şehir Tarihi

Bu eser, bugüne kadar hakkında özgün bir çalış¬ma yapılmayan Menbic’i, tarihsel süreç içerisinde dönemin arşiv ve kitâbî kaynakları ışığında ele almıştır. Eserde bilhassa, Menbic tarihine ait Osmanlı Arşivi ve Cumhuriyet Arşivleri ile Genelkurmay ATASE Arşivinde yer alan özgün arşiv belgelerinden istifade edilmiş; yeni bulgular ortaya konularak değerlendirmeler yapılmıştır.

Cumhuriyet’in ilanından sonra önemli bir kültürel merkez haline gelen Ankara, o günden bugüne birçok aydınımızın uğrak yeri olmuştur. Kimi resmî bir görevle kimi sadece gezip görmek amacıyla şehre gelen aydınlarımızın çoğu Ankara’yla ilgili izlenimlerini bir şekilde yazıya aktarmışlardır. Bu aydınlarımızdan birisi de Ercüment Ekrem Talu’dur. Bu yazıda, Ercüment Ekrem’in Ankara hakkında yazdığı 20 yazısı ve bir şiirinden hareketle bu şehir hakkındaki izlenimleri değerlendirilmiştir. Ercüment Ekrem’le ilgili çalışmalarda bu yazılardan 12 tanesine hiç dikkat çekilmemiştir. En erken tarihlisi 1928 yılına ait olan bu metinlerin sonuncusu 1939’da yayımlanmıştır. Ercüment Ekrem’in Ankara’ya ilk gelişi ise 1920’dir. Dolayısıyla bu metinlerde Ankara’nın 1920’den kaba bir hesapla 1940’a kadar geçirdiği dönüşümün anlatıldığını söyleyebiliriz. Bu anlamda Ercüment Ekrem’in metinleri Ankara ve Cumhuriyet tarihi açısından önemli bir kaynak niteliği taşımaktadır.

Bir tarihçinin üzerinde çalıştığı ve uzmanlaştığı temalar dışında; özellikle yaşadığı coğrafyanın tarihine ilgi duyması tarihçilik adına önemli bir kazanımdır. Yerel tarih olarak da ifade edilen bölgesel tarih çalışmaları, araştırmacıya yeni bakış açıları, yeni olgular, yeni metotlar, yeni fikirler ve yeni kabiliyetler kazandırabilir. Tarihçi, yerel tarih araştırmaları ortaya koyarak dar bir muhite sıkışmış olan metodolojisinin sınırlarını hayal edemeyeceği ölçüde genişletebilir. Bu da çok daha genel konuların incelenmesi aşamasında, fevkalade önemli kabiliyetler sağlamaktadır.
Elinizde bulunan eser, temas edilen bu kaygı ve düşünceler çerçevesinde vücuda gelmiştir... Bartın, çevresinde kurulduğu ırmağın tarihçesiyle bağlantılı olarak 3500 yıllık bir geçmişe sahiptir. Anadolu tarihine damgasını vuran büyük önemli uygarlıklar ve devletler Bartın tarihine de iz bırakmışlardır. Bartın’ın hakiki ve merkezi şehirsel kimliği 1991 yılından sonra ortaya çıkmıştır. Çünkü binlerce yıldır, merkezi bir yerleşim birimi olmaktan ziyade; çevresinde teşekkül eden Kastamonu, Bolu ve Zonguldak gibi daha büyük yerleşim yerlerinin idari bir parçası konumunda olan kent, artık merkezi bir yönetim birimi hâline dönüşmüştür. Asırlardır başka yönetim merkezlerine bağlı olarak yönetilen Bartın, 1991 yılında Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin 74. vilayeti olmuştur… Bu eserle birlikte, Bartın şehrinin karanlıkta kalmış mazisinin kimi noktaları aydınlatılmaya çalışılmıştır.

Anadolu Selçuklu Devleti'nin son dönemlerinde kurulduğu düşünülen Ahi Şerefeddin Evkafı, Ankara'nın şen ve bayındır hale gelmesinde katkısı bulunan vakıf müesseselerinden birisidir. Ahi Şerefeddin Evkafı'nın vakıf senedi günümüze kadar intikal etmediği için bir vakıf senedinde bulunan temel bilgilere ulaşılamamaktadır. Bu bağlamda çalışmada vakfın tevliyetinin kime şart koşulduğu, vakıf çalışanlarına ne kadar ücret tayin edildiği, vakıf akaratının nelerden ibaret olduğu ve buralardan elde edilen gelirlerin nerelere sarf edileceği gibi sorulara cevap aranacaktır. Bununla birlikte vakıf içerisinde yaşanan sorunlar ve anlaşmazlıklar ile vakfın tarihsel süreç içerisinde geçirdiği tamiratlara değinilecektir. Daha önce konu hakkında çalışma yapılmamasından dolayı yapılacak olan çalışma ile alandaki boşluğun doldurulması amaçlanmaktadır. Çalışmaya genel itibariyle Ankara şer'iyye sicillerinde (XVI-XVIII. yüzyıl) yer alan Ahi Şerefeddin Evkafı ile ilgili kayıtlar rehberlik edecektir. Zaman zaman Ankara'nın 1522 ve 1571 tarihli Evkaf Tahrir Defteri'ne müracaat edilecek ve buradaki bilgilerden faydalanılacaktır. Vakfın tevliyetinin evlattan olanlara tayin edildiği ve akaratının ise Ankara'nın çeşitli bölgelerinde yer alan köyler, dükkanlar, değirmenler, bahçelerden ibaret olduğu tespit edilen unsurların başında gelmektedir. Bu bağlamda günümüze kadar ulaşan vakıf yapılarıyla Ankara tarihinde önemli bir yer tutan Ahi Şerefeddin Evkafı'nın tarihsel geçmişini ortaya koyan bir perspektif çizilmeye çalışacaktır. Çalışmadaki asıl gaye genelde vakıf müessesesi literatürüne özelde ise Ahi Şerefeddin Evkafı tarihine katkı yapmaktır.

Salname-i Vilayet-i Haleb isimli Osmanlıca kitap serisi, dönemin koşullarına göz önüne alındığında Ayntâb (Gaziantep) hakkında çok kıymetli bilgiler veren takdire şayan bir çalışmaydı. Zaman zaman almanak ve takvimlerle karıştırılmalarına karşılık, onlardan daha farklı ve daha kapsamlı eserlerdi.
Halep vilayet salnameleri; Hicri 1284 / Miladi 1867 ile Hicri 1326 / Miladi 1908 yılları arasında toplam otuz beş adet yayınlanmış ise de otuz dört tanesi mevcuttu. 9800 sayfadan oluşan muazzam külliyatın ise yaklaşık olarak 518 sayfası Ayntâb hakkında kıymetli bilgiler içermekteydi. Külliyat içerisinde Ayntâb’a için standart olarak ayrılmış bir sayfa sayısı veya aralığı söz konusu değildi. Ayntâb’la ilişkili olarak belirlenen sayfalar, salname külliyatında %5,28’lik bir orana sahipti. 
Salname külliyatı, kısıtlı sayıda olduğundan gerek kütüphanelerde ve gerekse piyasada nadiren bulunmaktaydı. Bu sebeple belli zaman dilimi içerisinde diğer nüshalarla mukayese edilerek istifade edilmesi için toplu hale getirildi. Basım sayısı ve tarihi kıstas alınarak, Ayntâb ile ilgili olarak 1897 ile 1908 yıllarını ihtiva eden yaklaşık on bir tane salnamede tespit edilen sayfalardaki orijinal metinlerin günümüz Türkçesine transkripsiyonu yapıldı.
Ayntâb Kazâsı’nın idari teşkilatı, memurları, tarihi, eski eserleri, coğrafyası, idari taksimatı, nahiyeleri, köyleri, ticarî ve ekonomik faaliyetleri, nüfusu, nüfusun cinsiyeti, etnik ve mezhep kökeni, eğitim faaliyetleri, Müslüman ve gayrimüslim okulları, öğretmen ile öğrenci sayıları hastane, kütüphane, cami, mescit gibi sosyal yapıları, askerî teşkilatı ve yabancı devlet temsilcilikleri gibi kıymetli bilgiler, okuyucunun istifadesine sunuldu.
“Halep Vilayet Salnamesi” dizisi, Akdeniz Bölgesi ile Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin birleştiği noktada yer alan ve Halep Vilayeti’nin dikkat çeken yerleşim merkezlerinden Ayntâb ile ilgili olarak son derece önemli bilgiler içeren kaynaklardandı.

2015, 332 sayfa, ISBN: 978-605-65470-2-7. Mehmet TOPAL * Osmanlı Devleti'nin kuruluşuna ev sahipliği yapan Bilecik ve Söğüt'ün tarihini anlamak şüphesiz Osmanlı Devleti'ni anlama yolunda mühim bir adımdır. Bölgeye dair çalışmaların sayısı arttıkça bu anlamdaki noksanımız da ortadan kalkacak, kuruluş coğrafyasına dair temelsiz tartışmaların sayısı azalacaktır. Halim Demiryürek tarafından doktora tezi olarak hazırlanan ve yayın faaliyetleri ile her türlü övgüyü fazlasıyla hak eden, Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi tarafından kitaplaştırılan bu eserde; Osmanlı Arşivi, Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi, salnameler, gazete ve mecmualar, Meclis-i Mebusan Zabıt Cerideleri ve

Bu çalışmada geç dönem Osmanlı Urfa'sında özellikle Müslüman kadının mahrem sınırlar ölçüsündeki yaşantısı incelenmektedir. Urfa kadınının toplumsal hayattaki sınırlarını anlamaya çalışırken şehrin kadınlara bakan yönüyle mekânsal yapısı mercek altına alınmıştır. Böylece kentin imkânlar dâhilinde sunduğu verileri mekân-insan ilişkisi düzleminde kadın perspektifinden açıklamak mümkün olmuştur. Osmanlı mahkeme kayıtları olan şer'iyye sicilleri toplumun her tabakasına mensup insanların dünyasını anlamak için büyük önem taşımaktadır. Urfa şer'iyye sicilleri de zengin muhteviyatıyla yereldeki kadının dünyasını belli ölçüde sunacak önemli ipuçlarını içermektedir. Dolayısıyla çoğunlukla 1866-1895 yıl aralığını kapsayan sicillerin kullanıldığı bu çalışmada özellikle Müslüman Urfa kadınının mahrem yaşamını tanımlayabilmek ve anlamlandırabilmek amaçlanmıştır.

Osmanlı’dan Cumhuriyet’e devrolan gazeteci kuşağın son temsilcilerinden olan Refi’ Cevad Ulunay, bu kuşak içinde muhalif kimliği ile öne çıkmıştır. II. Meşrutiyet döneminde çıkarmaya başladığı Alemdar gazetesindeki yazılarında İttihatçılara karşı sert bir muhalefet yürüten Refi’ Cevat Ulunay, ileriki yıllarda da yine aynı gazetede Ankara kadrolarını eleştirmiştir. İki devirde de muhalif bir tutum sergilemesinin neticesinde de yirmi yıla yakın bir süre sürgün hayatı yaşamıştır. 150’liklerin yurda dönmesine izin verilmesinden sonra ülkesine gelebilen Ulunay, siyasi yazı yazmaktan geri duracak, İstanbul halkının sorunları ve gündelik hayattaki değişim kendisinin temel ilgi alanını oluşturacaktır. Bunun yanı sıra Ulunay, yeni dönemde ortaya koyduğu eserleri ve yazılarında eski İstanbul yaşayışını anlatmasıyla dikkat çekmektedir. Meşrutiyet İstanbul’unu yaşayan Refi’ Cevad Ulunay’ın yazıları, eski İstanbul yaşayışının belli özelliklerini ve kendine has değerlerini göstermesi bakımından özel bir öneme sahiptir. Elinizdeki çalışmanın ilk bölümünde Ulunay’ın yaşam öyküsüne yer verilmekte; ardından İstanbul yazarı kimliği ile tanıtılacak olan Ulunay’ın İstanbul temalı yazılarından da örnekler sunulmaktadır.

Waqfs - charitable institution- were significant foundations in city life in regard, both, to social and economic aspects. Thanks to waqfs, the governments in Islamic States had not much obligations, in carrying
out the religious service, administrating and maintaining the religious foundations. Their benefits to state were not limited with these. They provide essential contributions to habitation and construction of
cities. The waqf institutions especially identified with külliye that was formed by a mosque in the center and religious, social and commercial buildings around it, constructions and habitation. The influence in the
fulfillment of public service necessitated for processing city life harmoniously cannot be ignored as the effect in organization of cities. Public services such as education, cultural, medical, security, transportation and cleaning were performed by waqf.
Ayntâb was a city that had old waqfs and religious, social and public services were done by them. The waqf that had existed before Ottomans maintained their existence, also, supplied the needs of people by continuing their services. In the first years of Ottoman sovereignty the new waqfs were founded and the old ones which carried on their legal entity preserved their status. The waqf institution, contributed not only development in physical structure of the city of Ayntâb but also improvement in social, economic and cultural area. Thus, their social contribution in Ayntâb were tried to be evaluated with regard to their functions.

XV.-XIX. yüzyıllardaki beĢ asırlık zaman diliminde Trabzon ġehrinin nüfusu, içe ve dıĢa yönelik iskân politikaları, Müslim ve gayr-i Müslimlerin nüfus içindeki oranları, nüfusun yükseliĢ ve düĢüĢüne etki eden olayların ne olduğu, din değiĢtirmenin (ihtidanın) Müslüman nüfusun artıĢına önemli bir etkisinin olup olmadığı Tahrir Defterleri, Avârız, ġeriyye Sicili ve Nüfus Defteri kayıtları ile diğer arĢiv kaynakları ve dönemin seyyahlarının verdiği bilgilere dayanılarak ve yapılan ilmi araĢtırmalar değerlendirilerek ortaya konulmaya çalıĢılmıĢtır. Nüfusun artıĢ ve düĢüĢüne neden olan olayların baĢında sürgün, içe ve dıĢa yönelik iskân politikaları ile savaĢlar nedeniyle zorunlu göçler, yangınlar, otorite boĢluğundan kaynaklanan kaos ortamı, yöneticilerin ve eĢkıyanın halka yönelik zulümleri, savaĢlar nedeniyle salınan ağır vergilerin getirdiği yük, enflasyonun oluĢturduğu iktisadi buhranlar insanları iĢ aramaya yönelttiği veya daha güvenli bölgelerde yaĢama arzusunun göçü zorladığı tespit edilmiĢtir. Kazak korsanlarının baskınları ve veba ve kolera gibi salgın hastalıkların da nüfusun azalmasına ve dağılmasına önemli etkisi olmuĢtur. ġehrin Müslüman Türk kimliğini öne çıkarmasında ihtidanın önemli bir etkisinin olmadığı ortaya çıkmıĢtır. Trabzon Ģehrinde yaĢayan Müslüman Türk nüfusunun büyümesi; Osmanlı Devleti sınırları dâhilinde bulunan Ģehir ve kasabalardan getirilen Müslüman Türk nüfusu yanında Çepni, Akkoyunlu, Dulkadirli ve Karamanlı Türklerinin bölgeye yerleĢtirilmesi ve özellikle XIX. asırda Kırım, Kafkasya ve Batum"dan sürülen Müslümanların Ģehre yerleĢtirilmesinden kaynaklandığı tespit edilmiĢtir.

Makdisl'nin ise 643'tür ( ı245). Sittülvüzera et-Tağlibiyye 4 Şewal 71 5'te (ı Ocak 1316) vefat etti. 2. Ümmü Muhammed Sittülvüzera bint Muhammed b. Abdül -kerYın b. Osman ei-Mardlniyye ei-Mizziyye. 659 ( 1261) yılında doğdu, 736 yılı Şev va! ayında (Mayıs 1336) vefat etti. Hanefi fıkıh alimidir. Birzall ondan sema yoluyla hadis rivayet etmiştir (Kehhale, II. 174) . BİBLİYOGRAFYA : Zehebl, A'lamü'n-nübela', XXIII, 80; a.mlf., el-Mu'in fi Tabak:ati'l-mu/:ıaddişin (nşr. M. Zeynühüm M. Azeb). Kahire 1407/1987, s. 315; a.mlf .. el-Mu'cemü'l-mubtaş bi'l-muf:ıaddişin (nşr. M.

Pülümür’ün 1518 ile 1923 yılları arasındaki takriben dört asırlık Osmanlı idaresinin genel hatlarıyla işlendiği bu çalışmada idarî teşkilat, idareciler ve bunların değişiminde rol oynayan etkenler Osmanlı arşiv belgelerinden yararlanılarak ele alınmıştır. Bunun yanında Kız-uçan adının ilk yazılış şekli tespit edilmiş ve kelimenin geçirmiş olduğu farklı yazım formları da ortaya konmuş ve bu çerçevede Kuzican isminin neden Pülümür şeklinde değiştiği sorusunun cevabı bulunmuştur.

Van has a history that known since ancient times due to its geopolitical
and geostrategic position. Van Castle, which was previously a military
garrison, later had displayed the identity of a castle-city, and then, became especially during the period of Turkish rule, a city with all its establishments.
It can be said that concrete steps towards Van's transition from being a
fortified castle to regaining the city life inside the outer walls coincided with the dominance of the Ahlatşahs in the region. The construction of the Great Mosque on the sides of the castle is the most important starting point of the settlement outside the castle. Van came under the Ottoman rule in 1548 and that never changed again. However, it can be said that the Safavids were a serious threat to Van and its surroundings for many years. Van has always felt the aspects of the disadvantage of being frontier. Van Castle was the most important key point of the Ottoman Empire in the east and almost became the outpost. People living in Van and its surroundings had experienced the negative effects of living in geography between two important powers for a long time. Despite being in favorable geography in many respects, the desired development could not be achieved. For instance, it is difficult to say that livestock activities are realized as expected. Van can be described as a
city of soldiers in the Ottoman period as it contains a large military
population. When the city was completely burned down by the Armenians in 1915, it had to be rebuilt in a new place.
Keywords: Van, city, conquest, Ottoman History

Şehir permakültürü şehirde bahçecilik yapmaktan fazlasıdır. Şehir permakültürü bahçede öğrendiklerimizi alır ve bunu çok daha geniş bir insan deneyimine uygular. Bu sayede yalnızca bitki bahçeciliği değil; insan, mahalle ve hatta kültür bahçeciliği de yaparız.

Bu kitabın amacı da okuyucularına permakültür tasarımcısı gibi düşünmeyi öğretmek, onların şehirlerde yaşarken çözümler bulmak için bütünsel sistem yaklaşımında uzmanlaşmalarını sağlamaktır.

Şehirler kaldıraç noktasıdır. Sürdürülemez şehirler, toplumun kalanını da beraberlerinde aşağı çekeceklerdir çünkü insan üretiminin ve tüketiminin çoğunluğu şehirlerde gerçekleşiyor ve tüm ürünlerin büyük çoğunluğu şehirler üzerinden hareket ediyor. Dahası, çoğu fikir ve kültürel eğilimler şehirlerden geliyor. Eğer yenilenebilir şehir kültürleri oluşturamazsak, başka bir yerde ne olduğunun pek de önemi kalmaz.

Permakültür tasarımcılarının sistemin tamamını düşünerek, besin üretimini ve habitat onarımını uygulayarak öğrendikleri şeyler, kentsel çevredeki insan ekolojisi üzerinde temel ve birincil uygulamaya sahiptir. Bu yüzden bu kitap yalnızca bahçecilik ile ilgili olamaz; aslında, yalnızca çeyrek kadar bir kısmı bununla ilgilidir.

Permakültür, apartman balkonlarında küçük saksı bahçeleri, hobi bahçelerinde alçakgönüllü fakat ilham verici parseller, dar şehir arka bahçelerinde mikrobesin ormanları, parklarda besin üreten vahşi yaşam bahçeleri ve kenar mahallelerde verimli çiftlikler tasarlamak için kullanılabilir.

Bu kitap, permakültür tasarımcıları ve uygulayanlarının yaklaşımlarında ve düşüncelerinde yeni bir derinlik, çok yönlülük ve çeşitliliği belgeliyor. İçinde şehirlerimiz için umut hikayeleri ve örnekleri var. Buralarda yaşayanlar ve onlardan ağır şekilde etkilenmiş olan vahşi ve evcilleştirilmiş doğa var. Permakültür şehirde tüm bu deneyimi şehir hayatının bütün işlevlerine uygulamamız için önce deneyimlendi sonra yazıldı.

Toby Hemenway’in Türkiye’de ilk kitabı Permakültür Bahçeleri büyük ilgi gördü. Permakültür Şehirde de aynı etkiyi yaratacak güçte bir kitap.

KADİR ÜÇVET,  MİMAR & SOSYOLOG


Öğrencilik döneminden itibaren başlayan ve mimari ofis proje hizmetleri ağırlıklı süregelen profesyonel meslek hayatında KADİR ÜÇVET ;Kansu Mimarlık, Genel Tasarım Aş, Yıldırım Sağlıkova Mimarlık, Meda Mimarlık, Eska İnşaat Aş., Bayındır İnşaat Aş., Tem Mühendislik Ltd. Mimari Bölümü, Nayman Mimarlık, Hakan Kıran Mimarlık, Öner Özyar Mimarlık, Oryataş İnş. Aş. ve MEDİPOL Eğitim ve Sağlık Grubu gibi önemli kuruluşlarda, projecilik alanının gerektirdiği tüm konularda, çizim hizmetlerinden ofis şefliği, müdürlüğü ve mimari proje koordinatörlüğü silsilesinde sırasınca çalışıp, hizmet vererek, mimarlık kariyerini oluşturmuş bir mimari proje hizmetleri mimarıdır. Özgeçmişinden ve portfolyosundan görülebileceği üzere (http://kadirucvet.blogspot.com.tr/)    Türkiye ve dünyanın çeşitli ülkelerindeki proje faaliyetlerinde tasarımcı, projeci ve uygulama denetleyici olarak  bulunmuştur.

Kadir Üçvet; Folklor Kurumu Derleme Araştırma ve Arşiv müdürlüğünü icra etmiş, sosyolog ve mimar, halk bilimci, halk oyuncu, derleme ve araştırmacıdır. Sosyoloji biliminin farklı alanlarında teorik ve pratik anlamda katıldığı etkinlik ve uğraşlarla; Kent Sosyolojisi, İletişim Sosyolojisi, Medya Araştırmaları, Toplumsal Hareketler ve Yakın Dönem Sosyolojisi üzerine araştırmalar yapmaktadır. Ayrıca felsefe, edebiyat, etnoloji, tarih ve sinema özel ilgiyle çalışma ve okumalar yürüttüğü ana hobileridir. Bu alanların teorik / deneysel kesişimlerini alarak “SİNEMASAL DÜNYA” isimli blog üzerinden yayınladığı yazılarıyla disiplinlerarası bütünlük arayışlarını sürdürmektedir. (http://ucvet.blogspot.com.tr/)

11 Mayıs 1964 Kütahya-Tavşanlı’da doğmuş, Yıldız Üniversitesi Mimarlık Bölümü’nü 1986 yılında bitirmiştir. Profesyonel olarak “Mimari Proje” tasarımı, yapımı ve yöneticiliği yapmaktadır. İstanbul’daki meslek yaşamı süresince, Türkiye’de ve uluslararası arenada pek çok projeye imza atmıştır. Çeşitli proje yarışmalarında derece ve ödülleri vardır.

ANKARA İLİ HALK KÜLTÜRÜ BİBLİYOGRAFYASI İÇİNDEKİLER
AÇIKLAMALAR................................................................. 9
ANKARAHALK KÜLTÜRÜNDEN SÖZ EDEN KAYNAKLAR..... 11
ANKARA HALK KÜLTÜRÜ KİTAPLARI..............................14
ANKARA HALK KÜLTÜRÜ TEZLERİ:................................20
ANKARA HALK KÜLTÜRÜ YAZILARI...............................24
ANKARA İLÇELERİ HALK KÜLTÜRÜ KAYNAKLARI MERKEZ İLÇELERİ VE KÖYLERİ _
(Altındağ-Çankaya-Etimesgut-Keçiören-Gölbaşı
Mamak-Sincan-Yenimahalle)./...........i..:..............................36
HALK. KÜLTÜRÜ KAYNAKLARI...........!............................36
Kitaplar............:.................. 36
Tezler........................................... 36
Yazılar.............. 38
AYAŞ . İLÇESİ..................................................................... 40
Kitaplar...........................'....................-.....................'.-.....40
Tezler....-..;........... 40
Yazılar...................................................... —........ 41
BÂLÂ İLÇESİ...:.—......................... ..-42
Tezler............................. 42
BEYPAZARI İLÇESİ............... 42
Kitaplar..........................:.........................;.............:......42
Tezler.... —................... ...43
Yazılar......................—:.......................................................44
ÇAMLIDERE İLÇESİ................................ 47
Kitaplar................................... 47
ÇUBUK İLÇESİ.......................................................................48
Kitaplar...............................................................:...............48
Tezler..........................................._........................................48
Yazılar..........................:...................;.............................49
ELMADAĞ İLÇESİ............................................................ 50
Kitaplar ..................... 50
Tezler..................................................................... 50
Yazılar........................................................,......................
GÜDÜL İLÇESİ....'................,.................."...............................51
Tezler....................................................................................51
Yazılar...............................................................................51
HAYMANA İLÇESİ...............................................,............... 53
Kitaplar................:................................................................53
Tezler.......................................................:........................ 53
Yazılar...................................................................................53
KALECİK İLÇESİ...........
Kitaplar.........................
Tezler...........................;.
Yazılar......:...................
KIZILCAHAMAM İLÇESİ
Kitaplar...............
Tezler.........................
Yazılar............................
NALLIHAN İLÇESİ...........
......Kitaplar:.............•..........
Ç Tezler...-.............
.1Yazılar....................
54
54
.54
54
55’
55
55
56
..58
..■58
Ü59
POLATLI İLÇESİ.............................. 59
Kitaplar..................... ...............59
Tezler...................'.......................................................... 59
Yazılar........................................................................-.-•<• 59
ŞEREFLİKOÇHİSAR İLÇESİ..................................................60
Tezler...............................................................................
Yazılar....................................i...............
DİZİN ...........................,.................................................61
KİTAP ADLARI DİZİNİ........'.................'.......................61
TEZ ADLARI DİZİNİ................... 64
YAZI ADLARI DİZİNİ........................................ 67

""The sicils (Ottoman court records) have been utilized as a ‘historical source’ in studying different areas of Ottoman history since 1930s. Many historians have seen them very fruitful source to construct history of the Ottoman State and Society from ‘below’ considering the lively language of the records that take place in the sicils. At this point, it can be claimed that the process of making and utilizing the sicils as a ‘historical source’ go hand in hand with the tendencies developed in historiography thorough the making social and micro history.

Historians who approach to the sicils from this perspective with no doubt contributed great deal to historical studies that focused on the Ottoman state and society. They at least presented to other historians daily experiences, though in a limited scope, of very different geographies located in the Ottoman territory. But many historical studies that are based on the sicils have neglected to a certain extent the questioning of historiographical side of their issues and of the sicils’ ability to reflect the ‘fact or truth’ of the information they gave and to represent the ‘local’ in which they are placed.

In this context, the present study questions, first, the relationship between historiography and a historical source and, second, the above-mentioned representation/reflection problem in the case of four sicil defters of Mudanya (Bursa).

In short, this study asks questions rather than giving answers to them. In general it suggests that the sicils, being just one source for certain problematique, should be read as a “text” and evaluated within a “context” in which they took place in order for their shortages to be minimized in reflecting the “truth” of information they gave and in representing the whole people and the period in which they existed.
"

ÖZET
Osmanlı Mahkeme Kayıtları ve ‘Şehir Tarihi’ Yazımı,
Mudanya Sicilleri Örneğinde (1645-1800)

Yunus Uğur

Siciller (Osmanlı mahkeme kayıtları) 1930’lardan beri Osmanlı Tarihinin çok çeşitli alanlarını aydınlatmak için tarihi kaynak olarak kullanılmaktadır. Bir çok tarihçi, içerisinde yer alan kayıtların canlı diline bakarak sicilleri Osmanlı devlet ve toplum tarihini ‘aşağıdan’ inşa etmek için çok verimli bir kaynak olarak göregelmiştir. Bu
noktada, sicilleri ‘tarihi kaynak’ olarak görme ve kullanmanın tarih yazıcılığında sosyal ve mikro tarih yapmaya doğru olan temayülle eş zamanlı olarak geliştiği iddia edilebilir.

Şüphe yok ki sicillere bu açıdan yaklaşan tarihçiler Osmanlı devlet ve toplum tarihine yoğunlaşan tarihi çalışmalara çok büyük katkılar sağlamışlardır. En azından diğer tarihçilere, Osmanlı sınırları içerisinde yer alan farklı coğrafyaların sınırlı da olsa günlük tecrübelerini aktarmışlardır. Fakat sicillere dayanılarak hazırlanmış bir
çok tarihi çalışma, temalarının tarih yazıcılığı boyutunu ve sicillerin verdiği bilgilerin ‘gerçeği veya doğruyu’ ve yine bulundukları ‘yereli’ ne kadar yansıttığı ve temsil ettiği gibi soruları belili ölçüde ihmal etmişlerdir.

Bu bağlamda elinizdeki çalışma, ilk olarak tarih yazılıcılığı ile tarihi kaynak arasındaki ilişkiyi, ikinci olarak da yukarıda sözü edilen temsiliyet problemini Mudanya (Bursa) örneğinde, orada bulunan dört sicili analiz ederek sorgulamaktadır.

Kısaca, bu çalışma cevaplar vermekten öte sorular sormaktadır ve fakat genel olarak önerdiği bakış açısı ise şudur: Siciller, belirli bir sorunsalın sadece bir kaynağı olarak, ‘metin’ olarak okunmalı ve içinde yer aldığı ‘bağlam’ ile değerlendirilmelidir. Bu, verdiği bilgilerin ‘doğruluğunu’ yansıtmakta ve içinde bulunduğu dönemi ve insanları temsil etmede sicillerin barındırdığı eksiklikleri en aza indirmeye yarayabilecektir."

Fatma ÜREKLİ, "Osmanlı'nın Çanakkale 1915 Panorama Müzesi Projesi", Çamlıca Basım Yayım, İstanbul, 2012.

360 derecelik daire şeklinde bir bakış alanını kapsayan ve ufka kadar uzanan manzaranın sergilendiği silindirik gösteri mekanları olan panoramalar 18. yüzyıl sonlarında ortaya çıkmış ve 19. yüzyılda yaygınlaşarak büyük ilgi görmüştür. 1850'li yıllarda Osmanlı'ya giren panoramik fotoğrafların ilgiyle karşılanmasının ardından, çok geçmeden panorama müzesi de gündeme gelmişti.
26 Ocak 1913'te kurulan Müdafaa-i Milliye Cemiyeti 31 Mart 1915'te, Çanakkale Savaşları'nın muhtelif sahnelerini yansıtan bir panorama kurma teşebbüsünde bulunmuştu. Bu panoramada ayrıca Osmanlı Devleti'nin kuruluşundan itibaren o zamana kadar geçen süre içerisinde muhtelif devirlerden önemli kesitler de yansıtılarak, Osmanlı idealinin halka gösterilmesi tasavvur olunmuştu. Panoramanın, o dönemde Paris ve Berlin gibi Avrupa'nın büyük şehirlerinde bulunan panoramalar gibi 30 metre çapında bir daireden ibaret olması tasarlanmaktaydı.

İbrahim Hakkı Konyalı; 19. asrın son çeyreğinden 20. asrın son
çeyreğine uzanan hayatının büyük bir kısmını muhtelif boyutlarıyla tarih araştırmalarına hasretmiş, tesbit ve bulgularını bulduğu her fırsatta neşretmeye, yazdıkları ve vakfettiği kütüphanesi ile kendisinden sonraki nesillere intikal ettirmeye çalışmış bir kişi...

II. Abdülhamid dönemi üzerine günümüze değin yapılan çalışmalarda bir nesnel yaklaşım sorununun varlığı dikkati çekmektedir. Nitekim Sultan, bir kesim tarafından her yönüyle sahiplenilip neredeyse bütün icraatları kutsanırken, bir başka kesim tarafından haklı ya da haksız şiddetli eleştirilere maruz kalmıştır. Bu durumda “ilerici, baskıcı ya da gerici” gibi yaftacı yaklaşımları bir kenara bırakıp,  tarafgirlik girdabına kapılmadan ve olabildiğine objektif çalışmalarla dönemi aydınlatmaya çalışmak en doğru yaklaşım olacaktır. Bu çalışmada böyle bir yaklaşım ile II. Abdülhamid döneminde merkez-taşra ya da padişah-tebaa ilişkileri Tokat Sancağı özelinde ve 25. saltanat yılı kutlamaları dikkate alınarak değerlendirilmiştir. Yirminci yüzyıla girilirken Osmanlı toprakları üzerinde başlatılan imar faaliyeti ve yapılan kutlamalar, güçlü hükümdar profilinin taşra birimlerindeki ya da halk üzerindeki yansımalarını analiz edilebilmek için uygun bir alan olarak düşünülmüştür. Çalışma ile II. Abdülhamid’in saltanatta kaldığı müddette Osmanlı kent yaşamında sağlanan ilerlemeler ve kent ahalisinin toplumsal dönüşümü Tokat özelinde mercek altına alınmıştır. Böylece II. Abdülhamid döneminin Tanzimat ile başlayan modernleşme sürecinin bir devamı sayılıp sayılamayacağı sorusuna da bir cevap aranmıştır. II. Abdülhamid dönemi Osmanlı Devleti saat kulesi geleneğinde özel bir yere sahiptir. Sultanın 25. saltanat yılı kutlamaları çerçevesinde yapılan Tokat Saat Kulesi, bu geleneği temsil eden ve günümüze ulaşan eserlerden birisi olarak bu çalışmanın bir başka boyutunu oluşturmuştur. Saat kulelerinin gelişim süreci, modern kent oluşumu bilincinin takip edileceği diğer bir alan olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu çalışmaya esas olan konular, Osmanlı arşiv belgeleri, dönemin gazeteleri, salnameler ile kişisel görüşmelerden elde edilen bilgiler çerçevesinde ele alınmıştır.
Anahtar Kelimeler: Osmanlı, II. Abdülhamid,  25. Cülus-ı Hümayun, Tokat, Tokat Saat Kulesi

Abstract
It is noteworthy that there was a objective approach problem in the studies conducted during the reign of Abdülhamid II. As a matter of fact, while the sultan in question was embraced in all aspects by one segment and blessed almost all of his actions, he was subjected to severe or justified criticism by another segment. In this case, leaving aside stigmatizing approaches such as "progressive, repressive or regressive", it would be the best approach to try to enlighten the period with unbiased and objective studies. In this study, with such an approach, the central-provincial or sultan-public relations during the reign of Abdülhamid II were evaluated in the Tokat Sanjak specific to the 25th sultanate year celebrations. While the transition to XXth century, the zoning activities and celebrations started throughout the country were seen as a suitable area to analyze the reflections of the powerful ruler profile on the provincial units or the people. With this study, the advances in Ottoman urban life and the social transformation of the people of the city in the period of Abdulhamid II were examined in Tokat. Thus, an answer was sought to the question of whether the Abdulhamid II period could be regarded as a continuation of the modernization process that started with the Tanzimat. Abdulhamid II period has a special place in the Ottoman Empire clock tower tradition. Tokat Clock Tower, built within the framework of the 25th reign of the Sultan celebrations, constitutes another dimension of this work as one of the works that represent this tradition and have survived to the present day. The development process of the clock towers appears as another area where modern city formation awareness will be followed. The subjects that are the basis of this study were handled within the framework of the information obtained from Ottoman archive documents, newspapers of the period, yearbooks and personal interviews.
Keywords: Ottoman, Abdulhamid II., 25th year of reign, Tokat, Tokat Clock Tower