmamış bir insan. Belki, de en son kalan parça hayatımızın da tüm anlamını içerir ve o yüzden hep saklıdır” dedi Elisa, konuşmasına başlamadan önce. Öyle ki, bazı an gelir, hayatımızın geri kalanını o eksik elmas parçayı aramakla geçirmek zorunda kalabiliriz. Çünkü, o son parça olmadan, hiçbir şey anlamını tamamlamaz..

İşte, aynen bunun gibi, Alice’in de –Elisa– olmadan önceki hayatının gerçek anlamı ve kayıp parçası neydi? Bunu mutlaka öğrenmeliydi. Ama bunun için çok uzun bir yolculuktan geçmesi gerekiyordu.”

Eminim, Elisa ile olan bu ilginç seyahatlerimi ve onun içinden çıktığı bu sihirli kitabı okudukça, siz de buna katılacaksınız ve “gerçek” üzerinde yeniden düşünmeye başlayacaksınız..

Unutmayın!
Bu evrendeki her şeyin bir hayali bir de gerçek görüntüsü vardır…

This is an illustrated children’s book about the famous Ottoman architect Sinan and his works. It tells the story of Deniz, a ten-year-old school boy, and his unusual meeting with Sinan, after a few email correspondences and through a computer game. Real life becomes a game for Deniz, as the game continues in Sinan's buildings, and he finds himself in mysterious settings and fascinating adventures. At every new level of the game, new challenges and surprises awaits him, and he finally reveals the secret of Sinan.

Cinsel eğitim, bilgi edinme, tutum geliştirme, değerler, kişiler arası iletişim ve mahremiyet konularını kapsayan bir eğitimdir. Cinsel istismar ise, çocuğun tam olarak anlayamadığı, gelişimsel yönden hazır olmadığı ve onaylama yetisinin olmadığı, toplumsal norm ve yasalara uygun olmayan cinsel aktivitelere zorlanmasıdır. Cinsel eğitim ve cinsel istismardan korunmaya yönelik bilgilerin çocuklara nasıl sunulması gerektiği geçmişten günümüze kadar tartışılan bir konu olmuştur. Okul
öncesi dönemde cinsel eğitimin içeriği; çocukların cinsel içerikli soruları, bedenini tanıması ve cinsel istismara karşı korunması şeklinde gruplandırılmaktadır. Cinsel eğitim çocuğun algı düzeyine uygun yöntemler ve görsel materyaller ile desteklenmelidir. Bu materyallerden biri de resimli çocuk kitaplarıdır. Çocuklar için anlaşılması zor olan cinsel eğitim ve cinsel istismardan korunma gibi konular çocuk kitapları aracılığıyla somutlaştırılarak sunulmaktadır. Resimli çocuk kitapları bu yönüyle ailelerin cinsel eğitim vermesinde en önemli yardımcılardan biridir. Bu nedenle çocuk kitaplarının yanlış öğrenmelere neden olmaması için doğru ve çocukların gelişim özelliklerine uygun içeriğe sahip olması gerekmektedir. Bu görüşler doğrultusunda okul öncesi
döneme yönelik cinsel eğitim ve cinsel istismardan korunma içerikli resimli çocuk kitaplarının alanyazına uygunluğunu incelemek amacıyla nitel araştırma yöntemlerinden betimsel modele başvurulmuştur. Araştırmanın çalışma grubunu amaçlı örnekleme yöntemlerinden ölçüt örnekleme yöntemi ile belirlenmiş 33 resimli çocuk kitabı oluşturmaktadır. Araştırmada tüm evrene ulaşılmaya çalışılmıştır. Resimli çocuk kitapları nitel araştırma yöntemlerinden doküman inceleme yöntemi ile incelenmiştir. Betimsel analiz ve içerik analizi tekniği ile çözümlenmiştir. Araştırma bulguları, frekans ve yüzde olarak ifade edilip alanyazına uygunluğu belirlenmiştir. Araştırmanın sonucunda, çalışma grubuna alınan resimli çocuk kitaplarının çoğunluğunun çeviri olduğu ve bu nedenle kültürel farklılıklar içerdiği sonucuna ulaşılmıştır. Bunlara ek olarak cinsel eğitim ve cinsel
istismardan korunma içerikli kitapların Türkiye’de 2008 yılı ve sonrasında çevrilmeye başlanmış olması konunun öneminin geç fark edildiğini düşündürmektedir. Konunun önemi fark edilmiş olmasına rağmen incelenen kitapların cinsel eğitimi ve cinsel istismardan korunmayı kapsamlı ve aşamalı olarak anlatma yönünden yeterli olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Cinsel eğitimi ve cinsel istismardan korunmayı kapsayan resimli çocuk kitaplarının hem nicelik hem de nitelik yönünden yetersiz olduğu düşünülmektedir

ÖZET
Kitaplarda yer alan karakter kavramı duygu, düşünce ve davranış aktarımı sonucu oluşturulmuştur. Çocuklar, çocuk edebiyatında yer alan kahramanlar sayesinde hayatı tanıma ve anlamlandırma süreci içerisine girmektedirler. Çocuklar, bu süreçte kitapta yer alan kahramanlarla özdeşim kurarak onların yaşayış şekillerini, düşünce modellerini, olaylara verdiği duygusal tepkilerini taklit etmeye başlarlar. Bu sebeptendir ki kitaplarda yer alan karakterlerin, çocukların gelişimi göz önünde tutularak kurgulanması gerekmektedir. Dolunay Dedektifler kitabında yer olan “Birce ve Oğuz” karakteri de bu kaygı göz önünde tutularak oluşturulmuştur.

Unique characteristics of children's literature bring along specific challenges to translation process. This field, just as other fields of translation, requires creativity of translator for the solution of such challenges. One of the most remarkable characteristics of children's books is that they are mostly written to be read aloud. Therefore, a translator needs to focus on sound effects being a part of figurative language in this genre. English poet and author Rudyard Kipling's renowned work Just So Stories is a good example for this feature of children's literature. Repercussions of the author's poetic style on this work, which is the collection of the stories written and read aloud by Kipling himself for his children, make read-aloud characteristics the most outstanding leitmotiv of the book. In addition, Turkish translations of the book offer a good deal of chances to analyze translation challenges. The book was translated into Turkish by Begüm Kovulmaz with title İşte Öyle Hikayeler in 2007 and Rojda Yıldırım with title Kipling'den Çocuklar için Öyküler in 2012. This study aims to analyze and compare these two Turkish translations with a specific focus on the sound effects divided under five categories; being repetition, alliteration, rhyme, onomatopoeic words and other sounds. The translation strategies offered by Newmark (1988) in specific to sound effects laid ground for the analysis and comparison of the strategies applied in the translations in question. The strategies were investigated to reveal whether the aesthetic or expressive purpose of the source text was preserved in the translations. According to the analysis conducted on the selected parts of the translations, substitution was found to be the most commonly applied strategy and it was found that Kovulmaz has more focus on the aesthetic function of the source text while the translation of Yıldırım had more focus on the expressive function. This study is believed to bring contribution to the discussions regarding the translation of sound effects in specific and figurative language in general.
Keywords: children’s literature, read-aloud, sound effects, figure of speech

ÖZET

Çocuk yazının kendine has özellikleri, bu alandaki çeviri sürecinde karşılaşılacak belirli zorlukları da beraberinde getirmektedir. Çevirinin diğer alanlarında olduğu gibi, bu alandaki sorunların çözümü için de çevirmenin yaratıcılığına gerek duyulmaktadır. Çocuk kitaplarının en önde gelen özelliklerinden biri de pek çoğunun sesli okunmak üzere kaleme alınmış olmasıdır. Bu bağlamda, söz konusu edebi türde çevirmenin değişmeceli dilin bir parçası olan ses etkilerine yoğunlaşması beklenmektedir. İngiliz şair ve yazar Rudyard Kipling’in ünlü eseri Just So Stories, çocuk yazının bu özelliği için başarılı bir örnek oluşturmakta olup, eserin Türkçe çevirileri de, çeviride karşılaşılan zorlukların analiz edilmesi bakımından pek çok imkan sunmaktadır. Yazarın şairane edebi tarzının, Kipling’in bizzat kendi çocukları için yazdığı ve onlara okuduğu hikayelerin derlemesinden oluşan bu eser üzerindeki yansımaları, “sesli-okuma” özelliklerini, söz konusu eserin ana motifi haline getirmektedir. Eser, Türkçe’ye Begüm Kovulmaz tarafından 2007 yılında İşte Öyle Hikayeler ve Rojda Yıldırım tarafından 2012 yılında Kipling’den Çocuklar için Öyküler isimleriyle kazandırılmıştır. Bu çalışma, söz konusu iki farklı Türkçe çevirinin ses etkileri bakımının analiz edilmesini ve karşılaştırılmasını hedeflemektedir. Ses etkileri tekrarlama, aliterasyon, kafiye, yankı-sözcükler ve diğer seslerden oluşan beş farklı başlık altında incelenmiştir. Newmark (1988) tarafından ses etkilerinin çevirisine özel olarak önerilen çeviri stratejileri, mevcut çalışmadaki çevirmenler tarafından uygulanan stratejilerin incelenmesi ve karşılaştırılmasında temel oluşturmuştur. Çevirilerde kullanılan söz konusu stratejiler, kaynak metnin estetik mi yoksa anlatımsal amacının mı korunduğunu belirlemek amacıyla incelenmiştir. Seçilen çeviri bölümleri üzerinde gerçekleştirilen incelemeye göre, yerine koyma stratejisinin en çok uygulanan çeviri yöntemi olduğu tespit edilmiştir. Buna göre, Kovulmaz’ın çevirisi kaynak metnin estetik işlevi üzerinde dururken, Yıldırım’ın çevirisi daha çok kaynak metnin anlatımsal işlevi odaklıdır. Bu çalışmanın, özelde ses etkilerinin çevirisi, genelde ise değişmeceli dil özelikleri gösteren eserlerin çevirisine ilişkin tartışmalara katkı sunacağına inanılmaktadır.
Anahtar sözcükler:  Çocuk yazını, sesli okuma, ses etkileri, söz sanatları

Çocuk edebiyatı, ana sınıfından başlamak üzere okur ve yazarlığın temelini oluşturmaktadır. Edinilen bilgilerin büyük bir kısmı okumayla alınır. Bu nedenle çocuğun hayal gücünün gelişmesinde çocuk edebiyatının rolü yadsınamaz. Bu çalışmada Sevim Ak’ın “Vanilya Kokulu Mektuplar” adlı eseri ile Çetin Öner’in “Gülibik” adlı eseri karşılaştırılacaktır. Bu eserler çocuğa görelik ilkeleri bakımından ele alınacaktır ve bu çalışmada iki eser de çocuğa görelik ilkeleri bağlamında içerik (tema, konu, karakterler, dil ve anlatım) ve tasarım (kâğıt, sayfa düzeni, resimler) başlıkları altında incelenecektir.

Children's literature is the foundation of literacy and writing, starting from kindergarten.  Most of the information obtained is taken by reading. Therefore, the role of children's literature in the development of the child's imagination can’t be denied. In this study, Sevim Ak's "Vanilla Scented Letters" will be compared with Çetin Öner's "Gülibik". These works will be discussed in terms of the principles of relativity to the child and in this study, both works will be examined under the titles of content (theme, subject, characters, language and expression) and design (paper, page layout, drawings) in the context of the principles of child relativity.

Kitap çocuğun okuma kültürü kazanmasında etkisi yadsınamayacak araçlardan biridir. Çocuğun okuma kültürünü kazanabilmesi için nitelikli kitaplarla etkileşim içinde olmalıdır. Nitelikli kitaplar çocuğun bilişsel gelişimini, dil gelişimini, sosyal ve duygusal gelişimini desteklemektedir. Nitelikli kitaplar çocuğun gelişimine ve ilgisine uygun kitaplardır. Nitelikli çocuk kitapları hem biçim hem de içerik özellikleri yönünden çocuğun gelişimine uygun olmalıdır. Yapılan çalışmalar çocuk kitaplarının yazılması, resimlenmesi, basılması ve okurlar tarafından seçilmesi sürecinde dikkat edilecek kriter olduğunu göstermektedir. Bu doğrultuda Güzelyurt'un (2017) uzman görüşleri alarak geliştirdiği çocuk kitabı kriterleri nitelikli bir çocuk kitabının hangi kriterlere sahip olması gerektiğini ortaya koymaktadır. Bu bağlamda Dünya'da çocuk edebiyatı alanında önemli çalışmalar yaptığı bilinen Eric Carle'ın Türkçe'ye çevrilmiş çocuk kitaplarının Güzelyurt'un (2017) geliştirdiği biçim ve içerik özellikleri yönünden incelenmesi bu çalışmanın amacıdır. Eric Carle'ın Türkçe'ye çevrilmiş kitaplarının incelenmesinde biçim ve içerik kavramı ele alındığı için, doküman incelemesi yöntemi kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen verilerin toplanması, analizi ve yorumlanmasında nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Bu araştırmanın çalışma grubu için Eric Carle'ın Türkçe'ye çevrilmiş 7 kitabı belirlenmiştir. Veri toplama aracı olarak, Güzelyurt'un (2017) çocuk edebiyatı alan uzmanlarından görüş alarak geliştirdiği çocuk kitabı kriterleri kullanılmıştır. İnceleme sonucunda Eric Carle'ın Türkçe'ye çevrilmiş çocuk kitaplarının kriterleri karşılama frekansları ve yüzdeleri belirlenmiştir. Sonuç olarak, Eric Carle'a ait 1969-2002 yılları arasında yazılmış ve orijinal dilinde basılmış kitapların 2017 yılında belirlenmiş birçok kriteri sağladığı görülmektedir. Kağıt, ciltleme, dil ve anlatım gibi konularda eksikliklere rastlanmaktadır. Bu eksikliklere Türkiye'de yayıncıların maliyeti düşürmek için kullandığı yöntemlerin neden olduğu düşünülmektedir. Bunlara ek olarak, dil ve anlatımdaki eksikliklerin, çocuğun gelişim özelliklerine tam olarak hakim olmayan çevirmenlerden kaynaklandığı düşünülmektedir.

One of the tools with an undeniable effect on acquiring reading habits in children are books. The child must interact with qualitative books in order to be able to acquire a taste for reading. Qualitative books support the child's cognitive development, language development, social and emotional development. Qualitative books are books that are appropriate for the development and interest of the child. Qualitative children's books are books that are appropriate for the child's development, both in terms of format and content. Studies show that there is a criteria in the process of writing, illustrating, printing and selecting children's books by readers. In this respect, the criteria of the children's books developed by Güzelyurt (2017) with expert opinions reveal what criteria a qualitative children's book should have. The objective of this study is to examine the features of children’s books within the context of format as well as content developed by Güzelyurt (2017) for children’s books written by Eric Carle who is known for his sensitive work in the area of children’s literature in the world which have been translated into Turkish. Since the concept of format and content was examined in the study of Eric Carle's books translated into Turkish, the document review method was used. A qualitative research method was used in the collection, analysis and interpretation of the data obtained in the study. 7 books of Eric Carle translated into Turkish were determined for the study group of this study. As a means of collecting data in the survey, children's book criteria developed by Güzelyurt (2017) by using opinions from experts in the field of children's literature were used. As a result of the review, the frequencies and percentages of Eric Carle's criterion-fulfilling criteria for children's books translated into Turkish have been determined. It appears that Eric Carle's books published in the original language between 1969-2002 counter many criteria set in 2017. There are some deficiencies in terms of paper, language and narration. This deficiency is believed to be caused by the method to reduce cost of publishers in Turkey. In addition, the deficiencies in language and expression are thought to be due to translators who are not fully aware of a child's developmental characteristics.

Çocuk dergisi… Belki de hepimizin çocukluğunda gördüğünde ya da haberdar olduğunda sahip olmak istediği yegane üründen biridir. Bu ürünü çocukların sahip olmayı isteme nedenlerinin başında hedef kitlesinin ilgi alanına girmeyi başarması bir diğer ifade ile çocukları cezbetmesi gelir. Acaba çocuk dergilerinde çocuğun ilgi alanına giren şey nedir? İlgi çekici görseller, fantastik kurgular, hayvanlar, bilinmez ülkeler, ilkler, keşifler, icatlar vb. mi? Acaba çocuk dergilerinin savunduğu ilkeler nelerdir? Çocuk dergileri hangi mesajları iletmektedir? Çocuk dergilerinin barındırdığı değerler nedir? Şüphesiz bu ve benzeri sorular çocuk dergileri aracılığı ile inşa edilen çocukluk anlayışlarını belirlemede cevaplanması gereken sorulardır. Çocukluk anlayışı toplumsal değişmeden bağımsız olarak düşünülemez ve çocuk yaşantısı ile çocuktan beklenilenler bu anlayışın bir parçasını oluşturur. Çocuk dergileri sundukları farklı ve zengin içerikleriyle çocukluk anlayışını yansıtan en önemli birincil kaynaklardandır. Dolayısıyla çocuk dergileri aracılığıyla kurgulanan çocukluk algısının tarihsel süreçte geçirdiği aşamalar günümüzdeki uygulamaların değerlendirilmesi açısından önemlidir.

Türk çocuk dergiciliğinin başlangıç dönemi olan Tanzimat Dönemi ile birlikte Avrupa’daki örneklerinden hareketle oluşmaya başlayan çocuklara yönelik süreli yayınların felsefesi, içeriği ve temaları, Mutlakıyet ve Meşrutiyet Döneminde gelişme dönemine girmiş, Cumhuriyet Döneminde devralınan bu miras, içerik yanında teknolojik ilerlemelerin de katkısıyla biçimsel olarak gelişmiştir. Çocuk dergiciliğinin başlangıç döneminden günümüze kadar eğlendirme ve öğretme işlevi bazı çocuk dergilerinde temel kaygı olmuştur. Ancak bu kaygı Cumhuriyetin ilk yıllarından 1950’lere kadar yayın hayatında olan çocuk dergilerinde baskın bir şekilde görülmektedir. Bu bağlamda da Cumhuriyet neslinin yetişmesinde eğlendirmeye yönelik karikatür, çizgi roman, bilmece, bulmaca gibi eğlenceli içerikler yanında genel kültür bilgileri, bilim, edebiyat, kültür ve sanata dair içerikleri barındıran aynı zamanda da okula yardımcı ders materyali olmayı amaçları arasına alan çocuk dergilerini kültür birikimimizin önemli parçası olarak görebiliriz. 

Bu kitap, Cumhuriyet’in ilk yıllarında özellikle de Harf İnkılabından 1950’ye kadar yayımlanan, çocukların belleklerinde yer edinmiş, Cumhuriyet’in ilk uzun süreli çocuk yayınları olmaları dolayısıyla da eğitim ve kültür tarihimizde iz bırakmış çocuk dergilerindeki çocukluğun inşasının izlerini sürmektedir. Tarihsel bilinç dün, bugün ve gelecek bağlamında bir bağ kurmadır ve dolayısıyla geçmişteki çocukluk algısını görmek günümüzdeki çocukluk algısını güçlendirecektir. Kitapta Gürbüz Türk Çocuğu, Çocuk, Çocuk Sesi, Yavrutürk, Çocuk Haftası’nın çocukluğun inşasında bireyin eğitimine ve sosyalleşme, ortak hafıza ile kimlik oluşturmada tarih konularına atfettikleri önem dolayısıyla “çocukluk, eğitim ve tarih” anlayışları irdelenmektedir. Böylece Cumhuriyet’te ilk uzun süreli çocuk dergilerinin savunduğu ilkeler, uygulamaları ve sayfalarında yer verdiği açık ve gizil mesajlar açığa çıkartılmaktadır.

ÖZET
Ömer Seyfettin, Türk hikâyeciliğin en önemli isimlerinden birisidir. Olayların yaşandığı dönemle ilgili bize çeşitli ipuçları veren Maupassand tarzındaki kısa, yer yer mizahi hikâyeleri; sade bir Türkçe ile yazıldığı için günümüze kadar çok okunagelmiş ve klasikleşmiştir. Bazı öykülerinde kendi çocukluk anılarına yer vermesi, bazılarında da çocuk kahramanları anlatması; onun bir çocuk edebiyatçısı olarak algılanmasına neden olsa da yaşadığı 36 yıllık kısa ömründe, yazarın çocuk edebiyatçısı olma gibi bir amacı olmamıştır. Bu çalışma ile Ömer Seyfettin’in seçme hikâyelerindeki çocuk ve çocukluk unsuru; hikâyelerdeki olay, kurgu, dil ve anlatımın çocuklar üzerinde meydana getireceği olası etkiler incelenerek yazarın çocuk edebiyatındaki yerinin sorgulanması amaçlanmıştır. 100'ü aşkın hikâyesi mevcut olmasına karşın çocukların, yazarı sadece birkaç bilindik hikâyesinden tanıdığı gerçeğinden yola çıkarak kütüphanelerin çocuk kitaplıklarında sıkça görülen on dokuz (19) hikâye, bu kıstaslara göre incelenmiş ve değerlendirilmiştir. Değerlendirmeye alınan öyküler şunlardır: Diyet, Kaşağı, And, Gizli Mâbed, Forsa, Bomba, Kütük, Başını Vermeyen Şehit, Ferman, Pembe İncili Kaftan, Topuz, İlk Cinayet, Yalnız Efe, Perili Köşk, Üç Nasihat, İlk Namaz, Yüksek Ökçeler, İlk Düşen Ak, Falaka. Çalışma nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi desenine uygun olarak yürütülmüş, elde edilen bulgular betimsel analizlerle yorumlanmıştır. Yapılan incelemelerde bu hikâyelerden yalnızca 7’sinin (Kaşağı, And, İlk Cinayet, İlk Namaz, Yalnız Efe, İlk Düşen Ak ve Falaka) çocuk ya da çocukluk ile alakalı olduğu, geri kalanlarda herhangi bir çocuk figürü içermediği ya da çocukluk kavramı ile ilgili olmadığı; hatta “Topuz, Başını Vermeyen Şehit, Bomba, Ferman” hikâyelerinde çocuklar bir yana, yetişkinlerin bile okurken ürperecekleri bazı şiddet ve ölüm sahneleri içermesi dolayısıyla çocuk psikolojisi açısından sakıncalı olarak değerlen¬dirilebilecek şiddet unsurlarının yer aldığı görülmüştür.
Anahtar Sözcükler: Ömer Seyfettin, çocuk edebiyatı, çocukluk, öykü ve çocuk psikolojisi, hikâye.

Türk Dili dergisi 64 yıllık yayıncılık hayatında birçok özel seriye imza atarak ve bunların basımını devam ettirerek, edebiyat camiamızda kendine geniş bir yer edinen dergilerin en başında geliyor. Dergi bu sayısında yetişkinlerin siyah beyaz puntolu kitap sayfalarından kaçıp çocukların, renkli hayallerle dolu dünyasının kapılarını Çocuk ve İlk Gençlik Edebiyatı Özel Sayısı ile aralıyor. TDK ise özel sayı ve sayının içeriği hakkında şunları söylüyor: " Ömrünü çocuğa ve çocuk edebiyatına adamış değerli şair ve yazar Mustafa Ruhi Şirin'in editörlüğünde hazırlanan özel sayı, çocuk edebiyatının tarihçesinden başlamak üzere, kitaplar ve okuma kültürü bağlamında çocuk görüşlerinin de öncelikle yer aldığı, çocuk kitabı yayıncılığından çocuk edebiyatı yazarlarının alan yazını bağlamında sorunlara yaklaşımına, Türkiye'de çocuk edebiyatı öğretiminden medya toplumunda çocuk edebiyatında işlev değişikliğine, çocukluk felsefesinden çocuk edebiyatı sosyolojisine, okuma kültüründen eleştiri ve çeviri sorunlarına, kaynaklardan yararlanma ve geleneksel çocuk edebiyatından kanon tartışmalarına kadar konunun bütün boyutlarıyla ele alındığı, irdelendiği, 10 Bölüm ve 11 soruşturma bölümüyle, çocuk ve ilk gençlik edebiyatımıza kaynaklık edecek anıtsal bir eser… 888 sayfalık Çocuk ve İlk Gençlik Edebiyatı Özel Sayısı; okul öncesi, çocuk ve ilk gençlik edebiyatını bütün alanları, boyutları ve taraflarıyla geniş bir açıdan incelemeyi, değerlendirmeyi ve sorgulamayı hedeflerken alanın öznesi olan çocuklar başta olmak üzere çocuk edebiyatı yazarlarının, çizerlerin, editörlerin, yayıncıların, şairlerin, akademisyenlerin, çevirmenlerin, konunun bütün taraflarının görüşlerine yer veriyor. "

The aim of the study is to investigate the novel "Kapiland'ın Kobayları" written by Miyase Sertbarut by using critical discourse analysis which is one of the qualitative research method. This method can be defined as an approach that determine power factors/relationship within discursive structure, how to create force/power by using discourse and their effects to group(s) applied pressure/power. The based model on analysis is Vienna School (Wodak, de Cillia, Matouschek, Januschiek ve Liebhart)'s approach. Depending on this model, the novel were analyzed in terms of contents, strategies and means and forms of realisation. Also was made socio-psychological descriptions. Finally, the findings of the study were presented, evaluated and recommendations were made accordingly. Reading texts play an important role in improving critical thinking skill. Hence it is expected that the research will contribute to teaching Turkish in the step of deep structure made clear.

çağdaş dil kuramları ve göstergebilim verilerine dayalı olarak ortaya çıkan şiirbilimin ilkeleri
açısından betimlenmiş ve buna göre şiirin doğal dil üstünde yapılan özel bir biçimleme sonucunda ortaya
çıktığı anlatılmıştır. Şiir dilinin tözü olarak ele alınan doğal dilde iletişimsel boyutun öncelikli olmasına
karşın şiirsel dilde ileti bastırılır. Şiir, iletinin bastırılması yoluyla dilin ve sözcüklerin birer alım
nesnesine dönüşmesi sonucunda yapılanır. Ancak çocuk yazınının bir türü olarak değerlendirilen çocuk
şiirlerinde eğitme ve öğretme temel amaç olarak ele alındığından ileti öne çıkarılır. İletinin okura
aktarılması incelendiğinde şiirsel nitelikler kaybolmaya başlar. Yalnızca belli bir ölçü ve uyakla yazılmış
dizeli anlatımlar, söz konusu betiklerin şiir olmasını sağlamakta yetersiz kalır. Dolayısıyla çocuk okurlar,
birçok çocuk şiirini okurken gerçekte şiirsel bir deneyim yaşamaz. Bunun yerine şiirsel olmayan
metinlere özgü iletişimsel bir edim içinde bulunurlar. Bu durum, çocukların şiirsel ve yazınsal bilinç
geliştirmelerine engel olur. Bu nedenle çocuk yazını kapsamında ele alınan çocuk şiirlerinin öncelikle
şiirsel niteliklere sahip olması ve oluşturdukları yeni anlamlama dizgesinin çocuklar tarafından şiirsel bir
okumaya olanak tanıyacak biçimde üretilmesi önerilmiştir.

Bu araştırma, Millî Eğitim Bakanlığınca genelge ile belirlenmiş 100 temel eser arasında en çok okunan ilk üç çeviri kitabı (Pinokyo, 80 Günde Devri Âlem, Robin Hood) çeşitli açılardan incelemeyi amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda çocuk, çocuk edebiyatı, çocuk kitapları, çocuk kitaplarında bulunması gereken nitelikler, çeviri çocuk kitapları konu başlıkları alan yazında taranmıştır. Araştırmaya konu bu üç kitap, alan yazın taraması sonucunda tespit edilen çocuk kitaplarında bulunması gereken dokuz maddeye uygunluğuna göre değerlendirilmiştir. Değerlendirme sonucunda her üç kitabın da önemli çocuk eğitimi için önemli mesajlar tespit edilmiştir. Pinokyo “yalan söylemenin zararları, sonuçları” konusu ve mesajıyla değerlidir. 80 Günde Devri Âlem “cesaret, macera, coğrafi bilginin faydaları” iletileriyle çocuk eğitimi açısından önemlidir. Robin Hood ise kitabın mesajının aksine sebebi ve sonucu her ne olursa olsun bir suçu yüceltmektedir. Ayrıca Robin Hood’un yaşadığı sosyal yapı, Türk toplum yapısı ile örtüşmemektedir.

Biyografi; yaşamlarıyla ün kazanmış toplum için önemli insanların hayatlarını objektif bilgiler ışığında ortaya koyan eserlerdir. Bu edebî tür, çocuklara yol gösterici olabilecek, kendilerini anlamalarına, tanımalarına imkân sağlayabilecek, kişisel gelişimlerinde model olabilecek, hayatı ve başarıları ile çocuklarda özdeşleşme duygusunu ortaya çıkarabilecek bireylerin yaşamlarını konu alır. Çalışmanın amacı; Türkçe ders kitaplarındaki biyografilerin niteliklerinin incelenmesidir. Bu amaçla, 2016-2017 ve 2017-2018 Türkçe ders kitaplarında yer alan biyografi türündeki metinler seçilerek 2017 Türkçe Dersi Öğretim Programı’ndaki “Ders Kitaplarına Alınacak Metinlerin Nitelikleri” ne göre incelenmiştir. Çalışma nitel bir çalışma olup doküman incelemesi yöntemi kullanılmıştır. İncelemeler sonucunda, 2017 Türkçe Öğretim Programı’nda 7. ve 8. Sınıf düzeylerine uygun görülen biyografi türünün, çocukların sorgulama, ergenlik ve kimlik edinme çağları olan 10-11 ve 12-15 yaş aralıklarında özdeşleşebilecekleri rol modelleri sunmasından dolayı İlköğretim ikinci kademe sınıf düzeylerinin tümünde yer almasının gerekli olduğuna dikkat çekilmektedir.

Bunun Adı Findel, Andrew Clements tarafından yazılan dilin canlılığını nasıl koruduğunu, yeni türetilen
kelimelerle nasıl zenginleşip derinleştiğini ve bu kelimelerin sözlüklerde nasıl yer aldığını ele aldığı
çocuk romanıdır. Clements, romanında 5. Sınıf öğrencisi olan Nick adlı çocuk karakter vasıtasıyla dilin
yerleşik kurallarına sorgulayıcı bir bakış açısıyla yaklaşmış ve kuralcı (normatif) dil anlayışına karşı
çıkmıştır. Ana karakter konumundaki Nick’in Dil Bilgisi ve Edebiyat öğretmeni olan Bayan Granger’a
“Sözlük nasıl hazırlanıyor?” sorusunu yöneltmesi, okur-öğrencileri bir sözlüğün hazırlanma sürecini
düşündürmesi bakımından önem arz etmektedir. Clements, bu strateji ile çocuk edebiyatının temel
argümanlarından birisi olan “merak”ı başarıyla kullanmıştır. Romanda, Nick’in Bayan Granger’a “Ben
hâlâ anlayamadım. Köpeğe bu adı kim veriyor? Kim karar veriyor buna?” diye sorması üzerine
öğretmeninin, “Kim diyor köpeğe köpek diye. Sen diyorsun, Nicholas. Sen, ben, o. Bu sınıftaki, bu
okuldaki, bu ilçedeki, bu ildeki hatta bu ülkedeki herkes köpeğe köpek diyor. Ama Fransa’da yaşasak
köpeğe chien deriz. Almanya’da hund diyorlar.” diye cevap vermesi, onun yaratıcılığını ve keşfetme
potansiyelini harekete geçirmiştir. Bir gün eve dönerlerken, arkadaşı Janet Fisk tükenmez kalemini
düşürür ve Nick kalemi yerden alarak, “Al şu kalemini…” diyeceği yerde “Al şu findelini” diyerek
herkesin “kalem” olarak kodladığı kelimeyi “findel” olarak kodlamıştır. Bu durum, Ferdinand de
Saussure’ün geliştirdiği iki temel dilbilimsel ilke olan “göstergenin nedensizliği”ni ve “uzlaşmaya
dayalı bir sistem olduğu”nu, henüz beşinci sınıf seviyesindeki öğrencilere sezdirmesi bakımından da
önem taşımaktadır. Araştırmanın temel amacı; Bunun Adı Findel’in çocuk edebiyatında kült roman
hâline gelmesinin nedeninin yalnızca taşıdığı edebi değerden kaynaklanmadığını, aynı zamanda hem
dilbilimsel tespitler yapılması hem de modern sözlük biliminde kullanılan yöntemlerin okur-çocuğa -
seviyesine uygun model kelimeler aracılığıyla-sezdirilmesi bakımından önemli bir eser olduğunu ortaya
koymaktır. Araştırmada; Bunun Adı Findel, modern sözlük biliminin (lexicography) ilke, veri ve
yöntemleri bakımından ayrıntılı olarak incelenmiştir. Araştırma, betimleyici yöntem ışığında doküman
taraması tekniğiyle yapılandırılmıştır. Bunun Adı Findel, bir dil biriminin sözlükselleşme sonucunda
sözlüklerde yer alması ve sözlük yapımı sürecindeki başlıca aşamalar bakımından analiz edilmiştir.
Araştırmanın sonucunda; Bunun Adı Findel’in yalnızca edebi değeri bakımından değil, hem dilbilimsel
tespitler yapılması hem de modern sözlük biliminde kullanılan yöntemlerin okur-çocuğa -seviyesine
uygun model kelimeler aracılığıyla- sezdirilmesi bakımından önemli bir eser olduğu kanaatine
varılmıştır (ss. 521-528)

/hiperkitaptr /hiperkitaptr Sosyal medyada bizi takip edin: Karşılaştırmalı edebiyat, farklı dilbilimsel bölgeler arasında, kitle iletişim araçları ve sanatta kullanılan söz, metin ve göstergeleri de içerecek şekilde, edebiyatı ilgilendiren benzerlik ve farklılık-ları çeşitli araç ve yöntemlerle araştıran bilim olarak tanımla-nır. Çoğulcu bakış açılarını, birçok dil ve kültürün tanınmasını gerektiren bu bilim, bir kültürden başka bir kültüre taşınan ve kültürel ürünlere yansıyan öğeleri, düşünceleri, anlayış ve yapı-ları; bunların taşınım süreç ve aşamalarını; geçirdikleri değişim evreleri gibi pek çok şeyi araştırmayı gerektirir. İkinci Dünya Sa-vaşı sonrası birey için benimsenen "uluslarüstü olma" anlayı-şından beslenen "uluslararası birey olma" isteği, karşılaştırmalı çocuk ve gençlik edebiyatının doğmasını sağlamıştır. Çok dilli ve çok kültürlü özelliğiyle öne çıkan bu yazın alanında yapılan ülkeden ülkeye, kültürden kültüre taşınımlar; metinlerarasılık; ilişkilerarasılık; imge çalışmaları; çeviri sorunları, vb. çalışmalar karşılaştırmalı çocuk edebiyatının da alanlarını oluşturur. Ülkemizde karşılaştırmalı edebiyatı kuramsal ve uygulamalı olarak tanıtmayı amaçlayan belli sayıda yayın ve çalışma ol-masına rağmen, artık günümüzde karşılaştırmalı edebiyatın bir alt alanı olarak kabul gören karşılaştırmalı çocuk ve gençlik edebiyatı alanında ne yazık ki aynı şeyleri söylemek pek olası değildir. Elinizdeki bu kitap, bir yandan karşılaştırmalı edebiyatı kuramsal olarak tanıtmayı amaçlarken, bir yandan da karşılaş-tırmalı çocuk ve gençlik edebiyatının tanınmasına yönelik ola-rak tartışmayı başlatır, onunla ilgili kuramsal bilgileri, kendine özgü nitelikleri tanıtır. Bu kitap aynı zamanda Türk ve Fransız çocuk edebiyatına yansıyan göç olgusunun karşılaştırmalı ede-biyat çerçevesinde bir incelemesini sunar.

Çocuk edebiyatı alanına giren anlatılarda olay örgüsün en önemli unsurlarından biri olan çatışma, kurgusal metnin okunurluğunu da sağlar. Çocukların edebi niteliği de olan kurgu ile özdeşim kurabilmesi için zaman, mekân, şahıs gibi anlatı bileşenleri kadar, çatışmayı da ilginç ve kendine yakın bulması gerekir. Olay akışında belirli bir gerilim de oluşturan çatışma, öykü gibi hacimsiz anlatılarda genelde bir tanedir. Bu çalışmada Aytül Akal’ın Babam Duymasın adlı kitabındaki öyküler, kurgusal çatışma eksenleri bakımından ele alınmıştır. Çocuk-yetişkin çatışmalarının niteliğini incelemek, bu çatışmaların çocuğa görelik ilkesine uygun olup olmadığını belirlemektir.
ABSTRACT:
Conflict, which is one of the most important elements of the plot in narratives in the field of children's literature, provides the legibility of the fictional text. In order for children to identify with fiction, which is also a literary feature, they must find the conflict interesting and close to itself, as well as narrative components such as time, place, and person. Conflict, which also creates a certain tension in the plot, is usually one in voluminous narratives such as stories. In this study, the stories in Aytül Akal's book "Don't let my father hear" are dealt with in terms of fictional conflict. To examine the nature of child-adult conflicts is to determine whether these conflicts are in accordance with the principle of child-compatibility.

ÖZET Eleştirel sözcüğü değerlendirme, yargılama, ayırt etme anlamlarını dile getiren Yunanca 'kritikos' teriminden türetilmiş, Latince'ye 'criticus' olarak geçmiş ve bu yollarla diğer dillere yayılmıştır (Kaya, 1997:8). Kazancı; düşünmenin bireyi iç ya da dış etmenler bakımından rahatsız eden, bireyin fiziksel ve psikolojik dengesini bozan olayların giderilmesi için girişilen kasıtlı zihinsel davranışların tümünü kapsadığını belirtmektedir (1989:12). Okuma becerisi, okurun farklı kaynaklara ulaşarak yeni bilgi, olay, durum ve deneyimlerle karşılaşmasını sağlar. Dolayısıyla bu beceri; öğrenme, araştırma, yorumlama, tartışma, eleştirel düşünmeyi sağlayan bir süreci de içine alır. Nas'a göre (2004) eleştirel okuma ulaşılması gereken son aşamadır. Ona göre birey eleştirel okuma gücü kazanmalıdır. Bunun önkoşuluysa, eleştirel ve çok yönlü düşünebilmesidir. Tüm bu tanım ve değerlendirmelerin kılavuzluğunda; bu çalışmanın amacı, çocuklara eleştirel düşünme becerisini kazandırma bağlamında, çocuk edebiyatı yapıtlarının işlevini, seçilen yazınsal çocuk kitaplarının tanıklığında değerlendirmektir. Bu amaçla İranlı yazar Samed Behrengi'nin "Küçük Kara Balık" ve Brigitte Labbe ve Pierre-François Dupont-Beuer'in "Diktatörlük ve Demokrasi" adlı kitapları çözümlenmiştir. Bu iki kitabın seçilmesinin nedeni izleksel bir uyum göstermeleridir. Anahtar Sözcükler: çocuk edebiyatı, eleştirel düşünme becerisi, Küçük Kara Balık.Diktatörlük ve Demokrasi.

Bu çalışmada, Makedonya’da gelişen Türkçe edebiyatın önde gelen isimlerinden İlhami Emin’in kaleme aldığı dört adet çocuk kitabı ele alınacaktır. İlhami Emin günümüzde Makedonya’da yaşayan en saygın edebiyatçılardandır. Çalışmada ilk olarak Makedonya’da Türkçenin geldiği nokta üzerinde durulmuştur. Makedonya Türk edebiyatında Necati Zekeriya başta olmak üzere birçok çocuk edebiyatçısı yetişmiştir. Çalışmanın devamında ise Yugoslavya Döneminde gelişen Türkçe yayınlara ve çocuk edebiyatı çalışmalarına değinilmiş ardından Birlik Gazetesi hakkında bazı bilgiler verilmiştir. Çalışmanın esası, Makedonya’da kütüphane taramaları sonucu bulunan İlhami Emin’in çocuklar için kalem aldığı Ay Kedisiz Saray, Kırk Dost, Güneşli Şiirler ve Şiirli Alfabe adlı kitaplarını çeşitli açılardan değerlendirmek ve bugünkü Makedonya Türkçe çocuk edebiyatı ile karşılaştırmaktır. Türkiye dışında Türkiye Türkçesi ile gelişen tek edebiyat olan Makedonya Türk edebiyatı, sanatçılar eliyle ilk olarak çocuk edebiyatı sahasında kendisini göstermiştir. Tito önderliğindeki Yugoslavya topraklarında yeşeren bu edebiyatın öncelikle çocuklara yönelme sebepleri de İlhami Emin’in eserleri üzerinden incelenecektir.